Alþýðublaðið - 14.09.1951, Qupperneq 4

ALÞÝfttJBErtPIP ■ »>
Föstudagtfl- .14» sejpt. -IðaE
Útgefandi- Alþýðuflokkurirm,
Ritstjóri: Stefén Pjetursson.
Auglýsingastjóri: Emilía Möller
Ritstjórnarsími: 4901 og 4902.
Auglýsingasími: 4906.
Afgreiðslusími: 4900.
Alþjóðalög og
landhelgismál
ÞJÓÐVILJINN finnur ber-
sýnilega til brýnnar þarfar
þess, að þyrla upp einhverju
moldviðri til þess að breiða yfir
síðasta landhelgisbrot Rússanna
hér við íslandsstrendur og ræf-
ilsieg skrif sín í sambandi við
það; því að í gær birti hann með
stórum fyrirsögnum á fyrstu
síðu „bombugrein" um það, sem
hann kallar „svik í landhelgis-
málinu“. Það er ekki landhelg-
isbrot Rússanna, sem hann á
við þar — á það minnist hann
yfirleitt ekkert í greininni, —
heldur eru. það íslendingar
sjálfir, eða, nánar til tekið, ís-
lenzk stjórnarvöld, sem hann
sakar um svik í landhelgis-
málunum.
*
Og í hverju eru þau svik þá
falin?
Þau eiga að vera falin í því,
að reg’.ugerðin, sem sett var í
iyrravor um fjögurra mílna
landhelgi fyrir Norðurlandi og
bannaði alla boínvörpu- og
dragnótaveiði þar, hafi enn
ekki verið gerð gildandi gagn-
vart Bretum vegna milliríkja-
samningsins frá 1901 um
þriggja mílna landhelgi hér við
land, sem enn er í gildi og verð-
ur það þar til í byrjun næsta
mánaðar. En þar að auki hafi
íslenzk stjórnarvöld nýlega
boðað, að reglugerðin muni
heldur ekki verða gerð gildandi
gagnvart Bretum eftir þann
tíma fyrr en sýnt sé, hver úr-
slit verði á deilu, sem nú stend-
ur yfir milli Norðmanna og
Breta um það, hvort fjögurra
mílna landhelgi skuli framveg-
is viðurkennd við Noreg, og
skotið hefur verið til úrskurðar
alþjóðadómstólsins í Haag. Hafa
Bretar farið fram á það við ís-
land, að bannið við botnvörpu-
og dragnótaveiði á fjögurra
mílna. svæði fyrir Norðurlandi
verði ekki látið ná til þeirra
þangað til, og íslerizk stjórnar-
völd fallizt á það í fullum skiln-
ingi þess, að úrskurður alþjóða-
dómsolsins í Haag í deilunni
um fjögurra milna landhelgina
við Noreg h’jóti einnig að ráða
úrslitum um það, hvort við fá-
um viðurkennda fjögurra mOna
landhelgi við ísland. Og einmitt
þess vegna hefur nýlega verið
ákveðið, að senda tvo af fær-
ustu lögfræðingum landsins til
Haag til_þess að fylgjast með
norska landhelgismálinu, sem
innan skamms verður tekið
fyrir af alþjóðadómstólnum
þar.
*
Af íslendingum, sem af
nokkru viti eða fyrirhyggju
hugsa um þessi mál, verða ís-
lenzk stjórnarvöld vissu’ega
ekki sökuð um neitt í sambandi
við þann frest, sem af framan
greindum ástæðum hefur orðið
á því, að gera reglugerðina frá
í fyrravor um fjögurra mílna
landhelgi fyrir Norðurlandi
gildandi gagnvart Bretum. í
fyrsta lagi varð ísland að sjálf-
sögðu að taka tillit til gildandi
milliríkjasamninga um þessi
jmál, er reglugerðin var sett; og
í öðru lagi mælti öll skynsemi
með því, að fallizt yrði á mála-
leitun Breta og beðið úrskurðar
í deilunni um fjögurra mílna
landhelgina við Noreg, eftir að
þeirri deilu hafði verið skotið
til alþjóðadómstólsins í Haag.
En auðvitað eru kommúnist-
ar ekki á meðal þeirra, sem
hugsa af nokkru viti eða fyrir-
byggju um landhelgismál okk-
ar frekar en um annað. Þeir
halda, eða láta að minnsta kosti
svo sem þeir haldi, ag það eitt
nægi að rífa kjaft. Þess vegna
hafa þeir undanfarið skrifað
digurbarkalega um það í Þjóð-
viljann, að við ættum bara að
ákveða landhelgina við ísland
upp á okkar eindæmi, alveg
eins og Rússar, sem ákveðið
hefðu tólf mílna landhelgi hjá
sér, og hafa það að engu, sem
alþjóðadómsíóllinn í Haag úr-
skurðar í norsku landhelgis-
deilunni! -
Það er auðvitað ágætt, að
Þjóðviljinn bendi okkur á for-
dæmi Rússa, sem ákveðið hafa
upp á sitt eindæmi tólf mílna
landhelgi undan ströndum
Rússlands í Eystrasalti, eru þar
að staða’dri að elta uppi og
kyrrsetja fiskiskip frændþjóða
okkar, Dana og Svía, langt utan
við viðurkennda landhelgi, og
neita tilmælum um að skjóta
deilunni, sem út af þessu hefur
risið, fyrir alþjóðadómstólinn í
Haag. En í fyrsta lagi erum við
ekkert stórveldi, sem getum
leyft okkur vinnubrögð Rússa í
alþjóðamálum; við eigum til
dæmis engan herskipaflota til
þess að verja landhelgi, sem
aðrar þjóðir neita að viður-
kenna. Og sannast að segja er
það heldur ekki til neinnar fyr-
irmyndar, að þjóð, sem gerzt
hefur aðili að bandalagi sam-
einuðu þjóðanna, hvort heldur
það eru Rúsar eða einhver önn-
ur þjóð, neiti að virða alþjóða-
lög og bera milliríkjadeilumál
undir úrskurð alþjóðadóm-
stólsins í Haag.
*
Á smáþjóð, eins og okkur ís-
lendingum, situr það þar að
auki sízt, að verða öðrum fyrri
til þess að fótum troða alþjóða-
lög, hvort heldur er í landhelg-
ismálum eða öðru. Við höfum
ekkert bolmagn til þess að gera
hnefaréttinn gildandi við aðrar
þjóðir, þó að Rússar hafi það,
sem stendur. Þvert á móti eig-
um við, eins og aðrar smáþjóð-
ir, einmitt allt undir því, að al-
þjóðaréttur sé haldinn í heiðri,
þar á meðal einnig úrskurðir
alþjóðadómstólsins í Haag. Eí
við stöndum ekki sjálfir á
grundvelli hans, er þess lít’.I
von, að við fáum þokað málum
okkar áleiðis í samfélagi þeirra
þjóða, sem alþjóðalög og rétt
viðurkenna.
Hvað Þjóðviljanum og stór-
yrðum hans í lahdhelgismál-
-um okkar við víkur, þá munu
sennilega nokkuð margir vera
þeirrar skoðunar, að honura
væri skammar nær, að standa
að minnsta kosti eins og önnur
íslenzk blöð á verði um núgi’d-
andi landhelgi okkar, en að vera
með digurbarkaleg skrif um
stækkun hennar í berhöggi við
alþjóðalög og rétt. En sem
kunnugt er fer lítið fyrir slíkri
varðstöðu hans, að minnsta
kosti þegar Rússar eiga í h'ut.
-----------$-----------
85 ára og síökk í fall-
hlíf úr 1000 m. h©5
AMERÍSKUR íþróítagarpur,
Bernarr McFadden, stökk fyrir
skömmu í fallhlíf úr flugvél í
þúsund metra hæð vestur í
Bandaríkjunum. Horfði mikill
mannfjöldi á afrek hans af
bökkum Hudsonfljóísins.
Ástæðan fyrir því, að atburð
ur þessi vakti slíka athygli, er
sú, að McFadden er 85 ára
gamall. Gamli maðurinn lenti
í fljótinu, en var í sjöunda
himni, þegar hann var dreginn
upp í fiskibát, sem flýtti sér á
vettvang.
ferðalög um sögustaði og söguþekkingu.
Reykjavíkur. — Vorboðinn
og börnin.
StiB!3rfcúslaðalönd við Rauðavafn
I sambandi við ýtuvinnu og aðrar ræktunarfram-
kvæmdir við Rauðavatn, verður haldinn fundur í
félagsheimili Fram (við Sjómannaskólann) með
þeim, er loforð hafa fengið fyrir sumarbústaða-
landi. — Fundurinn hefst kl. 6 í dag.
Ræktunarráðunautur Reykjavíkur.
„FERBALANGIR" skrifar.
„Ég tek undir með dr. Jóni
Stefánssyni og styð eindregið
uppástundu þina um sögusíaða-
ferðalög. Mér er ijósí að ferða
lög um Iandið okkar verða j
mikln innihaldsríkari og eftir-
minnilegri, ef þau eru skipu-
lögð fyrirfram eins og þú lagð,
ir til og dr. Jón Stefánsson skrif :
ar um. Með þessu gæti bókstaf
lega hafist ný öld í söguþekk-
ingu okkar — og þá fyrst og
fremst unga fólksins, sem sagt
er að þekki lítið sögumar og
lesi þær jafnveí ekki.
ÉG VERÐ AÐ JÁTA að ég er
óforbetranlegur ferðalangur og
flækingur. Ég er ekki nautna-
sjúkur maður, að ég held að
minnsta kosti ekki á almennan
mælikvarða, en ég get ekki neit
að mér um að ferðast og allir
þeir peningar, sem ég á afgangs
brýnustu lífsnauðsynjum fara
í flæking um landið. í sumar fór
ég til dæmis um hverja helgi
eitthvað burí úr Reykjavík.
ÉG TALA ÞVÍ af dálítilli
reynslu. Ég hef tekið eftir því
að ef maður er með í för sem
þekkir örnefni og sögustaði,
þar sem farið er um, þá hlusta
allir af athygli og það er ekki
annað sjáanlegt en að fólk sjái
nýtt land og nýja byggð þegar
sagðar eru kaflar úr sögunum.
Þetta vildi ég sagt hafa af gefnu
tilefni frá ykkur dr. Jóni.
EN ÉG VIE bæta dálitlu við.
Þegar fólk myndar félag sam
kvæmt tillögu þinrii, þá má það
ekki vera fjölmennt. Bezt væri
að hvert félag fyrir sig sé ekki
stærra en svo að það komist fyr
j ir í einum bíl, og bað má ekki
vera stór bíll. Þetta er vel hægt
því að ég hygg að allt af séu
félög bezt, sem fámennust eru.
MÉR DATT í HUG hvort
ekki væri hér tilvalið tækifæri
ÆSKULÝÐSMÓT KOMMÚN-
ISTA í 'Berlín í sumar var
víst Rússum að skapi að öllu
leyti nema einu, en það varð-
aði sjá’fan æðsta prestinn í
Kreml, Jósef Stalín. Forstöðu
menn mótsins létu gera lík-
neski af Stalín, og var það
afhjúpað á mótinu. En svo
undarlega vildi til, að fulltrú-
ar Rússa létu ekki sjá sig við
þá athöfn. Ástæðan var sú, að
þeim fannst líkneskið ekki
nógu stórt, og var það þó
meira en líkamsstærð. Enn
fremur fannst þeim brotin í
buxum Stalíns helzt til stíf
og líkneskið því allt of borg-
aralegt. Og vegna þessa létu
þeir ekki sjá sig við afhjúp-
unina, þó að líkneskið hefði
verið reist Stalín til dýrðar
af hlýðnum dýrkendum hans.
ÞESSI ATBURÐUR bregður
ljósi á það, hversu erfitt er
fyrir kommúnista að gera
Rússum til hæfis í vegsömun
á Jósef St'alín. Þeir líta á
æðsta prestinn í Moskvu líkt
og ofsatrúarfólk á guð al-
máttugan. Dýrkun nazista á
Hitler þótti ganga úr hófi
fram á sínum tíma. Þó var
hún smámunir í sambandi við
vegsömun kommúnista á Jó-
sef Stalín. Þáð sýnir bezt, að
eru vítin að
kommúnisminn og nazisminn
eru hliðstæður en ekki and-
stæður, enda hefur veraldar-
sagan staðfest það álit á
hörmulegan hátt fyrir mlll-
jónir manna og kvenna.
YFIRSJÓN ÞEIRRA, sem
gengust fyrir æskulýðsmóti
kommúnista í Berlín í sumar
og hÖfðu veg og vanda af því,
virðist hins vegar ætla að
verða öðrum kommúnistum
víti til vamaðar. Hér eftir
mun engum þeirra meðal detta
í hug að reisa af Stalín lík-
neeki, sem sé aðeins rúmlega
í líkamsstærð og því síður að
hafa buxnabrot hans stíf að
hætti vestrænnar borgara-
stéttar. Viðleitnin í þessa átt
er þegar fyrir hendi; Á af-
mælisdegi Stalíns í haust verð
ur afhjúpað í Búdapést líkn
eski af þessum æðsta presti
kommúnismans. ’Og þar verða
sannarlega ekki endurtekin
sömu leiðindamistökin og áttu
sér stað í Berlín í sumar. Full
trúar rússneska einvaldans
þurfa áreiðanlega ekki að
neita að vera viðstaddir af-
hjúpun þess í mótmælaskyni.
STALÍNSMINNISMERKIÐ í
Búdapest verður 175 metrar
■ á hæð að stöplinum meðtöld-
um. Efst verður líkneski af
æðsta prestinum og hefur
stærð hennar verið ákveðin
átta metrar, svo að hún ætti
að finna náð fyrir augum Rúss
anna. Er nú verið í óða önn
að rífa húsin í kringum stytt
una, svo að hægt sé að sjá
hana frá öllum hliðum, og gaí
an fyrir framan hana verður
breikkuð úr 26 meírum í 60!
ÞAD MÁ SEGJA í sambandi
við mistökin, sem óttu sér stað
í Berlín, að til þess eru vítin
að varast þau. Og kommúnist
ar leppríkjanna eru bersýni
lega allir af vilja gerðir að
bæta fyrir yfirsjónir þeirra,
sem af athugunarleysi létu
reisa þetta litla og brotastífa
líkneski af rússneska einvald
anúm. Hér eftir detlur auðvit
að engum kommúnista slíkt og
þvilíkt í hug. Þeir fá raunar
ekki breytt því, að Stalín er
ekki hærri í loftinu en meðal
stór íslenzkur fermingardreng
ur. En á líkneskjum skal hann
vera öllum öðrum stærri og
þeim hreykt svo hátt, að fjöll
in ein verði til samanburðar.
Og kannski verður þess beld
ur ekki langt að bíða, að lík-
neskjunum af Stalíri muni fýr
ir komið á hðéstu fja'latind-
um Ieppríkjanna.
fyrir Ungmennafélag Reykjavík
ur, að athuga hvort ekki væri
hægt að mynda marga hópa inn
an félagsins, söguferðalaga-
hópa, að félagarnir kynntu sér
ákveðnar sögur og efndu svo til
ferðalaga um sögusviðin? Ung-
mennafélagið er gott félag og
I hefur sýnt frumkvæði um
j margt gott. Því væri, að ég held,
bezt treystandi til að ríða á vað
ið.“ -
ÉG ÞAKKA ÞETTA BRÉF.
Það sýnir, sem ég raunar vissi
áður að hugmyndin hefur feng
ið hljómgr.unn hjá mörgum.
Ekki vsit ég hvort neinn alls-
herjar félagskur geta gert
nokkuð í þessu, en ekki skaðar
þó að það sé reynt. Kunningjar
eiga að taka sig saman um þetta.
Það verður heppilegast.
AD GEFNU TIEEFNI skal
það tekið fram, að barnaheimil
ið Vorboðinn hafði yfir áttatíu
börn á sínum vegum í sumar og
■ mánaðargjöaldið var aðeins 375
krónur. Það er ekki mikið gjald.
Rannes á hominu.
----------«---------—
Harðbakur seldi
fyrir 10164 pund
HARDBAKUR seldi afia
sinn í Bretlandi í gær. Seldi
hann 3394 kits fyrir 10164
sterlingspund, og er þetta bezta
ísfisksala íslenzkra togara í
Bretlandi fram að þessu í
haust.