Alþýðublaðið - 25.11.1950, Blaðsíða 3

Laugardagur 25. nóv. 1950.
AlÞYPURlAfllf)
3
Si
í DAG er Iaugardagurinn 25.
nóvember. Fæddur Andrew
Carnegie áriff 1837.
Sólarupprás í lí 'liéýk5avík er
kl. 9..26Í sól er hæst á lofti kl:
,.sóIar!;ig..UL 1 5.02. árdeg-
isháflæður er kl;>5,30, síðdegís4
háflteður kl. 17,50.
Næturvarzla: Laugavegsapó-
tek, sími 1618.
Flugferðir
FLUGFÉLAG ÍSLANDS:
Innanlandsflug: Ráðgert er að
fljúga í dag' frá Rsykjavík t;l
Akureyrar Vestmannaeyja, ísa-
fjaröar, Blönduóss og Sauðáv-
króks, á morgun til Akureyrar
og Vestmannaeyja; frá Akur-
eyri í dag til Reykjavíkur og
Siglufjarðar, á morgun til
íteykjavíkur.
Uíanlandsflug: Gullfaxi fer kl.
S,30 á þriðjudagsmorguninn. til
Prastvíkur og Kaupmannahafn-
ar, Itemur heim aftur á miðviku
dag síðdegis.
LAFTLEIÐIR:
Inuanlandsflug: í dag er á-
ætlað að fljúga til: Akureyrar
kl. 10.00, til ísafjarðar kl. 10.30.
og til Vestmannaeyja kl. 14.00,
á morgun til Vestmannaey.ia kl.
14.00.
Skipafréttir
Eimskip:
Brúarfoss er í Hamborg, fer
þaðan til Gautaborgar og Kaup
tnannáhafnar. Dettifoss fór frá
Reykjavík 20/11 til New York.
Fjallfoss kom til Gautaborgar
22/11 frá Álaborg. Goðafoss fró
frá New York 20/11 til Reykja
víkur. Gullfoss fór frá Borde-
aux 22/11. til Casablanca. Lag
arfoss er væntanlaga í Ham-
borg. Selfoss fór frá Reykjavík
23/11 til Austur- og Norður-
landsins og útlanda. Tröllafoss
er í Reykjavík. Laura Dan vænt
anleg til Halifax í byrjun desem
ber, lastar vörur til Reykjavík
Ur. Hekla kom til Reykjavíkur
18/11. frá Rotterdam.
Ríkisskip:
Hekla er væntanleg til Reykja
víkur um hádegisbilið í dag að
Vestan og norðan. Esja er á Aust
fjörðum á suðurleið. Herðubreið
er í Reykjavík. Skjaldbreiö er
Væntanleg til Reykjavíkur í dag
að vestan og norðan. Þyrill er á
Eyjafirði. Straumey var á Seyð
ísfirði í gær. Ármann átti að fara
irá Reylsjavík í gærkvöld til
yestmannaeyja.
Eimskipafélag Reykjavíkur.
Katla er í Lissabon.
UTVARPID
19.25 Tónleikar:
(plötur).
Samsöngur
20.30 Leikrit: ,,Margrét“ eftir
Dagfinn bónda. Leik-
stjóri: Þorsteinn Ö.
Stephensen. — Leikend-
ur: Valur Gísason, Emilía
1 Jónasdóttir, Anna Guð-
mundsdóttir, Þóra Borg,
Brynjólfur Jóhannesson,
Nína Sveinsdóttir, Valdi
mar Helgason, Þorsteinn
Ö. Stephensen, Guðbjörg
Þorbjarnardóttir og Þor-
grímur Einarsson.
21.50 Danslög (plötur).
22.10 Danslög (plötur).
Skipadeild SÍS.
M.s. Ar.narfell fer væntanlega
fr.á Piræus í kvöld áleiðis til
Ibiza. M.s. Hvassafell fer í
kvöld^jfrÁ.HnfuarfnAi... til SyÍH
Brúðkaup
f dag verða gefin saman í
hjónaband í Kappellu Háskól-
ans, af séra Jóni Thorarensen
ungfrú Unnur í. Arngrímsdótt-
ir (Kristjánssonar skólastjóra)
og Hermann R. Stefánsson
(Sveinssonar verkstjóra). Heim
ili þeirra verður fyrst um sinn
að Engihlíð 16.
í dag verða gefin saman í
hjónaband af séra Sigurjóni
Árnasyni í Hallgrímskirkju ung
Crú Lilja Guðmundsdóttir Sig'-
urðssonar frá Vestmannaeyjum
og Gunnar Árnason kaupmaöur
Bergssonar frá Akureyri. Brúð
hjónin eru stödd á Barónsstíg
19, en framtíðarheimili þeirra
verður á Akureyri.
Messur á morgun
Nespretakall.
Messað í Fossyogskirkju kl. 2
e. h. Séra Jón Tborarensen.
Laugarneskirkja:
Messa á morgun kl. 2 e. h.,
séra Þorsteinn L. Jónsson frá
Söðulskoti prédikar. — að lók-
inni guðsþjónustu kl. 3 verður
,haldinn safnaðarfundur í kirkj-
unni til umræðu um bréf bisk-
ups varðandi frumvarp um breyt
ingar á lögum um veitingu
px'sstakalla. Barnaguðsþjónusta
kl. 10,15, séra Magnús Runólfs-
son.
Kópavogsskóli:
Barnaguðsþjónusta á moigun
kl. 10,30.
Fríkirkjan í Hafnarfirði.
Messa á morgun kl. 2. Síra
Kristinn Stefánsson.
Grindavíkurkirkja:
Messað kl. 5 síðd. Gunnar
Sigurjónsson acnd. tehol. pré-
dikar. Sóknarprestur.
Úr öllum áttum
Barnasamkoma
verður í Tjarnarbíó í dag kl.
11. Síra Jón Auðuns.
Trúmála og félagsmálavikan:
Erindi í fyrstu kennslustofu
háskólans í kvöld: Ólafur B.
Björnsson: Þegar burðarásinn
brestur.
Blindravinfélag íslands.
Gjafir og áheit frá G.P. kr.
25,00, frá Ing. S. kr. 100,00, frá
S.E. kr. 100,00. Innilegar þakk-
ir. Þ. Bj.
Oi'kt í tilefni af fimmtíu
ára afrnælí hans,
20. október 1950.
Fjárhagslegí öngþveiíi vofir yfi
ir
Sigurjón Danívalsson.
FINNST mér vera furða hrein
að fimmtugur skuli hann tal-
inn.
Ég held að það sé hiUing ein,
er horfi ég á þenna svein,
svo ungan — gangp. í ,,efri
dei’.dar“ salinn!
En þó a/j váki hans vorsól heið,
ég verð samt þessu að trúa.
Því tímihn sína líður leið,
hvort ljúf eru goðin eða reið,
og kirkjubækur kváðu ekki
Ijúga.
Og gull míns óðs, sem glæst-
ast er,
ég gjarna vildi bjóða
þeim heiðursmanni, er hérna
fer,
og hunangstungu kysi mér —
fimmtugum vini að flytja
drápu góða.
Því svo er margt um manninn
vel,
að minningarnar skína.
Og flestum hann ég fremri tel.
Hans frjóa greind og hlýja þel
oft breiddi yl og birtu á götu
mína.
Að höndum vanda brátt er bar
og bægja þurfti tjóni,
stundum eina vonin var
og vegurinn til úrlausnar
að leita ráða og liðs — hjá
Sigurjóni.
Hann landið vort hið fagra fami
og fjöll þess nam og dali.
í fylgd með öðrum ferðast
hann,
en furðu vel hann einnig kann
að finna og opna einverunnar
sali.
Og blessist svp hver för um
Frón,
sem fram til heil’a miðar.
SÍÐAST LIÐIÐ SUMAR ’
birti Mbl. grein um fjárhags-
'"rðugleika ísl. náæsmanna í j
Svissyog Amen'ku. .UndirtitiH /
gr^inárinnap' var þessi: Neyð-
así%il að ha*:ta r.áir.i þg.hverfa 1
íslapdi.: : Qreinpirhöfundur
bir||r stúttán/'kafla ,úr: bréfi frá
einum námsmannanna vestra
til ættingjanna hér heima. í
þessu bréfi segir m. a.:
„Prófin hafa gengið vel; að
rúmu ári liðnu ætti ég að geta
:okið námi, enda tími til kom-
inn ef-tir 4V> ár. En hvernig
má þsð verða? Eru nokkrar
líkur til þess, að hægt verði að
útvega lán í svo stórum stíl?
Til þess get ég ekki ætlast af
ykkur, — til viðbótar öllu
hinu, — að útvega allt þetta
fé Mér er því ekki glatt í geði
nú. Öll þessi ár hef ég glaður
hugsað til þeirrar stundar, er
ég að afloknu námi héldi heim. !
Ætli ieiff mín liggi ekki í átt-
ina tii þeirra ísl. námsmamia,
scm nú þegar leiía fyr-ir sér og
gera ráffstafanir til þess að
oetjast hér að fyrrr fullt og
allt“. (Letuibr. mín. L. Guðm.)
Þetta eru þung orð og al-
varleg. En er þessum ísl. náms
mönnum láandi þótt þeir nú
leiti fyrir sér um atvinnu er-
lendis? Hver fær borið þessar
byrðar, sem tvær gengisfell-
ingar hafa lagt þeim á herð-
£f?
Þessir námsmenn, sem nú
cru flestir langt komnir með
nám sitt, fóru utan áður en
fyrri gengislækkunin kom til
framkvæmda. Flestir leggja
þeir stund á tæknilegt nám,
bagnýtt eða fræðilegt eða
hvorttveggja; nám, sem óvíðo
eða ekki verður betur numið
en í löndum þessum. Flestar
þær starfsgreinar, sem þeir
otu að búa sig undir, eru ísi,
þjóðinni aðkallandi nauðsyn.
Flestir þessara námsmanna
cru eignalausir og fæstir eiga
efnaða að. Þegar þeir hófu nárn
sitt ytra var námskostnaður í
sviss nál. 14 þús. kr„ en nál.
16. þús kr. í Bandaríkjunum.
f fyrrahaust var gengi ísl. kr.
lækkað í hlutfalli við dollar og
pvissn. franka. Samtímis hækk
aði námskostnaðurinn: í Sviss
upp í nál. 20 þús. kr., en í
Bandaríkjunum í nál. 23 þús.
kr. Önnur gjaldeyrislækkun á
s. 1. vori hækkaði þennan kostn
að enn: í Sviss í 35 þús. kr., í
Bandaríkj unum í rúml. 40 þús.
kr.
Og nú er svo komið, að ad-
ur þorri þessara námsmanna
er að þrotum kominn. Öll sund
eru að lokast. Geta vanda-
manna til hjálpar er þrotin.
Lánsstofnanir lokaðar flestum.
bréfritarinn, sem getið er í
upphafi þessarar greinar, og
'citi Hrij'* sé.r og gcri ráftstal -
áulr til ,kff'setjast áð ý.ti-a, 1—
on hverfa Islandi uni leið.
En hVað k'ostarcmissir' hverp
þessara námsmanna ísl. þjóti-
ina? Mun.i.fkki hyer þessarh
pámsmanna, sem nú eru búnir
að vera vtra í 2—4 ár, nú þeg-
sr hafa kostað ísl. þjóðfélagið,
•— einstaklinga og hið opin-
bera, — um eða yfir 200 þús.
kr. í framfærslukostnaði og
r.kólagöngu frá fæðingu til '
bessa dags? Ef þessir náms-
tnen nú neyðast til ag yfirgeía
land sitt að fullu og öllu, er fé
betta tapað ísl. þjóðinni. Og
marg'falt meira en það. A)lt
htð óunna ævistarf þessara
ungu, efnilegu manna tapast
bjóðinni um leið. Við slíkri
blóðtöku má þjóðin ekki.
Ríkisstjórn og alþingi verða
rð koma hér til bjargar. Hví
ekki verja emhverjum hluta af
gengisgróða bankanna til úr-
bóta? Hví ekki heimila þei.ri
þessara námsmanna, sem fram
'eggja skilríki fyrir því, að þeir
stundi nám sitt af kostgæfni,
yfirfærslu gjaldeyris á hóf’.egu
gengi? Til gveina kæmi einn-
ig, að ríkið stofnaði lánsjóð
fyrir þá ísl. námsmenn, sem
nám stunda erlendis, og legði
honum nú t. d. 1 millj. kr. Fyr-
irmyndin er til: Lánsjóður stú-
denta, sem stofnaður var hér
við háskólann fyrir nálega
þrjátíu árum. Úr þeim sjóði
geta dugandi, efnalitlir stú-
dentar, sem langt eru komnir
: námi, fengið hagstæð lán til
nokkurra ára (4—5 ára. Vext-
ir 3%). Síðan sjóðurinn tók
til starfa hefur hann veitt
fjölda stúdenta mikilsverða
hjálp og er mér sagt, að lán-
þegar hafi jafnan staðið í prýði
iegum skilum við sjóðinn.
Skýt ég hér með þessu máli
námsmannanna til ríkisstjórn-
ar og alþingis. Þaðan verður
lausnin að koma. En málið
þolir enga bið.
Reykjavík, 24. nóv. 1950.
Luðvík Guðmundsson.
bón, helzt víxillán (með 6—614 %
/TfP;/ að ferðast megi Sigurjón vöxtum) til mjög skamms
á hulduslóðum -— fegurðar og tíma.
friðar. Er þá nokkur furða þótt
Gretar Fells. námsmennirnir hugsi líkt og
Brúin til Mánans Köld borð og heil- Minningarspjöld
' íIðnó Dvalarheimilis aldraðra
Eftirmiðdagssýning sunnudaginn 26. nóv. kl. 3 ur veizlumafur sjómanna fást í skrifstofu Sjómannadagsráðs, Eddu- húsinu, sími 80788, kl.
Aðgöngumiðar í dag kl. 11—12 og 16—17, Bóka-
2—4. búð Helgafells í Aðalstr.
Verð 20 kr. og 25 kr. Síld & Fiskur. og Laugavegi 100 — og í Hafnarfirði hjá Valdi-
Sími 3191. mar Long.
ViH, að skatlur sé
lagður á tekjur
hjóna hvors um
síg, ef konan vimi-
urufan helmllis
SOFFÍA INGVARSDÖTTIR
flytur í efri deild alþirtgis
frumvarp til laga um breyt-
ingu á lögunum um tekjuskstt
og eignarskatt, og leggur hún
til, að fyrsta málsgrein 11.
greinar viðkomandi -laga orðist
svo, að stundi gift kona at-
vinnu utan heimilis síns og hjá
öðrum en manni sínum eða fyr
irtæ.ki, .sem hann er meðéig-
andi að, skuli skattur lagður á
tekjur hvors hjónanna um sig.
í greinargerð segir, að mó-t-
mælaraddir kvenna gegn órétt
læti skattalaganna í þessu efni
hafi á síðari árum orðið æ há-
værari ög hafi kvennasamtök-
in sameinazt í aðalatriðum um
þá kröfu, sem felist í bx’evtingu.
þeirri, sem hér liggur fyrir.