Alþýðublaðið - 18.09.1949, Side 4

titgefandl: Alþýffuflokknrinn.
Ritstjóri: Stefán Pjetursson.
Fréttastjóri: Benedikt GröndaL
Þingfréttir: Helgi Sæmundsson.
Ritstjórnarsimar: 4901, 4902.
Auglýsingar: Emilía Möller.
Auglýsingasími: 4906.
Afgreiðslusími: 4900.
Aðsetur: Alþýðuhúsið.
Alþýðuprentsmiðjan hX
Hin vonda sam-
vizka gengislækk-
unarposiuianna
EINS OG MENN VITA var
það ekki ætlun Framsóknar-
flokksins, að leggia það undir
dóm þjóðarinnar við kosning-
ar, hvort gengi krónunnar
skyldi lækkað. Krafa Fram-
sóknarflokksins í ríkisstjórn
var sú, að „allsherjarniður-
færsla eða gengislækkun“ yrði
framkvæmd að þjóðinni forn-
spurðri og kosningar síðan
ekki látnar fara fram fyrr en
næsta sumar. Þjóðin átti með
öðrum orðum ekki að fá neitt
tækifæri til þess að láta vilja
sinn í ljós varðandi þetta stór-
mál, sem afkoma allra alþýðu-
heimila í landinu veltur ó.
En þetta fór öðruvísi, en til
var ætlast. Alþýðuflokkurinn
neitaði að fallast á niður-
færslu- eða gengislækkunar-
kröfu Framsóknarflokksins, og
þar sem Framsóknarflokkur-
inn hafði hótað að rjúfa stjórn-
arsamstarfið, ef ekki yrði á
kröfur hans fallizt, og heimt-
aði nú að stjórnin öll segði af
sér, var þing rofið og nýjar
kosningar ákveðnar. Þar með
var Framsóknarflokkurinn til
neyddur, að leggja gengislækk
unarkröfu sí’ia undir þjóðarat-
kvæði; og það fer ekki hjá því,
að kosningarnar hljóti að snú-
ast að mjög verulegu leyti um
hana.
❖
Það er auðséð á Tímanum,
aðalblaði Framsóknarílokks-
'ins, síðan, að forustumönnum
þess flokks þykir sú aðstaða,
sem þeir hafa þannig komizt í,
ekkert þægileg. Þeir eru þeg-
ar í upphafi kosningabaráttunn
ar staðnir að því, að hafa ætl-
að að lækka gengi krónunnar
án þess þjóðin væri að spurð;
og samvizkan er því ekki meira
en í meðallagi. Því er nú Tím-
inn svo að segja daglega lát-
inn reyna að bera eitthvað í
bætiflákann fyrir Framsókn-
arflokkinn helzt með alls kon-
ar hálfyrðum og dylgjum um
það, að Alþýðuflokkurinn sé
ekkert betri. Þannig er því hald
ið fram í Tímanum einn dag-
inn, að það muni áreiðanlega
ekki standa á Alþýðuflokknum,
að vera með gengislækkun eít-
ir kosningar; en hipn daginn
er fullyrt, að Alþýðuflokkurinn
sé þegar fyrir löngu búinn að
lækka gengi krónunnar með
tollum og öðrum álögum!
Það þarf svo sem ekki að
spyrja að því, að allur hefur
þessi þvættingur Tímans, geng
islækkunarblaðsins, um Al-
þýðuflokkinn verið tugginn
upp af miklli kostgæfni í Þjóð-
viljanum.
❖
Það er ekki ný saga, að hinn
seki reyni að afsaka sig með
því, að ásaka aðra, eins og
Tíminn gerir í þessu rnáli. En
um afstöðu Alþýðuflokksins til
ALÞÝBUBLAÐIC___________ •:. Sunnudagur 0L8. sept. 1949
gengislækkunar eftir stríðið er
gvo vel kunnugt, að ósköp er
hætt við því, að rógur Tímans
beri lítinn árangur. Þao er
nefnilega alls ekki í fyrsta sinn
nú, sem gengislækkunarpnst-
ularnir í Framsóknarflokknum
og Sjálfstæðisflokknum eru
með kröfur uppi um það að
,,leysa vandamálin", eins og
þeir kalla það, með niðurskurði
krónunnar og stórkostlegri
skerðingu á lífskjörum alþýð-
unnar í landinu. Hvað eftir
annað hafa slíkar kröfur ver-
ið bornar fram, en Alþýðu
flokkurinn ávallt neytt aðstöðu
sinnar í ríkisstjórn til þess að
kveða þær niður. Sá flokkur,
sem í tvö ár hefur þar.nig hald-
ið gengislækkunarbröskurun-
um niðri, verður ekki með
neinum líkindum sakaður um
það, að hyggja á gengislækkun
eftir kosningar.
En svo ómerkilegar, sem
slíkar aðdróttanir Tímans,
gengislækkunarblaðsins, eru,
þá er hin afsökunin þó sízt
betri, — að Alþýðuflokkurinn
sé þegar búinn að framk'.æma
gengislækkun með' tollum og
öðrum álögum! llver hefur yf-
irleitt heyrt annað eins rugl
og það, að tollaálögur séu sama
og gengislækkun? Það hefur
að minnsta kosti ekki heyrzt
annars staðar á Norðurlöndum
eða á Englandi, að ^ramkvæmd
hafi verið gengislækkun þar.
þótt einnig þav hafi orðiö að
auka ýmsar tollaálögur eftir
stríðið til að afla fjár til dýr-
tíðarráðstafana.
Blekkingar Tímans í þessu
efni verða sérstakiega augljós-
ar, þegar athugaður er munur-
inn á því, hvar þeir tollar, sem
af illri nauðsyn hafa verið
hækkaðir hér á landi upp á síð-
kastið, koma niður, og hvernig
gengislækkun myndi verka, ef
til kæmi. Hinir auknu tollar
hafa, að yfirlögðu ráði, yfir-
leitt ekki verið lagðir á nauð-
synjavörur almennings, heldur
á ýmsan munað og braskvör-
ur, og því verið greiddir af
þeim stéttum þjóðarinnar, sem
fullkomlega eru til þess færar.
En gengislækkun myndi, ef til
kæmi, hækka verðlag á öllum
innfluttum vörum, þar rneð
brýnustu nauðsynjavörum al-
mennings, og því koma með
fullum þunga niður á verka-
lýðnum og launastéttunum,
sem gengislækkunarpostular
beggja íhaldsflokkanna vilja
samtími.s banna öll bjargráð
með því, að lögbinda kaup-
gjaldið!
*
Skrif Tímans um gengis-
lækkunarmálið eru því ekkert
annað en vottur hinnar vondu
samvizku gengislækkunarpost-
ulanna í Framsóknarflokknum,
annars vegar, og ómerkileg til-
raun hins vegar til þess að af-
saka þá með því að ásaka aðra.
Slík blekkingaskrif eru svo
gegnsæ, að þau munu engan
árangur bera. Forustumenn
Framsóknarflokksins og þeir,
sem sama sinnis eru, þurfa því
ekki að hugsa til þess, að beir
fái við kosningarnar umflúið
þann dóm, sem þjóðin hefur
þegar í huga sínum kveðið
upp yfir gengislækkunarbrösk-
urunum.
— Snádómar um úrslitin. — Um hvað er kosið?
Framboðslistarnir við kosningarnar í Reykjavík.
ÞEGAR ÞETTA er ritað hafa
allir flokkarnir að kommúnist-
um undanteknum, ákveðið lista
sína við kosning'arnar hér í
Reykjavík 23. október. Nokkr-
ar breytingar eru á listunum
frá síðasta framboði — gera má
ráð fyrir að einnig verði brevt-
ingar á lista kommúnista, ef
þeir þá koma lista sínum sam-
an, en það gengur erfiðlega,
enda er sundurlyndi í flokkn-
um, sprottið öðrum þræði af
skoðanamismun og hinum af
persónulegum metnaði.
ÞAÐ SÝNIR BEZT hve
Reykjavík er orðin stór borg, að
yfir 33 þúsundir manna eru á
kjörskrá hér. Alveg má gera
ráð fyrir að um 26 þúsundir
neyti kosningarréttar síns og
verður listi þá að fá allt að 3500
atkvæði til þess að koma
manni að. Þrír listar munu fá
menn kosna, Alþýðuflokkur
menn kosna, Alþýðuflokkur-
inn, kommúnistaflokkurinn og
Sjálfstæðisflokkurinn. Fram-
sóknarflokkurinn fær engan
kjörinn. Flokkurinn fékk helm I
ing þess atkvæðamagns, sem nú
Talnagrillur tapandi flokks
þarf, við síðustu kosningar,
hann hefur tapað fylgi frá þeim
íma, en vinnur kannske nokk-
uð af því aftur vegna framboðs-
ins.
ÉG SÉ að nú spá menn mjög
djarflega um úrslit kosning-
anna, og eitt blað, að minnsta
kosti, hefur birt spádóma um
úrslit í öllum kjördæmum. Við
síðustu kosningar bætti Alþýðu
flokkurinn við sig langmest
allra flokka, eða allt að 40% af
fyrra fylgi sínu. Átti flokkur-
inn þó þá við mikla örðugleika
að stríða hafði sundrast og 'ekki
yfirunnið sundrungina, en and-
stæðingarnir hörmuðu á því
leynt og ljóst, að hann væri
„dauður flokkur11. Þá réðu
kommúnistar einráðir yfir verka
lýðshreyfingunni og notuðu
hana eins og þeir máttu í kosn-
ingabaráttunni.
NÚ ERU HRÓPIN um
„dauða flokkinn" þögnuð. í
staðinn hrópar nú hersinginn að
flokkurinn sé „pínu lítill flokk-
ur“, svo að eittthvað hefur skol
azt til í grautarhausunum frá
síðustu kosningum. Það mun þó
sannast að mjór er mikill vís-
ir, og að Alþýðuflokkurinn mun
enn bæta við sig mest allra
flokka, verða stærri en Komm-
únistaflokkurinn og ná allt að
kjósendafylgi Framsóknar-
flokksins.
MORGUNBLAÐIÐ hefur flutt
lesendum sínum þann boð-
skap, að Sjálfstæðisflokkur-
inn hefði fengið hreinan
meirihluta á alþingi síðasta
kjörtímabil, ef 411 kjósend-
ur Alþýðuflokksins og Fram-
sóknarflokksins í 8 tilgreind-
um kjördæmum hefðu greitt
frambjóðendum hans atkvæði
við kosningarnar 1946. Er
síðan tilgreind atkvæðatalan,
sem íhaldið vantaði í hverju
þessara kjördæma, en þagað
yfir nöfnum frambjóðend-
anna, sem féllu, flestir við
harla lítinn orðstír, og er það
kurteisi út af fyrir sig. Er
Sigurður frá Vigur harla
kampakátur yfir þessari hug-
dettu sinni, sem hann hefur
komið á framfæri bæði í
Vesturlandi og Morgunblað-
inu, og sannast mætavel á
honum í þessu sambandi, að
lítið gleður vesalan.
ÞESSI KJÁNASKRIF Sigurð-
ar Bjarnasonar missa að
sjálfsögðu gersamlega marks.
Sannleikurinn er sem sé sá,
að íhaldið mátti þakka fyrir,
að þingmenn þess urðu ekki 8
færri en raun varð á eftir síð-
ustu kosningar. Ef 503 kjós-
endur þess í Gullbringu- og
Kjósarsýslu, á Seyðisfirði, í
Norður-ísafjarðarsýslu, Snæ-
fellsnessýslu, Dalasýslu,
Barðastrandarsýslu, Austur-
Húnavatnssýslu og á Akur-
eyri hefðu greitt frambjóð-
enduði Alþýðuflokksins og
Framsóknarflokksins at-
kvæði, myndi sem sé þessi
röskun hafa átt sér stað.
Hvað Alþýðuflokkinn varðar,
lítur dæmið þannig út, að ef
271 fyrrverandi kjósandi
Sjálfstæðisflokksins í Gull- ‘
bringu- og Kjósarsýslu, 67 í
Norður-ísafjarðarsýslu og 22
á Seyðisfirði hefðu greitt
honum atkvæði, myndu þeir
Olafur Thors, Sigurður
Bjarnason og Lárus Jóhann-
esson hafa fallið fyrir fram-
bjóðendum A.lþýðuflokksins.
Þróunin í viðkomandi kjör-
dæmum stefnir líka hratt í
þessa átt. Alþýðuflokkurinn
bætti við sig 432 atkvæðum
í Gullbringu- og Kjósarsýslu,
en Sjálfstæðisflokkurinn að-
eins 283 atkvæðum. í Norð-
ur-ísafjarðarsýslu bætti Al-
þýðjuflokkurinn við sig 96
atkvæðum, en Sjálfstæðis-
flokkurinn tapaði 51, og á
Seyðisfirði jókst fylgi Alþýðu
flokksins um 28 atkvæði, en
14 fylgismenn Sjálfstæðis-
flokksins heltust úr lestinni.
Sjálfstæðisflokkurinn tapaði
fylgi í 6 af þeim 8 kjördæm-
um, sem Alþýðuflokkurinn
og Framsóknarflokkurinn
gátu gert sér vonir um að
vinna af honum við síðustu
kosningar, en hins vegar jók
hann aðeins fylgi sitt í 3 af
þeim átta kjördæmum, sem
Morgunblaðið og Vesturland
tala um, að hann hefði getað
unnið haustið 1942. í 5 af
þessum kjördæmum fækkaði
íhaldskjósendunum og í sum
um meira að segja verulega,
enda þótt hér sé yfirleitt um
fremur fámenn héruð að
ræða..
SATT AÐ SEGJA er það
hlægilegt, þegar Morgun-
blaðið og Vesturland eru að
burðast við að reyna að telja
lesendum sínum trú um, að
það hafi munað minnstu, að
Sjálfstæðisflokkurinn ynni
Vestur-ísafjarðarsýslu og ísa-
fjörð 1946. í Vestur-ísafjarð-
arsýslu var Ásgeir Ásgeirsson ,
sem sé kjörinn með 406 at-
kvæðum og jók fylgið um 22
atkvæði frá því 1942, en
frambjóðandi íhaldsins fékk
264 atkvæði og tapaði 86 at-
kvæðum frá kosningunum
1942. Á ísafirði var Finnur
Jónsson kjörinn með 713 at-
kvæðum og bætti við sig 85
atkvæðum frá 1942, en fram-
bjóðandi Sjálfstæðisflokksins
varð að sætta sig við 564 at-
kvæði. Það er því í meira
lagi furðuleg talnaspeki, þeg-
ar banamaður boðorðanna,
Sigurður frá Vigur, er að
halda því fram, að Alþýðu-
flokkurinn hafi staðið höllum
fæti í viðureigninni við í-
haldið í þessum kjördæmum.
ÚT AF FYRIR SIG er það tal-
andi tákn um lýðræðisást í-
haldsins, að það ætlast til að
fá hreinan meirihluta á al-
þingi, þótt aðeins þriðjungur
kjósenda greiði því atkvæði
og fylgi þess hnigni með sér-
hverjum nýjum kosningum.
En um þetta þarf ekki að
ræða, því að enginn mun ætl-
ast til þess, að fyrirbrigði á
borð við Sigurð Bjarnason
beri lýðræðið fyrir brjósti.
Til hins ætti að mega ætlast
, af manni, sem átt hefur sæti
á alþingi og túlkar skoðanir
stærsta stjórnmálaflokks
landsins í aðalmálgagni hans,
að hann hugsi og skrifi eins
og vitsmunavera.
ATKVÆÐIN, sem falla hér í
Reykjavík á Framsóknarflokk-
inn verða eins og alltaf áður ó-
nýt atkvæði. Listinn nær áreið
anlega ekki nema helmingi
þess atkvæðamagns sem þarf
til þess að koma manni að, og
atkvæðin verða flokknum sjálf
um ónýt vegna þsss að hann
hefur enga möguleika til þess
að fá uppbótarsæti.
ATKVÆÐIN, sem greidd
verða kommúnistum eru ónýt á
annan veg, þeir eru dæmdir
verða kommúnistar eru dæmlir
úr leik. Engum hinna stjórn-
málaflokkanna dettur í hug, að
þeir séu samstarfshæfir. Það er
því ekki rétt af launþegum eða
verkalýðssinnum að henda at-
kvæðum sínum á þann flokk.
Það er í raun og veru kosið um
valdahlutföllin milli hinna
þriggja flokkanna — og kjós-
endurnir eiga um það að velja,
hvort þeir vilja styrkja aðstöðu
Alþýðuflokksins í mögulegu
stjórnarsamstarfi eftir kosning-
ar, eða þeir vilja auka aðstöðu-
afl Sjálfstæðisflokksins og Fram
sóknarflokksins.
EFTIR AÐ báðir síðarnefndu
flokkarnir höfðu gefizt upp við
að mynda lýðræðisstjórn í land
ínu fyrir tveimur árum, fól for-
setirin Alþýðuflokknum starfið.
og það tókst. Síðan hefur Ai-
þýðuflokkurinn gert mögulegt
samstarf þriggja lýðræðisflokk-
anna, en án hans atbsina hefði
samstarfið verið óhugsandi.
rrrr^Tv?vTrríTrrvT^^
Lesið AlþýðubSdðið!
ÞAÐ ER HÆGT að deila urn
hvernig einstök mál hafa tekizt
síðan stjórnin tók til starfa. En
það verður ekki hrakið, að tek-
izt hefur að mestu að vernda af-
komu almennings, að atvinnu-
(Frh. af 5. síðu.)