Alþýðublaðið - 09.01.1951, Síða 6

3
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Þriðjudagur 9. janúar 1951.
STÆLT OG STOLIÐ
OPIÐ BRÉF
til forráðamanna Ríkis-
útvarpsins.
(Framh).
Nú kváðu erlendir fræðingar
komnir á þá skoðun, að íslenzki
rímnakveðskapurinn sé alls ekki
eins snarvitlaus og við höfurr,
endilega viljað vera láta; kepp
nmst vér nú og sjálfir við að
komast á þá skoðun og gefum
nú út í vönduðu skinnbandi
gullskreyttu, verk þeirra rímna
skálda, er vér töldum ofsæmd
af skóbót og túskildingi méð
gati, — hvað þá gullpeningi, —
hérna áður fyrr meir. Er þetta
ekki nema gott og blessað, svo
langt sem það nær . . . aftur í
tímann . . . en þá er annað
hvort, að lítið er að marka miðla
vora, eða að þau hin sömu
skáld hafa glatað Öllum húm-
oristískum sans við hörpulátt-
inn fyrir handan, ef eitthvert
þeirra sendir oss ekki skemmti-
lega þakkarstöku. Og þá gerð-
um vér bezt, ef vér sæ.ium svo
um arftaka þeirra, — atóm-
skáldin svonefndu, — að erlend
ir fræðingar þyrftu þar ekki
neitt að kenna niðjum vorum,
og það ætti okkur einmitt að
veitast auðvelt, ef við tækjum
upp þann sið, að fela þeim að
snúa öllum fréttum í rímur, áð-
ur en þær væru fluttav í út-
varpið, og - væru þær síðan
fluttar af völdum kvæðamönn-
um, en tónskáldum vorum falið
að flikka eitthvað upp á stemm
urnar. Samanborið við rímna-
skáldin gömlu, sem gátu ort
heilar rímur um hólmgöngu
tveggja garpa eða ástaþrá eins
kotríkiskonungs, ,þyrftu útvarps
rímnaskáldin ekki að kvarta
um efnisskort nú, þegar millj-
ónalierirnír heyja sin hildar-
leík. Og mér er sem ég sjái
upplitið á þeim gömlu, hefði
þeim boðízt annað eins yrkis-
efni og ástafar Síamskonungs,
eða fjöllyndi Farúks í Ekyptó
. . . Að gamni mínu kem ég hér
með nokkur dæmi, en tek það.
fram, að ég hef aldrei við rímna
kveðskap fengizt, og auðvelt
mundi atómskáldum vorum að
gera betur,. þegar þaú væru
komin í þjálfun.
Fyrst er þá brot úr mansöng.
sem fluttur væri, er fréttákveð'
skapurinn- hæfist:
Við rétíubál og rjómaís,
• rödd mtn faeyrí öldin vís;
seinna ég af þér sönglaun kýs
sjússa-lcossa-vanadís ...
Og svo kemur dæmi um
flutning erlendra frétta, valið
af handahófi;
Attlee vatt ér vestur um haf; j
vindil í nestið Churhill gaf, |
Frcink Yerby
óvíst kvað, að Acheson
annað byði >en Wellington.
Tindilfættur Trúmanninn
í tröðunum bauð hann vel-
kominn;
spurði glettinn: ,,Do you do?“
Drundi í sörnum: „Yes and
no“.
Og þá kemur hér stutt glefsa
úr innlendum fréttum:
í Urðarsveit er enn þá beit;
efst í rsitum fjalla.
í hinztu leit fannst lambær
feir
frá Línu Teits á Hjalla.
Mr. John kom flugleiði-i til
Fróns i morgun.
Frægur mjög hann virðist,
vera.
Við því er ekki neitt að gera.
„Reykjavik á fsgurst úrval
fljóða í heimi'*.
Við fréttamemi að fyrra-
bragði
fyrir miðjan dag hann sagði.
Mr. John kvaðst yndi landsins
aldrei gleyma.
Austurstrætis undraheima
ægitöfra kvað hann geyma.
Óflýjanlegt gróðabragð að
gesti slíkum
þjóð og landi virðist vera.
Við því er >ekki neitt að gera.
Úr fréttabréfi ...
í fréttum neitt
ég finn ei, nema þetta:
að af oss hérna er yfirleitt
ekki neitt að frétta.
Leiðrétting við fyrri frétt
um fjallabeit í Urðarsveit:
Ærin kom í aðra rétt
en engin skepna í briðju leit.
Áttræður varð á Akbraut níu
Ólafs kundur Þorvaldur.
Ef hann lifir önnur tíu
ætti ann að verða níræður.
Ég tek það fram, að þetta
sýnishorn er a£ vafnefnum gert,
bæði hvað rím, kenningar og
alla stílfæringu snertir. Samt-
sem áður geri ég mér vonir um,
að þeir, sem heyra, megi fyrir.
bragðið gera sér nokkurn veg-
ínn í hugarlund, hvilíkum
straumlivQrfum þessi tilhögun
hlyti óhjákvæmilega að valda í
msnningarmálum þjóðarinnai,
ef að henni yrði horfið. í raun
og veru yrði þarna um þjóð-
lega endurvakningu að ræða.
Framhald.
Kaupum luskur
á
Baldursgötu 30.
að koma fallbyssu sinni í skot-
stöðu. Honum varð litið til
svertingjanna, sem þyrpzt
höfðu út að glugganum, og
svipur þeirra lýsti ofsafenginni
hræðslu. Þá fór Incheiiff ró-
lega úr treyju sinni, síðan úr
hyítu skyrtunni, hallaði sér ,út
um gluggann og veifaði skyrt-
unni eins og fríðarfána. Gamall
négri brá ,séi» niður í réttarsal-
inn og kom þaðan með biblíu
mikla, fletti biöðum hennar,
unz hann fann vissan ritning-
arstað: „Sælir eru miskunn-
samir,“ las hann í hálfum hljóð-
um, ‘ reif síðan blaðig úr bók-
inni, festi það á staf sinn og
veifaði því út um gluggann.
Þá var það, að Victor hljóp i
um skref frá fallbyssuhjólinu
um Iqíö og hann kippti skamffl-
byssu sinni úr hylkinu. Og án
þess að rétta úr sér til fulls og
án þess að miða, hleypti hann
skotinu af byssunni; kúlan
hvein að glugganum og gegn
um ritningarblaðig á stafnum,
og þegar gamli maðurinn kippti
stafnum inn um gluggann, kom
í ljós, að hún hafði tastf aðeins
eitt orð á brott af blaðinu, —
orðið „miskunrisamir“ —, en
rendur gatsins, þar sem orðið
hafði staðið, voru brendar og
sviðnar. í sömu andrá brá Nim-
rod sér út að glugganum og svertingjanná inni í ráðhúsinu,
.hleypti af riffli sínum. Victor I vitandi það, að þeir myndu
hneig niður við fallbyssuhjól- j aldrei hætta á að drepa fang-
ið og lá síðan hreyfingarlaus. aða kynbræður sína. Þegar þeir
Þegar Etiehne sá það, brá komu nær, sá Inehcliff, að þeir
hann við skjótt, gekk þangað, j báru báðir stóra baðmullar-
sem hann lá, og sparkaði laust böggla á bakinu, og draup olía
í síðu hans meg stígvélistánni. úr baðmullinni.
” fallni bærði ekki á sér xncilci;ff sneri sér að Nimrod.
að heldur, glotti Etienne Fox Tröllið glotti grimmdarlega,
anægjulega; þarna var þp eina þegar hann ski!di hvað um>ar
gatan leyst fyrirhafnarlaust.1 ag vera
.... Og Etienne varð litið upp
í gluggann á ráðhúsinu, þar
sein hann vissi veganda Victors,
nálægan, og hann brösti lítið
eitt eins og í viðúrkenningar-
skyni.
og Inchcliff gat fylgzt með
hinni stóru járnkúlu, er hún
reis hærr og hærra, unz hún
hvarf sjónum hans. Hann vissi,
að ekki mundi líða lengri tími
en sem svaraði broti úr sek-
úndu unz kúlan félli niður á
þak hússins, bryti sér leið nið-
ur gegn um bjálka og stoðir
með braki og brestum og mol-
aði allt, sem fyrir henni yrði,
með fallþunga sínum. Gnýsins
var heldur ekki langt að bíða.
Á sömu andrá kvað við feikna
þungur brestur, þakið rofnaði
og kúlan lét ekki þar við sitja,
heldur braut .sér einnig leið
niður úr gólfinu og skalí síðan
með miklum dynk á grjótflór-
uðu kjallaragólfinu. Áð því
búnu varð allt hljótt aftur, að-
eins götin- á þaki og gólfi
hermdu ferðasögu fallbyssu-
kú’.unnar.
Þeir hafa eitthvart annað
herbragð í undirbúningi, hugs-
aði Incheliff með sér ....
Sá grunur hans reyndist
réttur. Nú gekk C. C. Nash,
borgarfógeti demókrata inn á
torgið. Hann fór ekki einn,
heldur rak hann á undan sér
tvo negra; hélt skammbyssu-
hlaupinu að baki annars þeirra
og hugðist auðsjáánlega nota
þá sem skjöld gegn skotum
Nimrod sá bros hans. í
skyndi fór hann að leita að
hampi í byssuna í vasa sínum,
til þess að ganga frá annarri
skothleðslu; um leig leit hann
út undán sér með kuldalegu>
glotti þangað, sem Etienne:
stóð.
Hvítu mennirnir úti á torg-
inu tóku að hlaða fallbyssuna
og setja hana í mið. Inchdiff
fylgdist með því, er þeir
beindu hlaupinu upp á við
Nímrod skaut aftur, og annar
hvítur maður féll dauður tíl’
jarðar. í sama mund gekk hár,
sbeggjaður maður að fallbyss-
unni. Hamingjan góða, hugsaði
Inchcliff með sér, þama er þá
Étienne Fox sjálfur kominn.
Á sömu andrá kippti Etienne
í túndurkveikjarann.
Feriegar drunur kváðu við,
„Heimskir eru peir hvítu,“
mælti hann og hló við. „Þeir
táka það ekki með í reikning-
inn, að húsið er hlaðið úr múr-
steini. Hvað ætla þeir sér að
brenna?“
Það er einmitt það, hugsaði
Inchcliff með sér. Þakið er þó
úr viði, gólfið, hliðarnar og
dyrauinbúnaður allur, glugga-
karmarnir; nóg til þess, að
hverjum manni, sem hér er
staddur inni, mundi bráður
bani búinn, ef þeim tekst á-
forni sitt.
Svörtu bandingjarnir nálg-
uðust skjótt, því að fógetinn
rak rösklega á eftir þeim með
skammbyssunni. Þegar þeir
komu í náhd við húsið, kveiktu
þeir í baðmullarbögglunum og
vörpuðu þeim inn um glugg.
Inchcliff starði á atferli
þeirra, sárum harmi lostinn.
Þeir seldu líf sitt. Keyptu sér
stundárfrest. Ög hvers virði
yar þeim sá frestur? Eru þá
kynbræður mínir gersamlega
rændir allri dáð og djörfung?
Hann stóg kyrr við gluggann,
starði út, án þess að kenná
nokkurs ótta eða kvíða. Hann
hevrði þegar snarka í brenn-
andi harðviði skamt frá; á
næstu andrá heyrðist brak og
hvæs í logatungunum, — eftir
nokkur andartök hlaut bygg-
ingin að standa í björtu báli.
Enn stóð hann kyrr við
gluggann. Stóð kyrr’ og hlust-
aði á gný og brak bálsins. Hann
stóð kyrr, þótt loftið yfir saln-
um, sem þeir höfðust við í,
væri tekið áð loga. Aðrir þeir,
sem inni voru, tóku að ryðjast
út um dyrnar, og að síðustu fór
Inchcliff að dæmi þeirra. Hann
heyrði skothríð kveða við, um
leið og þeir þustu út, sem á
undan honum fóru. Síðan gall
rödd Nash fógeta við: „Drepið
þá ekki svona a'la í einu, dreng-
ir. Við skulum treina okkur
skemmtunina."
Um leið og Inchcliff gekk út
úr dyrunum, fann hann þrem
skammbyssuhlaupum stungið í
síður sér. Tveir hvítir menn
þukluðu hann allan, til þes að
fullvissa sig um, að hann bæri
ekki á sér vopn. Að því búnu
leiddu þeir hann niður á ár-
bakkann og fengu hann vopn-
uðum vörðum til gæzlu, hurfu
að því búnu aftur upp á torgið
og komu að vörmu spori með
f’eiri fanga. Að nokkrum tíma
liðnum stóðu þarna íimmtíu
svartir, vopnlausir menn í hópi,
titrandi af ótta og skelfingu.
ínchcliff varð litið upp að ráð-
húsinu, sem nú stóð í björtu
báli, en kvalavein þeirra svert-
nigja, sem ekki höfðu komizt
úr eldinum, kváðu sífellt við,
h$erri og ægilegri, unz þau
urðu að vitfirringslega, sáru
öskri. Svo féll þakið niður í
Jogana með gný og brestum,
og veinin þögnuðu.
Vindáttin breyttist skyndi-
iega, og bar nú reykjarmökk-
inn niður að fljótinu, beint í
andlit bandingjanna. Þessum
reykjarmekki fýlgdi þefur, sem
Inchcliff þóttist kannast við;
minnti hann á, þegar kona
bans, Desirée, hafði klippt hár
hans og varpað því á eldstóna.
Og um leið pg hann áttaði stg
á því, af hverju þefur þessi
stafaði, þraut hann allan mátt;
bonum varð myrkt fyrir aug-
um, eins og hann hefði fengið
rothögg. og hann hneig með-
vitundarlaus til jarðar.
Þegar hann kom aftur til
siálís sín, sá hann hvar Etienne
Fox kom og stefndi til han's.
Ilann sá, að Etienne var hinn
brosleitasti, og nýr vonarneisti
kviknaði í hjarta hans. En þá
gerðist furðulegur atburður.
Um leið og Etienne Fox gekk
fram hjá logaridi rústuriurh,
brauzt út úr þeim risavaxinn

GOL-
ÍAT