Alþýðublaðið - 10.10.1951, Síða 6

ALÞYÐUBLAÐIO
Miðvikudagur 10. október 1951
Framhaldssagan 77
Helga Moray
I
Leifur
Leirs:
IN MEMORANDUM.
Orkt fyrir munn sextúgrar
frúar norður á landi.
Ég ætti ekki að dæma þær ungu
hart;
sem ung ég brallaði líka margt.
Og fögur mér leizt jafnan firð-
Má dröfn.
þegar „Fylla“ skreið inn á ytri
höfn . ..
Þá var ég .ung og sólgin í sjan-
sen;
at sværme paa dansk var ei
talið Ijótt.
í faðmi Pedersen, Fritz og
Hansen
var fljót áð Iíða mörg júnínótt.
Ég þekkti ekki party og því síð
ur geim,
og þá fór engin í „convay“ heim,
því á gægjum seint, bak við
gluggatjöld
lágu gamlar skrunkur hvert
hvert Fyllukvöld.
Þá var ég ung . . .
En Bauninn var flink til allt
Friluftsport
og fjandann gaf í öll húsaport,
svo athvarfi réði hvort áttin blés
um Örfirisey eða Lauganes.
Þá var ég ung . . .
Og ástin var sjálfri sér alltaf lík
úti á Granda og við Rauðarár-
vík;
margt Dansk-Islandsk-Samfund
við Grandagarð
að giftingu í skynd.i út á landi
varð.
Þá var ég ,ung . . .
Já, þá var ég ung, og þótti heit,
þétt og bústin, — en hvei-gi of
feit;
á trönuskóm. haftpilsi og
hnakkaklippt
ég hef margan Pedersen friði
svipt.
þá var ég ung . . .
Og — enn kemur s'tundum upp
í mér,
óró og þrá, . . . Já, fyrir ber
að hvíslar mér rödd svo hljóm-
þýð og blöd:
„Hyss, min pige, vær rigtig
söd.“
Þá var ég ung og sólgin í
sjansen,
at sværme paa dansk var ei
talið ljótt.
í faðmi Pedersen, Frits og Han-
sen
var fljót að líða mörg júnínótt.
GENGH) UNDIR LEKA.
Verðlagsmálin eru nú mjög
til umræðu í þinginu, meðal
onnars hefur eitthvað verið
minnst þar á hið maigumtalaða
okur, og hafa margir ábyrgir
forystumenn þjóðarinnar látið
Ijósið sitt skína í því sambandi.
Einna skærast skein ljós Ey-
steins við útvarpsumræðurnar
á mánudag; hánn komst sem sé
að þeirri niðurstöðu, að það væri
öllum aðiljum ólíkt betra og
heppilegra, þegar þeim, sem
hefðu öðrum fremur tilhneig-
ingu til að okra á náunganum,
væri það frjálst, heldur en þeg
ar þeir yrð.u að síelázt til að
svala þeirri fýsn sinni í laumi
í þrássi við lög og reglugerðir,
eins og verið hefði í tíð fyrir-
rennara hans.
Með öðrum orðum, — þarna
virðist Eysteinn hafa dottið of
an á ráð, sem er líklegt til að
betrunbæta mannskepnuna í
einum hveili, svo að hvorki
þekkist synd né glæpur með
þjóð vorri, ef til þess verður
gripið! Það þarf sem sé ekki
annað en nema brott úr lögun-
um öll ákvæði sem banna mönn
um að fremja afbrot.in, og verða
þá afbrotin á sömu stundu ekki
bein afbrót framar og sá, sem
brýtur, ekki heldur neinn af-
brotamaður, þar sem framferði
hans stríðir ekki gegn neinum
lagaákvæðum. Á meðan al-
menningsálitið er að venjast
þessu, getum við sagt sem svo,
að það sé vitanlega ósköp leið-
inlegt, að menn skuli gera þetta,
— gn ólikt sé þetta samt betra
heldur en áður fyrr rneir þegar
menn gátu ekki fallið fyrir fréist
ingunni nsma að fremja um leið
lagabrot ....
Önnur nýstárleg kenning
kom og fram hjá sama manni
við sömu umræður; að sökin
væri allt eins mikil hjá þeim,
er vegna heimsku sinnar og að
gæzluskorts létu féfletta sig,
og hjá þeim, er féflettu þá.
Virðist af þeirri kenningu
mega ráða að í undirbúningi sé
lagabreyting, er nemi úr gildi
viðurlög við því að notfæra sér
heimsku annárra til fjár eða ó-
bata. Hvernig væri þá að setja
um leið viðurlög við því að láta
okrara féfletta sig. og refsa
þeim strangléga, er fyrir þeirri
ógæfu yrðu? Sömuleiðis mætti
birta nöfn þeirra fáfræðinga,
öðrum 'til viðvörunar ....
Saga frá SuSur-Afrfku
vel, að þráin eftir Páli van
Riebeck brennur í huga þér ög
bióði eins og óslökkvandi bál.
Ég vildi fengin geta gert eitt-
að til þess að lægja þann loga,
en við vitum báðar, að hvorki
er það á mínu færi né nokkurr-
ar manneskju annarrar. Og ég
er enn við það heygarðshornið,
að hann kunni að vera þér reið
ur; við Hollendingar erum
seinir til reiði, en gleymum
; hinsvegar seint mótgerðum.
Það er okkar skapferli“.
„Heimska. Enginn getur ver-
ið neinni manneskju reiður ár-
, um saman, og þaðan af sízt, ef
i hann ann henni.“ Og Katie
gramdist sáriega, að hún skyldi
verða að beita öllu sínu vilja-
þreki til þess að ekki heyrðist
gráthreimur í rödd hennar.
„Nei, María mín; ég hef fyrir
löngu sætt mig við að horfast
í augu við staðreyndirnar. Páll
van Riebeck vill hvorki líta mig
né barn sitt augum, — og ég
er búin að má minninguna um
hann á brott úr hjarta mínu,
hvort sem þú trúir því eða
ekki.“
María brosti. ,,Ég vildi gjarna
geta trúað því, sem þú segir
,Katie mín. Eins og þig eflaust
rekur minni til, þá er langt síð-
an, að ég gaf þér einmitt þetta
ráð. Gleymdu honum, sagði ég,
og veittu einhverjum öðrum
manni ást þína. Þegar allt kem-
ur til alls, sagði ég, er hver
karlmaðurinn öðrum líkur. En
við verðum, samt sem áður, að
vera réttsýnar í garð Páls van
Riebeck; það er ekki fyrir að
synja, að starf hans hafi hindr-
að hann í að koma hingað, og
eins er ekki héldur loku fyi-ir
það skotið, að ósigurinn við
Bcomplaats valdi þár nokkru
um. Allt þetta veizt þú eins vel
og ég, Katie.“
„Þú reynir á allan hátt að
hugga mig, María, og ég veit,
að þér gengur aðeins gott til
þess,“ svaraði ÍSiatie. „En ég er
ekki neitt barn lengur. Búarnir
1921.
10. október.
1951.
óskast til að veita forstöðu mötuneyti í Olíu-
stöðinni í Hvalfirði. — Góð fagþekking nauð-
synleg. — Nánari upplýsingar gefur Magnús
Maríasson stöðvarstjóri, á skrifstofu vorri í
Sambandshúsinu klukkan 2—3 eftir hádegi
miðvikudaginn 10. október.
Olíufélagið h.f.
hafa þegar hlotið viðurkenningu
| sem sjálfstæðir menn Og leyfi
jtil þess að stofna sitt eigið lýð-
veldi. Páll van Riebeck hcíur
því komið fram ödum þeim
kröfum, er hann barðist sem
mest fyrir, og enda þótt hann
á sínum tíma biði ósigur við
I Boomplaats, væri ekkert því til j
fyrirstöðu, að hann gæti kom-
ið hingað sem sigurvegari og !
hetja.“ Hún drakk kaffið. „Nei;
j við skulurn ekki ræða þetta
. mál meira; það er úrætt og þar ,
verður engu um þokað héðanj
( af. Hver veit nema einhver sá
verði á vegi mínum í Höfða-
borg, er ég get veitt ást mína.“
Iíún laut að Maríu og lagði hönd
sína á arm hennar. „Þú verður
að láta þér ski’jast það, María
, mín, að ég get ekki fellt hug til
Ineins þeirra manna, sem mér
ihafa staðið til boða hér í ný-
^lendunni, enda þótt ég viti, að
|margir þeirra eru allra vænstu
^menn og myndu hafa reynzt
(mér vel í hvívetna. Ég veit, að
i þú láir mér þetta ekki . . . . “
„Sannarlega lái ég þér það
ekki. Hér er enginn maður þér
samboðinn, það viðurkenni ég
fúslega. í Höfðaborg kemst þú
hins vegar í kynni við menn
af ýmsum þjóðflokkum,
Frakka, íra og JafnveLHollend-
inga, sem láta sig engu varða,
þótt þeir verði að búa meðal
Breta. Þar hlýtur þú að finna
einhvern, sem þér er í raun og
sannleika samboðinn.“
;.Og ég verð auðug, María,“
mælti Kaie, og rödd hennar var
þrungin fögnuði og hrifningu,
eins og jafnan, þegar hún
minntist á gullið. „Ég hef af-
ráðið að kaupa stórt og fallegt
hús í Höfðaborg, og þar búurn
við svo öll, mamma, systur
mínar, Aggie,' ég og drengirnir.
Og . . . .“ Hún þagnaði við, er
hún minntist Sean. „Ó, María,
— viitu gera bón mína? Vilt
þú annast legstað Seans fyrir
mig, þegar ég er farin? Ég hef
gróðursett blóm á ieiði hans.“
Enn þagnaði hún við, því að
klökkvinn bar rödd hennar of-
urliði.
| „Það skal ég gera, Katie mín;
það er ekki nema sjálfsagt.“
I „Á meðan Sean lifði, þótti
mér hann alltaf veiklyndur og
(viðkvæmur,“ mælti Katie enn.
',,Nú er mér ljóst, að hann var
(að mörgu leyti þrekmeiri og
sterkari en ég. Hann hataði þau
örlög, sem lífið hafði búið okk-
ur; samt sem áður heyrðist
hann sjaldan kvarta. Hann
unni méresvo heitt, að ástin
veitti honum þrek til að þola
og þjást möglunarlaust, mín
ivegna.“ Hún þerraði tárin af
hvörmum sér. „Ég verð þér
innilega þakklát, María, ef þú
annast gröf hans í minn stað,“
hvíslaði hún.
„Því heiti ég, Katie. Eins og
þú veizt, þá er annar legstaður,
sem ég vildi fegin getá annazt,
ieiðið hennar Stephaníu litlu;
en um það þýðir ekki að tala,
og þú rnunt skilja, hvernig mér
er innanbrjósts, engu síður en
ég skil tilfinningar þínar. Hafðu
engar áhyggjur af því, Katie
mín: ég skal sjá um leiðið, eins
og þar hvíldi einhver ástvina
minna. Og nú fellum við ekki
fleiri tár að sinni, og hressum
okkur á kaffisopanum. Eins og
þú eflaust veizt, Katie, ert þú
fyrsta manneskjan, sem flyzt
lifandi á brott úr þessari ný-
lendu; það Mtur út fyrir, að allt
sé komið í fastar og öruggar
skorður hérna hjá okkur og
að menn uni hag sínum al-
mennt vel. Það er eins og það
á að vera.“
„Þar er ég víst eina undan-
tekningin, María“, varð Katie
að orði. „Enda þótt ég hafi
dvalizt hérna árum saman. hef
ur sál minni alltaf verið tV-r-
skipt.“ Hún stóð upp og tók
að ganga um gólf, gripin annar
legu eirðarleysi. ,,Eg er orðin
svo þreytt, María; þreytt á
h'armi mínum og samt enn
þreyttari á því veiklyndi mínu
og ístöðuleysi, að mór skuli ekki
enn hafa tekizt að varpa af
mér oki hans. Og ég er orðin
sárþreytt á endurminningunni
um Pál, hranaskap hans og
hverflyndi. Þú getur því ekki
gert þér í hugarlund hversu ég
er innilega fegin því, að ég
skuli mega hverfa á broti> héð-
an og breyta um umhvei'fi.
Þegar til Höfðaborgar kemur,
varpa ég af mér öliu oki, densa
og skemmti mér og kaupi mér
fegurstu skartklæði. Það verð
ur eíns og í gamla daga og ég
hlakka sannarlega til. . . “
Tárin streymdu af hvörmum
hennar, og hún vissi ekki hvers
vegna hún grét. Hvað var það
sefn hún grét? Grét hún vegna
þess, að henni þótti leitt. að
verða að kveðja vini sína og
kunningja í nýlendunni? Eða
vegna þess, að hún hafði enn
ekki varpáð algerlega frá séi’
þeirri von, að Pá’l van Riebeck
kynni að leita aftur á fund
hennar, enda þótt hún viídi
ekki viðurkenna það, hvorki
fyrir sjálfri sér né öði'um? Eða
stafaði grátur hennar af því, að
henni var Ijóst, að nú vai’ sam-
bandi þeirra að fullu og öllu
siitið?
„Katie: vesalings Katit mín,“
stundi María og vafði hana
örmum. „Gráttu,“ sagði hún og
strauk hár hennar létt og b’íð-
lega. „Gráttu burt allar minn-
ingar um Pál van Riebeck og
reyndu síðan að finna mann,
sem þér er samboðinn ....
mann, sem þú getur elskað og
sem ann þér og gerir þig ham-
ingjusama . . . . “