Alþýðublaðið - 29.12.1948, Blaðsíða 7

Miðvikuclagur 29. des- Í948.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Fr’n. af 5. síðu.
orð og gerðir hjóna og til að
lesa bréf, sem þeim berast. í
vikulok ber vinnukonunum að
gefa lögregJurini skýrslu. í
veggjum íbúðarinnar er komið
fyrir taeknilegu lögregluauga og
lögreglueyra. Hjón eru skylcl að
kséra allt tortryggilegt í orðum
og atliöfnum hvors annars.
Venjulega eiga þau tvö heima.
kvöld í viku. Öll önnur kvöld
eru þau skyld að vera á íundum
eða við heræfingar. Allir eru
einkennisklæddir. og ávarpið er
ekki félagi, heldur samherji, því
að allir, konur sem karlar, eru
fyrst og fremst hermenn ríkis.
ins. Barnsfæðingum fækkar svo
mjög, að ískyggilegt þykir.
Mörg hjón eiga tvö—þrjú börn,
fæst fleiri. ,,Af karlinum eltist
ástarfuninn“ stendur einhvers
staðar, og þarna kemur brátt að
því, að hjónin njóta sín ekki.
Þau vita lögregluaugað og eyrað
á veggnum, og svo hafa þau það
á tilfinningunni, að alltaf sé á
þau horft eða Irlustað. Það hefur
sem sé reynzt þannig, að einmitt
. að nóttunni hafi hjón oft og tíð_
um látið í Ijós hvort við annað
ríkishættulegar hugsanir. Hjón
verða svo yfirleitt mjög tauga.
veikluð, alltaf á verði hvort
gagnvart öðru og geta ekki rætt
þau mál. sem þeim liggja
þyngst á hjarta. Ríkið er allt,
einstaklingurinn ekkert. Með
því einu móti getur ríkið veitt
einstaklingnum fullkomið ör.
yggi. Þarna er hið mikla fyrir.
myndarsamfélag allra, og vita.
skuld má enginn láta annað
uppi, en að hann sé ánægður og
allt sé fullkomið. Ella telst hann
skemmdarvargur, er grunaður
um njósnir og samsæri. Ef ein.
hver segir eitthvað í annarra
eyru, sem frá sjónarmiði ríkis.
ins er vítavert, en ekki stórurn
saknæmt, fær hann bætt fyrir
það með því að játa sékt sína í
útvarp. Til þess að.komast þar
að, verða menn ávallt að sianda
í biðröðum.
í Efnafræðiborg nr. 4 starfar
uhgur efnafræðingur. sem liéitir
Leó Kall. Hann er mjög ákveð.
inn maður ríkisins. Hann hefur
tekið. eftir því, að alltaf fer
vaxandi að mcim beri falsvitni
fyrir réttí. Áheyr.endur mínir
hafa máske séð þess getið, að nu
hafi verið funaið upp tæki, er
skeri úr um það, hvort menn
Ijúgi fyrir rétti. Enn fremur, að
fundið sé efni, sem sprautað sá
inn í æð og orki þannig, að
raenn segi allt, sem þeim býr í
brjósti. En á slíkt hafði ekki
heyrzt drepið, þegar Karin Boye
samdi þessa skáldsögu. Leó Kall
hefur lesið eitthvað um áhrif á.
fengis, en áfengi er eliki notað
í Heimsríkinu. Iíann hefur hug.
mynd um þau áhrif þess, sem
Xýst er í málshættinum: Ö1 er
innri ma'Sur. Og Leó Kall tekst
að búa til grænan vökva, sem
hefur þau áhrif, að sé hónum
sprautað inn í æð, þá segja
menn hug sinn allan. Efnafræð.
ingur, hærra settur en Kall,
reynir vökvann, ásamt uppfinn.
ingamanninum. Vökvinn reyn.
ist með ágætum. Lögreglustjóri
er til livaddur, og síðan er á.
kveðið, að undravökvinn skuli
notaður við allar yfirhéyrslur.
Hugvitsmanninum veitist sú
vegsemd, að hið græna undur sé
kennt við hann og' lcallað Kallo.
cain. Leó Kall verður eftirlætis.
borgari og á sér von mikils
í'ranla, þó aðejns sem verkfæri
í höndum hærra settra. Það er
tekið að framleiða KallQcainið í
stórum stíl, og hann er settur
yfir framleiðsluna. En vand.
kvæði fylgja vslgengninni. Það
kemur fram við reynslu vökv.
ans, að hver einasti maður, sem
hann er reyndur á, er vandræða
skepna sem þjóðfélagsborgari.
Þó eru þeir allir, sem notaðir
eru til tilraunanna, úr föstum
tilraunasveitum, sem í eru ein.
göngu sjálfboðaliðar. er hafa •—•
raunar fyrir skipulagðan áróð.
ur — fórnað sér fyrir samfélag.
ið. Þeir eru taugaveiklaðir, óá..
nægðir og hafa sumir sýnt
vandamönnum glæpsamlega
linkind, og það verður uppvíst
um hópa af mönnum, sem konia
saman, sitja þegjandi og lifa sig
inn í einhvers konar draum.
kennt sjálfræðis og öryggisá.
stand. Með þessu fólki lifir sú
þjóðsaga, að í rústum borga for.
tíðarinnar, langt úti í auðnun.
um, rústum, sem msnn telja al.
mennt eitraðar af banvænum
efnum, sem notuð voru til eyð.
ingar borgunum og alls lífs- í
þeim og umhverfis þær, búi
fólk, er lifi hamingjusömu lífi og'
nærist á jarðargróðri. Enn frem
ur trúa þessir hópar því, að fyr
ir daga þess skipulagS, sem á er
í Heimsríkinu, hafi verið til
merkileg menning og miklu
hamingjusamara fólk en borg.
arar Heimsríkisins. Hvílíkt bull!
Öll menning, allar merkilegar
uppfinningar eru verk samherj.
anna í Heimsríkinu. Áður var
ekkert til nema villimennska —
barbarismi! . . . En erfiðast af
öllu var það, hve Rissen, yfir.
maður Lsós Kall við reynslu
vökvans. var vorkunnlátur við
tilhaunafólkið. Hann fullyrti, að
hver einasti maður í Heimsrík.
inu, sem korninn væri yfir fert.
ugt, gengi með ólæknandi sam.
vizkubit, eins konar andlegt
magasár. Rissen er rólegur og
öðruvísi en allir aðrir. Það eitt
er óþolandi. Þá er og Leó Kall
hræddur um, að Rissen hafi
haldið við konu hans, Lindu.
Það, sem fram kemur hjá tiL
raunaræflunum, hefur, ásamt
framkomu og orðum Rissens.
þau áhrif á Kall, að hjá hcnum
vaknar áköf óró, og henni fylg.
ir uggur um heilindi hans siálfs
gagnvart samfélaginu, ríkinu.
Þetta vei'ður til þess, að hann
sækir sig enn meir í fylgi sínu
við ríkið og hugsár sem svo:
Orð og gerðir eru ávöxtur hugs.
ana. Þess veg'na eru þær hugs.
anir refsiverðar. sem leiða af
sér saknæm ummæli eða athafn.
ir. Og' hann Iteriiur því til leið.
ar, að g'efin eru út lög, sem á.
kveða refsing'ar fyrir ríkis.
hættulegar hugsanir. Komi fram
rökstudd kæra um það, að ein.
hver sé líklegur til að hugsa sak
næmt, skal sá tekinn fastur og
ákæran sönnuð eða afsönnuð
með Kallocaini. Þeir, sem sekir
finnast og lítilsvirði teljast til
vinnu, skulu teknir af lífi, en
hinir dæmdir í ævilanga þrælk-
un. En nú verður Leó Kall
hræddur um, að Rissen muni
kæra hann. Hann vill því verða
fyrri til og kærir Rissen. Sam.
tímis ákveður Kall að sprauta
konu sína með Kallocaini til
bess að' komast að öllu um sam.
band þeirra Rissens og hafa
hana síðan á valdi sínu. En þeg.
ar runnin er á hana víman. kem
ur það upp, að hún hefur ekki
haft nein mök við Rissen, en
unnað bónda sínum. Hún hefur
þjáðzt af óánægju og ótta. Það
hefur verið henni hin mesta
kvöl að njóta aðeins að litlu
barna sinna og að vita sig eiga
að missa þau að fullu. Hún hef.
ur ekki þorað að ræða þetta við
eiginmann sinn, og svo hafa þá
samvistir þeirra orðið henni
meiri og meiri kvöl. Hún hefur
jafnvel verið að hugsa um að
drepa hann. Hann verður þess
var. að sitthvað af því, sem hún
segir, hefur og bærzt honum í
brjósti. Hann býst nú við, að
hún kæri hann, vilji verða fyrri
til, en hann fer ekki að dæmi
ýmsra annarra eiginmanna.
Hann kærir ekki konu sína. Svo
kemst hann að raun um, að hún
hyggur ekki á kæru, og hún
segir honum ennþá nánar hug
sinn. Þá sameinast þau í sekt og
í vonlausri þrá eftir öðru og
betra samfélagi. Hann freistar
að frelsa Rissen; en tekst það
ekki. Hann er svo látinn vera
viðstaddur yfirheyrslurnar, lát.
inn sprauta Rissen með Kallo.
caini. Og sannarlega leysir Ris.
sen frá pokanum. Sama kvöldið
fer Leó Kall upp á yfirborð
jarðar sér til hressingar —• og
er þungt hugsi. Það hittist svo
á, að einmitt betta kvöld gera
fallhlífahersveitir frá Allsherj.
arríkinu árás á Efnafræðiborg
nr. "4 í njósnaskyni. Þær rekast
á Leó Kóil, taka liann til fanga
og flytja hann brott með sér.
Hann segir yfirvöldum Allsherj-
arríkisins hver hann sé og býðst
til að vinna fyrir þau sem efna.
fræðingur. Boði hans er tekið,
og auðvitað er íarið með hann
sem fanga. Hann þarf ekkert að
óttast, hann ræður sjálfur vinnu
sinni, á eng'a njósnara yfir
höfði sér og unir sér betur sem
fangi óvinanna en sem frjáls
borgari í heimalandi sínu, hinu
fullkomna samfélagi, Heimsrík-
jnu. Og í fangelsinu ritar hann
sögu sína.
Það er annars mjög margt í
þessari bók, sem vert væri að
þýða orðrétt og láta ykkur
heyra, heiðruðu hlustendur, en
þess er nú ekki kostur.
ískyggilegt er umhorfs í ver.
öldinni^ og sumum virðast frek.
ar sólarlitlir dagar. En elda ó.
friðar, harðstjórnar og óheilinda
ber við loft vítt um heim, og í
bjarma þeirra getur að líta
dauða og særða, hungraða og
tærða, hrædda og þrælkaða,
fangaða og pyndaöa — ekki tug
Konan mín
Annie Ch. Þ>órtSars©t?g
andaðist að heimili sínu, Hrefnugötu 6, þriðjudaginn.
28. desember.
Þorleifur Þórðarson.
milljónir margvíslegra harm.
kvælamanna, heldur hundruð
milljóna. Og hér í okkar landi
getur virzt sitthvað sjálfskapar.
víta, en einnig válegar blikur
veraldarstorma. Svo kynni þá
ýmsum að finnast freistandi, ef
þeir heyrðu raddir, sem segðu:
Varpa frá þér allri ábyrgð og
öllum áhyggjum. Hvil þú þig,
hvíld er góð. Lát mig mýla þig
og leiða þig að fullum stalli, og
klafi minn skal vera svo mjúkur
sem nú er mál mitt!
En hvað segir meistari Jón í
þeirri sömu prédikun og ég'
minntist á í upphafi máls míns:
,,Þann vantar fátt, sem kon.
ungurinn elskar; hann getur
sæmt hann með tign og heiðri,
hann getur veitt honum fullsælu
fjár, hann getur látið hann lifa
af munuðum sínum eftir því,
sem hann er lyndur til, en þó
getur hann ekki gert hann full.
sælan, ei megnar hann að fá
honum alltíð heilsuna aftur, ef
hún missist, ei getur. hann gefið
honum samvizkunnar frið og’
allra sízt má hann honum
liimnaríki veita.“
Guðm. Gíslason Hagalín.
HANNES A HORNINU
(Frlh. ai 4. síðu.)
Þeir hafa bersýnilega tekið allt
það til sín, sem sagt er fyrst og
fremst um nazismann. Og má
segja um það: ,,Veit hundur,
hvað etið hefur“.
Hannes á horninu.
Áheit og gjafir til Kvenfélags
Hallgrímskirkju: Frá ónefndri
100 kr. Sigríði 30 kr. N. N. 10
kr. Kristínu Gísladóttur, Eiríks.
götu 27, afh. af Guðrúnu Ryden,
100 kr. Gamalli konu 100 kr.
Móttekið með þakklæti f. h.
sjóðsins. St. Gísladóttir.
Sjómannafélag Reykjavíkur:
fyrir börn félagsmanna verður haldin í Iðnó
mánudaginn 3. janúar, þriðjudaginn 4. janúar
og fimmtudaginn ‘8. janúar 1949 og hefst kl.
3.30 e.'h. alla dagana.
Aðgöngumiðar verða afgreiddir í skriístofu fé-
lagsins í Alþýðuhúsinu sunnudaginn 2. janúar
kl. 10 í. h. til 7 e. h. og 5 janúar á sama stað og
tírna.
3. janúar eingöngu gömlu dansarnir kl. 9,30 e. h.
6. janúar (þrettándanum) nýju og gömlu dansarn
ir kl. 9,30 e. h.
Aðgöngumiðasala á dansana verður í skrif-
stoíu félagsins á sama tíma og barnamiðarnir —
og í Iðnó eftir kl. 6 báða dagana.
Vissara er að fá sér aðgöngumiða að gömlu
dönsunum tímanlega.
SKEMMTINEFNDIN.
veitir óvenjulegt tækifæri til bess að vinna héar fjárupphæðir, én þess að leggja nokkuð
í hættu, um leið og stuðlað er að öflun nauðsynlegs iánsfjár til mikiivægra framkvæmda í
þágu þjcðarinnar.