Alþýðublaðið - 13.08.1952, Qupperneq 5

Bragi Sigurjönsson: Lokagrein
£c;ÖI jauks.
»*timrnm ■:« * n■ ■ « ■ mwœnmnðf _
yggnz
1 .4 LÁGRI ÁVALRI HÆÐ, | trjágarða, eldhús, dagstoíu,
feem Jenkins hæð heitir, en í ' svefnherbergi, skrifstofuh úti-
daglegu tali er alltaf kölluð hús og hvað þessar byggingar
Hæðin, stendur sambandsþing- allar voru. Hér og þar , voru
liús Bandaríkjanna í hjarta smáhópar saman komnir. - þar
Washingtonborgar. Hornsteinn j sem fylguarmenn sögðu föru-
Jsessarar miklu og fögru bygg- ' nautum sögu staðarins, en yfir,
:ingar var lagður 18. september öllu, hló blessuð sólin, næsta ör-
1793 af fyrsta forseta Banda- iát á hita sínn. Það bogaöi ai
j-íkjanna, George Washington, okkur svitinn.
en eigi var hún fullgerð í höf- Á bakaleiðinni er minnis-
’iuðdráttum sinnar núverandi rnerki Jeffersons, þriðja íor-
anyndar fyrr en 1863. Bygg- súinabygging úr marmara ýfir
Ingarefnið er marmari og múr- tröliaukið líkneski af hinum
steinn. Lengd hallarinnar er fræga forseta. ■ Minnismer'ki
750 fet, foreidd 375 fet, flatar- , þefta- á að .hafa kostað urn 3.
snál hennar 3,5 efcru'r -laiids, en milljónir dollara. • -
húss 'ög. lóðar samanlagt 58,8 Kvöldinu éyði ég í féíags-
ekrur. Af þessu geta menn gert skap íslendinga. Gylíi Þ.
sér nokkra hugmynd um stærð- Gíslason er staddur i borginni,
ina, en auðvitað ekki um glæsi- og vjg förum fjórir íslendmgar
leik byggingarinnar, sem er|saman j kvöldverðarboð til
íhin fegursta sem og umhverfið Jónasar Haralz og konu hans,
allt. Efst á hvolfturni þessarar | sem nú eru, búsett í Washing-
glæsihallar gnæfir 19 feta há úon. Það var hið ánægjulegasta
1 kvöld. A leiðinni til þeirra
Frelsisstytta, en
ihvolftu.rninn eru
súlnagöng með 36 súlum, en svo
rnörg . voru hin bandarísku
sambandsríki, þegar hvolfturn
þessi var reistur. í miðri þing-
höllinni er hringsalur mikill
imdir hvolfturninum, og er
gengið inn í sal þennan af aðal-
gangi um dyr einar miklar,
sem allar eru myndskreyttar
fagurlega úr sögu Columbusar,
en er inn kemur, blasa við
sjónum með veggjum fram
íhöggmyndir af forsetum Banda
ríkjanna. Yfir hvelfist hvolf-
fiekjan fagurlega myndskreytt,
pg er salur þessi í fám orðum
sagt hin mesta furðu- og fagur-
smíð. Til hliðar við hringsal
jþennan er höggmyndasalur
umhverfis
korinzk ] hjóna sýna félagar mínir mér
stóra sjálfafgreiðslubúð. Þáð
er geysigeimur, sem skiptist
eftir vörum í ýmsar deildir.
Þarna eru loftkældar hillur
eða borö með grænmeti, þarna
ávextir, hér kornvara, á öðr-
u.m stað hreinlætisvörur, o. s.
frv. Frammi við dyr_taka við-
skiptavinir sér létta hand-
vagna, sem aka má milli allra
afgreiðsluborða og hillna, taka
þá vöru, er þeir kjósa og aka
síðan vagninum fram að dyr-
um á ný. Þar eru búðarmenn-
irnir, sem telja up úr vögnun-
um og taka við greiðslum. Er
þetta fyrirkomulag sagt mjög
vinsælt vestra.
Síðasta daginn í Washing-
en virðist svo skyndilega
vakna- - Hþn. tekur sprettinp.
eftir: vellinum, .gripur flugið,.
skríður • aðeins -yfir PatomaQ-
fljótið, ep. hækkar flirgið - syo-
skyndilega og stefnir ,norður.
Bráðum verðum . ,við á -leið
heim,. hugsum - við . eflau.st-
fiestir. .. . .. - • ■ . ;
Það er. kominn. 1. júní, hvíta
sunnudagur. Félagar, . mínir,
blaðamennirnir,. 11,... eru allir
komnir áleiðis heim nema Port
úgalinn, en • ég veit ekki leng-
ur,- hvar hans. er .sð -leita. Við
þöfum allir - kvaðzt. Sennilega
sjáumst -við aldrei framar, en
hver veit þó? r r'
Undanfarna 2 daga hefur ver
ið sannarlega margt um mann-
inn á götum New Yorkborgar,
ekki sízt á Broadway, hinni
miklu slagæð borgarinnar. Þar
hefur gefið að líta órofinn fólk’
straum frá morgni til kvölds
eftip gangstéttunum, en sífellda
runu bifreiða og sporvagna eft
ir strætinu sjálfu. Ríðandi lög
regla hefúr stjórnað umférð-
inni, þegar liðið heíur á daginn.
Föstudaginn Var sem sé minn
ingardagur fallinna hermanna,
laugardagurinn vikulok, wee'k
end, og frídagur sem slíkur. Svo
kom hvítasúnnan. Hér voru
því eins konar brandajól á ferð
inni hjá New Yorkbúum, sem
notuðu sér eftir íöngum, og
varð blöðunum tíðrætt um hina
óhemjulegu umferð til borg-
arinnar og í borginni sjálfri.
Ég sit við gluggann á her-
bergi mínu á 9. hæð á Astor-
hóteli og horfi yfir íorgið stóra,
Times Square, „The Crossroaas
__„-n i i - , - iof The World,“ eins og stendur
•f A n:.. g !ton faum við tolfmenningarmr j á póstkortum hótelsins. Ég er
orðinn þreyttur af sífelldum
Jegra svo og táknrænna mynda. iað sitja vikulegan fund Tru-
1 hliðarbyggingum, sinni til'mans forseta með bandarísk-
ihvorrar handar við miðhöll- jum blaðamönnum; en að fundi
ina, eru svo fulltrúadeildin og þeim loknum vorum við leidd-
öldungadeildin með tilheyr- ' ir fyrir hann. Þetta er röskleg-
andi sölum og herbergjum. Er 'Uir maður og hinn ernasti enn
oflangt mál hér að telja fleira jag sjd, þótt orðinn sé 68 ára og
aiákvæmlega upp. jmikið hljóti að mæða á manni
Þriðjudaginn 27. maí eigum í hans stöðu.
við blaðamennirnir 12 að heim-
sækja þennan fræga stað. Mér
<ér óhætt að segja, að við vorum
allir næsta forvitnir. Þetta
jbyrjar með hátíðlegum há-
degisverði í matsal öldunga-
deildarinnar, en að því loknui
erum við leiddir um hina miklu
þínghöll, og lýkur þeirri sýn-
ángargöngu í öldungadeildinni,
jen þar hlýðum við drykklanga
stund á umræður hinna virðu-
legu feðga. f óguðlegu hjarta
áaínu fer ég að gera samanburð
íá þingíundum heima á íslandi,
feem ég hef hlýtt á og þótt mið-
jax landsföðurlegir, en. ekki
isýnist mér virðuleikinn hér
Undir kvöldið kvöddum við
svo okkar ágæta fararstjóra,
John Adams. Ferð hans var
lokið með okkur, því að við
áttum nú aðeins eftir stutt flug
til New York, þar sem hinni
20 daga kynnisför skyldi lokið
efir einn dág. Þar átti að sýna
okku.r húsakynni stórblaðsins
New York Times, sem og gert
var.
Það er kominn heimferðar-
hugur í okkur flesta. Nú er það
ekki forvitni eftir því ókunna,
sem fyllir hug okkar, heldur
hugsunin um heimalönd og
heimkynni.
Brátt er að foaki börgin fagra,
areidþur í þverpokum, því að j Washington, Róm hins nýja
anér telst svo til, að meira en .heims, borg með fögrum trjá-
fiielmingur þingsætanna sé göngum, lystigörðum, stór-
byggingum og listaverkum.
„Tíber sígur seint og hægt
í ægi,
seint og þungt með tímans
göngulagi,“
segir Einar Benediksson um
fljót Rómar. Hér er það Poto-
macfljótið, gulgrátt og hæg-
streymt, seint og þungt með
tímans göngulagi, og líður samt,
óaflátanlega, alltaf. Fyrstu
regndroparnir taka að gára
slétt yfirborð þess, því að nú
er hitamóðan yfir Washington
orðin að regni. Svo taka hreyfl-
ar flugvélar þeirrar, sem á að
flytja okkur til New York, að
stynja og hvæsa. Eins og latt,
dýr drattast vélin á vallarenda,
erli dagsins við að skoða hitt
og annað, sem ég heíi girnzt að
sjá. Það ér komið fram um nón-
skeið. En á einu þreytist ég
ekki, að horfa á mannhaíið
mikla fyrir neðan mig, þetta
furðulega samband hvííra
gulra. svartra og brúnna, gam-
alla og ungra, heilbrigðra og van
heilla, fagurra og ljótra. Þarna
stendur betlarinn blindi enn
með úlfhundinn sinn stóra og
hringlar betlibauknum, sem
mér er til efs, að mikið komi
í. Þarna situr sá fótalausi enn
á sessu á gangstéttinni og rýn
ir tómum sjónum út á þá
grimmu veröld, sem hefur svipt
hann sjón og fótum, leiksoppur
hernaðarguðsins Marz. Þarna
leikur ung, hvítklædd stúlka á
harmoniku. Einnig hún er
blind. Og hér eru fleiri fatlaðir
menn að reyna brjóstgæði ná-
ungans. Þeir hafa birzt á föstu
daginn og eru ekki ’hcrfnir enn
af miðum sínum.
Þarna ganga ung hjónaleysi,
auður. Það hafa ýmsir á flest-
aim stöðum mörgum hnöppum
gið hneppa.
Næsta dag skoðuðum við
aninningarheimili Georges
iWashingtons, Mount Vernon.
IÞann búgarð átti Washington
<og þar er grafhýsi hans og konu
ihans. Er byggingum öllum
jhaldið við eins og þær eiga að
hafa verið á hans dögu.m þar,
svo og innbúi öllu, og er bæði
fróðlegt og skemmtilegt að
koraa þarna, því að staðurinn
er mjög fagur. Mikill fjöldi
fólks var þarna samtímis okk-
wr að skoða þennan minningar-
stað, reikaði þar um blóma- og
seta Bandaríkjanna, skoðað,
■ -. ... .. '
hvít, :’og leiðast eins og horn.
,,Maðurinn er hár og myndarleg
ur, stúikan grönn, meðalhá,
svarthærð. Bæði eru brosandi.
■-Á'hirnni þeirra- hafa engin ský.
enn -hrannazt upp. Og þarna
.eru önnu.r hjónalejrsi: ,.Eihn-
ig ;tjng og hýr, en • þessi
eru< svort, og:ég get ekki neitáð
þeim um þá viðurkenningu, að
þau eru.ghesiiegt.par. þóti mér ’
þyki blökkúmenn aldrei aðíað-
andi kynbálkur fvrir minn
smekk, Þarna ganga brir Fílips
eyjabjiar, kornungir að sjá...Keir
■ halda fast saman, þrátt fyrir
troðninginn, Kannske eru Þstta
þrír b'ræðúf”*.Tléít’áð' lí’fsKánT-'
ingju“ og nýkomnir yfir hafið
það hið mikla? Hér er gaman
að láta sig gruna sögur, þótt
aldrei verði þær lesnar. Þama
arkar silspikaður kaupahéðirn
og styðst við kornunga konu
sína, litla og orkusmáa að sjá.
Hún er fíkin að skoða í búðar-
gluggana, en öðru hvoru skotr-
ar hún augunum út yfir þetta
skrautlega sjónarsvið stórborg
arinnar, er hér blasir við lítill,
hræddur, furðu lostinn fugl í
búri: Kannske vár þetta ævin-
týri eftir allt saman of dýru
verði keypt? Og þarna er. —
Nei, hér verður aldrei talið upp,
hvað fyrir augu ber. Það er ó-
teljandi.
Fyrr en varír hef eg.fellt í
tvö erindi áhrif þau, er mynd-
in fyrir neðan mig hefur mótað
í hugann. Ég veit ekki hvort
ég á að setja þau hér. Nú á dög
um er nánast farið að líta á
ljóðagerð sem eins konar andr
lega nektarhreyfingu. Og vei
þeim, sem hneykslunum veldur,
stendur skrifað. En hvað Væri
lífið — án hneykslanar? Erind-
in eru svona:
Hafsjó þjóða á Broadway
brýtur,
beljar flaumur stétt af stétt.
Hvítir, gulir, brúnir, blakk-ir
berast áfram jafnt og þétt.
Blindir, haltxr, ‘ höndúm
sviptir"
hingað leita gjafafjár.
Hér má sjá í'somu andrá
sælubros og harmatár.
Stend ég einn á horní heims-
ins
horfi yfir lífsins fláum.
Átti drottinn öðru sinni
annan stórkostlegri draum?
Mannsál, fátæk, fyrirlitin,
fagurbúin, stolt og bljúg,
þú átt jafnt í sorg -Og sælu
samúð mína, von og trú.
Út frá þessu fór ég að hugsa
um, hvaða gagn ég hefði haft
af því að skyggnast inn fyrir
dyrasaf þjóðasmiðjunnar störu,
Vesturheims. Og ; ég svaraði
sjálfum mér: Ofurlítið aukna
þekkingu og ofurlítið aukinn

Fríkirkjan í Reykjavík:
Félögin innan safnaðarins efna til skemmtiferðar um
Borgarfjörð fyrir safnaðarfólk, sunnudaginn 17. ágúst
n.k.
Lagt verður af stað frá Fríkirkjunni kl. 8,30 f. h.
Farmiðar verða seldir í Verzluninni Bristol, Banka-
stræti 6, til föstudagskvölds.
Nánari uppl. í símum 2032, 7095, 80729 og 80099.
Nefndirt.
skilning. Að vísu hafði ég séð
fátt eitt á svo skömmum tíma
og trkkeri. sem gaf mér leyfi
til að draga ákveðnar ályktan-
ir. En ég hafði séð mikla tækni,
mikla framleiðslu, hitt fjöl-
margt gervilegt fólk og fárið
um mjög blómleg fylki, þar
sem auðsæilega voru afbragðs-
lífskilyrði. Iiér bjó þjóð í mót
um, þjóð í vexti, það gat ehg-
um dulizt. Þetta var þjóð, sem.
ekki átti gamla, gróna menn-.
ingu, og kánnske fann húh til
þess undir niðri með nokkrum.
sársauka? En hún hafði þá held.
ur ekki með gamla fordóma að
dragast: Hún gat gengið til nýs
leiks á nýrri jörð með ný áhöld.
Þessari þjóð var mikill vandi
á höndum. Hún hafði verið til
forustu kölluð, fyrst og fremst
yegna yfirburða sinna í verald
legum efnum, til þess að rækja
ándlega frelsisforsjón þeirra
þjóða, sem vildu halda kyndli
mannréttinda hátt á loft.
Hvernig mundi henni takast
það? Mundi vinstri hönd henn
ar alltaf geta glevmt, svo sem
nauðsyn bæri til, hvað bín
hægri gaf? Mundi hún geta. set
ið á. ofríkishneigð sinni, er .allt
af mundi vilja. skjóta upp kolli
í krafti hjálpsemi bennar?
Mundi hún hafa næga háttyísi
til að bera til að umgangast fnis
fellulaust hinn særða metnað,
sem alltaf hlýtur að fylgja_að-
stoð, sem þiggjandinn óttasc,
að hann sé ekki borgunarmað-
ur fvrir? Auðvitað mundi henni
mistakast stundum. Kanrtske
oft. Það þarf ekki nema meðal
greind til að sjá slíkt fyS'ir.
Það er .mannlegt að skjátlast.
En við.blaðamennirnir fengum
áreiðanlegar sannanir fyrir því,
að -sá. skilningur er víða fyrir
henni vestra hjá Bandaríkja-
mönnum sjálfum, að hér sé
einmitt hættulegar fallgryfjur
að. yarast. „Við þurfum að læra
að skilja ykkur og þið okkur“,
sögðu þeir oft.
i Én þegar talað er um þjóó,
verðum við að hafa hugfast,
! að hún er samsafn margra ó-
líkra og misjafnra einstaklihga.
Þetta á ekki sízt við stórþjóð-
irnar, og kanski fremur flest-
jum öðrum við Bandaríkja-
j.menn, safn margra þjóða og
ikynkvísla.
'Ókkur íslendingum er-nú sá
vandi á höndum, hvort sem
' okkur líkar það betur eða verr.
að hafa mikil afskipti við
Bandaríkjamenn. Við þurfu.m
að skilja þá sem þjóð og láta
þá skilja okkur sem þjóð. Leiðin
er ekki fjandskapur, eins og
sumir virðast halda. Heldui'
ekki flaðrandi hundsháttu.v,
eins og aðrir gjarnan temja
sér. Annað skapar árekstra,
sem hvorugum verður til virð-
ingar. hitt fyrirlitningu eins
og eðlilegt er. Hvor tveggja
• _ framkoman stafar af því, aS
Frarúh, á 7. síðu.
AB $