Alþýðublaðið - 22.04.1951, Page 6

0
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Sunnudagur 22. apríl 1951
BOÐNIR
Á RIÐSTOFU
SÁLARRANNSÓKNARANS
Jón Hrekksmiðs, Gutti Gutt
og Jón Þeosof sitja við borð, al-
þakið úílendum og innlendum
blaðaræksnum.
Jón: (Við Qutta.) Hversvegna
ert þú úrskurðaöur í geðveikis-
rannsókn, iagsi?
Gutti: Ég hef drýgt svívirði-
legasta glæp á íslandi. Ég sigldi
á Ameríku og keypti tvinna-
kefli.
Jdn: Hvít tvínnakefli. Keypt-
irðu mikið? Geturðu látið mig
liafa nokkur dúsín til þess að
iselja á bak við í sjoppunni, lagsi
þegar við erurn búnir að fá
vottorðin?
Gutti: Þeir fundu nú aldrei
nema þetta eina kefli.
Jón: Og vár það 'allí og sumt?
Gutti; Nei, — þeir fundu aldr
ei nema þetta eina kefli. Áftur
á móti fundu þeir tollsins þef-
arar ekki splunkunýjan fjög-
urra manna Iúxus. Þeir finna
aldrei þótt maður smygli upp
nýjum bílum, því að þeir, sem
Ieita að einu hvítu tvinnakefli,
sjá ekki lúxusbíla. Þeir, sem eru
í mínurn bransa, eiga allir bila.
Maður, sem ekki hefur lslófest
fágurgljaandi ámerískan bíl,
veit ekki hváð það er áð lifa.
Við erum bílaþjóð. Á næturnar,
þegar mer líður illa, og mig
lángar til aðdifa, ek ég niður í
miðbæinn í lúxusnum mínum,
og þú getur bölváð þér úpp á,
áð þá veiði ég vel. Hvílík gang-
mýkt, hvílíkur gljái . . .
Jón: Ertu aflögufær á bíla?
Gutti; Hvart ég er aflögufær
eða aflögufær ekki ... það
skiptir þig engu máli. nema þú
sért til í svartabraskið. En ég
veit hvað það er að hafa lifað.
Þið, sem eruð bílalausir, vitið
ekki hvað það er að hafa lifað.
Jón: Því lýgurðu. Við lofum
baeði okkur og öðrum að lifa.
Víð elskum vora umferðarmenn
Ingu.
Gutti: Ég hef fengið íbúð með
öllum þægindum og í nýju liúsi
fyrir bíla, þvottavélar, ísskápa,
hrærivélar, útvarpsgrammófóna
og stælbindi, og svo var ég napp
aður fýrir eitt hvítt tvinnakefli.
Og fyrir stælskó, nælonsokka,
undirföt og tuggugúmmí hef ég
fengið tvær konur og tvö börn
að auki ...
Jón: Börn . . .?
Gutti: Já, — bara fyrir nyl-
onsokka, stælskó og tuggu-
gúmmí hef ég tvö börn á mínu
framfæri ■. . . en hvorugt sko
með konunurh, lagsi. Það hefur
þú sloppið við.
Jón: Og ertu nú Svo viss um
það? Ætli ég eigi ekki eitt þess
hattar að minnsta kosti. Þú ætt-
ir að vita, hvernig kérlingin mín
. horfir stunáum á mig.
Gutti: Og hvernig stóð á því
að þú lentir í þessu?
Jón: Ef þú heldur að ung
stúlka hafi aldrei fengið nælon-
sokka á bak við í búðarsjopp-
unni minni, þá feilar þér, lagsi.
(Við Jón Þeosof.) Og hvers
vegna ert þú hér?
J. Þeosof: Og það fannst á
mér perlufesti og armbandsúr.
Ég var að reyna að nappa mér
kvenmann. . . . Það var þýzk
vinnukona. Þarna fyrir norðan.
Jón: Nú-nú.
J. Þeosof: Það var annar far-
inn að jobba við hana, og svo
var það á balli þarna í sveitinni
að ég reyndi að hella hann full-
an, og svo keyrði hann á belj-
una prestsins og drap hana. Og
svo, skömmu seinna, kviknaði í
jeppanum hans með óskiljan-
legum hætti, og þá var ég grip-
inn. Meðan málið var í rann-
sólín, fór bróðír eljára míns á
fylierí með. sprúttaranum, sem
hafði selt mér brennivínið á
ballinu, og sprúttarinn sagði
honum upp alla söguna.
Jón: Og hvað vilja þeir með
þíg hingað? Hvers vegna láta
þeir þig ekki strax á letigarð-
inn, mannskratti?
J. Þeosof: Sýslumaðurinn var
alltaf á þingi, og mátti ekki vera
að dæma í máíinú.
Jón: Það er nýtt, ef þeir eru
aflögufærir á tíma til embættis-
verka hérna fýrir sunnan.
J. Þeosof: Og auk þess er
sprúttarinn, sem seldi mér
brennivínið, helzti smali sýslu-
mannsins við þingkosningarnar,
svo að ekki má koma honum í
ólukku. En ef hann segir, að ég
hafi fyllt eljara minn til þess að
hann keyrði á beljuna, þá er það
lygimál. I-Iins vegar fundu þeir
á mér perlufestina og úrið, þeg-
ar þeir drógu mig sofandi niður
úr gluggatóftinni á bænum, þar
sem sú þýzka var.
Jón: Heyrðu, lagsmaður, —
ég skal kaupa hvorttveggja af
þér fyrir sæmilegt verð þegar
búið er að rannsaka okkur vit-
lausa, og við erum orðnir á-
byrgðarlausir gagnvart öllu, —
lfká voru kvennafari.
J. Þeosof: Þeir tóku hvort-
tveggja áf mér.
Jón: GetUrðu þá ekki náð í
meira af slíku glingri?
J. Þeosof: Það «r ekki svo
hlaupið að því. Til þess verður
maður að hafa ráð á jómfrú,
sém getur náð í dollara á Kefla-
víkurflugvelli á minnkandi
íungli.
Jón: Hvernig í fjandanum
gaztu fengið jómfrú til þess að
ná í dollara suður á Keflavíkur-
flugvelli?
J. Þeosóf: Hún systir mín
gerði þáð fyrir mig. Hún er
skipsjómfrú. . . . Og svo sofnaði
ég þarna í gluggaíófíinni á bæn
,,Og þá er það Stella.“ hélt
ég áfram og var nú sjálfur tek
inn að 'Sannfærast af röksemd-
um mínum. „Stella er á valdi
stöðugrar hugsunar um móður
sína og haldin þrá eftir ást
nennar og umönnun. Sem barn
hafði hún ímyndaá sér að móð-
irin kæmi að rúmi hennar á
hverri nóttu, og í minningunni
varð þessi ímyndun hennar að
vissu veruleikans. Þegar hún
var stödd uppi á stigapallinum
forðum, varð endurminningin,
sem umhverfið hafði eflt til á-
hrifa í undirmeðvitund henn-
ar, taugum hennar um megn.
Þegar hún síðan lagðist til
svefns í því herbergi, sem hún
hafði dvalizt í sem barn, hlaut
þetta afl að leiða hana í gönur.
Ég geri ráð fyrir, að það hafi
verið endurminningin um ilm-
inn, sem fyrst sagði til sín og
átti upptökin að seíjuninnr.
Ekkert fyrirbæri, sem skvn-
færi okkar greina, er okkur
jafn minnisstætt og þefur,
hvort sem hann hefur verið
okkur ljúfur eða óþægilegur.
Mary hefur notað mímósuilm-
vatn að staðaldri, og Stella
mundi það svo vel, að um leið
og sefjunin batt yfirvitund
hennar og undirmeðvitundin
náði valdi á henni, greindu
skynfæri hennar ilminn. Og
þar sem þessi ilmur var í und-
irmeðvitund hennar eins konar
kennimerki móðurinnar, er það
ekki nema eðlilegt að sefjunin
héldi áfram og hún sæi svip
móður sinnar við rekkjustokk
sinn. ...“
Pamela andvarapði. „Mér
þykir það ákaflega leitt Roddv,
en rök þín sannfæra mig ekki;
enda þótt ég finni, að þau séu
hin sennilegustu. Getur það
verið, að ég hafi látið fyrir-
fram tekna afstöðu villa svo
um fyrir mér, að ég trúi aðeins
því, sem ég vil trúa, hvort ’sem
nokkur rök styðja það eða
ekki? Ég reyna að einbeita
hugsun minni að ráðningu
þessarar flóknu gátu, en allt
kemur fyrir ekki, — ég sé allt í
þokumóðu."
Og við vorum engu nær hvað
lausn gátunnar snerti, þegar
Scott læknir kom með skozka
hvolpinn rennblautan og for-
úgan á hæla sér. Vesalings
hvolpurinn kannaðist auðsjá-
um, þar sem þýzka stelpan á
heima, og þar tóku þeir mig. . . .
Jón: Það var og. Því í fjand-
anum svafstu líka ekki heldur
inni hjá stelpunni?
J. Þeosof: Sonur bóndans svaf
hjá henni þessa nótt.
Jón: Þú verður svo áreiðan-
lega rannsakaður bæði vankað-
ur og vitlaus. ... (J. Þeosof fer
að skæla.)
anlega við sig í híbýlunum og
mundi allt, sem þar hafði fyrir
hann borið nóttina góðu. Að
minnsta kosti virtist hann á báð
um áttum uirt hvort hann ætti
að hætta sér inn eða ekki; og
þegar inn kom, þefaði hann og
starði athugandi og tortryggn-
islega allt í kringum sig, áður
en hann þorði að leggjast fyr-
ir. Pamela veitti öllu atferli
hans nána athygli, skildi að
sjálfsögðu þegar af hverju það
stafaði, og rödd hennar var
þrungin samúð, þegar hún
spurði Scott lækni, hvort hvolp
urinn væri búinn að ná sér
sæmilega eftir taugaáfallið.
„Því sem næst, að því er mér
virðist,“ svaraði læknirinn og
misskildi hluttekningu hennar,
„en ég er hræddur um það, því
miður, að enn sé hann ekki orð
inn svo hress, að þorandi sé að
skilja hann hérna eftir.“
„Nei, -— ekki að svo komnu,“
svaraði. Pamela,. og síðan varð
löng og leíð þögn. Scott lfeknir
virtist gera sér í hugarlund or-
sök þess, að hvolpgreyið hafði
hlaupizt á brott úr vistinni, en
kunni hins vegar ekki við að
vekja máls á því, við, sem
víssum orsökina, töldum heppi
legast að láta málið liggja í
þagnargildi að svo stöddu.
Læknirinn virti Pamelu fyrir
sér í laumi; veitti því að sjálf-
sögðu athýgli, að hún var orð-
in guggin og tekin til augn-
anna, en gat hins vegar hvorki
sýnt henni samúð eða boðið
henni ráð og aðstoð sem lækn-
ír eins og allt var í pottinn bú-
ið. Hann var þögull undir borð-
um og svipdapur, enda þótt við
neyttum allra ráða til þess að
bann tæki aftur gleði sína, það
var ekki fyrr en við tókum að
ræða við hann um héruðin á
Mið-Englandi, sveitirnar í De-
vón og háttu manna þar, að dá-
lítið glaðnaði yfir honum.
Hann var sem sé borinn og
barnfæddur á þeim slóðum og
allur með hugann þar, enda
þótt hann hefði dvalið lang-
dvölurn annars staðar. Hann
tók að segja okkur frá öllu því
erfiði og harðræði, sem hann
hafði orðið á sig að leggja til
þess að geta stundað skólanám
og náð læknisprófi, og því næst
sagði hann okkur frá þvi,
hversu mjög hann ynni hafinu
'og sjóferðum.
„Og þegar ég fékk’ stöðu í
Biddlecombe, þorpinu við haf-
ið, þótti mér sem hefði ég him-
in höndum tekið,“ sagoi hann.
„Og enn er ég sama sinnis.
Fyrir hálfu ári síðan hafnaði ég
stöðu í Birmingham, enda þott
launin væru margfalt hærri en
hér.“
Hann hló við, þegar hann
skýrði okkur frá þessu; varð
síðan allt í einu ákaflega alvar-
legur, rétt eins og hann sæi
eftir öllu samán, þegar hann
athugaði málið betur, og hefði
látið undir höfuð leggjast að
gera það þar til nú.
„Hvað hafið þér verið hérna
lengi?“ spurði Pamela.
„Fimm ár samfleytt,“ svar-
aði. Scott læknir. „Fyrst kom
ég nefnilega hingað sem aðstoð
armaður gamia læknisins,
Rudds, sem ekki gat lengur
sinnt starfi sínu sökum elli og
hrumleika. Það er hálft annað
ár síðan hann lézt, karlhróið,
en þá tók ég opinberlega við
öllu stárfi hans og embætti. ög
það er gott að starfa hérna og
sjúkrahúsið er að minnsta
kosti óaðfinnanlegt, miðað við
það, sem slík sjúkrahús ger-
ast.“
Hann sagði þetta eins og
hann hefði ekkert á móti að við
ræddum málið nánar; ég vissi
að hann naut mikils álits sem
læknir meðal héraðsbúa, og
mig langaði til að láta hann
vita, að mér hefði borizt bað
til eyrna, en kunni ekki við það
og vissi heldur ekki hvernig ég
ætti að bera það í tal.
„Við erum hálfhissa á því, að
þér skulið una yður hérna, —
cn úm leið gleðúr það okkur, að
þér hafði ekki látið glæsiiegri
atvinnutilboð freista yðar,“
varð Pamelu að orði.
Hann leit á hana, og svipur
hans bar vitni einlægu þakk-
læti. „Það gléður mig líka, að
ég skuli ekki hafa látið þau
tæla mig á brott héðan,“ svar-
aði hann.
Vesalings Scott læknir, hugs
aði ég enn.
Pamela hló. „Ég er viss um;
að allt kvenfólk í læknishérað-
inu er stolt af því, að megá
hafa yður sem lækni. „Læknir-
inn okkar er núækki aldeilis
einn af gamla skólanum, —
ungur og laglegur og svo ein-
staklega aðlaðandi,“ — það er
ég viss um að þær segja. Og svo
verða þær dularfullar á svip-
inn. — „Það hafa verið veik-
indi hjá okkur öðru hverju síð-
an hann kom, svo að við höf-
um orðið að kalla hann til ökk-
ar nokkrum sinnum," mælíi
hún.
Þetta kom Scott lækni í
bezta skap. Að morgunverðin-
um loknum settist hann í ann-
an djúpa hægindastólinn,
kveikti sér í pípu, krcsslagði
fæturna og virtist hinn glað-
asti.
Mér féll betur við Scott
lækni að sama skapi og ég
kynntist honum nánar. Stórum
betur en ég hafði upphaflega
búizt við. Hann var að vísii
hirðuíaus um ytra útlít sitt og
annars hugar, en heiðvirður og