Alþýðublaðið - 14.12.1949, Blaðsíða 4

4
Útgefandi: Alþýðuflokkurinn.
Ritstjóri: Stefán Pjetursson.
Fréttastjóri: Benedikt Gröndai.
Þingfréttir: Helgi Sæmundsson.
Ritstjórnarsímar: 4901, 4902.
Auglýsingar: Emilía Möller.
Auglýsingasími: 4906.
Afgreiðslusími: 4900.
Aðsetur: Alþýðuhúsið.
Alþýðuprentsmiðjan h.f.
Sauðargærait yfir
úlfshárunum
KOMMÚNISTAR eru ber-
sýnilega farnir að óttast um
framtíð flokks síns. Hann er
einangraður í íslenzkum stjórn-
málum, og enginn vill hafa við
hann samráð eða samskipti,
þegar undan er skilið setulið
kommúnista í Framsóknar-
flokknum, en það má sín lítils.
Forkólfar kommúnista leggja
því alla áherzlu á að rjúfa þessa
einangrifti, og með það fyrir
augum hafa þeir boðið Alþýðu-
flokknum og Framsóknar-
flokknum upp á samfylkingu
við bæjarstjórnarkosningarnar
í Reykjavík.
Þessi afstaða íslenzka Komm
únistaflokksins er eins og gef-
ur að skilja í fullu samræmi
við fyrirmæli hinna erlendu
húsbænda hans. Alþjóðasam-
band kommúnista, Kominform,
hefur mótað þessa stefnu, og
um leið fer hinn fjarstýrði
i flokkur þess hér á landi í gang
eins og vél og snýst um þenn-
an austræna öxul. Kömmún-
istaflokkurinn íslenzki þykist
ekki vera aðili að Kominform.
Hann segist þvert á móti ætla
að standa utan við öll alþjóða-
samtök. En eigi að síður ger-
breytir hann um stefnu strax
og fyrirmælin berast frá Kom-
inform. Hann situr og stendur
eins og hinum erlendu hús-
bændum hans þóknast á hverj-
um tíma.
❖
Þjóðýiljinn er stórorður í
garð Alþýðublaðsins fyrir að
það tekur samfylkingartilboði
kommúnista kuldalega. Er engu
öðru líkara en að kommúnistar
hafi ætlazt til þess, að Alþýðu-
flokkurinn samþykkti samfylk-
ingartilboð þeirra með lófataki.
En það er hægt að segja hon-
um það skýrt og afdráttarlaust,
að Alþýðuflokknum kemur
ekki til hugar að samfylkjast
kommúnistum og hjálpa þeim
til að rjúfa þann múrvegg ein-
angrunar og fyrirlitningar, sem
þeirhafa hlaðið kringum sig
undanfarin ár. Það liggur fyrir,
að kommúnistar líta á Alþýðu-
■ flokkinn sem höfuðóvin sinn.
Þjóðviljinn og önnur blöð ís-
lenzkra kommúnista hafa fylgt
þessari kenningu dyggilega, og
ekki hefur skort á fulltingi
flokksins við þessa iðju blaða
hans og. opinberra málsvara.
En svo allt í einu gerist sá ein-
kennilegi atburður, að barið er
á dyr hjá Alþýðuflokknum, og
úti fyrir stendur sendimaður
frá kommúnistum með langt
og elskulegt bréf, þar sem boð-
jð er upp á samstarf og sam-
fylkingu! Og kommúnistar
falla blátt áfram í stafi af undr-
un yfir því, að Alþýðuflokkur-
inn skuli ekki breiða faðminn
á móti þeim og bjóða þá hjart-
anlega velkomna!
Það er alveg rétt hjá Þjóð-
Viljanum, að stefnuskrár Al-
þýðuflokksins og Kommúnista-
ALÞVÐUBLAÐÍÐ Miðvikudagur 14. des. 1949
Reykvíkingar og hinir bágstöddu. — Prakkari
segir prakkarasögur. — Björn Ólafsson og kven-
fólkið. — Hörkukarlarnir og blíðubrosin.
flokksins í bæjarmálum eru
ekki ólíkar. Sömu sögu er að
cegja um stefnuskrár þessara
tveggja flokka í landsmálum.
En eigi að síður er það stað-
reynd, að harðasta barátta ís-
lenzkra stjórnmála stendur
milli þessara tveggja flokka.
Ástæðan er sú, að Kommúnista
flokkurinn starfar ekki á
grundvelli stefnuskrár sinnar.
Hann segist vera lýðræðis-
flokkur, en er í reynd einræð-
isflokkur og útibú erlends stór-
veldis. Hann þykist líka standa
utan við alþjóðasamtök, en
blaktir eigi að síður eins og
dula á snúru fyrir sérhverjum
goluþyti, sem blæs úr austur-
étt. Hann þykist vilja vinna
fyrir verkalýðshreyfinguna og
alþýðusamtökin. En í reynd
hefur hann klofið verkalýðs-
hreyfinguna og unnið gegn
nær öllum þeim umbótamálum
alþýðunnar, sem Alþýðuflokk-
urinn hefur beitt sér fyrir. Það
skortir því sannarlega ekki for-
ændurnar fyrir þeirri afstöðu
Alþýðuflokksins að neita í eitt
r.kipti fyrir öll samstarfi við
kommúnista. Alþýðuflokkurinn
gengur í þessu efni sem öðrum
hreint til verks og lætur sam-
fylkingarskraf kommúnista
sem vind um eyru þjóta.
Annars vill svo vel til, að
Þjóðviljinn viðurkennir, að
samfylkingartilboð kommún-
ista sé skrum og blekking.
Hann segist fyrirfram hafa
reiknað með því, að leiðtogar
Alþýðuflokksins höfnuðu þessu
VÍSIR er öðru hvoru að reyna
að sannfæra lesendur sína
um það, að jafnaðarmenn er-
lendis séu ærið ólíkir ís-
lenzka Alþýðuflokknum um
vinnubrögð og skoðanir.
Birti hann forustugrein í
fyrradag um þetta efni, og
er tilefni hennar ræða, sem
Herbert Morrison, varafor-
sætisráðherra Breta, hélt
fyrir skömmu. Morrison boð-
aði í þessari ræðu sinni, að
baráttan fyrir síhækkuðu
kaupi væri ekki einhlít fyrir
verkamenn, þar eð all.t væri
komið undir kaupmætti pen-
inganna. Jafnframt bar hann
á móti því, að jafnaðarmenn
beittu sér fyrir því að af-
nema allan mun á tekjum
manna. „Það, sem jafnaðar-
menn hafa barizt fyrir, er
jöfn skilyrði til að nota tæki-
færin,“ sagði Herbert Morri-
son og bætti síðan við: „Við
verðum einhvern veginn að
læra að greina á milli hærri
greiðslna til fólks, sem legg-
ur verulega af mörkum þjóð-
félaginu til handa, og svq :
hins vegar að láta ekki fólki, I
sem ekkert leggur af mörk-
um, eða svo til ekkert, hald-
ast uppi að taka stærsta kúg-
inn af þjóðartekjunum."
Finnst Vísi mjög kveða við
annan tón í þessari ræðu hins
brezka jafnaðarmannafor-
ingja en hjá Alþýðuflokkn-
um okkar, eins og hann orð-
ar það.
ÞETTA ER auðvitað alger
misskilningur, hvort sem
hann er til orðinn vitandi vits
eða stafar af greindarskorti.
Alþýðuflokurinn íslenzki á-
lítur, að kaupmáttur pening-
anna skipti sannarlega miklu
máli. En eins og hógum er
háttað hjá okkur, hefur bar-
hjákátlega tilboði. En það geri
ekkert til. Samfylkingartilboð-
ið hafi nefnilega verið sent ó-
breyttum alþýðuflokksmönn-
um. En hvað er í raun og veru
eagt með þessu? Samfylkingar-
tilboðið hafði þann tilgang ein-
an, að sundra Alþýðuflokknum.
Vinarorðin í bréfinu til Alþýðu-
flokksins voru ekki samin og
Ekráð í alvöru. Þau áttu aðeins
að vera sauðargæra, sem leyndi
úlfshárunum!
Því verður ekki móti mælt,
að íhaldið hefur grætt á sundr-
j unginni innan verkalýðshreyf-
ingarinnar. Ef alþýðan hefði
borið gæfu til þess að standa
saman í traustri fylkingu, væri
íhaldið í minnihluta í Reykja-
j vík og vafalítið um gervallt
I land. En það situr ekki á kom-
múnistum að benda á þessa
augljósu staðreynd. Það er
oem sé þeirra verk, að alþýðan
er sundruð og ósamþykk. Þeir
hafa í nær tvo áratugi stutt í-
haldið til valda í Reykjavík
með vinnubrögðum sínum og
baráttuaðferðum jafnt á sviði
verkalýðshreyfingarinnar og
stjórnmálanna. Það er því
vissulega hámark hræsninnar,
þegar komúnistar eru að gráta
krókódílstárum vegna þess, að
íhaldið sé við völd í höfuðstaðn-
um; því þeim hefur tekizt að
ná þeim árangri með vinnu-
brögðum sínum og baráttuað-
ferðum, að erjgum ábyrgum
manni dettur í hug að vinna
með þeim.
áttan fyrir auknum kaup-
mætti peninganna síður en
svo leitt til þess árangurs,
sem Alþýðuflokkurirm og
verkalýðshreyfingin vonaði.
Vísi er þetta vafalaust ekki
ókunnugt, því að hann er ná-
kominn þeim aðilum þjóðfé-
lagsins, sem bera ábyrgð á
því, hvernig komið er í þessu
efni. En vegna þessa hefur
verkalýðshreyfingin blátt á-
fram verið til neydd að
hækka kaup sitt til þess að
geta staðizt þá flóðbylgju
dýrtíðar og verðbólgu, sem
rís æ kærra. Annars er allt
skraf íhaldsblaðanna um, að
Alþýðuflokkurinn fari í
þessum efnum öðruvísi að en
aðrir jafnaðarmannaflokk^r,
fjarri öllu lagi. Þetta gera
jafnaðarmenn um allan heim,
þar sem áhrifa þeirra gætir á
annað borð. Herbert Morri-
son og flokksbræður hans í
Bretlandi eru sízt eftirbátar
annarra jafnaðarmanna á
þessu sviði. Þeir hafa stór-
bætt kjör brezkrar alþýðu,
þrátt fyrir þá miklu erfið-
leika, sem Bretar eiga við að
stríða.
HIN ATRIÐIN í ræðu Morri-
sons eru þannig, að satt að
segja er furðulegt, að Vísir
skuli vera að fjasa um þau.
Morrison er þeirrar skoðunar,
að fólkið, sem með vinnu
sinni skapar þjóðinni verð-
mæti, eigi að fá betri kjör og
hærri laun, en allt öðru máli
gegni um þá, sem ekkert
leggja þjóðinni af mörkum,
en seilast eftir stærsta kúf-
inum af tekjum hennar. Þess
vegna berst Morrison gegn
forréttindastéttunum og auð-
jöfrunum í Bretlandi og
reynir að skerða forréttindi
þeirra og auð til þess að
ÞÓ AÐ AFKOMA FÓLKS í
Reykjavik hafi verið góð und-
anfarin ár og sé enn hjá lang-
flestum, þó að nokkuð sé farið
að halla undan fæti, þá er það
víst, að margir eiga við mikla
erfiðleika að stríða, og þá fyrst
og fremst gamalmenni og ein-
Etæðingar, einstæðar mæður og
munaðarleysingjar.
OFT HAFA Reykvíkingar
verið hvattir til þess að rétta
þessu fólki hjálparhönd og enn
er það gert. Þeir hafa ætíð
brugðizt vel við, enda mun það
nldrei sagt um Reykvíkinga og
íslendinga yfirleitt, að þeir séu
ekki hjálpfúsir og gefi ekki
höfðinglega. Hygg ég að fáar
þjóðir séu eins gjafmildar og
hjálpfúsar og þeir.
VETRARHJÁLPIN og mæðra
etyrksnefndin hafa nú í áratugi
hægt sé að bæta hag hinna,
er verðmætin skapa. Herbert
Morrison er einmitt þess
vegna svarinn andstæðingur
þeirra manna á Bretlandi,
sem hafa þar sömu hagsmuni
og áhugamál og húsbændur
Vísis á Islandi.
JAFNAÐARSTEFNAN er
vissulega ein og hin sama á
Bretlandi og íslandi. En
munurinn er hins vegar sá,
að Alþýðuflokkurinn á Bret-
landi hefur haft hréinan
meirihluta á þingi eftir
stríðslokin og farið einn með
stjórn landsins. Alþýðuflokk-
urinn hér er hins vegar enn
sem komið er minnsti stjórn-
málaflokkur landsins og á
ekki tök á völdum eða stjórn,
nema í samvinnu við aðra
flokka. En íslenzki Alþýðu-
flokkurinn mun sannai'lega
gera hið sama hér á landi og
hann hefur gert í öðrum
löndum, þar sem hann hefur
farið með völd, fái hann á
annað borð aðstöðu til þess.
Vonandi kemur að því fyrr
en síðar, að íslenzk alþýða
sameinist um úrræði og for-
ustu jafnaðarmanna. Þá mun
Vísir fá að sjá, að það er síð-
ur en svo, að eitthvað beri á
milli íslenzka Alþýðuflokks-
ins og Herberts Morrisons.
En húsbændur Vísis munu
áreiðanlega ekki fagna Joeirri
þróun, þó að hann í dag, á
kostnað Alþýðuflokksins hcr,
lofi þennan svarnasta and-
stæðing íhaldsins á Bret-
landi!
----------f--------
Úfbrei$lð
AlþýðublaSfð!
ctýrt hjálparstarfsemi Reykvík-
inga innbyrðis og hefur þetta
ttarf borið mikinn og góðan ár-
f.ngur. Nú mun þörf á meiri
hjálp en mörg undanfarin ár
og enn munu Reykvíkingar
bregðast vel við. Hvet ég Jes-
endur mína til þess að leggja
fram sinn skerf hve.r eftii* á-
Etæðum sínum, ekki er farið
fram á stórgjafir frá hverjum
og einum, en þess aðeins óskað,
oð allir verði með, sem það
geta. -
ÉG LAS SMÁRÓK á föstudag
inn, sem barst upp í hendur
mér og ég skemmti mér ágæt-
lega. Þetta eru prakkarasögur
Hendriks Ottóssonar úr Vestur-
bænum, en í þeim segir þessi
nasjónalisti hins gamla Vestur-
bæjar frá ævintýrum sínum og
félaga sinna þegar þeir voru
ungir, aðeins 6—8 ára gamlir,
hvernig veröldin og uftdur
hennar litu út í þá daga í aug-
{ um strákanna og hvernig þeir
$ enerust við tilbrigðum hennar.
HÉR ER UM að ræða marga
smáþætti, sem þó eru í einni
heild og gerast þar mörg ævin-
týri. Við lesturinn datt mér í
hug, að hér væri um bók að
ræða, sem foreldrar og börn
gætu sannarlega lesið sameig-
inlega — og rætt um sem jafn-
ingjar á eftir, en of fáar barna-
og unglingabækur eru með því
sniði. Hendrik á áreiðanlega
enn mikið í fórum sínum af
svona hressilegum sögum. En
eini gallinn á bókinni er hvað
hún er stutt.
ÞAÐ ÞÝÐIR víst ekkert að
verða við beiðnum húsmæðra,
pem hafa skrifað mér og hringt
til mín, og beðið um að þær
fengju dálítinn aukaskammt af
cykri fyrir jólin. Nú er Björa
Ólafsson orðinn viðskiptamála-
ráðherra og 'skömmtunarmála-
ráðherra. Ekki veit ég hvernig
hann er stemdur gagnvart kven-
fólkinu, að vísu er hann nokkuð
harður á brúnina, en ef hjaría-
lagið er gott, þá ætti það að
duga. Og margur hörkukallinn-
hefur bráðnað við atlæti
kvenna.
FRÁ FÉLAGI ÍSLENZKRA
STÓRKAUPMANNA hef ég
fengið eftirfarandi: ,,í sam-
bandi við ummæli í dálkum
Hannesar á horninu laugardag-
Lnn 3. des. s. 1., um innflutning
og . sölu á skrautkertum, óskar
Félag íslenzkra stórkaupmanna
að taka þetta fram:
SKRAUTKERTI ÞESSI eru
ekki flutt til landsins erlendis
frá, hvað þá heldur smygluð.
Er hér um að ræða venjuleg
kerti, sem framleidd eru hér á
landi hjá innlendri sápuverk-
smiðju. Síðan hafa nokkrir ein-
staklingar keypt kertin og mál-
að á þau eða myndskreytt þau,
en vegna þeirrar vinnu hafa
ekrautkertin verið seld hærra
verði en venjuleg kerti“.
Vísir^ Morrison og Alþýðuflohkurinn