Alþýðublaðið - 24.10.1950, Blaðsíða 5

Alþýðublaðið - 24.10.1950, Blaðsíða 5
Þriðjudagur 24. okíóber 1950. ALÞÝÐUBLAÐtÐ 1945 24, oklóber 1950 DAGUR SAMEINUÐU ÞJÓÐANNA ,er í dag. 24. októ- ber. Þennan dag, árið 1945, g'dlck stofnskrá:; sainélkd'Sff þjÖð anna í igj}#^>en a stofnskránni liafa bandalagsþjóðirnar lýst yf ir því, að friður skuli framveg- is ríkja í heiminum. Á þeim alvarlegu viðsjár- tímum. sem nú eru. verða menn að viðurkenna, að sameinuðu þjóðirnar eru eina stofnunin, sem nokkra möguleika hefur til þess að tryggja varanlegar. írið í heiminum. Fjögurra ára starfsemi þess- arar stofnunar, sem snert hefur líf milljóna manna víðs vegar 1 heimirium, hefur fært mönn- um heim sanninn um, að sam- einuðu þjóðirnar geía, ef rétt er á haldið, ráðið fram úr al- jþjóðlegum vandamálum. Dagur sameinuðu þjóðanna er eini dagurinn helgaður friði <og framförum, sem hátíðlegur er haldinn af þjóðum um víða veröld, án tillits til kynþáttar, trúarbragða, litarháttar og hag kerfa. Allsherjarþingið hefur sam- 'þykkt, að dagurinn skuli jafn- an hátíðlegur haldinn. Hefur hann þar með hlotið viðurkenn- 3ngu bandalags-þjóðanna, og ber þeim því að minnast hans á viðeigandi hátt. ALÞJÓÐASTOFNUN. Sameinuðu þjóðirnar eru eina alþjóðastofnunin sem til er til bess að miðla málum og koma á sáttum í deilumálum milli þjóða og til að koma aftur á friði, þegar friðurinn hefur ver ið rofinn. Sameinuðu þjóðirnar eru vettvangur, þar sem þjóðirnar, smáar og stórar, geta óhindr- að lýst skoðunum síniun og sjónarmiðum, lagt stjórnar- stefnu sína og stjórnarfram- kvæmdir undir dóm almenn- ingsálitsins í heiminum og reynt að vinna það til fylgis við málstað sinn. Sameinuðu þjóðirnar hafa sameinað ríkisstjórnir hinna ýmsu þjóða til samstilltra átaka til þess að vinna bug á þeim efnahagslegu og félagslegu vandamálum — fátækt. huvjri, drepsóttum, fáfræði, ófrelsi og vonleysi — sem stapda í vegi fyrir bættri lífsafkomu og mannsæmandi kjörum fólksins og geta orðið undirrót styrjalda. STUÐLAÐ AÐ LAUSN PÓLI- TÍSKKA DEILUMÁLA. Þrátt fyrir ágreining milli stórveldanna hefur sameinuðu þjóðunum tekizt að stöðva vopnaviðskipti og koma á sátt- ixm í deilumálum milli ríkja. I Palestínu stöðvaði meðal- ganga og sáttaumleitun samein uðu þjóðanna styrjöld og stuðl aði að stoíun nýs ríkis. Það ríki -— Ísraelsríki — er nú félagi í bandalagi sameinuðu þjóðanna. í Indónesíu bar tveggja ára þrotlaus sáttastarfsemi samein uðu þjóðanna þann árangur, að deilumál Hollendinga og fyrr- verandi nýlendna þeirra í Indónesíu voru leyst með frið- samlegum hætti. Hefur nú vér Ið stofnað sjálfstætt ríki, lýð- veldið Bandaríki Indónesiti, sem tekur til þjóðanna, sem byggja hinar auðugu indónes- isku eyjar. Þa6 ríki er nu bund- ið .Hollandi traustum vináttu- bundum. . J •1 Kösmir 'fékk''5 > rúmlega þriggja ára sáttastarfsemi og málamiðlun sameinuðu þjóð- anna því óorkað, að bardög- um var hætt og samkomuiag náðist milli Indlands. og Pak- istan um það, að sameinuðu þjóðirnar sk'puðu fulltríia til þess að aðstoða við að korna t'.l fulls á friði á. ófriðarsvæðinu, Jafnframt er undirbúin þjóo- aratkvæðagreiðsla, sem á að skera úr um stöðu Kasmír í íramtíðinni. í löndum þelm, sem áður voru nýlendur ítalíu, eru sam einuðu þjóðirnar nú eA hiálpa mdljónum Afríkumanna til þess að byggja upp framtíð sína með friðsamlegum hætti. Sam- einuðu þjóðirnar fengu það verkefni, að kveða á um stöðu hinna fyrrverandi ítölsku ný- lendna, eftir að Frakkland, Bretland, Rússland og Banda- ríkin, sem undirrituðu frioar- samningana við Ítalíu, höfðu gefizt upp við að ná samkomu- lagi. Ein þessara nýlenda — Líbýa — á að verða sjálfstætt og óháð ríkí árið 1952 og er nú erindreki frá sameinuðu þjóð- unum að aðstoða Líbýumenn við að koma óháðri stjórn á laggirnar. Mörg önnur pólitísk deilu- mál, sem sameinuðu þjóðirnar hafa haft afskipti af — svo sem Berlínarvandamálið, Sýr- lands- og Líbanonsmálið og írandeilan, •— hafa verið leyst með samkomulagi deiluaðila og með friðsamlegum hætti. GRIPIÐ TIL VOPNA GEGN FRIÐROFA. Nefndir frá sameinuðu þ.jóð- unum, kosnar af allsherjar- þinginu, fylgdust með kosning- um í Suður-Kóreu (í maí 1948) og brottflutningi setuliðs Banda ríkjanna (lokið í júní 1949). Eftir að hafa fengið skýrsiu nefndarinnar, lýsti allsherjar- þingið yfir því, að sett hefði verið á fót lögleg stjórn lýð- veldisins Kóreu, og hefði hún lögsögu og löggæzlu í þeim hluta landsins, sem nefnd S. Þ. hafði átt kost á að fara um og kanna, en þar byggi mikiil meirihluti þjóðarinnar, að þessi stjórn væri mynduð á grund- velli frjálsra og lögmætra kosninga í þessum hluta lands- ins og að þetta væri sú eina löglega stjórn í Kóreu. Ráð- stjórnarríkin andmælíu álykt unum þessum sem ólögmæt- um. Stjórn sú, sem sett hafði verið á laggirnar í Norður- Kóreu neitaði einnig að viður- kenna ákvarðanir allsherjar- þingsins. Nefnd S. Þ. gat þess vegna hvorki fylgzt með kosn- ingum þar né brottflutningi setuliðs Rússa (samkvæmt skýrsiugjöf lokið í árslok 1948) og tllraunir hennar til að sam- eina þjóðina tókust því ekki. Þegar skýrt var frá því, að hersveitir frá Norður-Kóreu hefðu hinn 25. júní brotizt suð- ur yfir 38. breiddarbaug hélt öryggisráðið strax fundi og tók skjótlega ákvarðanir. Það lýsti árásina friðrof, skoraði á stjórn. Norður-Kóreú að draga hersveitir sánar til baka, lofaði: lýðveldinu Suður-Kóreucaðstoð ’og hét á bandaiagsríkkv'jað lát'a í té nægilegan liðsafla til bess «6 hriíida M>nni:vöpnuðu árás.- Það ákVað sáð barizt skyidi und- ir sameiginlegri herstjórn og fána saniéinuðu þjóðanna. Bandaríkin brugðu þegar við og sendu herafla. Síðar gerðu Bretland, Ástralía og önmm bandalagsríki hið sama. Mörg ríki buðu þegar fram hernaðar- lega aðstoð eða hétu öðrum stuðningi. Alls lýstu 53 bar.da- lagsríki sig fvlgjandi ákvörð- unum öryggisráðs’ns. Fjárhags- og félagsmálaráðið og sérstofn- anir SÞ hétu öllum stuðningi á sínu sViði; Hiáloar og hjúkrun- arstarfsemi í Kóreu var skjót- lega skipulögð. Ráðstjórnarríkin og nókkur önnur ríki lýstu ákvarðanir þessar ólögmætar og andstæð- ar stofnskránni, þar sem þær væru samþykktar án atbeina tveggja fastra meðlima öryggis ráðsins (Ráðstjórnarríkjanna en fulltrúi þeirra mætti ekki, og Kína, en af þess hálfu hafði mætt fulltrúi „þjóðernissinna stjórnarinnar“), og væru óheim 11 afskipti af borgarastyrjöld og enn fremur, að það væri stjórn Suður-Kóreu og Bandaríkin, sem væru sek um árás. Hinn 1. ágúst tók fulltrúi Ráðstjórnar- ríkjanna aftur sæti sitt í örygg isráðinu og gegndi forsetastarfi þann mánuð. Urðu þá miklar deilur og málþóf í ráðinu. STUÐLAÐ AÐ EFNAHAGS- LEGUM FRAMFÖRUM. Sameinuðu þjóðirnar hafa með aðstoð ýmissa sérstofnanna sinna gert stórfelldar áætlanir um margvíslega tæknilega að- stoð við lönd og landssvæði, sem búa við frumstæða atvinnu háttu. Áætlanir þessar, sem sam þykktar voru í einu hljóði af allsherjarþingi sameinuðu þjóð anna, munu, er stundir líða, gera íbúum landa þessara ldeift að bæta lífskjör sín 'stórlega. Með nútíma tækni og vísinda- legri þekkingu verða aldagömul viðfangsefni leyst í skjótri svip an. Sameinuðu þjóðirnar hafa sett á fót sérstakar efnahags- nefndir fyrir Evrópu, fvrir Asíu og fyirr Suður- og Mið' Ameríku. Fyrir tilstilli þessara nefnda hefur síðan komizt á víðtækari efnahagssamvinnu ýmissa þjóða en nokkru sinni áður. Sú efnahagssamvinna hef ur margvísleg markmið, allt frá hagfræðilegum rannsókn- um og til þess að koma á eins konar alþjóðlegu skömmturiar- Hið nýja stórhýsi spmeinuðu þjóðanna í New York. kerfi á kolum og timburíegund um, sem hörgull er á. Sameinuðu þjóðirnar haía látið gera allsherjár áæxlun um það, hverjar ráðstafanir þjóð- irnar geta gert tii þess að út- rýma atvinnuleysi úr heimin- um. Sérstofnanir Sameinuðu þjóðanna hafa stuðlað að víð- tækum umbótum á sviði land- búnaðarframleiðslu, séð fyrir lánum til efnahagsiegrar þró- unar og uppbyggingar, unnið að því að koma gjaldeyrisviðskipt um þjóða á heilbrigöan grund- völl, samið áætlun til aö greiða fyrir milliríkja viðskiptum. stuðlað að umbótum á sviði verkalýðsmála, beitt sér fyrir ■ífnámi tollmúra, trvggt meira öryggi í flugsamgöngum milli landa og með ýmsum öðrum hætti reynt að bæta afkomu- skilyrði og efnahags ástand í heiminum. UNNIÐ AÐ FÉLAGSLEGUM FRAMFÖRUM. Sameinuðu þjójirnar haía manna, ýmist flutt þa til fóð- uriands síns eða búið þeim ný heimkynhi. Sérfróðir ráðunautar samein uðu þjóðanna hafa þegar veitt fimmtán þjóðum aðstoð iil þess að koma á hjá sér ýmsum umbótum á félagsmálasviðinu. Er þar um að ræða lið í áætlun, sem að standa sextiu og ein þjoð. Mörgu I sérfræðingum i félagsmálum hafa auk þess ver ið veittir styrkir til þess að ferðast til annarra landa og kynna sér þar nýjungar á þvi sviði. Sameinuðu þjóðirnar láta nú fram fara rannsókn á því, að hve miklu leyti þrældómur eða önnur áþekk ánauð eigi sér enn stað í heiminum. Með aiþjóðabarnahjáipinni hafa sameiriuðu þjóðirnar bjarg, að mílljónum barna frá skorti óg hungri. Fyrir atbeina sérstofnana sam einuðu þjóðanna hefur verið komið í veg fvrir útbreiðslu kóleru faraldurs og barizt gegn malaríu með góðum árangri á mörgum stöðum. Nú fer fram komið á fót hjálparstofnun fyrir berklaprófun á eitt hundrað flóttamenn frá Palestínu. Jafn milljónum barna og verða þau framt því sem hún hefur það | börn bóluseít. sem enn hafa hlutverk ap hjálpa þeim mönrr- j eigi tekið sýkilinn. Sérstofnan- um, sem flýðu frá Palestínu | ir sameinuðu þjóðanna hafa vegna bardaganna og veita þeim eflt menningarsamvinnu miUi vernd, á hún að veiía löndun- I þjóða og stuðlað að auknu fé- um fyrir botni Miðjarðarhafs- j lagslegu öryggi. ins aðstoð við f járhagslega og j félagslega uppbygging þeirra. j HJÁLPAÐ LÖNDUM, SÉM Ákveðið heíur verið að skipa j EKKI BIJA YIÐ SJÁLFS- sérstakan erindreka til.að halda , STJÓRN. áfram að aðstoða og hjálpa flóttafólki. Alþjóðaflóttamarijja stofnunin hættir störfum á ár- inu 1950. En ílóttamannastofn unin hefur 1/ ipað meira en 750 þúsunaum vegalausra le- Gegn afhendingu vörujöfnunarreits M 3 fá lagsmenn afgreiddar apríkósur sem hér segir; 1—7 einingar 8 eða fleiri — kg. kg. Vörujöfnuninni iýkur fimmtudaginn 28. október. Sameinuðu þjóðirnar hafa sett Somaliland, sem áður var ítölsk nýlenda, undir hið svo kallaða gæzluverndarkerfi. Á gæzluverndin að standa um tíu ára skeið, en að því tímabili Ioknu á iandið að vetla sjálf- stætt ríki. I samráði við íbúa Eritreu hefur farið íram at- hugun á því hversu haga skuli framtíðarstöðu þess lands, sem áður var ítölsk nýlenda. Sameinuðu þjóðirnar hafa umsjón með stjórn ellefit nýiendna, sem settar hafa verio un$Iir gæzluverndarkerfi sam ■ eittuðu þjóðanna, og hafa sent eftirlitsnefn.^r til þessara nýlendna til þess að kynna sér ástandið þar. .Ríkjn í bandalagi sameinuðu þjóðanna hafa unnið það heit að setja hagsmuni gæzluvernd- arlendria sirina öllu ofar. Hafa :... íFráirih. á 8, síðu.

x

Alþýðublaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.