Alþýðublaðið - 12.01.1928, Blaðsíða 2

2
ÍALÞÝÐUBLAÐIÐ \
< kemur út á hverjum virkum degi. [
Afgreiðsia í Alpýðuhúsinu við {
Hverfisgötu 8 opin frA kl. 9 árd. »
ti! kl. 7 síðd. f
Skrifsfofa á sama stað opin kl. !
9 V-j — 1.0' a árd. og ki. 8—9 siðd. j
SKmar: 988 (afgreiöslnn) og 1294 í
(skrifstofan). í
Verðiag: Áskriftarverð kr. 1,50 á »
mánuði. Auglýsingarverðkr.0,15
hver mm. eindálka.
Prentsmiðja: Alpýðuprentsmiðjan
(i sama húsi, sömu simar).
Hlutabréf akaupiu.
Viðtal við Valtý Stefánsson.
VaJtýi' Stefánsson, ritstjóri
„Morgunbte&sini‘‘, hringdi til rit-
stjóra Alþýðublaðsins í fvrra dag,
eftir að Alþbl. með grein um kaup
hans á hlutabréfum í útgáfufélagi
„Morgunbiaðsins" var komið út.
Var VaJtýr skjáifraddaður og
honum mikib niðri fyrir. Spurði
hann, hvort Alþbl. kærði sig nokk-
uð um að fá að vita sannleikann
um þessi hlutabréfakaup. Auðvit-
að vildi Alþbl. þá, eins og æfin-
Jega fá að vita sannleikann, en
X'aiiýr kvaðst eigj geta skýrt
máJavexti al!a í. síma og óskaði
eftisr viðtail daginn eftir.
LJm nónbiiið í gær hitti hann
svo rctsíjóra Alþýöublaðsins og
hóf mál siitt á þsssa leið:
„Pað er ra.ngl hjá Alþýðuiblað-
inu, að ég hafi sérs'takilega raynt
að ná eignarbaidi á íslenzku
hluiabtréfunum; ég hefi einmitt
öilu frémur lagt mig eftir clönskii
hlntabréfunum.“
„Þér viðurkennið þá, að. þér
bafið verið aö kaupa hiutabréi
í útgáíuféJagi ,, Morgun.b 1 aðs i n s “
undan íarið,“ sagði ritstjóri AJ-
þýðuhlaðsins.
„Já,“ svaraði Valtýr; „en anti-
ars er það einkamáJ nxistt.
„Hefír yður þá lánast aö ná 'í
ðl! dönsku hlutabréfin?" spurði
ritstj. Alþbl.
„Já, ég heíi nfeð í þau öil,“
svaraði Vajtýr.
„Hvers vegna hafið þér sér-
staklega reynt að eigiiast dönsku
hitutiabréfin?“ spurði ritstj. Alþbl.
„Ja ég* álít þaö óheppilegt,
að h-.l ulabréfin .séu eign útk:nd-
inga,“ svaraði Valtýr.
„Hvers vegná?" spurði þá rit-
stjóri AJ.þ)b 1. „Hefir sambú'ðin við
dön-sku hluthalana orðið yöur erf-
ið, Iraía þe'r v-erið íh-Jutunarsajnir
um ritstjórnina og angrart ylþur
með stjákii á skrifsttofunni, eins
og Þorstein Gíslason ?“
„Ja — eiginlega hefi ég nú ekki
sórstaWega(!) reynt að ná í
dönsku hJuíabréfin; það hefir
vescið aukaatriði fyrir inig að ná
í - þau,“ svaraði Val-týr; „enginn
dönsku hluthafanna er í stjóm-
imti, og þeir hafa veriö aískifta-
íitiir af blaðinu upp á sí'ðkastið."
„Nú, edmnltt þa'ö,“ sagði ritstj.
A’þb!.; ,iiiér sktjd'asl, a-ð þér hef'ð-
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
uð einmitt lagt yður sérstaklega
eftir dönsku hlutabréfunum ?“
„Ja ‘— ég tók dönsku eða rétt-
ara sagt hin „svo nefndu“ dönsku
hlutabréf svona með; ég segi „svo
nefndu“ af því, að menn eins og
Jaoobsen, Jensen-Bjerg og Nat-
han.. & Olsen eru ekki danskir,“
sagði Valtýr.
„Jæja, elnmitt það, en Ber-
leme,“ sagði ritstj. Alþbl., „er
hann heldur ekki danskur?“
„Ja Ber.leme," svaraði Val-
týx, „um hann megið þið segja
h\aö sem þið viljið. Hann átti
ekki nema 2000 krónur í Morg-
unbilaðinu.“
„Ekki nenm 2000 krónur ? Og
samt vildi hann ráða því, hver
yrði- ritstjóri!“ sagði ritstj. AJþýðu-
blaðsins.
Ekki gaf Valtýr neitt út á það.
„Hvað hafið þér gefið fjTir
bréfin, er það ekki 15—25o/o af
nafnv-erði?" spurði ritstj. Alþbl.
enn freniur.
„Það er einkamál mitt,“ svar-
aði Valtýr. Ekkert upplýsti hann
heJdur um það, hvaðan honuni
kæmi fé til Itaupanna, og lauk
svo samtalinu.
Ekki verður sagt, að þessi „op-
inberun sarm!eikans“ sé mjög ífar-
leg.
Valtýr ségist haía keypt öll
dönsku hlutabréfin auk margra
annara, sem veriö hafa í eigu
íslenzkra manna. Látum svo vera,
Hvernig stendur á því, að Ber-
leme og Natlian & Olsen viiíja
selja Valtý bréf sín, og'. hvaðan
l'.emur honum fé til kaupanna?
SkynsamJegast virðist að álykta,
að Stór-Danir þessir teJji hags-
munum sínum í engu íakara borg-
ið, þótt Valtýr teljist eigandi bréf-
anna.
Sannast hefir;
,.Mbrgunhlaðið“ hefir til þessa
verið að miklum hluta eign
(Janskra auöborgara, sem hér hafa
mikilla hagsmuna að gæta og
jafnan hafa veriið afskiftasamir
uim íslenzk mál.
Reynslan mun sanna, að fram-
vegis hlýðir Valtýr, eins og hing-
að til, dönsku skipuninni: Skjóttu
Moggi! Ég skaJ sigta.
Khöfn, FB., 11. jan.
Jafnaðarmenn sigra i Eng-
landi.
Þingkosning fór nýlega fram í
Northainpton: Verkamenn unnu
kjördæmið frá íhaldsmönnum,
Áhætta verkalýðsins.
Frá New-Yorkborg er símað:
Sprenging varð í koianámu i rik-
inu IHinois. Sennilega hafa luttugú
fiámamenn farist.
Fyndni Bretastjórnar.
Frá Lundúnum er simað: The
Westminster Gazetta skýrir frá þvi,
að stjórnin i Bretlandi undirbú
italregar tillögur viðvikjandi úri-
lausn öryggismálanna. Tillögurnar
verða bráðlega sendar Þjóða-
bandalaginu.
Dýrtíðarráðstafanir
ihaldsins i Vestmannaeyjum.
Hér í Vestmamiaeyjum er enn-
þá dýrtíð, og inun ílestum finn-
ast, að hún hafi sjaldan* læst þá
eins ísköldum járnhrömmum og
einmitt i áír.
Ástæðuirnar fyrir dýrtíð þess-
ari éru ýmsar, en þó mun hún
einkum eiga rót sína að rekja til
síðustu vertí'ðar, þegar kaupi sjó-
mauna vrar þrýst svo niður úr
hófl fram, að slíks munu naum-
ast dæmi á eiinu ári. Um ieið var
fiskurimi líka feldur svo í verði,
að hlutur sjómanna hrökk ekki
nærri fyrir útgjöldum þeirra. Af
þessu leiddi arars'æma afkomu
almennings. Svo bætti það -ekki
úr, að sumariö mislreppnaðist al-
gerlega fyrir fjölda fólksj sem fór
héðan til að leita sér atvinnu.
Margir, sem heima voru, höfðu
það lítið betra vegna atvinnu-
leysis, þrátt fyr.ir það, þó að bær-
inn léti vjnna mað mesta móti.
Þaö var mörgum ódrjúgt, því að
bæði voru margir um þá vinnu,
þar sem' vart var í annað hús
að venda með atvinnu, og enn
fremur var kaupið láigt.
Margir urðu líka að greiða
drjúgan hluía af þvl í bæjarskuld-
ir ,sem þá voru innheimtai- misk-.
unnarlaust hjá verkamönnum.
Þegar þetta er athugað, er sízt
að undra, þó að þröngt hafi veí-
ið í búi hjá mörgum fjölskyldu-
manninum á liðnu hausti.
Augu fjöldans mændu áhyggju-
fuU til hinna ríkari og ráðandi
manna í þessum bæ og vonuðu
,að eitthvað, er um munaði, yrði
gert til dýrtíðarráðstafana. Eitt-
hvað, sem forðaði fjöldanum frá
sárri neyð fram undir vertíðina..
Eitthvað, sem gæti veitt ljós-
geisla bróðurkærleikans inn i
k'jallaraholur fátæku fjölskyldu-
mamianna, sem vart höfðu mál-
ttngi matar um jólin.
Vonm varð sér ekki til skamni-
ar. Bærinn hélt áfram nauðsyn-
legri vinnu nokkuð fram eftir
vetri. Auðvitáð var sú vrnna að
eins fyrir fáa rnenn, svo að fjöld-
irm var jafnsnauöur eftir sem áð-
ur.
En þá bar það tU, að frani-
kvæmdiarstjóri íhaldsflokksins hér,
Jóhann Þ. Jósefsson, alþingismað-
ur, konsúir og bæjarhditrúi, brá
sér í utanför. Fáir vissu hvaðan
hann haf'ði fé til ferðarinnítir, enda
þó að það sé á allra vitoröi, að
TangavierzJuniai stendur sig bezt
verzlana hér, og að Jóh. er spar-
samastur allra manna. Afdrátt-
ar-laúst höföu merm hevrt, að ekki
Irelði Tanginn grætt á fiskkaupun-
utm í ár, og allir vissu, að þing-.
nmnnslaunin hrukku ekki fyrir
upiíitekii þingnrans'ins yfir þin;í-
tímann, þrátt fyrir v'a.nalegan
sparnað.
En hugsanlegt var, að Tanginrt
heföi, ennþá það lánstraust, að
bankinn hefði keypt víxtí af Jó-
hanni, þó að al’menningi væru
þar lokaðar dyr.
En ekki var það heldur ósenni-
legt, að Jóhann færi að einhverju.
leyti til að útvega lán Eyjunum
til bjargar, og þá var sjálfsagt að
hjálpa honum, því að allir íhalds-
menn vissu, að ekkert var á.
,,Tíma“-stjórnina að treysta. Hún,
siem niöurniddi sjávarútveginn og
ætiaði alt að eyðileggja aneð „rik
islögreglu“, tollum og skólumj!!).
En hvemig sem þessu var var-
ið fór Jóbann utan, en „bolsam-
ir“ svo kölluðu vantreystu því,
að ferð hans færði gull í greip-
ar almennings hér. Þeir bjugg-
ust við því, að haran ferðaðist að
eins fyrir sjáifan sig og Tanga-
verzluniina. Þeim fanst rejmslan;
sýna, að þessi fulltrúi Eyjarma
bæri sinn eigin bag fremur fyrir
hrjóstx en heill héraðsins og hag
almennings hér í Eyjum. Hve
miidð gott og nytsamt Jóhann af-
nekaði í þessari ferð, veit ég ekki,.
en tel víst, að hann hafi hugsaö
líkt og Tómas Sæmundsson forð-
um: Hwts þarfnast landið mitt
og hverju nytsömu get ég komið
á heima?
Staðreyndum verður aidrei móti
mæít. Og eftir þvi sem enn hefir
komið fram, höfðu hinir illræmdu
„bolsar“, þvi miður, rétt fyrir sér.
Reynslan sýnir, að Jóhann hefir
að eins farið fyrir sjálfan sig og
Tangann. Nýja verzlunin í Odd-
fellow-húsinu við Heimagötu, éða
„Tanga-Bazarinn“, eins og hú»
er köJluð inanna á mMli, sýnir
það.
Vörurnar þar báru vott dýrtíðar
eða öllu heldur dýrtíðarráðstaf-
ana, ekki þó eins og jafnaöarmen»
alment álíta að dýrtíðarráðstafan-
ir séu heppilegastar, heldur eins
og þær fæðast og framkvæmast í
höförtm og höndum ágjarnra í-
haldsmanna.
Það, ,sem á boðstólum var á
bazar þessum, var undantekning-
arlaust óþarfa-oara, barnaglingur
af mörgum tegundum, mjög.
skrautlegt og ginnandi, en ekki að
sama stepii traust eða varanJegt
og verðíð afskaplega hátt, svo aö
mörgum þótíi undrum sæta.
Af alinenningi var verzlun þessi
illa þokkuð og flestum fanst hún
óþörf, en einkum eru það ftoklcs-
bræður þingrruanns-ins, sem talað
hafa um þessa verzlun sem ó-
þarfa, því aö þeir urðu vonsvikn-
ir og skjálfa á beinunum af óttai
við, áð viö þessa verzlun minki
álit þingmahnsins og þar með I-
haldsflokksins í augivm aimenn-
ings. Sumir hafa kveöið syo að
orði, áð h;tð eina, sem umræd d _
ur þirígmiaður hefði getað gert við
varning þenna .tiil að miailca ekki
ntjög í áliti og draga Jhaldsflokk-
inn með sér niður í skarniö, hefði
verið að skifta leikföngimi þessum