Alþýðublaðið - 06.09.1952, Qupperneq 4

AB-Áíþýðublaðið 6. seRtember Í952
! | ^ V,
Olíkí höfumsf við að..
. HALVARD M. LANGE,
ihinn mikilsmetni utanríkis-
málaráðherra norsku jafnað-
armannastjórnarinnar, sem
jdvalizt hefur hér undanfarna
'• daga á fundi norrænna utan-
; ríkismálaráðherra, skýrði í
•viðtali sínu við AB í gær frá
, nýju stjórnarfrumvarpi til
laga um verðlagseftirlit og
verðlagsgrundvöll í Noregi,
r sem sýnir, að það eru, þó nokk-
uð önnur tök, sem stjórnar-
völdin þar hafa á verðlags-
málunum en við hér, í tíð nú-
verandi ríkisstjórnar okkar.
„Frumvarp þetta heimilar
ríkisstjórninni," þ. e. hinni
norsku, „víðtæk afskipti varð-
andi verðlag í landinu, vöru-
dreifingu og framleiðslumál,“
segir Lange; en um nauðsyn
verðlagseftirlits eins og ástatt
: er í heiminum, segir hann yf-
irleitt: „Sterkt verðlagseftirlit
og fastur verðlagsgrundvöll-
ur er orðinn knýjandi nauðsyn
• fyrir þjóðarafkomu, því að
'aæði er, að verðlag hefur farið
hækkandi að undanförnu og
allt útlit fyrir, að gjaldeyris-
jöfnuðurinn við útlönd verði
ekki eins hagstæður framveg-
•is og verið hefur.“
Auðvitað er Lange hér að
tala um Noreg; en vissulega á
það, ^m hann segir, ekki síð-
uít við um ísland. En hér fara
nú, sem kunnugt er, vitring-
ar með völd, sem eru á allt
öðru máli en Lange, og telja
verðlagseftirlit vera til ills
’eins! íhaldsstjórnin hér hefur
yfirleitt haft það að yfirlýstui
stefnumarki allt frá því að
hún tók við völdum, að eyði-
leggja verðlagseftirlitið, sem
áður hélt verðlagi hér þó í
nokkrum skefjum, og gera
verzlu.nina ,,frjálsa“, eins og
það er kallað. Þessu stefnu-
marki hugðist hún á sínum
tíma að ná með útgáfu ,,frí-
listans“ svokallaða og eftir-
farandi afnámi alls verðlags-
eftirlits; en afleiðingar þeirra
ráðstafana eru, öllum kunnar:
Verzlunarokur og dýrtíð, sem
ekki á sinn líka í neinu ná-
lægu landi. En það er svo sem
ekki, að íhaldsstjórnin hér
hafi látið lér segjast af slík-
um afleiðingu.m verka sinna.
Nei, þó að „frjálsi“ innflutn-
ingurinn sé nú að vísu kom-
inn í strand og „frílistinn“
hafi aftur verið afnuminn með
boðun skylduverzlunarinnar
við vöruskiptalöndin suður 1
Evrópu og austan járntjalds,
skal „frelsi“ álagningarinnar
hér heima halda áfram og
verðlagið vera eftirlitslaust
eins og það hefur verið hin
síðustui missiri verzlunarok-
urs og vaxandi dýrtíðar! Því
að þanníg vill Björn Ólafsson
hafa það!
Einhverjir aðdáendur hinn-
ar „frjálsu“ og eftirlitslausui
verzlunar hugsa nú máske, að
það sé ekki mikið að marka,
hvað Halvard M. Lange segi
um verðlagsmálin og norska
stjórnin geri í þeim; hann sé
jafnaðarmaður og hún jafnað-
armannastjórn, og allir viti,
að jafnaðarmenn séu með
„höftum“, eins og það er oft
orðað í Morgunblaðinu; en þá
er því til að svara, að það er
svo sem ekki aðeins jafnaðar-
mannastjórnin í Noregi. sein
nú telur nau.ðsýnlegt, að við-
halda sterku verðlagseftirliti,
heldur og svo ágæt borgaraleg
stjórn og stjórn Trumans í
Bandaríkjunum og jafnvel í-
haldsstjórnir eins og stjórn
Churchills á Englandi. Ann-
að eins ábyrgðarleysi í við-
skipta- og verðlagsmálum
og það, sem viðgengst hér
undir stjórn Björns Ólafsson-
ar, fyrirfinnst yfirleitt ekki í
einu, nálægu landi, þótt leitað
væri með logandi ljósi; enda
ér útkoman hér hjá okkur
eftir því: Dýrtíð og verzlu.nar-
okur, sem er að sliga þjóðina,
og óhagstæðari viðskiptajöfn-
uður við útlönd en dæmi eru
til í viðskiptasögui okkar!
En það er ekki mikið verið
að læra af reynslunni hér,
hvað þá af öðrum þjóðum,
sem viturlegar hafa farið að
ráði sínu en við í tíð núver-
andi ríkisstjórnar. Það þykir
nóg, að Björn Ólafsson, með
helztu; braskara landsins að
baki sér, fordæmi allt verð-
lagseftirlit og staglist á eld-
gömlum og úreltum trúar-
setningum „liberalismans"
um „frjálsa verzlun“. Með
skírskotu.n til þeirra er ó-
stjórninni í viðskipta- og
verðlagsmálunum haldið á-
fram, svo að fámenn klíka
heildsala geti rakað saman of
fjár á kostnað þjóðarinnar!
Já, ólíkt höfumst við að, ís
lendingar og Norðmenn, —
viðskipta- og verðlagsmálun-
um að minnsta kosti.
Inngönguhliðið við sýningarsvæði, skólahúsið í baksýn. — Ljósmyndari: Stefán Nikulásson.
Iðnsvningin sem verður opnu
TÖLUVERT á þriðja hundrað um og vélahlutum, og þarna
iðnfyrirtæki taka þátt í hinni verður m. a. hin nýja dieselvél
stóru og yfirgripsmiklu iðnsýn j vélsmiðjunnar Héðins, en við
ingu, sem opnuð verður í nýja inngönguna í skólahúsið stend-
iðnskólahúsinu á Skólavörðu-' ur ,,Járnsmiður“ Ásmundar
hæð klukkan 2 í dag. Þarna gef t Sveinssonar í allri sinni reisn,
ur að líta flestar eða allar grein knálegur og kraftalegur karl —
ar íslenzks iðnaðar eins og hann1 og vegur reyndar þrjár smálest-
er í dag, og margar nýjungar. ir.
munu verða sýndar þarna, sem j
koma munu sýningargestum á ] SðNING A 5000—6000
óvart, enda e_ru sumir sýnendur, FERMETKA GÓLFFLETI
mjög leyndardómsfullir í deildj Sýningardeildir eru á öllum
um sfnum, og hafa haft kntað hæðum iðnskólahússiíis, eða á
að sér undan farna daga meðan gamtals 5000—6000 fermetra
þeir hafa verið að koma munum gólffleti. Á neðstu hæðinni
sínum fyrir, svo að ekkert frétt (kjallaranum) .er eingöngu
izt af því, sem innao dyra ger- þungaiðnaður; á annarri hæð
izt, fyrr erí um leið og sýningin matvælaiðnaður, veiðarfæri, bif
reiðahlutir, reiðhjól og máln-
ingavörur, á þriðju hæð bygg-
ingariðnaður, léttur málmiðnað
ur og rafmagnsiðnaður, og loks
deildanna, sem þeir vilja ekki áð'
neinn hnýsist í meðan á undir
búningnum stendur. Hafa þeir
því frá því sýningarbása sína lok
aða frá- því þeir byrjuðu að*
koma vörum sínum fyrir og eng
um hleypt þar inn- nema .starfs
fólki sínu. —
En í dag verður sýningin öll
um opin og landslýður fær að
kynnast því hvað uhnið hefur
verið — ekki aðeins því, sém hef
ur verið að gerast uppi í iðn-
skóla síðustu dagana, heldur
einnig því, sem íslenzkir iðnað
armenn hafa afrekað i kyrrþey
á‘vinnustöðvum sínum á undan
förnum árum. í. K.
Kauðungaruppboð
sem auglýst var í 50., 52. og 53. töl. Lögbirtingablaðsins
1952 á hluta í húseigninni Hjallaveg 5, hér í bænum,
þingl. eign Óskars M. Jóhannssonar, fer fram fetir kröfu
bæjargjaldkerans í Reykjavík og Gústafs Ólafssonar hdl.
á eigninni sjálfri föstudaginn 12. sept. 1952, kl. 2Vz e. h.
Það sem selt verður er neðri hæð hússins, 4 íbúðar-
herbergi með W.C o. fl., allt laust til íbúðar nú þegar.
Uppboðshaldarinn í Reykjavík.
AB — AlþýSublaðiS. Otgefandl: AlþýSuflokkurmn. Eitstjór!: Stefán Pjetursson.
Axxglýsingastjóri: Emma Möller. — Eitstjómarsímar: 4901 og 4902. — Auglýsinga-
Eimi: 4906. — Afgrelðslusíml: 4900. — Alþýðuprentsmiðjan, Hverfisgötu 8—10.
Áskriftarverð blaðsins er 15 krónur á mánuði; í lausasölu 1 króna hvert tölublað.
AB4
er opnuð.
INNANHÚSS STORMUR —
OG STARFANDI HENDUR.
Tíðindamaður AB gekk í gær er þar stór sýningardeild frá Sam
morgun upp í iðnskólahúsið; bandi íslenzkra samvinnufélaga,
hitti þar að . máli Helga Bergs, * en það sýnir þarna í heilli álmu
framkvæmdastjóra sýningarinn á þessari hæð framleiðslu hinna
ar og nokkra starfsmenn, bæði ýmsu iðnaðarfyrirtækja sinna.
sýningarinnar og einstakra fyrir ' Á fjórðu hæð eru sýndar vefn-
tækja, er voru að.vinna þar\>a í aðarvörur, skartgripir og skraut
sýningarbásum sínum. » | munir, og einnig er þar deild
Þetta var síðasti dagur undir helguð bókagerð, það er úr prent
búningsins og hver hönd á lofti,' iðninni, bókbandi og mynda-
enda áttu allar sýningardeildir mótagerð, og loks eru á efstu
að verða fullbúnar á miðnætti hæðinni sýnd húsgögn og hús-
í gærkvöldi. Hundruð starfs- munir.
manna var á fleygiferð um hús
ið. Það var bókstaflega stormur TUGIR MANNA UNNU AÐ
á göngunum vegna umferðar -— UNDIRBÚNINGI
og alls staðar voru starfandi | Undanfarnar vikur hafa tugir
hendur; niður við gólf, uppj v;ð , manna unnið að undirbúningi
loftin og upp um alla veggi! sýningarinnar, fyrir utan sjálfa
þarna voru iðnaðarmenn úr jðnaðarmennina, sem unnið hafa
um greinum með áhöld sín, listajyið byggingu hússins. Hefur sýn
j menn í skræpóttum vinnuslopp ingarnefndin sjálf haft um 40
um með litapensla í toöndum, j manns í þjónustu sinni, og nú
síðast hafa bæði trésmiðir mál
arar og aðrir inðaðarmenn sem
unnið hafa í iðnskólanum hjá
verktökum einnig beinlínis unn
ið fyrir sýinnguna. Loks hafa
svo iðnaðarfyrirtækin sjálf kom
ið með sitt starfslið síðustu dag
ana til þess að útbúa sýningar-
deildir sínar, þannig að starfs
fólkið við sýninguna hefur skipt
hundruðum.
Mörg iðnaðarfyrirtæki hafa
lagt tugir þúsunda króna og jafn
vel hundruð í það : ð gera sýn-
ingardeildir sínar sem bezt úr
garði.. og er mikil keppnj milli
fyrirtækjanna um það, að búa
deildir sínar sem bezt. Eru sum
ir með ýmsar nýjungar, bæði í
framleiðslu sinni svo og í sam
bandi við uppsetningu sýningar
j stúlkur á síðum buxum voru
l að sópa og taka til; vefja hin
, nýju stigahandriði með snærum
— sumar voru með fullt fang-
ið af blómum til þess að skreyta
sýningardeildirnar með, og sitt
hvað fleira voru þær að starfa.
SKRAUTHLIÐ OG LJÓSA-
DÝRÐ.
Þegar maður kemur upp á
Skólavörðuholtið dylzt manni
ekkj að eitthvað niikið standi
til. Þarna eru komin skrautleg
hlið, annað beint gegnt. Skóla-
vörðustígnum og h'itt við inn-
gönguna á' sýningarsvæðið, ljós
kastarar og skrautlýsing eru
umhverfis útisýningarsvæðið,
en þar verður komið fyrir margs
konar þungaiðnaði, svo sem vél
Orðabók álexanderi
Jóhannessonar
FYRSTA HEFTI þessa vérks
kom út í fyrra og er áframhald:
þess nú í prentun. Hefur þessa
ritverks verið lofsamlega getið
í ýmsum málfræðitímaritum eins
og Anglia, Niederdeu.tsohe Mit-
teilungen og Journal of English
and Germanic philology. í þessu
síð.astnefnda riti birtist nýiega
ítariegur ritdómur tim fyrsta
hefti orðabókarinnar eftir hinn.
nafnkunna málfræðing, próf.
Albert Moray Sturtevant. Segir
hann m. a..... það er óþarfi
að kynna próf. Alexander Jó-
hannesson eða að minnast á
hans mörgu og mikilsverðu rit
um forníslenzka málfræði. Hinn
geysimikli dugnaður hans og
málfræðiþekking kemur fram í
hverju einstöku riti hans. Hann
er sjálfstæður og frumlegur í
skoðunum .....Síoan gerir
próf. Stutevant nokkurar at-
hugasemdir um eiiistök orð og
skipulag verksins í heild, en tnl.
ur að lokum, að ritverk betta
muni án vafa verða talið eitt af
meiri háttar afrekum f ger-
manskri málfræði á vorum dög-
um. •' i
2. og 3. hefti (bls. 161—480)
verður gefið út í einu og eru
bæði .heftin væntanleg í októ-
ber næstk.
Sá hluti upplags 1. heftis, sem
ætlaður var til sölu hér á lándi,
seldist upp á skömmum tíma, en
þar sem margir hafa óskað að
fá ritið, en ekki getað fengið
það af fyrstu senaingu, hafa
verið gerðar ráðstafanir til að
fá viðbót.