Alþýðublaðið - 26.01.1928, Blaðsíða 2

2
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Nátttröllin i bæj arstj órninni
Burt með íhaldið úr öllum '
trúnaðarstöðum og störfum.
j ALÞÝÐÚBLAÐISí :
3 kemur út á hverjum virkum degi. j
3 Aígreiðsia i Alpýðuhúsinu við t
j Hverfisgötu 8 opin frá kl. 9 árd. É
J til kl. 7 siðd. f
3 Skrifstofa á sama staö opin kl. »
í QVs—lO'/a árd. og kl. 8-9 síðd. [
I* S.imar: 988 (afgreiðsiar) og 1294 É
(slsrifstofan). [
Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,50 á [
mánuði. Auglýsingarverðkr.0,15 É
3 hver mm. eindálka. ►
3 Prentsmiðja: Alpýðuprentsmiðjan [
< (i sama húsi, sömu simar).
Plngmaðiir
fyrir
I9afnarf|örd.
Sú réttlætiskTafa Hafnfirðinga
og annara, sem viija unna [reitn
sanngirni, að Hafnarfjörður verði
sérstakt kjördæmi, er nú að
nýju borin fram á alþingi af fuli-
trúum Alþýðuflokksins. Uxðu tals-
verðar snermr um hana í gær í
neðri deild við 1. uimr. máisins,
pví að annar [>ingmaður kjör-
dæmisins, Ólafur Thors, sem telst
nú þingmaður Hafnfirðinga pvert
ofan í vilja mikiis meiri Muta
peirra, réðst að venju gegn pess-
ari sjálfisögðu kröfu peirTa og
ikomíst í jjann ham, að forseti varð
að grípa til bjöllunnlar. Nú er
pað vitanlegt, að ein af ástæðun-
um fyrir pví, að Hafnfirðingar
óska 'skiftingarinnar sem allra
fyrst, er sú, aö skoðanir peirra
langflestra á landsmáluöi eru alt
aðrar en peirra Ól. Th. og Bj. Kr.,
sem náð bafa kosningu gagnstætt
vilja flestra íbúa kaupstaðardns.
Atv'innubætlir Hafnfirðinga eru
eins og kunnugt er mjög frá-
brugðníir atvinnuháttum sýslubúa
og jafnframt íbúafjöida kaupstað-
arins gerir pdð skiftingarkröfuna
að fuilkoniiinni réttlætiskröfu. Nú
hafa íhaldsmenn hvað eftir ann-
að slegið pvi fram, að með skift-
ingunni sé réttur bændanna í sýs!-
unini fyrir borð borinn, og hafa
peir bæði nú og fyrr ákaft biðl-
að til bænda á pingi og hrist
pessa rykdulu og viljað sálda í
augu piéim í peirri von, að peir
gengju pá á rnóti skiftingunni.
Þetta er pó hin mesta rökvilla,
pví að bænduir í sýslunni eiga
au.ðvitað miklu auðveldara með
að koma bónda á ping, pegar
Hafnarfjörður er frá skilinn, held-
ur en áður. Hefir einmitt bagur
þe.rra verið mjög fyrir borð bor-
inn við f>iajð, að togaraeigandi er
látinn heita fuiltrpi peirra á al-
pingi. Bátasjómenn hafa og hing-
að til haft síður en svo sameig-
inlega hagsmúni við togaraieigend-
ur, og viarla mun fjöida peirra
pykja eigendur botnvarpanna
sjálfisagðir forgönguimenn lanid-
helgisgæzluinnar í nútíð og fram-
tið.
Það kom upp úr Magnúsi dós-
enti, að hann færi að hafa íreist-
ingu tii að verða við kröfum um
sréttláta kjördæmaskipun á iand-
Afturhaldsliðið, sem að öliu
leyti hefir ráðið glapræðunum í
bæjarstjórn Reykjavíkur á undan
fömum árum, hrópar nú út um
bæinn aJls konar blekkingasög-
ur um eyðslusem/i jafnaðarmanna.
Liðið veit sem er, að með rökum
verður eigi hægt að hindra fram-
gang jafnaðarstefnunnar, og grip-
ur piví til pess alkunna úrræðis
rökprota rindilmenna að gaspra
ósvífin ummæli um andstæðing-
ana.
Skatkaskjól alira afturhalds-
flokka á liðnum áratugum hefir
verið sparnaðargríman. Bak við
hana hafa svo launráðin verið
brugguð gegn fullkomnun og
framsókn framfaranna. Þaðan
hafa borist óheillaráðin um kyr-
stöðu og niðurskurð á menning-
artilraunum. Or peirri átt hafa
komið illir pegnar tregðu og tild-
uirs, tyrfnir bolar, er hræðst hafa
nýja strauma, er hvöttu til fraim-
íara og framsóknar.
Bæjarstjórn Reykjajvikur hefir
sannarlega verið örugt vígi slíkr-
ar úrkynjunar.
Þar hefir setið við stýrið stein-
gerfingur afturfarar, trúr læri-
sveinn löngu úreltra kerlingabóka,
er kent hafa krókótta leið staatr-
blindrar forsjónar út úr ógöng-
utium, er vitiaust og vait skipu-
liag á stjórn almenningsbúsins heí-
ir skapað. í hvirfingu um hann
hafa aðrir steingerfingar setið, og
með aðstoð peirra hefir honum
svo tekist að koma ýmsum um-
bótum fyrir kattarnef. í skjóli
peirra hefir hann gert ráðstafanir
um bæjarmálefnin, er lítt sæma
kynslóð 20. aldarinnar, en bet-
ur hefðu yið átt fyrir 200 árum.
í kring um sig hafa svo stein-
gerfingarnir hlaðið múr íhai-ds-
sinnaðra manna, er helzt viija
hafa alla glugga lokaða og vilja
frekar lifa vjð gamla grútarljós-
ið en rafmagnið.
inu yfirleitt, ef Hafnarf jörður yrðiJ
gerður að sérstöku kjördæmi. Til
vonar og vara ætlar hann pó að
‘verða á móti pessu byrjunarspori
í réttlætisáttíina. Qg meðan hann
'var í meiirj hlute á pingi, mintist
hann ekki ranglætísins i kjör-
dæmaskipuninni. Hefði pó guð-
fræöikénnarinn átt að minnast
pess, að pað er, „háskaleg fásinna
og ofdirfska að fresta afturhsvarfi
sínu frarn að andlátinu“, eins og
segir í Helgakveri. Það á iíka
við um póiitísk aiwllát. Þeim
filokki, sem veslast hefir upp úr
andiiogum óprifum, verður ekki
trúað til prifnaðar síðar meir, —
sízt pegar athafnirnar vitna gegn
orðumrm og engin prot eru sjáasi-
leg á undstööu bans gegn rétt-
lætinu.
Þrátt fyrir mjög illa aðstöðu,
rógburð og ofsóknir, -hefir fram-
faramönnunum — jafnaðarmönn-
um — tekist að brjóta skörð í
penna múr, og nú er svo komið,
(að1 í gegn um skörðin b]lása vind-
arnir og leika um steingerfingana
á bersvæðinu.
Smátt og smátt hefir fu:litrúum
gamla skipulagsins fækkað, og að
isama skapi hefir fulitrúuim hins
nýja fjöigað. -
Tólf ár eru Íiðin síðan Alpýðu-
flokkurinn tók í fyrsta skifti pátt
í bæjarstjórnarkosningum hér í
bæmum, og á pessurn árum hafa
fulltrúar hans borið fram ótelj-
andi umbótatillögur. Flestar hafa
pær«verið íeldar, en hinar, seon
sampyktar hafa vierið, hafa stein-
gerfingarnir mispyrmt í meðför-
unum og gert að viðbjióðslegum
óiskapnaði, — smámynd af peíira
eigin stei ngerf ingshugs'i inarh ætti.
Til að bæta úr húsnæðisvand-
ræðum fátæklinganna í bænum,
átti að byggja íbúðarhús fyrir pá.
Samkvæmt ráðstöfun íhaldBins er
pað framkvæmt. En hvernig varð
framkvæmdiin? Þeir, sem ekki
pekkja, ættu að skoða bina svo-
nefndu „Póla“, bæði að utan og
innan.
Þegar stofnað var til bæjarvinn-
unnar var pað tilætlunin, að haft
væri gott eftirlit méð vinnuinni,
og kappkostað væri að láta verka-
mennina vinna eitthvað, er yki
velmegun bæjárins að mun. Bn sú
sorglega saga er sögð, að iíkast
sé á stundum, að vinnufyrirmynd-
in væri tekin frá „Kieppi", piar
sém sjúklingarnir ganga með fuila
poka af sandii, sem peir hvolfa
jniðtur í rör á hæsta lofti, er flyt-
ur hann á sama stað og peir tóku
hann, pví oft eru verkamennimir
látnir rífa upp sömu götuna í ár
og peir rifu upp í fyrra og hitt
eð fyrra, — og alt er eftir pessu
við vinnuna.
Til að fá tekjur af eign bæjar-
ins var grjótnámið í Rauðarár-
holti háfiið og álitu flestir, að
verkfr.æðingurinn Knud Zimisan
væri fær um að stjórn pví svo,
að ekki ylli bneyksluim. En hvað
skeður? Stórtap er á rekstrinum.
Alt skipuliag vinnunnar er
hineykslanlegL og öll tæki í stak-
asta ólagi.
Jafnaðarmenn hafa barist gegn
péim sjúkdómi, er pjáir auðvalds-
fulltrúana, að selja dýrmætar lóð-
ir og lönd, er bærinn á, ein sú
barátta hefir ekki náð tilgangi
sínuni. Auðvaldsfulltrúarnir bafa
sclt í hendur einstakra manna
hverja dýrmæta bæjareignina á
fætur annari. Stundum hafa peir
gengið svo iangt í pessu að seljia
lóðir, sem átt befir að leggja göt-
ur yfir síðax nieir. Afleiðingin hef-
ir auðvitaö orðið sú, að bærinn
hefir orðið að kaupa lóðirnai' aft-
ur, og oft fyrir margfalt haeim
verð en hann seldi pær.
Átrlega eru lögÖ há útsvör á
bæjarbúa, pví einhvers staðar að
vexða peningamir að koma, svo
óstjórnin hafi nægilega átu. Út
svörln eru tiltölulega hæst á peim,.
er mesta hafa ómegðina og fá-
tækastir eru. En pað er ekki nóg
með pað. Stór hluti útsvaranna er
enn ógreiddur fyrir síðfesta ár, og
af 600 000 kr., sem ógoldnar eru,
eru 400 000 kr. útistandandi hjá
launa- og eigna-mömmm, trúum
íhaldssinum og fýdgispökum
Knúts-llðum. ■
Laum Knúts sjálfs hafa hækkírö-
um rúm 8000,00 kx. Og allur
skrifistofukostnaður hans er nú
orðinn gífurlega hár.
Jafnaiðarmenn hafa barist fyrir
atváinnubótum pegar neyðin hefir
tekið fátæklingana í pessum bæ
heljartökum.'
Það kallar „Morgun[blaðið“
leyðslu.
Jaínaðarmenn \vildu ekki selja
lóöirnciT og aðrar dýrmætar eignir
sem bærinn hefir átt.
Það kalla samkeppn'ismennimir
eyðslu.
Jafnaðarmenn vilja Játa ganga
bart að peim, er skulda há út-
svör og kunnugt er um, að er*.
vel efnum búnir.
Það kalla buirgeiisarnir eyðslu.
Jafnaðarmenn vildu láta byggja
vanidaðan, nýjan barnaskóla, par
sem börn bæjarbúa gætu setið að
riáuiji í björtum og hlýjum skóla-
stfofum, án pess að bíða tjón á.
heilsu sinni.
Það kallar borgarstjóraliðið
eyðslu.
Jafnaðarmcnn vHdu iáta byggja
vönduÖ íbúðarhúús fyrir fátæk*.:
og húsvilta aipýðu í pessum bæ,
par sem, henni væri gefið færi á.
áð fá gott og ódýrt húsnæði.
En paö sögðu nátttröllin í bæj-
arstjórn að væri óparfa eyðsla
og byggðu hina alræmdu „Póla“.
Jafnaðannenn vilja láta virkja
Sogið og fá með pví bæði rneira
og ódýrara rafmagn til bæjarins,
svo kjallaráitoúðirnar geti orðið
Ibjartari, fegurðin meiri, iðnaður
blómgist og veliíðan aukist í
bænum.
Og pað er líka eyðsla, og ami-
Liit steingerfingannia verða enn pá-
steingerfingsiegri.
Alt er eyðsla, sem ekki er kast-
að í pá botnlausu hit, sem parf
að fyila til að geta haldið úreltu
-/g ríIU' skipuiagi við iýði.
Alt er talið óðs manns æði, sem
horfir til framfara og farsældar.
En öll sannindi hafa einhvem
tíma veriðjtaiin óðs matms æði.
fhaidið er piað sama í dag og
pað var í fyrra og hiitt eð fyrra,
og öll áriin par á uinlan. og pað
verður eiins á næstu áratugum.
Þiáð trúir ekki á /andið.
Það treystir ekki framtíðinni.
Það hræðist alt nýtt.
Það er stirðnað í gömlum lík-
klæðum.