Alþýðublaðið - 09.07.1953, Blaðsíða 5

jrimmtudaginn 9. júlí 1953
Einar Magnússon menntmkólakennarii
í ÞÆTTI sdnum um daginn
Ðg veginn í gærkveldi drap út
varpsstjóri, Vilhjálmur Þ.
Gíslason, nokkuð á skólamál,
taldi upp hve margir nemend-
or væru á hverju skólastigi o.
g. frv. í því sambandi lét hann
svo um mælt. að nú væri mi'kið
talað um skólamál, enda væri
það svo, að allir hefðu vit á
skóiamálum eins og stjórnmál
nm og skáldskap, enda mætti
það. til nokkurs sanns vegar
færast, þar sem á fléstum heim ,
iilijm væru börn, ::em gengu í
einhvern skóla_ og því væri það
ekki nema eðlilegt, að foreldr-
ar og skólabörnin sjálf gerðu
sér einhverja hugmynd ura
þesSi mál og hefðu sínar skoð-
anir á því, hvernig þeim ætti
að skipa. En ekki hafa allir
sömu skoðun á pólitíkinni, eins
Og berlegast hefur komið í Ijós
undanfarna daga, og nú erum
við búin að velja okkur for-
svarsmenn í þeim efnum, menn
af ýmsum skoðuinum, og von-
rum við kjósendurnir sem vor-
um frjálsir og valdamiklir á
CTinnudagmn, en aftur ófrjálsir
og valdalausir strax á mánudag
Inn, að þessir forsvarsmenn
okkar stjórni málefnum okkar
Jhvers og eins og allrar þjóðar-
ínnar í heild öílum til heilla
og blessunar, og kúgi okkur
ekki um of með sköttum og
tollum og ráðum og uefndum
og annarri áþján og ófrelsi. Og
meðal þess_ sem þessir forsvars
menn okkar, þingmennirnir,
eiga að fjalla um, eru skóla-
jnál þjóðarinnar. Og um þau
vilja ýmsir gefa þeim góðar
ráðleggingar og bendingar, og
þeirra á meðal er ég. En þar
eru heldur ekki allir á ei'nu
máli. Um skólamál hefur verið
talsvert talað og skrifað og
margir lýst óánægju sinni yfir
skipan þeirra á einn og annan
veg. Meðal annars hafa ýmsir
minnzt á þau í útvarpserindum
og ber þá fyrst að nef'na tvö ut
varpserindi Jónas'ar Jónssunar
skólastjóra, en þau vöktui
mikla athygli. Flestir þeírra,
gem um þessi mál hafa rætt,
hafa látið í Ijós óánægju sína
með það skipulag, sem tekiö
var upp með nýju fræðslulög-
unum 1945 og framkvæmd
þeirra. Og auk þess hafa þeir
borið fram ýmsar aðfinnsluir
við starfshætti okkar kennar-
anna, einkum í sambandi við
prófin. Kennarar hafa aftur á
móti lítið látið til sín heyra,
og því hefur ýmsum hugmynd
um, sem okkur finnast rangar
og byggðar á þekkingarleysi
verið ómótmælt og því getað
síazt út til almennings og gert
starf okkar þar óvinsælla en
ég tel að efni standi til. Kenn-
urum, bæði einstökum mönn-
um og heilum hópum þeirra, er
því kennt um margt, sem af-
lagá fer, en þeir eiga enga sök
á, heldur aðrir aðilar, þeir sem
valdið hafa. Fyrir þessar salcir
tel ég ekki úr vegi, að ég, sem
hef stundað kennslu í 31 ár við
flesta unglingas'kóla í Reykja-
vík, fái líka að leggja orð í
belg fyrir mína hönd og þeirra
stéttarbræðra miima, sem
kunna að vera mér sammála að
einhveipu leyti, og lýsa skoðun
minni á því_ hvernig ég teldi
skynsamlegast eins og sakir
Etanda að sldpa þessum málum
og framkvæmd þeirra. En áðu.r
en ég sný mér að því efni. vildi
ég bera hö'fld fvrir höfuð okkar
kennaranna vegna ýmiss'a á-
sakana, ^em oft hafa komið
fram í okkar garð, og ég tel
ekki réttmætar, en byggðar á
misskilningi.
ER SKÓLALÆRDÓMURINN
FÁNÝTUR?
Stundum heyrir maður frá
því sagt, að einhverjir mið-
aldra mertntamenn geti ékki
hjálpað böi'num sínum með
námsefnLþað, sem þeim er fyr-
ir s'ett að læra, því að þeir
kunni það ekkí, og þetta er svo
notað sem rök fyrir því, að
námsefnið sé of þungt fyrir
börnin, eða bara eintóm vit-
leysa. f
Þá hef ég líka heyrt það í
útvarpi og lesið í blöðum, að
einhverjir frægir vísindamenn
og rithöfu'ndar í Danmörkui

I *

eða Ástralíu hafi gert sér það
til gamans að ganga óundirbú-
ið undir gagnfræðapróf eða
stúdentspróf og þeir hafi ým-
ist fallið með glans eða sliðrast
upp á lélegri 3. einkuun. Þetta
er svo notað sem rak fvrir því
hversu fánýtur skólalærdómur
inn sé í mörgum greinum,
helzt ekkert annað en sundur-
lausir fróðleiksmolar og smá-
smyglislegur tíningur, sem eng
um komi eða geti nokkurn
tíma komið að gagni, og því sé
tíma og kröftum nemendanna
illa varið í að læra þetta, sem
aldrei var neins virði að kunna
og gleymist eftir stuittan tíma.
SKAÐLEGUR ÞVÆTTINGUR
Vitanlega hefur það verið
svo og er svo og rnun verða
svo, að ýmislegt af því, sem
kennt er í skólum, mætti missa
sig, en að öðru leyti væri þessi
þvættingur í raun og veru ekki
svara verður, ef við skólakenn
ararnir yrðum þess ekki oft
varir, að nemendur okkar taka
mark á hor.um í baraaskap sín
um og fyllast mótþróa gegn því
að læra eiít og annað, sem skól
inn ætlast til að þeir geri
vegna þess að það sé bara ó-
þarfi og komi þeím aldrei að
gagni, og gera sjálfum sér
þannig mikinn skaoa go vajta
kennurunum erfiðleikum.
Og það er dálítið mismu'u-
andi frá ári til árs, hvaða náms
greinar taidar eriv óþarfar og
skaðlegar fyrir sanna menntun
nemendanna, og óþarfi ef ekki
naglaskapur af forpokuðum
kennurum að bera þær á borð.
Þegar ég var í skóla, þótti
það t. d. fí'.it og be'rá vott r.m
mikla skáldlega hæfíleika. og
andlegheit að geta ekki eða
vilja ekki læra stærSfræði eða
almennan reikning, og eimir
jafnvel eftir af því enn hjá
ýmsum miðaldra mönnum.
Þeir benda líka á það, að í dag
Iegu lífi þurfi fæstir neitt að
nota stærðfræðilegar formúlur,
sem þeil þar að auki séu fyrir
löngu bú'íiir að gleyma, ef þeir
hafa þá nokkurn tíifta lært þær.
Og slík fornaldar vinnubrögð
eins og samlagning eða marg-
földun f huganum séu nú löngu
úrelt, miklu nær sé að kentia
nemendum að nota reiknivél
og taka stúdentspróf í'því.
SKAÐSEMI
MÁLFRÆÐINÁMSINS
Núna upp á síðkastið er það
þó einkum kennsla í íslenzkri
málfræði, réttritun og setn-
ingafræði, sem ráðizt er gegn
og hún talin ein meginorsök
fyrir menningarleysi skóla-
æskunnar.
Ég skal játa bað að á tíma-
bili fyrir svo sem 10—15 ár-
um lögðu.margir íslenzkukenn
arar allt of mikla vinnu og
tíma í það, að reyna að gera
alla sína nemendur, líka þá tor |
næmustu, stálslegna í þessum
fræðum, svo að aðrar greinar
íslenzkukennslunnar urðu út-
undan, en þetta er tiú óðum að
breytast, þar sem ég þekki til.
Ég hef sjálfur um mörg ár, í
hinni óvinsælu undirbúnings-
deild minni undir menntaskól-
ann, kennt þessi fræði og
reynsla mín var sú, að miðl-
ungsgreindir nemendur og
betri lærðu þetta á stuttum
tíma til sæmilegrar hlítar, en
þeir ógreindari aldrei að veru-
iegu gagni_ hversui sem ég fór
að. En vissulega höfðu þeir líka
nokkurn þroska af því að glíma
við þessi viðfangsefni. Evi jafn
óviturlget og það er að l'áta
aðra þætti möðurmálskennsl-
unnar sitja á hakanum fyrir of
miklu málfræði- og setninga-
fræðistagli, jafn fráleitt er
það r.ö halda því fram, að þess-
ar fræðigreinar séu flestui fólki
gagnslitlar.
HÁSKÓLAR ALÞÝÐUNNAR
Menn, sem að náttúrafarí
eru fluggáfaðir og ólust upp í
„háskólum alþýðunnar“, eins
og séra Árni Þórarinsson .kall-
aði menningarheimilin í sveit-
inni áður fyrr, hafa margir orð
ið ræðusnillingar og ritsnill-
ingar og vel að sér í bókmennt
u.m, enda þó að þeirjjafi aldrei
leitt hugann að mismun á að-
alsetningu og aukasetningu,
skilyrðistengingu eða tíðarteng-
ingu, fallvaldi eða forsetning-
arlið. En það er algerlega röng
ályktun hjá þeim sömu giáfuðu
mönnum að þetta sé fánýtur
eða skaðlegur fræðatíningur,
sem einungis drepi niðu^ rnál-
smekk og a'ndagift. Þess ber að
gæta, að þeir fluggáfuðui eru
örfáir og þeir gáfuðu mjög fá-
ir, og „háskólar alþý'ðunnar“
eru nú varla lengur til.
Líf allrar þjóðarinnar hefur
tekið slíkri gjörbreytingu þrjá
síðuistu áratugina, að ið, sem
erum komin yfir miðjan aldur,
eigum stundum erfitt að átta
Framhald aí 7. síðu.
..
Á krýningardaginn heiðraði konunglegi
fiugheri'nn Elísabetu drottningu með því
að fljúga yfir Buckingharrffiiöll. Tóku á annað hundrað þrýsti-
loftsflugvélar þátt í fiuginu. Hér sjást aokkrar þeirra fljúgandi
fram hjá höliinni, en undir sjást skreytingaínar á The Mall.
GOLFVELLI héfur veríð komið fyrir í Tjarnargarðinum,
að þvf er segir í bréfi, sem tveir garðyrkjumenn bæjarins hafá
ri.tað bæjarráði, oj kvaS ræktunarráðunautur bæjarins standa
fyri'r því fyrirtæki, sem rekið mun verá tii ágóða fyrir ein-
síakling'a.
Hér fer á eftir bréf garð-
yrikjumanna til bæjarráðs:
,jHáttvirt. bæjarráð Reykja-
víkur.
Það vakti furðu .okkar, sem
störfum í skrúðgörð’im Reykja
víkur, þe.gar vörubiíreið, hlað
in mislitúm skémanf|ækjtum.
var ekið inn í Tjarnargarðinn
eftir hádegið í dag, 7. júlí, og
affermdur við nýræ'ktarflötina
í suðausturhorni garðsins. En
undrun ökkar varð þeim mun
meiri er við fengum skýringu
á þessum skráepóttu Tivolitækj
um. Her var kominn ræktun-
arráðunautur Reykj aví kurbæj
ar með fuHu samsbykki bæjar-
stjórnar Reykjavíkur, að því er
við bezt vitum og fcyggst Irann
revna hé.r annan ,.golfvöll“
þeir vaktaðir fyrír ógangi ung
iinga, er íreista þess að nota.
grasflaíirnar sem sparkvöll.
Með þessar staðreyndir í:
huga .erurn víð uhdrandi á ráð-
stöfun bæjaryfirvaldanna, ef
leyfa skal einstaklingum að
taka spildu-r úr a'!mennings~
görðum bæjarbúa til rekstura
á slíkum fyrirtækjum sem því,
er hér stendur til að koma fyr~
ir á -fullræktuðum grasflötum
Tjarnargarðsins, og sjóum við
enga nauðsvn þess, þar sem
skemmtigárðurinn Tívoli er
skammt undan, og þar eiga
skemmtitæki þessi ágætlega
heima.
Hins vegar þætíi okkur slík
ur le’kvangur sem .Vasagolf-
völiur“ afsakanlegur í Tjarnar-
með svipuðu sniði og þann, er garðinum, ef rekstur hans
hann lét setja.'.uþp-á Klambra-
túni á s. 1. sumri. ’■
Það gladdi okku'r garðyrkju
menn bæjarins mjög, er bæ jar-
ráð vísaði á bug óskum uir..
að Arnaihólstún yrði 'skert raeð
uppsetnmgu ,,Vásn-golfvallar“
rjú. í vetur. og við létura okk-
ur ald.rei til hu-sar koma, að
einh vinsælasti blétíur bæjar-
búa — Tjarnargarðurinn -—
væri í yfirvofandi hættu fyrir
fjáröflunarfyrirtækjimi ein ■
staklinga. Er hætt við, að mörg
um bæjarbúurii, 'era leita i
Tjarnargarðinn í frMundum
slínuhi frá rgjri og skarkala got
unhar, þyki nú kyrrðin og frið
sældin úti á þes-sum stáð.
Áriléga verja bæjarbúar tug-
um þúsund-a króna til viohalds
og endurhóta á skruðgörðum
sínum, og á hverjum degi og
ÖU kvöld, allt árið í kring, em 1
væri ætlaður til íjáröflunar í
bágu s'krúð-garða fcæjarins, t.
d. með það fyrir augum, að tö-k
yrðu á að byggia skýli yfir
Verkfæri, sem óhjákvæmilegt
er að haía í ■g.arðinum, svo og
til bvpgingar kaffistofu fyri-r
starfsiið garðanna, salerni o,g
hreinlætisherbérgi, og síðast en
ékki sízt til aukinnar trjárækt
ar í Tja-rnargarðinum.
Víð undirritaðir garðyrkju-
hienn hiá Reykjavíkurbæ vilj-
um leyfg _ okkur að mótmæla
krö-ftuglega, að Tjarnargarður-
inn verði gerður að f járöflun-
arstað fýrir éinstaklihga. Jafn
framt viiium við tjá bæjarráði
'bað, að bref betta verð-ur sent
öilufi. dag’blöðurn bæjarins til
birtingar.
Vii'ðingarfyllst,
Björn Kristófersson :
Hafliði Jónsson.“ , I