Alþýðublaðið - 11.08.1950, Blaðsíða 4

4
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Föstudagur 11. ágúst 1950.
Útgefandi: Alþýðuflokkurinn.
Ritstjóri: Stefán Pjetursson.
Fréttastjóri: Renedilit Gröndal.
Þingfréttir: Helgi Sæmundsson.
Ritstjcrnarsímar: 4901, 4902.
Auglýsíngar: Emiiía Möller.
Auglýsingasími: 4906._
Afgreiðslusími: 4900.
Aðsetur: Aiþýðuhúsið.
Alþýðuprentsmiðjan h.f.
Tímarifstjórinn legg-
ur orð í belg
GREINAFI.OKKUR Gylfa
Þ. Gíslasonar prófessors ,vim
einkarekstur, jafnaðarstefnu
og samvinnuhreyfingu hefur
nú orðið tileíni þess, að ritstjóri
Tímans fer á stúfana til að
reyna að leggja Hermanni Jón-
assyni lið. En því miður forðast
Þórarinn Þórarinsson rökræð-
ur um mál þetta, svo að ritsmíð
hans er harla lítíls virði. Svar
hans er sú fullyrðing, að það,
sem Gylfi Þ. Gíslason hafi fram
að færa, sé stofuhagfræði, er
reynslan ha-fi afsannað!
*
Þórarinn Þórarinsson hefur
áreiðanlega varið tíma sínum
til annars en kynna sér hag-
fræði,. ef hann trúir því sjálf-
ur, að rök Gylfa Þ. Gíslasonar
séu einvörðungu það, sem
„'stofulærdómsmenn sósíalista“
höfðu fram að færa fyrir þrem-
ur til fjórum áratugum. Gylfi
rekur sem sé ýtarlega kenn-
ingar jafnaðarmanna og frjáls-
lyndra hagfræðinga á þeim
þremur til fjórum áratugum,
sem Tímaritstjórinn heldur
fram, að sé dautt tímabil í
menntun hans og málflutningi.
Það er því engum blöðum um
það að fletta, að annaðhvort
hefur Þórarinn Þórarinsson
lesið umræddan greinaflokk
eins og myrkrahöfðinginn heil-
aga ritningu eða hann ber ekki
minnsta skynbragð á hinar
fræðilegu rökræður Gylfa Þ.
Gíslasonar.
Afleiðing þessa er svo auð-
vitað sú, að ritsmíð Þórarins
verður ein endileysa. Hann veit
ekki einu sinni, að jafnaðar-
menn viðurkenna nú, að hægt
sé með félagslegum umbótum
að tryggja alþýðunni réttar-
bætur og hagsmuni, sem fyrr-
um var talið, að fengjust aðeins
með þjóðnýtingu. Hann veit
ekki heldur, að áætlunarbú-
skapur er samkvæmt kenningu
jafnaðarmanna og frjálslyndra
hagfræðinga nauðsynlegur og
sjálfsagður undanfari bjóðnýt-
ingarinnar. Ef Þórarinn gerði
sér þetta ljóst, myndi hann
ekki heimska sig á því að stað-
hæfa, að jafnaðarmenn á Norð-
urlöndum hafi horfið frá þjóð-
nýtingarstefnunni með því að
eínbeita sér að því að koma á
skipulögðum áætlunarbúskap,
því að þá skildist honum, að
með þessu er einmitt verið að
leggja traustan grundvöll að
framkvæmd þjóðnýtingarinnar
í framtíðinni. Þá væri þróunin
á Bretlandi honum heldur ekki
sem lokuð bók. Þar gátu jafn-
aðarmenn hafizt handa um
þjóðnýtinguna strax eftír valda
töku Alþýðuflokksins í ófriðar-
lokin af því að Bretar tóku upp
á stríðsárunum skipulagðan á-
ætlunarbúskap. Þetta ætti Þór-
arinn að vita fyrst hann vill
ieggja orð í belg þessara um-
ræðna, en þessi grundvallarat- ari en Þórarinn, enda sköpulag
riði hefur hann ekki lært, j Framsóknarflokksins allt ann-
hvorki í Samvinnuskólanum né 1 að og þekkilegra, meðan hans
af sjálfsnámi. Það er því sízt að
undra, þótt feitletursgrein hans
í Tímanum í gær sé skrýtileg..
1 *
Þó kasíar fyrst tólíunum,
þegar Þórarinn Þórarinsson
staðhæfir, að raunveruleg þjóð-
nýting hafi hvergi átt sér stað
nema í þeim löndum, þar sem
kommúnistar hafa brotizt til
valda. Með þessum ummælum
er hann að skipa sér undir
merki hagfræðinga á borð við
Hayek og Ólaf Björnsson. í
framhaldi af þessu vitnar Þór-
arinn í Hayek, án þess að láta
heimildarinnar getið, og full-
yrðir, að frámkvæmd sósíalism-
ans leiði óhjákvæmilega til ein-
ræðis. En hvað segja staðreynd-
irnar? Hefur sósíalisminn á
Bretlandi leitt til einræðis? Og
er þó hægt að hugsa sér raun-
hæfari sósíalisma en félagsum-
bætur og þjóðnýtingu brezku
jafnaðarmannastjórnarinnar?
Yfirburðir jafnaðarstefnunn-
ar í samanburði við einkarekst-
urinn sannast bezt á því, að
cvarnir íhaldsmenn á borð við
Churehilí og Butler hafa lýst
yfir því, að þeir myndu ekki af-
nema þjóðnýtinguna á Bret-
landi, þó að þeir kæmust til
valda. Af hverju ekki? Svarið
liggur í augum uppi. Brezka
þjóðin hefur fengið reynslu af
þjóðnýtingunni og sannfærzt
um, að hún treystir þjóðarbú-
skapinn og eflir rétt og hag
þegnanna. Þess vegna myndi
enginn framsýnn og áfcyrgur
brezkur stjórnmálamaður á-
ræða að afnema þjóðnýtinguna
þar í landi.
Þórarinn Þórarinsson telur
fráleitt að þjóðnýta innflutn-
ingsverzlunina. En hann
gleymir því, að landsverzlunin
í fyrri heimsstyrjöldinni gaf
allt aðra raun en Tíminn held-
ur nú fram að vænta megi af
þjóðnýtingu innflutningsverzl-
unarinnar. Framsóknarmaður-
inn Magnús Kristjánsson
gekkst fyrir stofnun lands-
verzlunarinnar, og hann var
naut við en nú. Isiendingar
hafa talið nauðsynlegt, að út-
flutningsverzlunin væri á
hendi hins opinbera. En opin-
bert eftirlit með innflutnings-
/erzluninni er þó ekki síður
nauðsynlegt. Og sporið, sem
stíga þarf, eí skipuleggja á
þjóðarbúskapinn og úppræta
verzlunarspillinguna, er að þjóð
nýta útflutningsverzlunina og
innflutningsverzlunina. En
Þórarinn Tímaritstjóri er þessu
andvígur af því, að hann er enn
á skoðun Jónasar frá Hriflu,
þegar hann fagnaði ,,griðum“
heildsalanna og samvinnufé-
laganna um ."kiptingu innflutn-
ingsins á ófriðarárunum.
Þessi afstaða Þórarins Tíma-
ritstjóra stafar af því, að hann
áttar sig' ekki á reynslu sög-
unnar og framvindunnar og í-
myndar sér, að samvinnuhreyf-
ingin sé annað og meira en hún
er Hann er talandi tákn þeirra
manna, sem hafa gert Fram-
sóknarflokkinn að einhverju
mesta stjórnmálaviðundri ver-
aldarinnar. En sannleikurinn
er sá, að samvinnuhrevfingin
nýtur sín þá fyst til fuilnustu,
þegar jafnaðarmenn hafa átt
þess kost að steypa þjóðfélagið
\ form starfs síns og stefnu.
Samvinnuhreyfingin bér á
landi stendur enn að baki
samvinnuhreyfingu nágranna-
landanna, og ástæðan er sú, að
hér sfjórna Framsóknarmenn
samvinnuhreyfingunni, en í ná-
grannalöndunum stjórna jafn-
aðarmenn samvinnuhreyfing-
unni og fara samtímis með
völdin í hlutaðeigandi ríkjum
sem meirihlutaflokkar Jafnað-
arstefnan og samvinnuhreyf-
irgin eiga því að fy'gjast að.
En það er einmitt" gleggsta
sönnunin úín ólán Framsókn-
arflokksins, að forustumenn
hans eru svarnir andstæðingar
jafnaðarstefnunnar, og það
Öskjuhlíð prýdd. — Fylgjuin 'málinu cfíir. —
Vöruskoríur og ferðalög.
KVAÐ EFTIR ANNAÐ hefur j anna, að ekki sé unnt að fá
rerið. rætt um það, að prýða 1 gjaldeyri fyrir brýpustu nauð-
bæri Öskjuhlíð. Nú hefur mál-
ragn meirihluta bæjarstjórnar
birt forusíugrein um málið og
er þar lagt til, að hlíðin verði
ræktuð og píaníað í hana skógi.
r-»etta er gott niál og sjálfsagt
og veit ég, að ef úr yrði, þá
muiiíiu bæjarbúar allir sem
einn inaður vilja síuðla að
þessu. Vænti ég, ða bæjarstjórn
in ríði á vaðið sem allra fyrst
og skipuleggi starf bæjarbúa.
HVERNIG VÆRI að fara
fram á það, að hin ýmsu félög i
bænum ynnu að þessu undir
forustu bæjarins? Þeíta er gert
í Heiðmörk og gefst vel, enda
iief ég orðið var við það, að
meðlimum hinna ýmsu félaga
þykir mjög gaman að svona
starfi. Það komast ekki allir upp
í Heiðmörk, en allir geta fartð
upp í Öskjuhlíð. Ég er alveg
sannfærJur um það, að bæjar-
búar mundu fjölmenna þangað
næsta vor og vinna þar um
stund á kvöldum, ef úr þessu
vrði. Er ekki hægt að aka rnold-
inni í hlíðin p,' haust og dreifa
úr henni,.en bíða svo með aðrar
framkvæmdir þangað til að
vori?
„KRUMMI - A SKJÁNUM“
skrifar eftirfaarndi: „Talsmenn
ríkisstjórnarimrar prédika stöð-
ugt fyrir almenningi að nú verði
að syara. Þegnarnir verði að
breytir engu hvort því velaur sýna þegnskap,' sparneytni og
ævintýramennska manna af
tegund Hermanns Jónassonar
eða fáfræði eins og sú, sem
fram kemur í skrifum Þcrarins
mun viturri maður og raunhæf- ■ Þórarinssonar.
þolgæði, því að fósturjörðin sé í
hættu og allt á hverfanda hveli
r.ökum skorts á erlendum giald-
eyri. Svo djúpt sé þjóðarfleyið
sokkið í fen fjárhagsörðugleik-
Sœmundur fróði og Salka Valka
synjum.
ÍSLENZK ALÞÝÐA, hert í
{ eldraunum hvers kyns nauða,
hefur þolinmóð og æðrulaust
hlustað á þennan boðskap geng-
islækkunarflokkanna og hert að
(ér sultarólina og umborið Itjara
ckerðingu og óstjórn ráðandi
verzlunarvalds nieð kristilegri
bolinmæði.
NÚ ER ÞÓ ÞANNIG KOMIÐ,
að ýmsir er að vegna fa dvala
bíekkinga og andvaraleysis og
stara spurnaraugum á ýmsar
staðreyndir, sem sýna berlega,
að orðum og athöfnum ríkis-
valdsins ber ekki sem bezt sam-
an.
FÓLKI FINNST undarlegt,
að á sama tíma og tugir iðnað-
ar- og verkamanna ganga at-
vinnulausir í hverju þorpi og
bæ landsins, sökum efnisskorts,
sem stafar af gjaldeyrisskorti,
skuli það viðgangast að hundruð
ferðamanna fari á mánuði
hverjum til útlanda, og er ekki
sjáanlegt að það fólk vanti
þennan margumtalaða gjaldeyri,
eða ekki bera sögurnar, sem a£
því berast frá skemmtistöðum
stórborganna, því vitni, að það
þurfi að skera munaðinn við
nögl sér.
EKKERT ER um það spurt,
hvernig þessir menn hafi kom-
izt yfir þennan gjaldeyri, m. o.
o. ríkisvaldið er búið að að-
greina þjóðina í tvennt: Forrétt
inðastétt, s>sm stendur ofar lög-
um og rétti og' má lifa og leika
sér eins og hugurinn kýs, og svo
alþýðuna, fólkið, sem fær að
borga brúsann, fær að þræla til
þess að ala blóðsugur þjóðfé-
lagsins og sem nú er sagt að
spara, svo landinu verði bjarg-
að.
ISLENDINGAR eru löngu
hættir að líta við, þótt þeir
heyri annarlegar tungur tal-
aðar á götum Reykjavíkur,
enda er nú svo margt um út-
lendinga hér, að um síðustu
helgi voru menn af eliefu
þjóðum við Geysi. Þó munu
margir lyfta brúnum næstu
vikurnar, er þeir heyra
frönsku talaða á gatnamótum
bæjarins og allt suður í
Grindavík. Munu menn velta
því fyrir sér, hvort þarna fari
meiri háttar stjörnur úr íeik-
húsum Parísarborgar, eða
myndatökumenn, sem hingað
eru komnir til að festa Sölku
Völku á hio hvíta léreft.
FRANSKI KVIKMYNDA-
LEIÐANGURINN mun nú
væntanlegur þá og þegar, og
hefjast bráðlega myndatökur
suður í Grindavík. Líða vænt-
anlega ekki margir mánuðir,
þar til hin franska kvikmynd
verður frumsýnd samtímis í
Reykjavík og París, en takist
myndin vel, verður það hinn
merkasti menningarviðburð-
ur fyrir íslendinga.
MENNIN G ARS AMBAND
Frakka og Islendinga stendur
á gömlum merg. Sóttu menn
héðan af landi franska skóla
í fornöld og höfðu heim með
sér margvíslegan lærdóm,
þótt ekki hafi þeir allir sund-
riðið Atlantshafið eins og Sæ-
mundur fróði. Þá hafa fransk-
ir sjómenn öldum saman sótt
á íslandsmið og urðu við þá
svo náin kynni, að til varð
annarlegt fransk-íslenzkt
tungumál, og margur íslend-
ingur mun geta rakið upp-
runa hins dökka háralitar til
vaskra sjómannafjölskyldna í
Normandie og Bretagne.
ÁHUGI FRAKKA á Íslenzkum
eínum hefur hvað eftir ann-
að komið í Ijós. Er þar fyrst
að ’ minnasf hins mikla le.ið-
angurs Gaimards og hins
veigamikla rits um ísland,
sem hann gaf út, svo og heim-
sóknar Napóleons prins III.
og félaga hans. Á seinni árum
hafa margir franskir vísinda-
menn komið til íslands og
eignazt hér margt vina, þótt
þeir sæki nú norður fyrir
landið eftir rannsóknarefnúm:
Má þar nefna þá Cliarcot og
Victor.
ÍSLENDINGAR hafa margir
eftir daga Sætnundar sótt til
Frakklands, sumir til að
vinna þar ævistarf sitt (Ólaf-
ur Gunnlaugsson) og fleiri
sér til andlegrar hressingar,
allt frá Gröndal til Guðbrand-
ar prófessors. Eftir seinni
heimsstyrjöldina hafa fleiri
íslenzkir námsmenn eg lista-
menn en nokkru sinni sótt
franska háskóla, og París hef-
ur orðið Mecca íslenzkra
ferðamanna til leiks og lær-
dóms.
ÞEIR, sem lesið hafa íslenzkar
bókmenntir, allt frá fornsög-
unurn til Fögru veraldar í
frönskum þýðingum, 'munu
nú fá að sjá eina merkustu
’ nútímá skáldsögu íslendinga
á kvikmynd. Standa íslend-
ingar í þakkarskuld við
Frakka fyrir þá vináttu og
þann áhuga, er þeir hafa sýnt
þjóðinni, og má væmanlega
líta á Sölku Völku sem tákn
aukinnar kynningar og menn-
ingartengsla milli beggja
þjóða.
ÞAÐ ER EITTHVAÐ SPILLT
og rotið við þetta ástand og við
það þjóðfélag, sem líður slíkt
og það hlýtur að bera í sér þann
banvæna sýkil,’ sem býr j)ví dap
urlegan dauða.
ÉG VILDI mælast til þess við
Alþýðublaðið, að það taki upp
þá nýbreytni, að birta lista yfir
þá farþega, sem fara úr landi,
svo almenningi gefist kostur á
að sjá hverjir það eru. sem hafa
grafið „pund“ sitt í erlenda jörð
og sem tilheyra hinni ný.iu, en
vonandi skammlífu forréttinda-
stétt ísienzka auðvaldsins."
NÝLEGA vildi það slys til á
Siglufirði, að maðu að nafni
Koiiráð Eyjólfsson féll þar nið-
ur í sundlaugina ög beið bana.
Mun mænan hafa laskazt við
fallið.
Konráð var tæplega tvítug-
ur að aldri og var skipverji á
vélbátnum Fram frá Hafnar-
firði.