Alþýðublaðið - 25.07.1950, Blaðsíða 4

4
ALÞÝÐUBLAÐÍÐ
Þriðjudagur 25. júlí 1950.
Útgefandi: Alþýðuflokkurinn.
Ritstjóri: Stefán Pjetursson.
Fréttastjóri: Beneðikt Gröndal
Þingfréttir: Helgi Sæmundsson.
Ritstjórnarsímar: 4901, 4902
Auglýsingar: Emilía Möller.
Auglýsingasími: 4906.
Afgreiðslusími: 4900.
Aðsetur: Alþýðuhúsið.
Alþýðuprentsmiðjan h.f.
Ein .hliðarráðsiöfun-
in' í framkvæmd
SVO SEM KUNNUGT ER
reynir ríkisstjórn hins sam-
einaða íhalds að afsaka fölsun
sína á júlívísitölunni með hin-
um nýju húsaleigulögum, sem
samþykkt voru af alþingi í maí
að frumkvæði Framsóknar-
flokksins og talin voru af hon-
um ein hinna þýðingarmiklu
„hliðarráðstafana“, sem gera
þyrfti í sambandi við gengis-
lækkun krónunnar.
*
Þegar löggjöf þessi var til
umræðu á alþingi, var því
haldið fram af Framsóknar-
flokknum, að hún myndi verka
til lækkunar á húsaleigu, og
byggðu framsóknarmenn þá
staðhæfingu sína á hámarksá-
kvæði um húsaleigu, sem lög-
in hafa inni að halda. Á það
var þó þá þegar bent af alþýðu-
flokksmönnum, að það há-
marksákvæði mvndi h æ k k a
leigu í öllum eldri húsum; en
að öðru leyti verða haft að
engu. Komst Stefán Jóh. Stef-
ánsson þá svo að orði á alþingi
um ákvæði laganna um há-
markshúsaleigu, að „þau væru
á þann veg, að óhætt væri að
fullyrða, að þau yrðu algert
pappírsgagn, lítt framkvæm-
anleg og hindruðu ekki á neinn
hátt húsaleiguokur“.
Þessi umsögn Stefáns Jóh.
Stefánssonar um húsaleigulög
Frmasóknarflokksins hefur eg
begar hlotið sína staðfestingu.
Þegar kauplagsnefnd lét riý-
lega fara fram rannsókn á því
á hvorki meira né minna en
búsund stöðum, hvort lögin
hefðu verkað til nokkurrar
lækkunar á húsaleigu, kom í
Ijós, að þau höfðu ekki gert
það á einum einasta þessara
staða. Hins vegar er kunnugt,
að þau hafa víða hækkað húsa-
leiguna, eins og spáð var af al-
þýðuflokksmönnum: og er eitt
dæmið um það sérstaklega lær
dómsríkt. Það er hækkun sú.
sem framsóknarfyrirtækið
..Edda“ tilkynnti nýlega
Bandalagi starfsmanna ríkis og
bæja að ákveðin hefði verið á
leiguhúsnæði, sem bandalagið
hefur í húsi fyrirtækisins í
Reykjavík, Edduhúsinu!
*
Engu að síður reyna Tíminn
og Yísir, blað Björns Ólafsson-
ar, nú að réttlæta fölSun júlí-
vísitölunnar og stórkostlega
skerðingu á kaupuppbót launa-
stéttanna í landinu allan síðari
helming ársins með þessum
nýju húsaleigulögum.
Tíminn þorir að vísu ekki að
halda því fram, að bau hafi
Iækkað húsaleiguna svo nokkru
nemi hingað til. Þvert á móti
viðurkennir hann það, að „laga-
ákvæðin um hámarkshúsaleig-
una hafi enn ekki haft veruleg
,áhrif“. En hvernig í ósköþun-
um geta þau þá haft áhrif á
júlívísitöluna, sem mið-
ast á við verðlag á lífsnauðsynj-
um, þar á meðal á húsnæði, 1.
júlí? Hvernig geta þau þá verk-
að til lækkunar á henni og þar
með á kaupuppbót launastétt-
anna allan síðari helming árs-
ins?
Jú, Tíminn skýrir það í rit-
stjórnargrein síðast liðinn laug-
ardag þannig, að þó að ákvæði
laganna uria hámarkshúsaleigu
„sé enn ekki farið að hafa til-
ætluð áhrif“, sé „hins vegar
víst, að áhrif þess ættu að geta
orðið veruleg, ef ekki bilar að-
naldið hjá stjórnarvöldunum
og almenningi. Með hliðsjón af
því,“ segir Tíminn, „hefur rík-
isstjórnin á æ 11 a ð lækkun
húsaleigunnar tæp tvö vísitölu-
stig fyrir síðari hluta
þessa árs; en þessi lækk-
un ætti að nema fimm vísitölu-
stigum, ef hámarksákvæðið
væri komið til fullra fram-
kvæmda.“(!!)
*
Er hægt að hugsa sér öllu
aumara yfirklór yfir hina ó-
svífnu fölsun júlívísitölunnar
og þar af leiðandi stórkostlega
lækkun á kaupuppbót verka-
lýðsins og launastéttanna allan
síðari helming ársins?! Eða er
bað ekki skýlaust fram tekið í
gengislækkunarlögunum, sem
vísitölufalsararnir stóðu sjálfir
að, að kaupuppbót verkamanna
og annarra launamanna skyldi
greidd allan síðari helming árs-
ins á grundvelli j ú 1 í v í s i -
tölunnar, sem miðuð
skyldi við verðlag á lífsnauð-
synjum, þar á meðal á húsnæði,
1. júlí? Jú, það er skýlaust tek-
íð fram í gengislækkunarlög-
unum. Hvað kemur það því
júlívísitölunni við og kaupupp-
bót launastéttanna síðari helm-
jng ásins, hvort húsaleiga
^kynni að lækka einhvern tíma
síðar á árinu? Það á samkvæmt
gengislækkunarlögunum ekki
frekar að hafa áhrif á júlívísi-
toluna og kaupuppbót launa-
stéttanna síðari helming ársins,
en hugsanleg og raunar fyrir-
sjáanleg stórkostleg v e r ð -
h æ k k u n á flestum innflutt-
um nauðsynjum og jafnvel.inn-
lendum líka!
Tíminn talar líka ekkert um
nauðsyn þess að hafa „hlið-
sjón“ af slíkum verð h æ k k -
unum við ákvörðun júlívísi-
tölunnar og kaupuppbótarinn-
ar síðari helming ársins. Hon-
um virðist vera það vel ljóst,
að þ æ r komi júlívísitölunni
og kaupuppbótinni ekkert við!
En hugsanlega 1 æ k k u n
húsaleigunnar síðar á árinu
vegna nýju húsaleigulaganna,
sem þó aldrei mun reynast
neitt annað en argvítug blekk-
ing, vill hann hins vegar láta
hafa áhrif á hvort tveggja!
*
Reynslan af húsaleigulögum
Framsóknarflokksins — einni
af hinum marg umtöluðu „hlið-
aráðstöfunum" hans — er þá
þessi:
Þau hafa hvergi lækkað
húsaleiguna, en í mörgum til-
fellum hækkað hana. .Þrátt
fyrir það eru þau notuð til þess
að falsa júlívísitöluna, lækka
hana um átta stig, og hafa
um þriðjung þeirrar kaupupp-
bótar, sem meira að segja
gengislækkunarlögin fvrir-
skipa, af launastéttum lands-
ins allan síðari helming ársins!
Þannig er þessi „hliðarráð-
stöfunin11 í frapikvæmd.
Sprengjln í
Porfsmoulfh var
skemmdarverk
ATTLEE, forsætisráðherra
Breta, skýrði frá því í neðri
deild brezka þingsins í gær, að
skotfærasprengingin mikla,
sem varð fyrir skömmu í flota
höfninni Portsmouth, hafi ver
ið skemmdarverk. Sagði Attlee,
að rannsókn hefði leitt í l.iós,
að sprengingin hefði orðið af
mannavöldum, og sannað bætti
að skemmdarvargarnir, hverjir
sem þeir væru, hefðu haft all
mikla vísindalega þekkingu.
Ritdómur um nýja bók. — Fagnaðarefni þegar
ný símaskrá kemur. — Kartöflumyglan og Græn
metisverzlunin.
ÆTLI ÞAÐ séu margar bæk-
ur, sem eru eins kærkomnar á
beimilin og símaskráin? — Ég
efast um það. Gamla símaskráin
er alltaf orðin að hvimeiðu
ræskni þegar hin nýja kemur
og auk þess fylgja henni mörg
aukablöð, sem niaður er alltaf
að týna og leita að, en ekkert
þekki ég eins leiðinlegt og að
geta ekki hringt tafarlaust í
það númer, sem ég ætla mér á
annaS borð að hringja í. Það
hefur bara hjálpað mér að ég
hef undarlega gott minni á síma
númer, þó að ég sé ýfirleitt
ekki á öðrum sviðum minnis-
betri en annað fólk.
ÓLAFUR KVARAN gleður
marga þegar hann sendip þeim
heim nýja símaskrá, og það því
fremur, sem honum fer sífellt
fram í ritstörfum og útgáfu. Nú
er kominn allveg ný símaskrá og
er hún langfcezt þeirra. allra,
sem út hafa komið. Er sjálfsagt
að skrifa ritdóm um hana eins
og aðrar bækur og lofa það, sem
lofsvert er hjá höfundi og út-
gefanda og lasta hitt. Að þessu
sinni er skráin bundin inn og er
það mikil bót frá því «em áður
var. Spjöldin eru stíf og sterk,
en aðeins sá galli að þau eru
heldur Ijós, en dekkri pappír
gat Kvaran ekki fengið á
spjöldin.
PAPPÍRINN í símaskránni er
nú miklu hvítari og betri, en
jafnframt sterkari en áður hef-
ur þekkzt, og hygg ég að blöðin
lítið atriði. Það hefði verið gott
að geta haft mislit blöð þegar
skipit um efni í skránni, en mér
er kunung um það, að Kvaran
gat ekki fengið þennan mislita
pappír hjá prentsmiðjunni.
LETRIÐ ER skýrt á skránni,
en enn sit ég við minn keip um
það, sem ég sagði hér um árið,
að það þyrfti að prenta skrána
með petit (smáletri). Það er
bara vitleysa að fólk eigi erfið-
ara með að leita í heiíni með því
letri, okkur er ekki vandara um
en öðrum þjóðum. Vel má vera
að við séum glámskyggnir á
margt, íslendingar, en ég held
ekki að við séum svona yfirleitt
sjóndaprari ien aðrar þjóðir.
SEM SAGT. Bókin er góð,
vel gerð frá hendi höfundar og
útgefanda, prentvillur sárafáar
(eftir fljótlegan yfirlestur) og
það eina, sem hægt er að finna
að henni, er ekki höfundi og út-
gefanda að kenna — og er það
meira ien hægt er að segja um
allar aðrar bækur. Ég skal taka
það fram, að Ólafur Kvaran
hefur ekki lofað að skrifa rit-
dóm um mínar bækur fyrir
þennan ritdóm.
GARHEIGENDUR eru æstir
út í Grænmetisverzlunina og
það er næstum því von, ef rétt
er frá skýrt. Þeir þola önn fyrir
að . kartöflumyglan fari að
skemma hjá þeim í görðunum
og þurfa nauðsynlega áð fá það
efni, sem sett er í garðana til
þess að koma í veg fyrir roygl-
fái ekki eins fljótt „hundseyru“ , una En þetta er ekki hægt að fá
við meðferðina, en það er ekkM - Grænmetisverzluninni nema í
' stórsölu, en einstakir garðeig-
Erlencl blöð í Sovét ríkjiin u m.
BLÖÐ OG TÍMARIT eru eitt
af sterkustu vopnum lýðræð-
isins og um leið ein af mátt-
arstoðum þess. Hið sanna lýð-
ræði byggist að verulegu leyti
á því að allur þorri borgara
í hverju þjóðfélagi fylgist
með því, sem gerist, kynnist
hinum ýmsu skoðunum flokka
og leiðtoga, og taki svo sína
eigin ákvörðun og kjósi sam-
kvsémt henni. Þá er ekki síður
mikilsvert, að blöð og tímarit
berist sem auðveldlegast
milli landa, svo að þjóðir veti
á þann hátt kynnzt hver ann-
arri. Slík kynning er einn
hyrningarsteinn vináttu og
friðsamlegrar sambúðar þjóð-
anna.
KOMMÚNISTAR hér á landi
eru manna fúsastir til að sam-
þykkja þetta — í orði. Sam-
særishreyfing þeirra nýtur
þess frelsis, sem blöð og tíma-
rit njóta í lýðræðislöndunum,
og sérstaklega prentuð áróð-
ursrit frá Rússlandi eru send
um heim allan. Svífast komm-
únistar þess jafnvel ekki að
brjóta landslög til þess að fá
þessi rit útbreidd. Það er því
fróðlegt áð” áthúga, hvernig
ihálum úr varíð í
Rússlandi, sjálfu
kommúnista.
himnaríki
A. URALOV heitir rússneskur
flóttamaður. sem um langt
skeið var háttsettur embætt-
ismaður í Sovétríkjunum.
Hann hefur nýlega skýrt frá
því í grein, hvemig háttað sé
útbreiðslu erlendra tímarita
í Rússlandi, og eru upplýsing-
ar hans næsta fróðlegar, þótt
þær þurfi ekki að koma nein-
um hugsandi manni á óvart.
ERLEND BLÖD OG TÍMA-
TlIT eru, aö því er Uralov
segir frá, talin vera „ríkis-
leyndarmál“ í Sovétríkjun-
um og með þau farið sem
slík. Áður en hinir útvöldu
fá að lesa þau, eru þau merkt
á fyrstu síðu, sem „leyni-
skjöl“ og oft fylgir þeim út-
skýring flokksskrifstofunnar
á blaði eða tímariti því, sem
um ræðir. Ef hin erlendu
blöð eru misnotuð eða aðrir
sjá þau en mega, er viðkom-
andi mönnum refsað eftir lög-
unum um meðferð ríkis-
leyndarmála.
ÞEIR ÚTVÖLDU, sem fá að
lesa erlend rit í Sovétríkjun-
um, eru svo fáir, áð íindruxn
sætír. Miðstjórn korriixiúnista-
endur hafa ekkert
kaup að gera.
með stór-
flokksins er þar efst á blaði,
þá eftirlitsnefndir flokksins,
flokksritarar í hinum ýmsu
ríkisflokksdeildum, ráðheirar
og yfirmenn stærstu fyrir-
tækja og kennarar og nem-
endur í æðstu stjórnmála-
skólunum, sem eru undir
stjóm flokksins sjálfs. Þar
með er listinn búinn, og þar
með er upp talið, hverjir fá
að sjá erlend blöð í Sovét-
ríkjunum, að því er Uralev
segir frá.
ÞEGAR BLÖÐIN éru send frá
flokksskrifstofum til hinna
útvöldu, fylgir þeim bréf,
þar sem segir eitthvað á þá
lund, að flokksskrifstofan i
sendi samkvæmt skipun fé-
Iaga Stalins meðfylgjandi rit.
Enginn annar megi lesa þetta
skjal. Þegar viðkomandi hafi
lesið það, beri honum að
senda það til baka um hæl
eða brenna það.
ÞAÐ KANN AÐ VERA lán í
óláni, að Sovétríkin þurfa
ekki að eyða miklum gjald-
eyri til að kaupa erlend blöð
og tímarit, og slík útgjöld
mundu án efa fljótlega spar-
ásti hér’ a MnÖUMká| efskomm-
únistar kæmust' til valda. '1
MANNI, SEM FÓR í verzlun-
ina og bað um þetta efni, var
sagt, að hann gæti fengið það í
heilum slatta, en ekki í smásölu.
Og þegar hann spui'ði, hvort
það fengist hvergi í bænum í
emásölu, þá vor honum sagt, að
það fengist ekki, hins vegar
fengist það hjá kaupfélögum
úti á landi.
ÞETTA ER ÓHÆFT. Græn-
metisverzlunin verður með ein-
hverjum ráðum að leysa þenn-
an vanda garðeigenda. Það er
nauðsynlegt að framleiða sem
mest af kartöflum innanlands
og styðja að því með ráðum og
dáð — og það hlýtur að vera
hlutverk Grænmetissölunriar.
Hannes á horninu.
HscKensie King
MacMENZIE KING, fyrrver
andi forsætisráðherra Kanada,
lézt af lungnabólgu síðastliðinn
laugardag. Hafa borizt samúð-
arskeyti víðs vegar að við lát
hins mikilhæfa leiðtoga Kanada
manna, sem verið hefur forsæt-
isráðherra lengur en nokkur
annar maður í brezká samveld-
inu.