Alþýðublaðið - 16.06.1949, Side 6

ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Fimmtudagur 16. júní 1949.
eissæsss. ./&*?•:■
Filiiras
Bessason
hreppstjóri:
Ritstjóri sæll.
Hérna um kvöldið varð ég
fyrir óvæntri gleði, sem þeir
einir geta notið, er lengi hafa
barizt fyrir framgangi einhvers
að þeirra dómi góðs málefnis,
við þögn og lítinn skilning al-
mennings, en hljóta svo allt í
einu þá liðveizlu, sem eykur
sigurvissuna um allan helming.
Eins og þeir, sem rýnt hafa
í þessi bréf mín, vita bezt, hef
ég þar oftar en einu sinni
minnst á það fyrirbæri í þjóð-
lífi voru, sem er í því fólgið,
að kalla engan hlut réttu
nafni en uppnefna allt til gerfi
upphefðar, og mundi ég vilja
það skrumnefningar kalla.
Reit ég til dæmis síðast liðið
haust, að mig minnir, um
„fjósameistara“-titilinn, og
kom þó víðar við. Ekki hef ég
þó orðið var við að tekið væri
undir þetta álit mitt, en þá var
það gert, og það svo hraustlega
og af þeirn manni að, nú hef
ég öðlast von um það, að ekki
verði heilbrigðri málgreind
manna ofboðið á næstu árum
með því að skrumnefna laus-
lætisdrosina og kalla hana „al-
mannafreyju“ ósannindamann-
inn „staðreyndatilhögunar-
meistara" og þann ófróma
, ,skattheimtusj álf boðaliða.“
Því segi ég þetta, að „ljós-
vakalávarðurinn“, hljóðnema-
heríoginn", „fjölgerninga-
meistarinn“ og „alþjóðarvið-
mælandinn," herra Helgi Hjör-
var, ræddi einmitt um þetta
sama efni, síðastliðinn mánu-
dag, og gekk þar í mína sveit.
Var ekki að hans vopnaburði
eða framgöngu að spyrja,
enda er maðurinn annálaður
munngarpur; mundu höfundar
fornsagna hafa lýst því þann-
ig, að á hann hefði runnið ber-
serksgangur „og beit hann í
skjaldarrönd og grenjaði, en
óð síðan fram á orrustuvöllinn,
tvíhenti sverð sitt og mátti
honum þá ekkert viðnám
veita.“ Og er ég hafði hlýtt á
mál hans, greip mig svo mik-
ill sigurfögnuður, að ég
gleymdi gigtinni, spratt á fæt-
ur, hljóp við fót út í jórturlýðs
Vicki Baum
HÖFUÐLAUS ENGILL
höllina og upp í bás til kálfa-
föðursins, greip í eyru hans og
granir og skók hann til og kall
aði hann bæði „bola, tarf, og
naut“ og ýmsum fleiri sam-
nefnunv en básfreyjurnar
rumdu, því að þeim ofbauð orð
bragðið og hispursleysið, •—
og að sjálfsögðu móðguðust
þær, kynbætarans vegna, en
hann ranghvolfdi augunum og
froðufelldi, en mátti þó engum
vörnum við koma. Síðan rauk
ég að flórhreinsunartækinu,
kallaði það fjósareku og henti
því út í horn, og gróðurauka-
efnið kallaði ég hreint og
beint mykju og fjósaskít; létti
mér mikið við þessar aðfarir,
en básfreyjunum ofbauð svo
ruddaskapur minn, að þær
hótuðu þriggja daga júgur-
mjaðarframleiðsluverkfalli, og
kölluðu mig bónda og jafnvel
sveitamann, og sveifluðu að
mér hryggviðaukanum.
Jæja, sleppum því. í sinni
ágætu ræðu gat hljóðnema-
hertoginn þess, að maður, bú-
settur í sveit, teldi sveita-
mannstitilinn móðgandi. Mér
er annan veg farið. Aldrei hef
ég orðið stoltari á æfi minni,
— nema ef vera skyldi síðast
liðið mánudagskvöld, er mér
barst hinn göfugi liðsauki, —
heldur en þegar barnskrakki
nokkur hrópaði á eftir mér á
Reykjavíkurgötu og nefndi mig
sveitamann, og varð þó ekki
hreimurinn misskilinn. En
stoltur varð ég af því, að eitt-
hvað það skyldi vera í fari
mínu, sem aðgreindi mig frá
borgarlýðnum, og það svo
greinilega, að jafnvel barns-
augunum gat ekki dulizt. Tel j
ég hvern þann, sem firrtist við
að vera nefndur því nafni,
sannarlega ekki eiga það heið-
ursheiti skilið, og bíður mál-
hagra manna að finna þeim
verðugt ávarpsnafn.
Að síðustu býð ég fjöl-
gerningameistarann velkominn
á mitt heimili, ef svo skyldi
fara, að ríkisútvarpið teldi
þörf á að senda hann í sveit til
að nema mannasiði. Vil ég þó
taka það fram, að ekki verða
það nema sveitamannasiðir,
Gem honum stendur til boða
að nema á mínu heimili, enda
mundi ég skilja fyrrnefnda
ráðstöfun þannig, ef til fram-
kvæmda kæmi, að forráða-
menn téðrar stofnunar hyrfu
að henni, fyrir þá sök, að þeir
teldu hann hafa „afmannast" í
börginni,“ — það er, að hann
og hún þvoði líka hinn ótrú-
lega litla og fullkomna líkama
barnsins áður en við grófum
hann. Við urðum að grafa það
djúpt niður í jörðina, svo að
það yrði öruggt fyrir gömm-
um. Ég hjálpaði til að grafa
niður í leirinn, La Rosaura
velti steinum yfir það, og úr
greinum af trénu bjuggum við
til lítinn kross. Einn af mörg
um með fram vegum í Mexikó,
merki fyrir vegfarendur til að
nema staðar og biðja, skilja
eftir blóm eða kuðung, svo að
sál hins dauða væri ekki eín-
mana.
Ég lá og breiddi mig .yfir
gröfina og eftir svolitla stund
fór heimurinn að snúast í
kringum mig, alheimurinn að
onúast, þar til ég fór að snú-
ast með. Eg lét úndan og varð
smærri en eitt sandkorn. AIl-
ur harmurinn og öll þverúðin
virtist hafa fokið burt úr huga
mínum, og þrátt fyrir smæð
mína fann ég til léttis, eíns og
það gæti aldrei neitt fyrir mig
komið hér eftir.
Þegar fór að kólna og sólin
að setjast snart La Rosaura
við öxl mér.
„Komdu, Neuita", sagði hún
blíðlega. „Við verðum að
halda áfram. Við getum ekki
dvalið hér í nótt. Það er of
hættulegt“.
Hún hjálpaði mér á fætur,
og þegar hún sá, að ég var of
máttfarin til að ganga, lyfti
hún mér upp og sveiflaði mér
upp á herðar sér, svo að þung-
Inn af mér hvíldi á hálsi henn-
ar og fætur mínir og hehdur
héngu máttlausir niður á hin
geysilegu brjóst hennar.
„Svona“, sagði hún. „Svona
bera sauðahirðirnir okkar lít-
il, veik lömb“:
„Þakka þér fyrir Rosaura",
eagði ég. „Og þakka þér fyr-
ir einu sinni enn“.
„Parnada,“ sagði hún. „Það
er ekki neitt“.
hefði um of tileinkað sér háttu
borgarbúa, og bæri að gleyma
þeim, sér til batnaðar, og
mundi þá, ef slíkt kæmi á dag-
Inn, margur í dreifbýlinu,
greiða útyarpsgjöld sín með
glöðu geði, enda þótt hann
hefði lítil not af haft.
Virðingarfyllst,
Filipus Bessason
hr-.ppstjóri.
rÞannig var dagurinn þegar
ég dó í annað sinn og enöur-
faéddist og frá þeim degi, sem
ég, kæri mig ekki um að minn-
ap|ý vissi ég, að það var viss
régla í ailri óreiðunni, sem
virtist vera, og lög í allri lög-
léýsu heimsins. Eg vissi, að ég
npindi deyja án þess að æðr-
ait og endurfæðast aftur og
altur. Don Loit-nzo mundi
ségja, að ég hefði séð guð.
Það var mjög breytt Clar-
iáda sem kom til ’Weimar sól-
ríkan dag um hádegi í júlí
lgl3. Kona, sem var svo ólík
r^inni fáfróðu, yfirborðslegu,
Ipeversku ungu stúlku, sem
íjkfði hlaupizt á brott fyrir 13
fímm, að mér datt ekki í hug,
áo neinn mundi þekkja mig
Eg hafði misst allt hárið af
v'öldum hitasóttar, meðan ég
<|ár að bíða eftir skipsferð.
•ýja hárið hafði vaxið hægt,
þegar það loksins fór að
^axa, var það grátt og stóð í
síríðum toppum um kollinn á
iþér, svo að það var líkast for-
efeluríkum garðbletti, þar sem
óreyndur garðyrkjumaður
hafði ætlað að reyna að sá
sumargrasi. Líkami minn var
tærður, beinagrind, sem húð-
In var strengd utan á. Og jafn-
vel þetta hörund var varla
mitt, orðið þurrt og skorpið og
eyðimerkur gult af brennandi
sól og nístandi vindum Kor-
dillafjalla. Bóluörin urðu nú
mjög áberandi og ég varð
villimannsleg ásýndum. Eg
hafði og einhverja slæmsku
í hryggnum, sem olli mér mik-
Us sársauka, og ég neyddist til
að ganga við staf, fílabeinsstaf
Inn hennar Rosauru, sem hún
hafði gefið mér að skilnaði,
sem minjagrip. Höfuð Coco
var enn á milli fingra mér og
onn lék glott um varir hans,
en demantinn úr nefi sínu
hafði hann orðið að láta til
að borga með fargjald mitt.
A hægri öxl mér húkti Lora
og læsti í mig klónum og bölv-
aði á spönsku. Já, ég var alveg
oins og gömul kerlingamorn,
og ég þurfti ekki að dulklæða
mig — eða svo hélt ég.
Frá þvi í morgun höfðum
við farið í gegnum kunnugt
land. Land, sem fremur var til
í minningunum og stóð mjög
ranglega fyrir hugskotssjón-
um mínum. Mér fór eins og
öllum ferðamönnum síðan á
dögum Gddysseifs, að mér
fannst allt vera svo miklu
minna og feins og saman-
rkroppið, líkt og ég horfði í
gegnum öfugan sjónauka á
[ressa akra og skógiklæddu
hlíðar og lítil þorpin og bugð-
ótta ána, sem var lítið meira
en lækur, en kom þó svo víða
fyrir í skáldskap í Weimar. á
svo rómantískan og áhriíarík-
an hátt. Og svo kom sjálf
borgin í augsýn, enn sama,
litla sveitaborgin, en þó ekki
alveg sú sama. Nokkuð af
veggjum og’ víggirðingum
hafði verið rifið, og Weimar
teygði sig út í grænt umhverf-
ið, þar sem kofarnir voru
huldir vínviði og fólkið bjó,
sem elskaði náttúruna, og
var klippt einu sinni í viku.
Ekillinn lyfti látúnslúðrinum
sínum og blés í, og sömu glað-
legu hljómarnir ómuðu eins
og ég hafði svo oft heyrt á
kyrrlátum dögum æsku minn-
ar. Vagninn nam staðar við
hliðið og farþegunum var
cafnað saman í hús varðarins
til að skoða skilríki þeirra.
Eg hafði fyrir löngu síðan lagt
niður hinn íburðarmikla titil
minn og kom aftur sem frú
Claire Pontiguac. Merckel
varðstjóri leit lauslega á pass-
ann minn og ýtti honum yfir
borðið til fransks liðsforingja,
sem bar þröngan bláan ein-
kennisjakka, rautt belti og
þröngar, óhreinar hvítar bux-
! ur. A leið minni hafði ég hitt
1 svona hermenn úr her Napo-
| teons við hverja stöð. Þeir
voru síðustu leyfarnar af hin-
um hörmulega flótta frá Rúss-
landi.
„Velkomin heim, yðar náð“,
sagði Merckel varðstjóri án
þess að hækka röddina eða líta
upp. „Og er yðar náð komin
heim fyrir fullt og allt eða fer-
uð þér aðeins á ferð?“
„Eg hef ekki ákveðið það
enn þá“, svaraði ég og varð
vandræðaleg á svip af þessari
óvæntu spurningu. Eg hélt að
flestir gerðu ráð fyrir að ég
lægi dauð í gröfínni í Helgen-
hausen. En Merckel hélt hinn
rólegasti áfram samtali, sem
við höfðum byrjað á fyrir
þrettán árum.
„Yðar náð hefur breytzt dá-
lítið, ef ég má vera svo djarf-
ur að segja svo“, sagði hann'
kurleislugu. „Econté-la, þér
MYNDASAGA ALÞÝÐUBLAÐSINSi ÖRN ELDING
ÖRN: Allt í lagi, lagsi! mér slíkt ávarp. Nafn mitt er gatjit Kahadur. Og hvert er nafn ÖRN: Bara Örn.
GRÁSKEGGUR: Má ég frábiðja Jarwarharlarl Armajendra Cha- þitt?