Alþýðublaðið - 19.02.1950, Page 4

ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Simnudagur 19. febrúar 1950.
ÚtgefaHdi: Alþýðufiokkurinn.
Ritstjóri: Stefán Pjetursson.
Fréttastjóri: Benedikt Gröndal.
Þingfréttir: Helgi Sæmnndsson.
Ritstjórnarsimar: 4091, 4902.
Auglýsingar: Emilía Möller.
Auglýsingasimi: 4906.
Afgreiðslusími: 4900.
Aðsetur: Alþýðuhúsið.
Alþýðuprentsmiðjan h.f.
AHf fyrir Rússa
FRÉTTIN um hið mis
heppnaða verkfallsbröit komm-
únista á FrakkLandi vekur að
vonum mikla athygli. Aðeins
þriðjungurinn af kolanámu-
mönnunum hlýddi kalli hins
kommúnistíska verkalýðssam-
bands um að leggja niður
vinnu, og samgöngur héldu á-
fram með líku sniði og venju-
lega, þrátt fyrir hið boðaða
jámbrautarverkfall. Eru þessar
staðreyndir sér í lagi lærdóms-
ríkar vegna þess, að verkföll
. þessi áttu fyrst og fremst að
ná til þeirra hluta Frakklands,
þar sem fylgi kommúnisía hef-
ur verið mest og öruggast iil
þessa.
Frönsk alþýða er þannig ber
sýnilega búin að fá nóg af
verkfallsbrölti kommúnista,
enda ekki að ástæðulausu, að
hún sé orðin þreytt á þeim.
Franskir kommúnistar hafa
beitt linnulausum verkföllum
undanfarin ár í pólitískri bar-
áttu sinni, þótt tilefnin hafi
löngum verið önnur í orði
kveðnu. En allt hefur þetta
brölt þeirra verið unnið fyrir
gýg. Þeir mótmæltu Marshall-
aðstoðinni með verkföllum og
þar með endurreisn og upp-
byggingu F iakklands. Þeir mót
mæltu sömuleiðis Atlantshafs-
bandalaginu með verkföllum,
og nú átti að leggja til nýrrar
atlögu við öryggi þjóðarinnar.
Hið raunverulega tilefni síð-
asta verkfallsbröltsins er sem
sé endurvígbúnaður Frakka
með aðstoð Bandaríkjanna og
hergagnaflutningamir til Indó-
Kína. Skollaleikurinn er væg-
ast sagt hlægilegur: Kpmmún-
istar í Indó-Kína hafa gert
uppreisn, en svo efna komm-
únistar heima í Frakklandi til
verkfalla til þess að mótmæla
styrjöldinni í Indó-Kína!
■fi
Ástæðan fyrir þessu brölti
öllu liggur að sjálfsögðu í aug-
um uppi. Kommúnistar eru
með þessu athæfi sínu að reka
erindi Rússa. Valdhafarnir í
Moskvu eru andvígir því, að
Vestur-Evrópa vígbúist. Þeir
vilja hafa hana opna og óvarða,
svo að rauði herinn geti ráð-
i?.t á hana fyrirvaralaust, án
þess að þurfa að mæta neinu
viðnámi. Þeir vilja einnig, að
hrun og hörmungar ríki í Vest-
ur-Evrópu, því að slíkt ástand
ei heppilegasti jarðvegurinn
fyrir kommúnismann. Þess
vegna fyrirskipa þeir útibúum
sínum að berjast gegn endur-
vígbúnaði og uppbyggingu lýð-
ræðisríkjanna í Vestur-Evrópu,
og þau hlýða í blindni. Þessi
starfsemi kommúnista er auð-
vitað mest og áhrifaríkust þar,
f'f.m þeir hafa átt fjöldafylgi
að fagna, svo sem í Frakklandi
og á Italíu, en hennar gætir eða
hefur gætt alls staðar þar, sem
kommúnistar hafa á annað
borð einhver tök — meðal ann-
srs hér á íslandi. Einnig hér
hafa þeir reynt að efna til póli-
tískra verkfalla, og þess vegna
þekkja íslendingar myndina,
sem blasir við Frökkum og
ítölum, þó að hún sé raunar
miklum mun minni og óskýr-
ari.
En meðan þessu fer íram í
Vestur-Evrópu, halda Rússar
og leppríki þeirra áfram að
vígbúast af enn meira kappi en
nazistar og fasistar árin fyrir
síðari heimsstyrjöldina. Engin
þjóð ver slíkum fjárfúlgum til
vígbúnaðar og Rússar, og eng-
in þjóð hefur svo fjölmennum
her á að skipa sem þeir. Þess
vegna hafa lýðræðisríkin ekki
séð sér annað fært en eflá land
varnir sínar og vígbúast. Þau
minnast þeirra atburða, er
gerðust í árdögum síðari heims
styrj aldarinnar, og þau æskja
þess ekki, að þeir endurtaki
sig. Þau hafa ekki gleymt því,
að nazismann vantaði aðeins
herzlumuninn til að leggja und
ir sig Evrópu af því að lýðræð-
isríkin höfðu sofið á verðinum,
þegar þau áttu að veka.
Kommúnistar í Vestur-Ev-
rópu þykjast vera eldheitir og
einlægir friðarsinnar. Þeir eru
á móti endurvígbúnaði og her-
skyldu. Þeir stofna friðarnefnd
ir, tala og skrifa um nauðsyn
friðarins og fordæma styrjald-
ir. En hvernig víkur þessu við
austur á Rússlandi? Stofna
ekki kommúnistar þar friðar-
nefndir til að berjast gegn
endurvígbúnaði og herskyldu?
Fréttir af stofnun slíkra félags-
samtaka þar austur frá hafa
ekki borizt, þó að ekki sé ó-
hugsandi, að Rússum detti í
hug að kjósa nefndir til að
berjast fyrir friði — í Vestur-
Evrópu og Bandaríkjunum. En
heima fyrir hreyfa þeir ekki
hönd eða fót friðinum til stuðn-
ings. Þvert á móti. Þeir vinna
myrkranna milli við að fram-
leiða hergögn, verja sívaxandi
fjárfúlgum til vígbúnaöar og
hafa á að skipa fjölmennari og
þjálfaðri her en nokkurt ríki
annað í víðri veröld.
Þannig er einnig friðartal og
friðarskrif kommúnista vatn á
myllu Rússa. Tilgangurinn er
að telja lýðræðisríkjunum trú
um, að þeim sé óhætt að lifa i
andvaraleysi og blekkingu, til
þess að einræðið eigi auðveld-
ari leik, þegar það leggur til
atlögu. En þeir verða æ fleiri,
sem sjá, hvaða hætta er hér á
ferðum. Þess vegna tapa kom-
múnistar fylgi og kalla yfir sig
fyrirlitningu þjóðanna, sem
unna frelsi, lýðræði og mann-
réttindum. Hin misheppnuðu
verkföll á Frakklandi eru að-
eins ein sönnun af mörgum; og
einnig hér á landi verður þess
nú vart, að fylgið er farið að
hrynja af kommúnistum.
...-»-------
Tvær nýjar tylja-
búðir leyfðar
í Reykjavík
DÓMSMÁLARÁÐUNEYTIÐ
liefur nú leyft, að stofnaðar
verði tvær nýjar lyfjabúðir
í Reykjavík, önnur í Skjóla- og
Melahverfum, en hin í Norður-
mýrar- og Hlíðahverfum. Var
frá þessu leyfi skýrt á fundi
bæjarráðs í gær.
1920
30 ára
1950
FÉLAG JÁRNIÐNAÐARMANNA
félagsins verður haldin að Hótel Borg laugardag-
inn 4. marz og hefst með sameiginlegu borðhaldi
klukkan 17.30.
Fjölbreytt skemmtiskrá.
Áskriftarlisti liggur frammi í skrifstofunni sunnu-
daginn 19. febrúar klukkan 1—6 og miðvikudag-
inn 22. febrúar klukkan 5—8.
Hátíðarnefndin.
Gjafir til SÍBS
í nóvember
í NÓVEMBER s. 1. bárust
kr. 9.945,16 í gjöfum til SÍBS,
og fer hér á eftir listi yfir gjaf-
irnar:
Frá Almenna byggingafélag-
inu kr. 4.845,16, frá frú Fanney
Benónýs kr. 100, Stöðvarfirði,
afhent af umboðsmanni SÍBS,
500, A. N. 15, N. N. 20, Gunn-
ari Sigurðssyni 15, N. N. 50,
D. O. 100, G. S. 50, Norður-
Þingeyjarsýslu 1000, Suður-
Þingeyjarsýslu 2000, frá konu
til minningar um 9. nóvember
100, N. N. 125, Jónasi Þorbergs.
syni 25 og frá starfsmönnum
bifreiðastöðvar Hafnarf jarðar
til minningar um Ottó R. Ein-
arsson bifreiðarstjóra kr. 1000.
Bréf um
fólk.
andleysið. — Skólamaður um skóla-
— Erfiðleikamir og vakningin. —
Sorprit og áfergja.
,J&G ER samþykkur þér í því,' þótti andleg . frjósemi okkar
að Reykjavík er andlaus borg,
borg’ararnir latir við erfið við-
fangsefni, en því viljugri að
taka þátt i umræðum um ómerki
Ieg slúðurmál". Þetta segir J.
Br. í bréfi til min í gær af til-
efni pistils mins í fyrradag og
hann heldur áfram. ,,f æsku
minni var þessu öðru vísi farið
hér í Reykjavík, þá var vegizt á
um merkileg viðfangsefni og
deilurnar þá alltaf frjóar og
vekjandi. Er« ef til vill hafa þá
einnig verið til menn, sem ekki
Mál séra Péturs Magnússonar
MÁL SÉRA PÉTURS MAGN-
ÚSSONAR frá Vallanesi, hin
ruddalega aðför Guðmundar
Arngrímssonar, lögreglu-
þjóns sakadómara, að honum
og hin löglausa handtaka
prestsins um hánótt er enn á
allra vörum og mun tvímæla-
laust verða þao þar til rétt-
inum í þessu máli, rétti séra
Péturs Magnússonar og rétti
þeim. Fyrir hvern einasta
hugsandi mann er það því
hafið yfir allan efa, að hand-
taka séra Péturs um hánótt,
án handtökuheimildar, er fá-
heyrt gerræði, framið í skjóli
þeirrar stöðu, sem Guðmund-
ur Arngrímsson hefur með
höndum, — gerræði, sem fel-
ur í sér ógnun við réttarör-
yggi hvers einasta borgara.
við rannsókn málsins, að hinn
Reykvíkinga vera mikil.
NÚ ER SVO AÐ . SEGJA
aldrsi fluttur opinber fyrirlest-
ur sem vekur mikla athygli og
deilur, og var Stúdentafundur-
inn um daginn algert einsdæmi
í þessu efni á síðasta hálfum
i öðrum áratug. Ég hygg að þessu
valdi ekki minnst stríðið, her-
námið og áhrif þess afkomu og
hugsunarhátt almennings. Fólk,
sem eingöngu hugsar um munn
og maga, peninga og vellíðan er
sjaldan andlega frjótt. Það sýn-
ir reynsla allra tíma.
ERFIÐLEIKARNIR KENNA
okkur mönnunum og vekja okk-
ur. Þeir eru eins og regnskúr á
þurra mold. Að vísu mega erfið-
leikarnir ekki vera of miklir,
því að þá geta þeir beygt og
jafnvel brotið. Undanfarin ár
hafa allir verið í kapphlaupi um
seki lögregluþjónn sakadóm- ■ penjngaj iúxus og býlífi. Það
hvers einasta borgara fil þess þettA ER KJARNI MÁLS-
að njota oryggis fyrir slikum
heimsóknum af hálfu lögregl-
unnar, hefur verið íullnægt..
ÞAÐ MUN EKKI TAKAST að
villa dómgreind og réttartil-
finningu almennings í þessu
máli með neinum óstaðfestum
slúðursögum hins seka lög-
regluþjóns sakadómara um
gluggagægjur séra Péturs. Það
getur að vísu verið, að til sé
svo hugsunarlaust fólk, að því
finnist bollaleggingar um slíkt
og þvílíkt vera aðalatriði í
þessu máli. En í fyrsta lagi
varða gluggagægjur ekki við
hegningarlögin; og í öðru lagi
er ekki annað sýnilegt en að
sögurnar um þær hafi þegar
verið afsannaðar fyrir rétti.
Og í öllu falli var séra Pétur
Magnússon ekkj staðinn að
INS, og raunar það eina, sem
almenningur telur sig nokkru
skipta í sambandi við það.
Löggæzlumaður hefur misnot-
að stöðu sína stórkostlega og
brotið á einum borgara helg-
ustu mannréttindaákvæði
stjórnarskrárinnar, persónu-
frelsi og heimilisfrið. Menn
spyrja, hvar réttaröryggið sé
í þessu landi, ef slíkt og því-
líkt geti skeð án þess, að al-
varleg viðurlög fylgi fyrir
þann, sem þannig hefur brot-
ið af sér. Mál þetta er nú að
vísu í rannsókn, og er þess að
vænta, að á því verði tekið
•föstum tökum. En því er ekki
að leyna, að það hefur vakið
leiðinlegar grunsemdir og
raunar stórkostlega furðu
hugsandi manna í sambandi
ara skuli enn gegna starfi
eins og ekkert hafi í skorizt.
í nágrannalöndum okkar á
Norðurlöndum og á Bretlandi
væri slíkt vart hugsanlegt.
Þar hefði manninum vafalítið
strax verið vikið úr starfi
fyrst um sinn, meðan rann-
sókn í máli hans stæði yfir.
ÞETTA MÁL VARÐAR ALL-
AN ALMENNING. Það snýst
um það, hvort hér skuli full-
nægt lögum og rétti, réttarör-
yggi og réttartilfinningu hins
óbreytta borgara; hvort hér
skuli tryggtr að áfram verði
réttarríki eða ekki. Ef hin
löglausa handtaka séra Péturs
Magnússonar fær ekki sinn
dóm, og það dóm, sem full-
nægir réttaröryggi almenn-
ings, þá er hér skapað hættu-
legt fordæmi. Og til hvers er
hálfur heimurinn nú, og þar
á meðal þjóð okkar, að berj-
ast fyrir því að varðveita
mannréttindin gegn þeirri
lögreglukúgun, sem nú veður
uppi austan járntjalds, ef við
eigum að láta slíkt athæfi við-
gangast hér, okkur sjálfra á
meðal?
hefur drepið andlega fram-
tak þeirra. Ég spurði merkan.
skólamann að því fyrir nokkru
hvort ekki bæri á því í skólun-
um að fram kæmu ungir menn
sem væru hugsjónaríkir og
hefðu áhuga á listum.
HANN SVARAÐI að það bæri
ótrúlega lítið á því og væri alls
ekki sambærilegt við það sem
var mjög algengt fyrrum og síð-
ast fyrir um 15 árum. Hins veg
ar hugsuðu ungmenni nú ákaf-
lega um það að komast áfram,
þannig að heir yrðu ríkir, eign-
uðust nenrnga, hús, bíl — og
gætu farið til útlanda til að
skemm+a sér Nokkuð bæri á
andle'mm á'ökum, en þá væri
oftast nær um að ræða lágkúru-
lega péutík. ekki hugsjónalegan
pólitískan eldmóð, heldur leiðin
legt nöldur og ofstæki á vörun-
um“.
ÞET'TA ERU HÖRÐ ORÐ um
samtímann, og ekki fullyrði ég
neitt um það hvort þau séu sönn
eða ekki. En leiðinleg er
Reykjavík og einkennilega and-
laus, eins og slúðrið sýnir. Það
Framhald á 7. síðu.