Alþýðublaðið - 29.08.1952, Blaðsíða 4

lAjB-Alþýðubfoðrð
29. águst
;
rr
LEBÐARI Morgunblaösins í
fyrradag var óvenjulega
frekjulegur. Hellir ritstjórinn
sér þar yfir Alþýðuflokkinn og
segir. að ekki sitji á honum
að vera daglega áð telja stjórn
arsamvinnu við íhaldið óhugs
andi, þar eð hann hafi áður
haft slíka samvinnu við Sjálf-
stæðisflokkinn, hann hafi þeg-
ið aðstoð hans við nefnda-
ikosningar á alþingi og muni
hafa samvinnu við hann við
kosningar í verkalýðsfélögum.
Það eitt er rétt í þessu, að AI-
þýðuflokkurinn og Sjálfstæð-
isflokkurinn hafa setið í stjórn
saman, að vísu aldrei, einir,
heldur ásamt öðrum flokkum.
Þessar stjórnir hafa komið.
ýmsum góðum máium fram.
Að mjög mörgum þeírra var
unnið fyrir frurhkvæði Alþýðu
flokksins. Að mjög fáum
þeirra fyrir frumkvæði Sjálf-
stæðisflokksins. Það hefur á-
.vallt verið aðal áh’jgamál
Sjálfstæðisflokksins í öllum
ríkisstjórnum, sem hann hefur
átt sæti í, að hugsa um hag
hinna ríku og þá fyrst og
fremst um stórútgerðarmenn
ina og heildsalana, og um-
hyggjá hans fyrir þeim hefur
jafnvel aukizt, þegar þeir hafa
prðið uppvísir að stórkostleg-
urh fjársvikum og lögbrotum
og þeir hafa staðið við tugthús
dyrnar í stórhópum, svo sem
átti sér stað í sambandi við
heildsalamálin frægu. Öllum,
sem hafa haft stjórnarsam-
vinnu við Sjálfstæðisflokkinn,
hefur verið raun að blygðunar
lausri umhyggju hans fyrir
hagsmunum peningavaldsins.
Heldur Morgunblaðið, að það
sé einhver tilviljun, að Tím-
inn talar nú daglega um sam
vinnu við Sjálfstæðisflokkinn
sem illa nauðsyn og telur hana
ganga glæpi næst, þegar aðrir
ílokkar eiga í hlut? Það er ó-
venjulegt, að flokkur gefi sam i
starfsflokki sínum slíkan vitn ,
isburð, en það er ekkert óskilj
anlegt, þegar Sjálfstæðisflokk
urinn á í hlut.
Það eru hrein ósannindi, að
Alþýðuflokkurinn hafi beðið
Sjálfstæðisflokkinn um lið-i
veizlu við nefndakosningar á
alþingi. Um það hefur verið
allsherjarsamkomulag, að all-
ir flokkarnir ættu fulltrúa í
flestum nefndum, þ. e. að I
stærstu flokkarnir notuðu
ekki aðstöðu sína til þess að
bola t. d. Alþýðuflokknum út
úr nefndum, þótt þsir hefðu
atkvæðamagn til þess. Það er
og algjörlega út í bláinn tal-
að, að Alþýðuflokkurinn og
Sjálfstæðisflokkurinn hafi sem
slíkir einhverja samvinnu við
kosningar í verkalýðsfélögum.
Alþýðuflokkurinn hefur
hvergi fulltrúa í kjöri í verka
lýðsfélögum. Það er hins veg-
ar frúðlegt að. sjá, að Morgun-
bláðið litur á þá Sjálfstæðis-
menn, sem fá trúnaðarstöður
í verkalýðsfélögum, sem beina
erindreka Sjálfstæðisflokks-
ins. Ekki mun bað fallið til
þess að auka álit þeirra eða
traust. Alþýðuflokkurinn tel-
ur hina brýnustu nauðsyn
bera til bess, að kommúnistar
komist aldrei aftur til valda
í verkalýðssamtökunum. Þeir
komust þar fyrst til valda fyr-
ir atbeina Sjálfstæðisflokks-
ins. Lögbrjótar og faktúrufals
arar eru svo sem ekki þeir
■einu. sem notið hafa um-
hvggju Siálfstæðisflokksins á
liðnum tímum. Nú síðustu ár
hafa Sjálfstæðismenn fengið
tækifæri til þess pð stuðla að
því, að kommúnistar væru
sviptir völdum í verkalýðs-
hrevfingunni. Er það kannske
það, sem þá tekur svona sárt
að þurfa að gera?
lyíi
sljórastöðuna
Utrýmum bröggunum!
INNAN SKAMMS hefst í
Iðnskólanum nýja mikil iðn-
sýning, sem verður bæði í
byggingunni og utan við hana.
Vegna þessarar sýningar munu
nú hafa verið rifnir 2—3 bragg
ar, en aðalhlið sýningarinn-
ar verður samt sem áður í
miðju braggahverfinu á Skóla
vörðuholti.
Það er sorglegt, að það skuli
þurfa slík tækifæri til þess
. að hreyft sé við bröggu.num,
en ár eftir ár sjást þess varla
merki, að þeim fækki.. Nú
munu margir þessara bústaða
vera orðnir tíu ára gamlir, og
því tími til kominn, að þeir
séu leystir af hólmi af betra
húsnæði. Til þess dugir ekkert
nema sérstakar ráðstafanir af
hendi bæjaryfirvaldanna, og
þær ráðstafanir verðyj: að
gera fyrr eða síðar.
Braggarnir eru sár á sam-
vizku Reykvíkinga. Þeir eru
bráðabirgðahúsnæði reist til
að hýsa fílhrausta hermenn 3
—4 ára, en hafa nú verið heim
ili kvenna og barna í mörg
ár. Eru börn komin í barna-
skóla, sem aldrei hafa sofið í
ferstrendu herbergi. Það verð
ur því að gera sem fyrst á-
ætlun um útrýmingu bragg-
anna og framkvæma þá áætlun
af festu og dugnaði. Því
lengur, sem það dregst, þvx
dýrara verður það.
Tveggja herbergja
kjallaraíbúð með sérinngangi í Hafnarfirði til sölu.
Söluverð kr. 85 þús. — Útborgun kr. 45 þús.
Skipti á þriggja herbergja íbúð eða einbýlishúsi
í útjaðri bæjarins æskileg.
Nýja fasteignasálan
Bankastræti 7. — Sími 1518
og kl. 7.30—8.30 e. h. 81546.
A norðurheimskauti. Það er ekki talið neitt
frægðarverk lengur að
Ienda á norðurheimskautinu. Hér á myndinni sjást nokkrir
bandarískir flugmenn, sem hafa lent þar, sett Bandaríkjafánann
í olíutunnu á sjálfan heimskautsdepilinn, og að sjálfsögðu ljós-
myndað áthöfnina. Nú orðið eru flugvélar, bæði frá Rússum
og Bandaríkjamönnum, oft á.flugi yfir heimskautinu, þar eð
sú flugleið telst hafa ,,mikla hernaðarlega þýðingu".
■ r
né vefrar-
I
Or því að konungurinn kom ekki til
þeirra, fóru þeir til hans.
AB — Alþí'ðubla'ðiS. Útgefandi: Alþýðuflokkurinn. Eitstjóri: Stefán Pjetursson.
Áugiýsingastjóri: Emma Möller. — Eitstjómarsimar: 4901 og 4902. — Auglýsinga-
Eími: 4906. — Aígreiðslusími: 4900. — Alþýðuprentsmiðjan, Hverfisgötu 8—10.
Áskriftarverð blaðsins er 15 krónur á mánuði; í lausasölu 1 króna hvert tölublað.
AB 4
HEIMSÓKN til gamla Græn-
lands, þar sem íbúarnir lifa ein
göngu af veiðum, cg þar sem
dugmestu veiðimennirnar fara
á hundasleðum til Canada, sem
er um 2000 km. vegalengd.
Hver er sá, sem ekki hefur
með mikilli eftirvæntingu les-
ið hinar hugðnæmu lýsingar
Kunds Rasmussens á sleðaferð-
um um óravegu og í vetrar-
myrkri, yzt á hjara heims, sem
sé nyrzt á Norður-Grænlandi?
Fyrir Thulebúum eru slíkar
ferðir engin ævintýri, heldur
hversdagslegur veruleílci. Hér
fer á eftir frásögn íréttamanns’
Social-demokraten af heimsókn
Friðriks Danakonungs til Hol-
steinsborgar á vesturströnd
Grænlands, en þangað kom
sendinefnd duglegustu veiði-
manna Thulebyggðarinnar við
móts við þjóðhöfðingja sinn,
þegar liann var þar á ferð í sum-
ar. Hér fer á eftir frásögn frétta
mannsins, lauslega þýdd:
Fundur Thulebúanna og kon-
ungsins var gerður í. Holsteins-
borg, því lengra norður eftir var
ferð konungs ekki heitið. Thule
búar vissu, að konungurinn
myndi ekki geta komið því við,
að fara alla leið til Thule, en í-
búar byggðarlagsins ákváðu, að
úr því konungurinn ekki kæmi
til þeirra, þá skyldu þeir þó
koma til hans. Til farar á kon-
ungsfund voru valair flestir
fremstu veiðimenn byggðarinn-
ar, þar á meðal veiðikóngarnir
Jess og Sorkak. Sendinefndin
fór í flugvél um 2000 km leið
til Bluie West 8 og þaðan á
skipi til Holsteinsborgar. Eng-
inn þeirra hafði komið þangað
áður, og borgin var þeim ekki
síður framandi en hinum
dönsku gestum. íbúar Holsteins
borgar höfðu aldrei fyrr séð
jafn glæsilega veiðimannabún-
inga, hvað þá heldur við- Enda
er það sannast sagna, að snjó-
hvít bjarnarskinnsfötin og skín-
andi anorakarnir l’ara vel hin-
um þeldökku og fallega brún-
eygðu Thulebúum.
Presturinn þeirra, Carl Paul-
sen, var túlkur, enda er hann
fróður um allt, erað veiðum lýt-
ur og meðlimur veiðiráðsins
heima í byggðinni. Það búa um
140 manns í sjálfri Thulebyggð-
inni, en samtals eru í sókn séra
Poulsens 326 menn. Allt þetta
fólk lifir algerlega af veiðum.
Veiðidýrin eru aðallega rost-
ungar, selir, refir og fuglar. Svo
Iangt norðu frá er heldur Iítið
im fisk, eu nokkuS yeðist þó af
hákarli, heilagíiski og, — mar-
hnútum. — Þrjá mánuði ársins
er hægt að nota litla véltoáta til
veiðanna, en utan þess ein-
göngu hundasleða. Líf Tliulebú-
anna er fólgið í ferðalögum og
aftur ferðalögum.
SKAUT 5 ROSTUNGA HANDA
CANADISKUM ESKIMÓUM.
Veiðimaðurinn Jess hefur á
síðastiiðnum vetri skotið 5 ís-
birni, en þegar hann var spurð-
ur, hversu marga ísbirni hann
,hefði skotið um dagana, svaraði
hann: ,,Það veit ég ekki. Ég heí
aldrei tölu á, hvað ég veiði“.
í marzmánuði í vetur lagði
Jess upp í langa ferð til vesturs
ásamt nokkrum félögum sínum.
Þeir héldu vikum saman í vesi-
urótt og komust allt til Kanala.
Þar hittu þeir fyrir kanadiska
eskimóa, sem þeir áttu erfitt
með að skilja. Kanadisku eski-
móarnir voru orðnir fátækir af
mat, og Jess skaut hana þeim
5 rostunga. Það voru indælir
menn, segir Jess, og þeir sungu
fyrir okkur ameríska sálma.
Hundarnir okkur voru frískir á
vesturleiðinni. Þegar heim kom
I höfðum við verið þrjá mánuði í
j burtu og farið um 2000 km.
: vegalengd samtals, enda voru
• hundarnir orðnir svo örmagna,
að þeir dógust rétt undir sjálf-
um sér seinustu vikurnar. Það
varð mikil gleði í Thule, þegar
leiðangurinn kom heim, ætt-
ingjar ,og vinir söfnuðust í fylk-
ingu ðg gengu á móti þeim og'
heilsuðu þeim með ávarpinu:
„Miklu menn“.
„Hvernig fóruð þið að rata í
myrkrinu?“
förum i þessa átt á hverju ári,
„Vig þekkjum leiðina. Við
bara.mismunandi langt“.
„Við sáum spor og úlfa og
urðum mjög hræddir“.
Veiðimaðurinn Sorkak skýrír
frá því. þegar Thulebúar í jan-
úar síðastliðnum urðu uppi
skroppa með matarbirgðir og
urðu að fara út í vetrarmyrkrið
og hríðarnar til þass að reyna
að bæta úr því. „Við fórum til
Saunders-eyju, og þar sáum við
spor eftir gráúlfa, sem korna
frá Kanada þangað um það leyti
árs. Við sáum spor eftir 10 úlfa
samtals, eftir því sem næst varð
komiízt. Úlíarnir höifó stolið
frá okkur kjöti,. sem við skyld-
I um eftir í birgðastóð í eyjunni
STJÖRN Starfsmannafélags
Útvegsbankans haí'ði mælzf til
þess, áður en bankastjórastaðan
var veitt Jóhanni Hafstein, að
fulltrúaráð bankans veitti stoð-
una einhverjum starfsmanni
bankans, og kunnugt er blaðinu
um það, að Stefán Jóhann Stef-
ánsson, formaður bankaráðsins,
og Helgi Guðmundsson banka-
stjóri léíu í ljós á bankaráðs-
furidinum, er ráðið var í stöð-
una, að þeir teldu slikt vel við-
eigandi.
Efíirfarandi bréf barst AB í
gær frá stjórn starfsmannafé-
lagsins um þetta mái:
Reykjavík, 28. ágúst 1952.
„Vegna frásagnar i Morg’un-
blaðinu í dag um kjör hins nýja
bankastjóra óskar stjórn Starfs
mannafélags Útvegsbankans; að
þér birtið í blaði ýðar eftirfar-
andi bréf, er sent var fulltrúa-
ráði bankans þaná 29. júlí s.l.:
; ,,Með því að nú mun liggja
fyrir að skipa nýjan banka-
stjóra við Útvegsbanka íslands
h.f., vill stjórn Starfsmannafé-
lags Útvegsbankans lcyfa sér að
benda fulltrúaráði' bankans á,
sem þvi þ& að sjálfsögðu er full
kunnugt um, að meðal starfs-
manna bankans eru viðurkennd
ir og hæfir í bankastjórastöðu
menn, sem starfað nafa þar í
mörg ár og margir elllengi áð- •
ur í íslandsbanka.
Eru það eindregin tilniæll
starfsmannafélagsins, að full-
trúaráðið taki tillit iil þessa við
skipun hins nýja bankastjóræog
vísast í því sambandi til vilvrða,
er fulltrúaráðið hef'.i- áður gef-
ið stjórn Sambands ísl. banka-'
manna. Er því ekki að leyna, að
það myndi valda sárum von-.
brigðum hjá starfsmönnum.
bankáns, ef svo yrði ekkj gert.
Virðingarfyilst.
Stjórn Starfsmannafélags
Útvegsbankans."
Má af þessu sjá, að það hefur
ekki við rök að styðjast, er blað-
ið heldur fram, að fulltrúaráðí
bankans hafi ekki borizt tiliög-
ur um nema einn maun í banka-
sjórastöðu þá, sem nú hefur
verið veítt herra Jóhanni Haf-
stein.“
í fyrrahaust. Við vorum mjög
hræddir við úlfana. Forfeður
mínir hafa sagt mér margar sög-
ur af þeim, og ekki allar sem
fallegastar. Ef þeir fara um
margir saman, þá geta þeir ver-
ið hættulegir. Eg hef einy. sinni
skotið gráúlf. Það var í Kan-
ada. Hann kom beint í flasið á
mér, þegar ég kom út úr snjó-
húsinu mínu einn morguninn.
'Ég miðaði og skaut, og hitti
hann til allrar lukku í fyrsta
skoti og hann valt dauður til
jarðar.
Séra Carl Poulsen segir okk-
ur frá því, þegar harin verður
starfs síns vegna að leggja upp’
í langar ferðir hvernig sem á
stendur. Dag nokkurn varð ég;
|á einni slíkri ferð var við það,
1 að það var slegið í bakið á mér.
j Ég varð lafhræddur, því ég:
bjóst við að þetta væri úlfur.
Ég þorði varla að líta um öxl,
en herti upp hugann. Og þá sá
ég strax hvers kyns var: þuð
var taara byssan mín, sem hafði
losnað og danglað í afturhlutann
á mér. — En daginn eftir sá ég
úlfaspor.
Thulebúar eyða öilum dögum
til veiða. Venjulega cru þeir að
heiman svo sem þrjá daga í
serín og hvílast og sofa á sleð-
unum. En ef kuldimi verður um
30 gráður eða kannske meira
Framhald á 7. síðu. j