Alþýðublaðið - 02.02.1950, Page 5

Fimmtudagur 2. febrúar 1950
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
5
Ása Jónsdótlir:
ÞAÐ ER AUGLJÓST, að ár-,
angur ævistarfs hvers manns,
veltur á því hvort hann er hæi
ur til þess eða ekki. Skiptir það
engu máli, hvert starf hans er;
sé hann ekki vel til þess fall-
inn er mjög lítil von um mikil
afrek. Fólk leggur oft rangan
mælikvarða á athafnamátt
sinn — sem stafar af því, að
nokkuð skortir á að fólk kunni
réttar aðferðir til þess að
þekkja sjálft sis, en það er öðru
meira vert í lífinu.
- Dæmin eru fjölmörg af
mönnum, sem virðast vera
sæmilega og jafnvel miög vel
gefnir, en stöðugt eru óánægð-
ir með hlutskipti sitt, starf,
einkamál og aðstæður allar, og
kenna bar ýmsu um og haga sér
eftir því. Menn þessir eru oft
dæmdir af öðrum fyrir óstöðug
lyndi, er þeir hrekjast frá einu
starfi til annars, og það sem
verra er, að þeir dæma sig
stundum sjálfir á þennan veg,
og missa trúna á eigin 'starfs-
hæfni. Stundum, eftir nokkrar
ínisheppnaðar tilraunir, kenna
þeir atvinnuveitendanum um
ófarirnar, samstarfsfólki, fjöl-
skyldulífi sínu eða telja sér
trú um, að þeim sé ístöðuleysi í
blóð borið og hugsa til' feðra
sinna, sem ef til vill hafa ver-
ið með sama marki brenndir.
Þá er ekki að því gáð, að líkleg
ast er, að einmitt feour þessara
sömu manna hafi verið góðum
hæfileikum gæddir, en á svip-
Bðan hátt lent á rangri hillu,
og hlotið þau störf, er hentuðu
þeim ekki.
Þeim mun betri hæfileika,
sem maðurinn hefur til and-
legra starfa, því óhamingjusam
ari verður hann, sé hann heft-
Mr við vélræn störf, og því lík-
legra er að honum mistakist þau
— miklu frekar en hinum, sem
miður er gefinn. Tökum til
dæmis gáfaðan bónda á litlum
afskekktum sveitabæ. Honum
gengur illa búskapurinn,
skuldir safnast og jörðin rýrn-
ar, þrátt fyrir vinnu hans og
vilja til betra gengis. En bóndi
á næsta bæ við svipuð skilyroi,
og ef til vill erfiðari, kemst
hálfu betur af, þrátt fyrir minni
gáfur, og er þar með ánægðari
<og nýtari; þegn í þjóðfélaginu. '
Verið gæti að þessi búskussi
myndi hafa staðið sig betur við
starf, sem var við hans hæfi.
Kannske, hefur hann haft hæfi •
leika til vísindastarfa, hljóm-
listar eða einhvers- annar,s sem
aldrei var uppgötvað og varð
honum því aðeins hindrun.
Þeim sem vegnaði betur, en
hafði ekki til brunns að bera
neina slíka eiginleika, varð vel
ágengt vegna þess að gáfnal'ar
hans og hæfileikar voru í sam-
xæmi við störf hans.
Einnig getur feorið við, að
menn nemi frfeðigreinar, sem
þeim hentar ekki, og villast því
inn í ábyrgðarmiklar stöður,
sem þeir hafa ekki vald á.
Nefna má dæmi, er snerta af-
íbrotaunglingana. Algengasta
undirrót athafna þeirra er sú,
að þeir eru að ná sér niðri á
heiminum, m. ö. o. eðli manns-
ins er að krefjast bóta fyrir
ranglæti, sem hann hefur orð-
ið fyrir. Afbrot unglinga eru
nokkur skonar uppbætur fyrir
vonbrigði, þótt þeir geri sér
ekki sjálfir grein fyrir réttu á-
stæðunni. Þessi vonbrigði eiga
oft rætur sínar að rekja til mis-
heppnaðra starfa eða náms.
ÁSA JONSDÓTTIR upp-
eldisfræðingur flutti erindi
það, sem hér er birt, í út-
varpið síðast liðið mánu-
dagskvöld.
Ása Jónsdóttir.
Ótal margt fleira mætti telja
til dæmis um það, hvað fólk á
ýmsum aldri og í öllum stéttum
og stöðum leiðist út í, sökum
þess að starf þess veitir því ekki
fullnægmgu og uppfylhr ekki
kröfpr þess til sjálfs sín og lífs-
Sumir eru svo heppnir að
finna á unga aldri til hvers þeir
muni vera bezt hæfir og skapa
sér fljótt aðstæður til þess að
framfylgja því. En hinir ó-
heppnu eru sorglega margir.
Það er í sannleika sagt illa
farið, að svo margir þyirfa að
þreifa sig áfram í blindni og
eyða mörgum beztu árum sín-
um í tilraunir til að þekkja
hæfileika sína, þeim árum, sem
beir að réttu lagi ættu að verja
ti-1 þess að búa sig undir hæfi-
legt starf á markvissan hátt.
Úr þessu hefur sálfræðitækni
síðari tíma Ieitazt við að bæta
og notað til þess aðferðir, sem
nefndar eru hæfileikakönnun.
Reyndar er þetta víðtækara en
nafnið bendir til. Starfsemi
þessari má skipta í tvo aðal-
flokka, sem eru hæfnispróf og
leiðbeiningar.
Hæfnisprófin eru margs kon-
ar rannsóknir á andlegum
þroska hlutaðeiganda og eigin-
leikum hans. En leiðbeiningar
miða að því, að samræma sem
fcezt. má veróa hæfileika hans
og störf þau, sém völ er á. Sé .
þess ekki kostur, að fá heppi- j
legasta starfið samkvæmt þess-1
um rannsóknum, er oftast hægt i
að finna áþékk störf, er aó
mestu leyti munu samræmast
hæfileikum hans, og leiðbeina
hcnum iafnframt um frístunda-
störf, er byggja upp það, sem á
vantar.
Stofnanir, er hafa á hendi
hæfniskönnun og leiðbeiningar,
þurfa að hafa góð sambönd og ,
samvinnu við atvinurekendur. |
Slík samvinna er auðfengin, !
ef um er að ræða þá atvinnuu- |
rekendur, sem hugsa um hag ;
fyrirtækisins, vegna þess, að j
hagkvæmara er að þar séu
menn við hvert starf, er til þess
eru vel hæfir.
Skal hér lýst að nokkru eðli
hæfnisprófanna. Einn fyrsti
liður þeirra eru almennu gáfna
prófin. Gáfnaprófin eru í tveim
hóppróf og ein-
staklingspróf. Hópprófin eru
eins og nafnið bendir til, lögð
fyrir marga í einu. Hið eina,
sem hópurinn þarf að hafa sam-
eiginlegt, er aldurinn. Þó má
þar muna nckkrum árum, svo
framarlega að þeir, sem prófin
taka, séu komnir-af unglingsár-
unum. Eftir því sem maðurinn
er yngri, því meiri bíéyting
verður a hugsanalífi hans með
hverju aldursári, og verður að
taka íillit til þess í gáfnapróf-
urium.
Hópprófin eru þannig úr
garði gerð, að þau sýna mis-
mun og fjölbreytni gáfna hvers
einstaklings í samanburði við
fjöldann. Þau eru hvorttveggja
lesmál og táknræn úrlausnar-
efni, sem hægt er að svara með
mjög einföldum merkjum,
venjulegast blýantskrossum á
tiltekna staði á verkefnunum.
PrÓíin eru skýr og greinileg að
AUSTIN hifreiðarnar eru ávallt með öllum nýjungum á
sviði bifreiðaírarnleiðslunnar.
AUSTIN bifreiðin er traustbyggð og örugg. Á s.l. áii
setti AUSTIN bifreið heimsmet í langkeyrslu. Á kapp-
aksmrsbrautinni í Indianapolis í Bandaríkjununi var
venjulegri lager-bifreið ekið viðstöðulaúst í 7 daga og
nætur og í s.l. deseniber var AUSTIN A 70 ekið frá
Algier til Höíðaborgar í Afríku á skemmri. tíma en
nokkru sinni áður.
AUSTIN-verksmiðjurnar eru stærstu bifreiðaframleið-
endur Bretlands og hafa með 2 framangreindum lang-
keyrslum sannað gæði og öryggi framleiðslu sinnar.
Leyfishafar, hafið tal af umboðsmanni verksmiðjunnar,
-sem veitir allar upplýsingar.
Afgreiðslutími er stuttur.
Reykjavík. — Sími 1500.
efni, og til þess fallin að vekja i fyrir. Prófandinn og sá, er
áhuga. Sjaldan eru próf þessi
lengn en svo, að þau taki lengri
tíma en 20—30 mínútur. Ráð-
stafanir eru gerðar til þess að
tiuílanir geti ekki átt sér stað.
Prófin eru fjölbreytt að formi
prófið tekur, eru tveir einir á
friðsömum stað, þar sem ekkert
utan að komandi truflar. ViS.
einstaklingsprófin er einnig
nauðsynlegt að notuð séu fleiri
en eitt form, enda eru þai.t
og verkefnin ekki öll eins, sem | þannig gerð. T. d. bezt þekkta
hver um sig fær í þéssum hópi,
þótt úrlausnir þeirra megi
reikna út á sama mælikvarða.
Þetta er gert í jþví skyni, að
ekki geti komið til greina að
einn taki upp eftir öðrum svör-
in eða eyði á nokkurn hátt orku
sinni í slíkar tilraunir meðan á
prófinu stendur. 'Aðferðir próf-
anna eru nákvæmlega útskýrð-
ar áður en byrjað er, svo prófið
geti farið fram á sem eðlileg-
astan hátt. Um einstaklings-
gáfnapróf er það að segja, að
þau taka lengri tíma og eru þar
fjölbreyttari þrautir lagðar
Skýjakljúfar yfir húsnæðislausa í New York
Meira var byggt af íbúðum í Bandaríkjunum árið sem leið en dæmi eru til. Á ellefu fyrstú
mánuðum ársins var byrjað á 937 100 íbúðum. Fremst á myndinni sést nýtt hverfi skýja-
kljúfa, sem byggt var á árinu í New York til'þess að mæta húsnæðisþörfinni þar. í þessum
nýju stórbyggingum eru ibúðir fyrir 11250 fjölskyldur.
einstaklingsprófið, Binet gáfna-
próf, eftir franska sálfræoing-
inn Alfred Binet, hefur tvö
form, sem notuð eru jöfnum.
höndum.
Ekki er einhlítt að leggja
annað hvort einstaklingspróf
eða hóppróf fyrir, ef nákvæma
athugun á að gera á gáínafari
manns, heldur verður að gefa
sama aðila bæði hóp- og ein-
staklingspróf. Þetta er vegha
þess, að mismunur einstaklinga
er mikill, ekki einungis hvað
hæfileika snertir, heldur einnig
að því leyti, við hvaða aðstæð-
ur þeim er auðveldast að tjá
sig. Sumir njóta sín betur þar,
sem athygli beinist að þeim
ein.um, — eru því einstaklings-
próf þeim. heppilegri. En hin-
um, sern eru eðlilegri þegar
þeir hverfa í fjöldann og finna
ekki, að eftir þeim sé tekið,
koma hópprófin að betri notum.
Þar sem þetta er ekki vitað
með vissu fyrr en á .reynir, er
öruggast að reyna báðar aðferð-
irnar við hvern og einn, með
því að legja fyrir hann báðar
tegundir prófanna. Ekki er þó
nægilegt að leggja fyrir aðeins
eitt' próf af hvorri tegund. Tvö
vel þekkt .einstaklingspróf, á-
samt 2—3 hópprófum, ætti að
leggja fyrir hvern um sig. og
útkomur allra þessara prófa
eiga að yéra. hinar sömu, þá
fyrst er vitað með nokliurxi
vissu um almennt gáfnafar
þess, er hiut á að máli.
Eji hér er ekki nema hálf-
sögð saga um hæfnisprófin.
Eftir þessar fyrr greindu athug-
anir er ekki vitað' annað um
einstaklinginn en aðeins greind-
arstig hans, sem er auðvitað
nauðsynleg uppgötvun, en
langt frá því að vera fullnægj-
andi, þegar um er að ræða
rannsókn á hæfileikum hans.
Framhald á 7. síðu.