Alþýðublaðið - 26.01.1952, Qupperneq 6

■BHRS
- Framha!dssagan 6
Agatha Christie:
y'«y'V«y«y*.
Morðgátan á Höfða
Jón. J. Gangan.
K E X
Kcx er merkilegra atriði 1
menningarsögu þjóðarinnar en
margur hsldur. Það er menning
arsögulsgt meðlæti, ef fólk skil
ur forníslenzku. Það var um
langt skeið gjaldmiðill í verzl-
unarviðskiptum tvegg.ia merkra
menningarþjóða; öll kynni og
viðskipti íslenzkra og franskra
grundvölluðust á biskvíinu. Og
meira en það; þarna myndaðist
sérstakt viðskiptamái, eitt af
fyrstu alþjóðamálum heimsins,
biskvífranskan. Síðan eru liðn-
ar aldir; svona er kexið merki-
iegt í sögu þjóðarinnar. Svo var
líka skútukex.
Nú lítur helzt út fyrir að kex
ið ætli aftur að verða stórmerki
legt menningaratnði í sögu
þjóðarinnar. Sem sé prófsteinn-
inn á það, hvort þjóðin kann að
meta og skilur hcilbrigt fjár-
mália- og viðskiptalíf! Hingað
hefur verið innflutt brezkt bis-
kví, fínt kex, búið til í verk-
smiðjum, sem fengið hafa verð-
launapeninga og diplóm; um-
búðirnar eru fyrsta flokks, öll
áletrun á ensku. Hér á landi er
■ búið til kex, íslenzkur iðnaður
og allt x lagi með það. íslenzkur
iðnaður er líka hugsjón.
En svo er bara þetta; brezka
biskvíið er margfalt dýrara en
íslenzka kexið. Hefur þjóðin
hugsjónalegan þroska til þess
að skilja þetta? Að þarná er um
að ræða merkilegasta óg háleit-
asta hugsjónafyrirbæri í við-
skiptasögu og verziunarlífi þjóð
arinnar! Sú hugsjón, afj allir
græði, það er að segja, þeir sem
eiga að græða; krónurnar safn-
ist þangað, sem þær eiga að
safnast; — til þeirra manna,
sem vita að peningurinn er und
irstaða sjálfstæðis og menning-
ar þjóðarinnar, og verja hagn-
aðinum til þess að kaupa meirá"
brezkt biskví. Brezkt biskví er
þannig orðið samnefnari allra
verzlunar- og viöskiptahug-
sjóna og þroska á því sviði!
Meiri hugsjónir! Meira brezkt
biskví!
En nú er hitt, skiiur þjóðin
þetta? Kaupir hún brezka bis-
kvíið fremur en innlenda kex-
ið? Ég held það. Ég treysti þjóð
minni og menningarlegum
þroska hennar. Ég treysti því,
að umbúðirnar og enska áletr-
unin geri sitt til. Hafi sín áhrif.
Og að þjóðin fari ekki að vera
með neinar smáskítlegar hug-
leiðingar, þótt brezka biskvíið
sé margfalt dýrara. Hvers virði
ier ekki ein göfug hugsjón fyrir
þjóðiifið? Hvers vixði er ekki
ensk áletrun fyrir menninguna.
Meira brezkt biskví! Meiri
hugsjónir.
Skrifað á bóndadag.
Jón J. Gangaix.
unnar. Ég skildi tilfinniugar
hennar ósköp vel. Hún óttaðist
bersýilega, að þessi aldni, iág-
vaxni og skrafhreyfni útlend-
ingur ætlaði að fara að gerast
ærið uppáþi'engjandi. Og ég
gat ekki annað en haft samúð
með henni, þar sem mér var
Ijóst hverjum augum hún
hlaut að líta á framkomu. hans.
Hún reis samt á fætur og gekk
til móts við hann, enda þótt
það væri auðséð á henni, að
henni var það þvert um geð.
En svipur hennar var ekki
lengi að breytast, þegar Poirot
hafði mælti við hana nokkur
orð í hálfum hljóðum.
Mér leið ekki sem bezt með-
an á þessu stóð; ég Iiafði það á
tilfinningunni, að ég stæði
þarna . sem iila garður hlutur
og að mér væri algerlega of-
aukið. Þá kom Challenger iiðs-
foringi mér til hjálpar með ein
stakri hæversku; bauð mér
vindling og tók að spjalla við
mig um daginn og veginn. Það
kom begar ósjálfrátt á daginn,
að við höfðum veiít hvor öðr-
um athygli og féll vel hvorura
við annan. Ég geri einnig ráð
fyrir, að honum hafi veriö ég
betur að skapi heldur en urigi
maðurinn, sem var í fylgd með
honum. Mér gafst nú fyrst
tækifæri til að virða hann nán
ar fyrir mér. Þett.a var ungur
maður, hávaxinn, bjartJeitur.
dálítið stórnefjaður og allt of
glæsilegur, laglegur og nost-
urslega til hafður. Máthreimur
hans var þreytulegur, frani-
koman tilgerðarleg otf letileg.
Þó féll mér verst hi-i ytri of-
fágun hans.
Síðan varð mér litið á stúlk-
una. Hún sat í djúpum stól,
andspænis mér, og hafði ein-
mitt í þessum svifum tekið af
sér hattinn. Að útliti var þetta
óvenjuleg stúlka; eins og þreytt
dýrlingamynd; að minnsta
kosti get ég ekki lýst henni bet
ur í fáum orðum. Hár hennar
v,ar bjart, því sem næst litar-
vana, skipt í miðju og vafið í
hnakkahnút. Litarraft hennar
var marmarahvítt og þó óvenju
lega lífrænt, augun ljósgrá,
sjáöldrin stór, augnaráðið star
andi og þyrst. Ég varð þess var,
að hún horfði á mig og allt í
einu tók hún til máls.
„Fáið yður sæti á meðan
vinur yðar lýkur erindinu við
Nick“.
Rödd hennar var ekki laus
við tilgerð; hljómblærinn dá-
lítið óeiginlegur og áherzlurn-
ar ýktar; engu að síður var
röddin gædd áhrifstöfrum; þýð
og að vissu leyti fögur. Hún
verður mér minnisstæð, hugs-
aði ég,. sem sú þreyttasta mann
eskja, sem ég hef nokkru
sinni fyrir hitt; ekki líkamlega
þreytt, heldur andlega; eins og
hún hafi komizt að raun um,
að allt, sem þessi veröld hefur
börnum sínum að bjóða, sé
einskisverður hégómi.
„Ungfrú Buckley var svo
vingjarnleg að veita kunningja
mínum aðstoð, þegar hann
datt og snerist í öklalið fyrir
skömmu“, sagði ég um leið og
ég þekktist boð hennar og tók
mér sæti.
„Já, Nick sagði okkur þá
sögu“, mælti hún og starði enn
á mig. „Honum hefur batnað
meiðslið, að því er virðist?“ '
Ég fann að ég roðnaði við.
„Þetta var aðeins smávægi-
leg tognun", sagði ég.
„Allt í lagi. Það gleður mig
bara, að komast að raun um,
að Nick hefur ekki skrökvað
upp allri sögunni. Hún er ein-
hver sá dásamlegasti lygari,
sem fyrirfinnst á þessari jörð,
skal ég segja yður. Undraverð
ur hæfileiki“.
Ég vissi ekki hverju ég átti
að svara. Og hún virtist, hafa
hið mesta gaman af vandræð-
um mínum.
„Hún er ein þeirra vina
minna, sem ég hef lengst hald
ið tryggð við“, mælti hún enn.
„Mér hefur alltaf þótt tryggð
mjög þreytandi dyggð. Eruð
þér ekki á sama máli? Skotar
kváðu vera manna tryggastir;
einkum við gamlar venjur,
eins og helgíhald hvíldardags-
ins og þess háttar. En Nick er
hraðlygin, — eða hvað finnst
þér, Jim? Hún var blátt áfram
dásamleg lygasagan, sem hún
sagði: okkur um bifreiðarheml-
ana. Og Jim fuilyrðir, að ekk-
ert hafi verið við hemlana að
athuga“.
Og bjarthærði maðurinn
mælti hljómmikilli röddu:
„Ég ætti að hafa talsverða
þekkingu á bifreiðum“.
Hann leit um öxl. Meðal bif
reiðanna, sem stóðu fýrir utan
gluggann, gat að líta langa,
rauða bifreið. Mér virtist hún
bæði lengri og rauðari. heldur
en bifreiðar gætu með góðu
móti verið. Hún var gljámáluð
og fáguð, svo að það stirndi á
hana í sólskininu; vandaðasta
og dýrasta gerð, hugsaði ég.
„Eigið þér þessa bifreið
þarna?“ spurði ég skyndilega,
og án þess að vita hvers vegna.
Hann kinkaði kolli til sam-
þj«kkis.
„Já“.
Mig langaði óskiljanlega mik
ið til a& segja: „Það hlaut að
. vera!“
Poirot kom að í þessu. Ég
reis á fætur, harfb stakk hönd-
inni undir arm mér, laut hin-
[um lítilsháttar í kveðjuskyni
og leiddi mig hratt á brott.
„Þetta er allt í lagi, kunn-
ingi. Við erum boðnir í heim-
sókn til ungfrúarinnar að
Höfða klukkan hálfsjó. Húr.
verður þá komin heiro úr öku-
ferðinni, að öllu forfallalausu.11
Það var áliyggjusvipur á and
liti hans og rómur hans kvíða
þrunginn.
„Hvað sagðir þú henni?“
spurði ég.
,,Ég bað hana að veita mér
viðtal eins fljótt og auðið væri.
Fvrst í stað var hún dalítið
treg til þess, enda iái ég henni
það ekki. Hún hugsaði sem svo;
ég gat nefnilega lesið huga
hennar eins og opna bók; hún
hugsaði sem svo: Hver er hann,
þessi litli karl? Er hann svindl
ari, kvennaloddi eða kvik-
myndatökustjóri? Hún myndi
hafa neitað beiðni minni, ef
henni hefði verið það auðið. —
en hún átti örðugt með það, —
slíkt er elcki svo auðvelt, þegar
i beiðnin er borin óvænt fram
j og enginn frestur gefin til um-
, hugsunar. Hún kveðst rnunu
I bíða okkar heima klukkán
hálfsjö, — ef ekkert óvænt
kemur fyrir.“
Ég sagði eitthvað í þá áttina,
|að ekki væri líklegt, að neitt
j óvænt kæmi fyrir, en kunningi
| minn tók lítt í það. Hann hafði
ekki eirð í sínum beinum frem
ur en köttur, sem veit af bráð
á næstu grösum. Hann æddi
fram og aftur um setustofu
okkar, tautandi og tuldrandi
við sjálfan sig, og fann sér að
venju sitt af hverju til að lag-
færa. Ef ég yrti á hann, gerði
hann annað hvort að banda
frá sér með hendinni eða
hrista höfuðið.
Klukka var um það bil sex,
þegar við loksins lögðum af
stað.
„Það virðist óhugsandi",
varð mér að orði, þegar við
komum út á veröndina. „að
nokkur skuli freista að skjóta
mann til bana, hér í veitinga-
hússgarðinum. Slíkt væri óðs
manns æði“.
Myndasaga harncmna
Dvergurinn fjölkunnugi
X[W":—TVf'WfW—-
if
W.- t. ’ N !

Dvergurinn og fólk hans tók
nú að breyta rúminu í segl, en
Bangsi og Alli fóru að sofa á
sefbeði, sem þeim var búinn.
En fyrir afturelding vaknaði
Bangsi, og var þá seglið að
verða tilbúið.
Trúðurinn setti upp siglu-
tréð og vatt upp seglið inni í
hellinum til að vita, hvernig
það væri. Hann sagði að þau
gætu ekki gert það betur úr
garði, og svo steig Bangsi um
borð.
Síðan reri Bangsi af stað út
úr hellinum. Hann aúlaði ekki
að vinda upp segl fyrr en hann
væri kominn nokkuð frá landi,
því að sterkur byr var til Sand
flóa, og báturinn lét illa að
stjórn.
VINKONA mín kom þjótandi
til mín einn morgua gremjuleg
á svipinn og sagði: „Ég er svo
reið við hann Guðmund, mann-
inn minn, að ég veit ekki hvað
ég á að gera við hann.“
„Nú, hvers vegna?“
„í nótt dreymdi mig að það
var einhver ljóshærð stelpugála
að fjolla við hann og hann virt-
ist eins ánægður og köttur, sem
strokið er um bakið.“
„Blessuð vertu, ‘ sagði ég,
„þetta var bara draumur.“
„Nú, ef hann lætur svona í
mínum draumum, hvernig held
urðu þá að hann láti í sínum?“
* * *■
ÞAÐ var mjög þröngt í stræt
isvagninum og í miðri þvögunni
stóð bústin kona og hélt í hend
ina á litlum strákhnokka. Mað-
ur nokkur, er stóð lijá konunni,
spurði hana hvort hún væri
ekki hrædd um að -trákhnokk-
inn sonur hennar yrði troðinn
undir.
„Nei, alls ekki,“ sagði konan.
„Hann bítur.“
* *
SÚ saga gengur í París, að
Malenkov liafi farið til Stalins
og skýrt honum fra því að það
hafi verið staðfest, að Adam og
Eva hafi verið Rússar.
„Nú, ef Bandaríkjamenn
segja að það sé bara áróður,
hvaða sönnun höfum við þá?“
spurði Stalin.
„Það sannar sig sjálft,“ sagði
Malenkov. ,,Adam og Eva attu
engin föt til að skýia með nekt
sinni og þau áttu ekkert hús og
höfðu ekkert sér til viðurværis
annað en epli — og þau trúðu
því að þau væru í Paradís. Þau
hljóta að hafa verið Rússar.“.
* * >!« *
BIFREIÐ ók á hraðri ferð
fram úr umferðarlögreglumii
og sat kona við stýrið. Þegar
bifreiðin fór fram hjá tóku lög-
regluþjónarnir eftir því að fót-
leggir á karlmanni légu upp í
afturgluggann. Lögreglan ók á
eftir konunni og náði henni
brátt og skipaði henni að nema
staðar. Reis þé upp maðurinn,
sem legið hafði á taakinu í aft-
ursætinu með fæturna upp að
rúðunni og sagði lcindarlegur:
„Þegar konan mín ekur taíln-
um leggst ég alltáf í svona stell
ingar, því ég get ekki þolað að
.sjá hana stjórna bifreiðinni.“
* *
HIN fræga vísindakpna Ma-
dame Curie hafði mesta ýmu-
gust á þeim, sem sóínuðu eigin-
handarundirskriftum. Síðustu
ár ævinnar neitaði hún alveg að
látá eiginhandarundirritun sína
í té og neytti allra bragða til að
sjá við snörum þeirra, er
revndu að komast yfir ritbönd
hennar.
Sniðugur riíhandasafnari
hugðist leika á gömlu konuna
og sendi henni ávísun með all-
stórri upphæð og bað hapa að
gefa peningana til einhverrar
góðgerðastarfsemi, er hún sjálf
myndi kjósa. Hann vissi sem
var að ef hún íramseldí ávísun-
ina myndi hann fá ávísunina til
baka með undirájírift hinnar
frægu konu.
Það er hægt aö gera sér í
hugarlund tilfintdngar aum-
ingja mannsins þegar hann
féklc eítirfarandi bréf frá
einkaritara' hennar:
Madame Curie hefur beðið
rnig að færa yðúr kærar þakkir
fyrir hina vinsamlegu gjöf.
Hún hefur ákveðið að framvísa
éltki ávísuninni, vegua þess að
það vill svo til að hún er rit-
handasafnari.
AB 6