Alþýðublaðið - 19.11.1948, Qupperneq 7

Föstudagur 19. nóv. 1947.
ALÞYöUBLAÐIÐ
7
rr
E.s. „Brú
fermir í Ro’tterdam og Ant-
V/erpen 23.—27. nóvember.
E.s. „feSafoss"
fermir í Ka'Upmaaanaihöfii, Ála
borg og Menstad 27.—30 nóv-
ember.
Es
rr
fermir í Kaupmannaböfn,
Gaufaborig og Menstad 2.-9.
desember.

J9
fermir í Lieith 17.—20. nóv-
ember.

Ff
fer héðan laugsrdagura 20. þ.
m. til Viestur- og Norðurl'ainds.
V i ðkcmustað ir:
Bíidudahir
Þingey'ri
Flateyri
ísafjörður
Sikagaiströnd
S auðárkrófku r
Ilofsós
Siglufj örður
Akuneyri.
H.f. Ejmskipafélag
íslands.
SKIPAUTGeRÐ
'íí
55'
Áætilunarfieirð tii Vest-
mannaeyja hinn 22. þ. m. —
Vörumóttafoa í dag og á
morguíi. Pantaðir ifarseðlar
ósfoast sóttir árdeigis ó morg-
un.
fer frá Reykjavík tii Færeyja
og Kau'pmamnaihaínar 27. þ.
m. Farþcgar sæfoi farseðla á
morgun og sýni venjule-g s)k;il-
riífci.
Nsestu tvær ferðir frá
Kaupmannahöfn verða sem
hér segir: — 20. móvcmber
og 8. dessmber. — Fiutning-
■ur ósikast tilfoynntur skrif-
sti'íu Siameáuaiða gufusfcipafé
lagsir.s í Kaupmiannahöfn.
SKEPAAFGREIÐSLA
JES ZIMSEN.
(Erleadur Pétursson).
I'ramh. ai 5. síðu.
í frjálsum bogum. Þrátt fyrir
greinileg ummerki skólans
mátli kenna persónuleg tök
tónskáldsinS.“
Elling Bang skrifar LþVer
dens Gang“ í Osló: ,,Verkið
hélt athygiinni vakandi frá
byrjun til enda s:em fastmót-
uð tónsmíð úr skóia Hinde-
miths og var það verkið, sem
flestar gráðurnar fékk fyrir
ísilar.d- Það . var framúrskar-
andj vel flull.“
í !,Moi’g'enbIadet“ (Oslo)
skrifar Stener Kolstad að
Jón Þórarinsson sýni frum-
legan svip í verki sínu og'að
hér sé um merkan tónlistar-
m,arn að' ræða og segir:
,,Þrá'tt fyrir, hófsemi í með-
ferð tónskáldsins var ekki
hægt að komast hjá því að
finna neistann og hið bezta
var að hugkvæmnin lystj í
verkinu allt til enda- Seir.a.sti
þáiturinn var ekki sízt á
nægjulegur. Flutngurinn var
allra fyrsta flokks.“
í ),Morgenposten“ (Osló)
skrifar Thorleif Ölen: ,,Ann-
ar íslendingur (á sömu dag-
skrá) Jón Þórarinsson krafð-
ist að minnsta kosti jafn mfk-
illar eftirtefotar (og He-lgi
Pálsson). Það er ekki erfitt að
geta sér til hver var kennari
og meistari Jóns Þórarins-
sorar. Þegar hann fær per-
sónulegri blæ á íónlist sína
mun hann geta ságt mikið
með isínu stutta, skýra og
gagnorða formi.“
í ,,Nationen“ (Osló) skrjfar
Tör.nes Birknes: ,,Klarín£tt-
sónatan eftir hinn íslenéfeg
kvöldsins, Jón Þórarjnsson,
lél ekki eiitt augnabljk í ljós
þjóðerni tónskáldsins, en hing
vegar voru áhrif lærimeistá'ía
har.s Paul Mindemiih biygð-
unarlega auðsæ-“
Jörgen Jersild skrifaj j
danksa blaðið „Berlingsfoe
Tidende“ að verkið beri vott
um vilja til nýrra leiða, en þó
aðeins vilja.
Um Karl O- Runólfsson
skrifar Arnfinn Ölen í „Várt
Land“ (Osló): ,,Hljómleikur-
inn byrjaði með1 ekki ómerki-
iegu verki, hljómsveitarsint-
unni ,,Á krossgötum” eftir
Karl Runclfsson. Verkið er
eiithvað það bezta, sem vér
fengum frá ísland í þetta
sinn, en segjast verður að eft-
jr varð í liuganum spurning
um þýðingu titilsins.“
í ,,Friheten“ (Osló) stend-
ur: ,,Það má segja að tónskáld
ið hafi vissa tilfinr.ingu fyrir
hlj ómmöguleikum orkesturs-
ins. Hann setur heppilega
fram og oft með töluvert lið-
ugum höndum, betur en t. d.
Jón Leifs, sem vissulega
hafði hugmyndir í „Guðrún-
arkviðu“ sinni, en framreiddi
tónlistar-grænmeti sitt hrátt
ásamt mold, steinum og
sandi-“ — Aðrir norskir blaða
dómar um verkið eftir K. R-
eru neikvæðir, en úrkippur
frá öðrum löndum vanrtar.
Um Pál ísólfsson skrifar
Hans Jörgen Huxium í „Aften
posten“ (Osiló) að verk PálS
hafi verið fjörgandi eftir
þátt íslands á fyrstu hljóm
leikunum og að verkið hafi
verið skiifað af kunnáttu og
ekki án hugkvæmni.
Líkum orðum fer Reimar
Riefling um verkið í ,,Arbei-
derbladeí“ (Osló) og rtelur Pál
hafa bætt hlut íslands.
í „Verdens Gang“ (Osló)
skrifar Elling Bang að Páll sé
,,‘samvizkusamur founnáltu-
maður, sem ávinni sér virð-
ingu“.
í ,,Nationen“ (Osló) skrifar
Tö.nnes Birknes að verk Páls
hafi náð mesrtri hylili á kirkju
híj ómleikunum og að það sé
hughrífandi (raffineret) sam-
ið.
Kaupum hreinar
léreftstuskur.
Alþýðuprentsmiðjan h.f*
Sum blöðin telja þó að
verk Páls sé smíðað eftir sí-
gildum . fyrirmyndum Bachs
og Regers og tvö norsk blöð
telja það ekki eftirtektarvert-
GREINARGERÐ
Undirritaður var ekkj við
því búinn að þurfa að gera
skriflega grein fyrir þátttöku
i íslands á ofangreindu móti,
j en sjálfsagt er að verða við
| ósk um það- Þess vegna var
og eftir á gerð gangskör að
því að r.á í blaðaúrklippur um
tónlistarvikuna og liggja nú
fyrir úrklippur úr flestum
eða öllum daghloðunum í Os-
ló, én hins vegar aðeins örfá-
ar greinar úr dönskum og
sænskum blöðum og ekkert
frá Finnlandj. eða öðrum lönd
um.
Mættir voru á mórtinu —
eftir því sem frétzt hefur —
aðeins einn sænskur gagnrýn
andi og einn frá Danmörku,
en tvö dönsk tónskáld, sem
áttu tónverk á skrá móitsíns,
skrifuðu auk þess um hljóm-
leikana fyrir dönsk blöð- Hér
á íslandi virðast menn hafa
litið á mót þetta sem nokkurs
konar íþrótitasamkeppni og
borið skrifin um verkin sam-
an við gagnrýni á nýútkomn-
um skáldsögum, sem reynt er
að gera að metsölubókum. en
gleymast að fullu eftir örfá ár.
áf oss íslendingum er alvara
í að gerast listmenntaþjóð,
verðum vér að losa oss við
svo frumstæð sjónarmið.
Undixritaður er þeirrar
skoðunar að ný list, jafnt tón
ilist sem mynalist, verði alls
i ekki metin til nokkurraT hlít
Guðrún Björnsilóttir frá Kornsá.
í „íslemkmn kvenhetjúni' birtast þættir af íslenzkum kon-um ú-r ýmsum stéttum,
ssm háð hafa harða lifsbarattu, sýnít þrautseygju 0;g fórnfýsi, verið fyrirvinna fyrir
stórum barnahcp eða hjálpáx'heilil'ur sveitunga sinna. Öllum er konuim þessum það sam
merfot, að hafa unndð ste-rf'sín æðruilaust og í kyrrþey.
Þetta er ©kfci bók :umj|rægar fconur, h'sidur frásögn af ís'lenz'kuim konum, sem
helgað hafa beimili eín'ui istarfiskraifta og íórnað lífi sínu fyi’ir aðra, án þess að æblast
til þafcka eða viðuikenninaar.
Frú Guiðrún 'Bjömsdóttir tel'ur sjáií hók sína ,,eitt af þeim sömrunargögnum, sem
nauðsynliegt sé, að safhá' ise ■tii þess að sýna, að fconur standi líairlimönnum ekki að
baki.“
m
íslenzkar kvenhetjur er fróðleg bók.
íslenzkar k'venhetjur er skemmtileg bók.
íslenzkar kvenhetjur er hók, sem allar konur munu lesa.
Bókfellsútgáfan
reiíi
* a
1
ar af samtíðinni. Gildi verk-
anna, — ef þau eru að ein-
hverju leyti ný, — sést ekki
fyrr en eftir á og því merkari
sem verkin eru því léngri
tíma þurfa þau oft til að öðl-
ast • skilning. . Listamenn og
listunnendur verða nú einu
sinni að sæl ta sig við þetta og
eiga að nálgaist altari hslgi
dómsins í auðmýkt og án þess
að vænta fullria launa eða
lofs- •
í sambandi við ofangreint
mót verður að minnast þess
' að norræn tónlist er yfirleitt
skammt á veg komin- Mörg
norræn tónskáld feta nú í fót-
spor danska meistarans Carls
Nielsen, sem er enn lítt met-
inn annars staðar en á Norð-
urlöndum. Önnur norræn
tónskáld skrifa í stíl þeirrar
kynslóðar tónskálda í -öðrum
löndum, sem er að líða undiir
lok (Shönberg, Stravinsky,
Hindemiith). Sum norrænu
tónskáldin — einfcum meðal
Norðmanna — taka upp þjóð
legt tónlistarefni, en á fnum-
stæðan hátt. Ef til vjH á æðri
tónlist eftir að þroskast af
þeim tilraunum. Vér íslend-
ingar stöndum. fyirir urtan
þessa þróun, en þá'ð var aug-
Ijóst á þeseari tónlistarviku,
að íslenzku tónskáldin sjö
stóðu siem heild ekki aftar en
hin r.orrænu rtónskáldin. Á
mótinu voru flutt 51 verk eft-
ir núlifandi tónskáld frá Norð
urlöndunum fimm Tónskálda
félögin sjálf — eða nefndir í
þeim — gsngu hvert fyrr sig
frá dagskrárliðum sinum og’
var ireynt að koma sem flest-
um t ónskáldum að, enda varð
eingöngu tími fynir umfangis-
minní tónverk.
Höfundar blaðadómanna
voru yfirleitt annað hvort
sjálfir tónskáld eða menn lítt
menntaðir í tórdiist. Dægur
dómar um nýja list Mjóta að
1 hafa lítið gildi. Það sem
mestu -veldur um framgang
nýrra tónverka er að þau séu
flutt af skilningi og að þeir
flytjendur taki þau að sér,
sem beita sér fyrir útbreiðslu
þeirra af ejgin sannfæringu
án tilili'tis til dægurdóma, sem
gleymast fljótlega og það
jafnt hvort þeir eru jákvæð-
ir eða nieikvæð'ir, — enda
báðar tegundir þeirra oftast
til orðnar af misskilningi. Ein
göngu fyrir stílrétta túlkun
hefur alla tíð ný list getað náð
útbreiðslu og varanlegri við-
urkenningu. Slíkur skilning
ur frábær átrti sér stað á þessu
móti í verkum Helga Pálsson-
ar, Jór.s Þórarinssonar og
Páls ísólfssonar. Það voru
miklir sniillingar, sem léku
verkin, o'g ærtti að bjóða þeim
í hljómleikaferð' til íslands til
þess að styðja útbreiðslu
verkanna í fleiri 'löndum.
Reykjavík, 16. 11- 1948-
Jón Leifs.