Alþýðublaðið - 17.10.1950, Qupperneq 4

4
ALÞÝftUBLAÐIÐ
Þiiðjudagwr 17. október 1950
þreyju, hvern
muni bera.
árangur hún
Útgefandi: Alþýðuflokkurinn.
Ritstjóri: Stefán Pjetursson.
Fréttastjóri: Benedikt Gröndal
Þingfréttir: Helgi Sæmundsson
Ritstjórnarsímar: 4901, 4902.
Auglýsingar: Emilía Möller.
Auglýsingasími: 4906.
Afgreiðslusími: 4900. :
Aðsetur: Alþýðuhúsið.
Alþýðuprentsmiðjan h.f.
Hin nýja sátfafiiraun
í fogaradeiiunni
ALLIR ÁBYRGIR MENN
munu fagna því, að nú er gerð
ný tilraun til að ieysa togara-
deiluna, sem valdið hefur þjóð
inni stórfelldu fjárhagstjóni og
lamað atvinnulíf hennar mán-
uðum saman. Tveir af þremur
mönn.um gömiu sáttanefndar-
innar, sem ríkisstjórnin skip-
aði á sínum tíma, en mistókst
þá að koma á sættum, hafa
tekið til starfa á ný, og þeim
til aðstoðar eru Emil Jónsson
alþingismaður og Ólafur Thors
atvinnumálaráðherra. Þessi
nýja sáttatilraun er mjög í
anda þeirrar tillögu, er fjórir
þingmenn Alþýðuflokksins
báru fram á alþingi þegar í
þingbyrjun, en hún mælir svo
fyrir, að alþingi feli ríkisstjórn
inni að leggja kapp á að koma
hið allra bráðasta á samkomu-
!agi í deilu þeirri, er staðið
hefur um langt skeið milli sjó-
manna og togaraeigenda, enda
verði þá deilunni lokið með
samningum, er tryggi sjó-
mönnum viðunandi kaup og
kjör. Fari hins vegar svo, segir
enn fremur í tillögu hinna f jög
urra Alþýðuflokksþingmanna,
að togaraeigendur vilji ekki
semja upp á þau kjör, er sjó-
menn treysta sér til að fallast
á, þá er ríkisstjórninni falið að
undirbúa ráðstafanir til þess,
með aðstoð bankanna og stofn-
lánadeildar, að umráð og eigna
réttur yfir nýsköpunartogur-
unum verði fluttur yfir á
hendur 'ríkis og bæjarfélaga,
sem taki að sér að hefja útgerð
togaranna á ný.
*
Lausn togaradeilunnar þolir
ekki langa bið. Þjóðin hefur
ekki ráð á því, að dýrustu og
stórvirkustu atvínnutæki henn
ar séu ónotuð, þegar hart er í
ári og válegir erfiðleikar steðja
að. Þess vegna er furðulegt, að
ríkisstjómin skuli ekki hafa
lagt allt kapp á að beita sér
fyrir slíkri samkomulagslausn
deilunnar, að sjómenn gætu
við unað. Útgerðarmenn virð-
ast hins vegar hafa gert sér í
hugarlund að þeir gætu þreytt
sjómenn með löngu verkfalli
og kúgað þá síðan. En slíkt er
vonlaust. Sjómannastéttin læt-
ur ekki kúgast. Deilan verður
ekki leyst nema með samning-
um, sem togarasjómennirnir
geta fallizt á. Það verður rík-
isstjómin að gera sér ljóst í
eambandi við þær nýju sátta-
tilraunir, sem nú eru hafnar.
Þingsályktunartillaga Al-
þýðuflokksins var sannarlega
orð í tíma talað, enda hefur
hún vakið mikla athyglí, bæði
meðal siómanna og annarra
stétta þjóðfélagsins. Fyrstu á-
hrif hennar eru þegar komin í
ijós. Ríkisstjórnin beitir sér nú
Iöksins fyrir nýrri sáttatilraun,
og þjóðin öll bíður þeSs méð ó-
*
Einn er þó sá hópur, sem
bersýnilega hefur engan áhuga
á því, að togaradeilan leysist.
Það eru kommúnistar. Málgagn
þeirra hefur allt á hornum sér
vegna þessj að meirihlutí gömlu
sáttanefndarinnar er tekinn til
starfa;;iá ný með. aðstoð þeirra
Emils Jónssonar og. Ólafs
ekki nóg með það: Kommúnist-
ar reyna, ofan á verkfallsbrot-
in austan lands og norðan, eins
og þeir geta, að rjúfa einingu
sunnlenzkra sjómanna, sem nú
bera hitann og þungarm af bar- j
áttunni fyrir bættum kjörum
á togurunum. Nú síðast hafa
þeir orðið æfir af reiði yfir því,
að hafnfirzkir sjómenn skuli
ekki kómnir á karfaveiðajrL
svó. þyijafit* þegéii* “
menn
. . í bess: umkömnír .ag gefa Súim-
Þhors, Þjoðviljwn reymr meira j jenzku sjómönnunum ráð um
^Segjaaðgefa.ískyn að.AI- Lað hvernig þeir skuli haga
þyðuflokkurinn se her að svikja viðurei n sinni við útgerðar.
togarasjomenn og ræðst af
venjulegri hvatvísi sinni á Emil
Jónsson fyrir aðild hans að
sáttatilraununum
auðvaldið, sem hefur kommún-
ista eins og viljalaus verkfæri
„ . . i í þjónUstu sinni! Þeim væri þó
blaðið hefur bersýn” ekkt |SæmSt að þegja' °g
haft fyrirþvx að kynna ser efm j rei6anl ekki láta þá segja sér
þmgsalyktunartillogu Alþyðu- j f . *k m,
flokksins um lausn togaradeil- j "
unnar, sem Emil Jónsson er t
einn flutningsmaðurinn að. En
vissulega þarf meira en venju-
lega ósvífni til þess að halda
því fram, að Emil Jónsson sé
fjandsamlegur sjómannastétt-
inni í togaradeilunni!
Kvabfc fólks á
'fármönnmfc. — ffvaðan fær fcao gjaltleýri? —
Hvað verðnr af vömnum, sem gerðar eru upp-
tækar? — Bréf um Iiættu á almannafæri.
SJÓMAÐUR segir meffa! ann á þennan hátt.
ars í bréfi ti! mín í gær. .,Ég er
aff mestu samþykkur því, sem
Kommúnistar hafa með þessu
frumhlaupi sínu afhjúpað sig
einu sinni enn frammi fyrir
sjómannastéttinni. Þeir vilja
að sunnlenzkir sjómenn eigi í
verkfalli og láti lönd og leið,
kvort hægt sé að ná viðunandi
feamkomulagi eða ekki. En þar
Sem kommúnistar ráða sjó-
mannasamtökunum, hafa þeir
Brezkur fyrirlesari
kominn hing
vegum Anglia
HINGAÐ er kominn brezki
kvenrithöfundurimi og fyrir-
lesarinn frú Robertson, og flyt-
ur , hún hér tvo fyrirlestra;
annan í félaginu „Anglía“ og
j hinn í háskólanum. Hefur hún
ferðazt víða um'heim að und-
skorizt úr leik og gert hina ill- ' al?förnu á Britlsh Coun;
ræmdu karfaveiðisamninga
cil, og er för hennar hingað að
ÉG ER EKKI með þessum
, , , .. . , orðum að afsaka sjómenn, sem
cagt er i pistli þinum a fimmtu-! . v . ,
b ^ „ , 1 Iiafa smyglað vorum til lands-
daginn um smyglmalm. En eg . .
.,b _ .. . . ms, það er þegnskaparleysi og
vil bæta þvi viff aff fleira er i , .
: i gælpur, en þegnskaparleysi er
þessu en fram liefur komið op- ' ,, ,, _ ,. , ,
f , , _ _ ! orðið otrulega rxkt með
ínberlega. Það er reít ao tar-
inenn munu fá um þrjátíu pró-
sent af kaupí sínu í erlendum
gjaldeyri, en eftir gengislækk-
unina eru þetta ekki svo stór-
ar upphæffir aff þeir geti keypt
mikið af vörum.
Þar hafa þeir ekki aðeins unað ^ á ^irrar
því, að sjómenn verði að þræla s 0 nunar-
sextán stunda vinnudag, heldur Frú Robertson er einkum
hafa þeir meira að segja fallizt kunn fyrir kvikmvndagagn-
á fækkun áhafna á þeim skip-, rýni. sína; en sú starfsemi henn
um, sem karfaveiðar stunda!! ar hefur meðal arrnars orðið til
Kjörin á togurunum, sem gerð- j málareksturs, sem vakti geysi-
ir eru út á karfaveiðar fyrir' inikla athygli, ekki aðeins á
frumkvæði kommúnista, eru Bretlandi, heldur og um allan
mun verri, en miðlunartillaga hirmenskumælandi heim. For-
sáttanefndarinnar, er sunn- stöðumenn kvikmyndahrings-
lenzkir sjómenn kolfelldu á ins „Metro-Goldwyn-Mayer“
dögunum og Þjóðviljinn kallaði töldu sig ekki geta unað gagn-
smánarboð. En hins vegar á það rýni hennar varðandi eina af
blað naumast orð til yfir hrifn- þeim kvikmyndum félagsins,
ingu sína á karfaveiðasamningi
verkfallsbrjótanna Bjarna Þórð
arsonar, Tryggva Helgasonar
sem þá var sýnd víðs vegar á
Bretlandi, og höfðaði skaða-
bótamál á hendur henni. Vann
og Gunnars Jóhannssonar! Og frúin málið í undirrétti, en tap-
HINS VEGAR EK ÞAÐ vit-
að, að farmenn hafa ekki frið
fj'rir fólki sem biður þá að
kaupa fyrir sig ýmsar vörur er-
lendis og þá fyrst og fremst fatn
a'v og vefnaðarvörur. Hvar þstta
tólk fær sinn gjaldeyri skal ég
ekkert um segja, en ólíklegt er
það ekki, að hann sé keyptur á
Gvörtum markaði. Sumt af þeim
vamingi, sem gerður hefur ver-
ið upptækur er einmitt keyptur
aði því í yfirrétti ög lávarða-
deild brezka þingsins. En al-
menningur á Bretlandi undi
þeim úrslitum svo illa og hafði
svo ríka samúð með málstað
gagnrýnandans, að. skaðabæt-
umar og málskostnaðurinn,
sem frúnni var gert að greiða
var greitt með frjálsum sam-
skotum.
Sjálf hefur frúin samið tvær
kvikmyndir og nokkrar sögur
og auk þess haldið fj’rirlestra í
brezka útvarpig og víðs vegar
um heim. Hún hefur hér aðeins
skamma viðdvöl að þessu sinni.
„Kosningar95 í kommúnÍMaríki
SVOKALLAÐAR KOSNING-
AR eru nýafstaðnar í hinu
nýja leppríki Rússa á Austur-
Þýzkalandi. Ekki var kunn-
ugt, er þetta var skrifað,
hver úrslit þeirra' urðu. En
að því þarf ekki að spyrja.
„Kosningar" í kommúnista-
ríkjum fara alltaf á einn veg:
97-—100% greiða atkvæði og
97—100% þar af kjósa þann
eina lista, sem í kjöri er!
EN ÞÓ AÐ ÚRSLIT „kosning-
anna“ á Austur-Þýzkalandi
skipti þannig litlu máli og
verði ekki alvarlega tekin af
neinum, þá eru þær aðíerðir,
sem við þær voru hafðar og
út hafa spurzt, einkar athygl-
isverðar og lærdómsríkar.
Löngu fyrir „kosningarnar"
höfðu kommúnistar boðað
þær sem „lýðræðislegustu
kosningar, er nokkru sinni
hafa fram farið á Þýzka-
landi“. En að vísu var lýð-
ræðið í þeim ekki meira en
það, að þar var fyrir lýðinn
ekki nema um eitt að gera:
að koma á kjörstað og segja
já og amen við þeim eiriá
franaboðslista, sem leyfður
var, — lista hinnar kommún-
istísku leppstjórnar!
AÐ VÍSU HÉT ÞAÐ SVO, að
menn gætu setið heima við
„kosningarnar", ef þeim lík-
aði ekki listinn. En þeir, sem
það hefðu gert, hefðu þar
með vitanlega auglýst and-
stöðu sína við hina kommún-
istísku leppstjórn; og allir
vita, á hverju slíkir menn
eiga von í einræðis- og lög-
regluríkjum kommúnista! Það
var þá og heldur ekki til
þess að auka öryggistilfinn-
ingu þeirra, sem heim^ hefðu
viljað sitja, að „lögregla var
látin gæta þess,“ eins og frá
var skýrt í fréttum af „kosn-
íngunum" í gær, „að menn
neyttu atkvæðisréttar síns“!!
Með öðrum orðum: Það átti
að gera mönnum það full-
Ijóst, að það yrði eftir því
tekið, — á réttum stað —, ef
þeir kæmu ekki á kjörstað!
EN GÁTU MENN þá ekki sagt
nei í kjörklefanum eða skilað
ógildu átkvæði? Þannig
munu máske einhverjir
spyrja. Jú, í orði kveðnu var
það leyfilegt. En til þess að
hræða fólk frá því, höfðu
kommúnistar þann hátt á, að
þeir notuðu sjálfir ekki kjör-
klefann, heldur krossuðu við
hinn eina leyfða lista í allra
augsýn á kjörstaðnum og
veifuðu kjörseðlinum jafnvel
frammi fyrir kjöryfirvöldun-
um á hverjum stað á eftir,
svo að það færi ekki á milli
mála, að þeir að minsta kosti
hefðu kosið „rétt“! Þetta
varð vitanlega til þess, að all-
ur þrorinn af andstæðingum
kommúnista þorði ekki ann-
að en gera það sarna. Aimars
gerðu þeir sig vitanlega grun-
samlega í augum yfirvald-
anna!
ÞANNIG ERU „KOSNINGAR“
í ríkjum kommúnista. Þannig
fá þeir 97—100% af kjósend-
um til að koma á kjörstað og
97—100% þar af til þess að
„kjósa“ hinn eina, leyfða
framboðslista! Og þetta kalla
þeir svo „lýðræðislegustu
kosningar, sern nokltru sinni
hafa frartl farið“!
ótrulega ríkt nieð þjóð-
tnni og er ekki bundið við
neina eina stétt því míður. Það
er líka rétt að sjómenn sem
smygla spilla fyrir því að við
fáum gjaldeyri eins og verið hef
ur.
EN í SAMBANDI VIÐ þetta
vil ég gjarna rnega bera fram
eina fyrirspurn. Hver seldur
vörurnar, sem gerðar eru upp
tækar? Hvað vsrður af öllum
þessum vörum? Áður fyrr áíti
það sér stað, meðan bannlög-
in voru í gildi, að áfengi sem
gert var upptækt fór til ým-
issa gæðinga hins opinbera.
Hvað er nú gert við upptækar
vörur? Væri ekki bezt fyrir alla
aðila, að þessu væri svarað af
viðkomandi yfirvöldum?
VEGFARANDI SKRIFAR:
„Nú held ég að ég verði að biðja
þig, Hannes minn, að reyna að
vekja nokkra syfjaða aðiia. sem
ættu jafnan að vaka, en virðast
vera ótrúlega langsyfjaðir stund
um. En þessir aðilar eru bæjar-
verkfræðingur eða starfsmenn
hans, lögreglan, framámenn
Slysavarnafélagsins - og Fegr-
unarfélagsins: Einhver af þess-
um aðilum eða þeir allir tij sarn
ans eiga hér hlut að máli.
Á GATNAMÓTUM Stórholts
og Einholts er hún nokkurt sem
er búið að vera í byggingu í
mörg ár og það sem verra er,
það virðist muni verða í þessu
ástandi ennþá svo árum skipti.
Utan við byggingu þessa, það er
að segja þar sem vegfarendu.n
er ætlað að ganga liggja sand
og malarhrúgur, spýtnarusl,
sem naglárnir standa út úr í all-
ar áttir, rotnaðir sementspokar
og fleira þess háttar góðgæti.
GANGANDI FÓLK hikar við
að fara yfir þetta, sem eðlilegt
er, en Stórholtið er fjölfarin
gata í strætisvagnaleið, hefur
oft munað mjóu að þarna yrðu
slys því hinum megin við ak-
brautina þarna er stórgrýti og
kargaþýfi, en gatan mjó. Nú
vildi ég biðja þig að ýta
við áðurnefndum aðilum og
reyna að fá þá til þess að senda
jarðýtu á þetta horn til þess að
skafa draslið burt og afmarka
þarna einhverja gangbraút fyr-
ir þá, sem ennþá eru svo gam-
aldags að ganga nokkur spor.
ÞÓ . AÐ. smávegis umbætur
þarna kunna að kosta nokkrar
krónur verða þær áreiðanlega
færri en kostnaður af lífs eða
limatjóni vegfaranda, sem áður
en varir hlýtur að eiga sér stað
verði ekkert að gert“.
ÖLL SERRETTINDI manna
í fæðiskaupum eða húsáleigu
hafa verið afnumin í Júgó-
slavíu vegna alvarlegs mat-
vælaskorts í landihu.