Alþýðublaðið - 09.07.1953, Side 7

Fimmtudaginn 9. júlí 1953
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Framhald ai 5 si'ðu.
okkur á því. og hættir þá um
of við að dæma út frá umhverfi
æskudaga okkar. Mikill -.hluti
unglingan'na vex nú upp í kaup
stöðum og þorpum, og þar eru
aðstæðurnar aðrar en í „háskól
um alþýðunnar". Nú verður
beinlínis að kenna það, sem áð
ur lærðist ósjálfrátt, og svo er
það með móðurmálið, og einn
þáttur þess er málfræði og
setningafræði. En það er eins
með þetta og annað. „Þetta
ber að gjöra og hitt ekki ógjört
að láta.“
ALMENN MENNTUN
Svo er það líka með ýmis-
legt í öðrum námsgreinum
sem menn hafa fett fingur út í
og talið hrein aukaatriði, svo
sem t. d. meltingarfæri dúf-
unnar og rjúpunnar eða borg-
irnar á Sjálandi, eða hafstraum
•ana við Ameríku.
í almennum skólum verður
að grípa víða niður í ýmsum
fræðigreinum, þjálfa náms-
hæfileikana, æfa minnið og
hugsu.nina og fá almennt yfir-
lit yfir höfuðatriði þessara
fr'æðigreina með inokkurri ná-
kvæmni á einstökum sviðum,
til þess að venjast vandvirkni
og nákvæmni, læra að, iesa of-
an í kjölinn, líka það sem
stendur í svigum, og safna fróð
ieiksmolum víða að, fá það,
sem einu sinni var kallað al-
menn menníun. Frá skólu.num
dreifast nemendurnir út í ýms-
ar sérgreinar lífsins, þar byrj-
ar sérhæfingin til þess að taka
þátt í atvinnulífi þjóðarinnar.
Og gleymist þá kannske fljótt
ýmist þetta og ýmist hitt af
skólalærdómnum. en á öðrum
sViðum bæta menn við það,
s'em í skólanum var lært, eftir
því í hvaða sérgrein menn
lenda.
SKÓKKEPPA
SÉRHÆFINGARINNAR
Sérhæfingin í atvinnulífi nú
tímans verður meiri og meiri
með hverju árinu;, eftir því sem
vélunum fjölgar. Hún er ef-
laust góð til eflingar afkast-
anna í framleiðslunni, en
hættuleg fyrir andlega heilsu
og menni'ngu einstaklingsins.
Þegar við kennararnir horfum
yfir eina bekkjardeild, þá vit-
um við, að þessir ómótuðu ung
lingar eiga eftir að lenda hver
í sinni sérgrein einhvern tíma
í lífinu, e'n við vitum ekki
livar hver lendir, og það ligg-
ur ekkert á að vita það. Og því
viljum við reyna að veita þeim
ölium einhverja þá sameigin-
lcgu alnienna fræðslu í öllum
þeim undirstöðuatriðum þekk-
ingarlnnar, æm fram að þessu
hefur greint manninn frá dýri
og verður vonandi í framtíð-
inni til þess að greina mann-
inn frá vélinni, sem hann vinn
ur við. Og enda þótt við kenn-
ararnir þykjumst stundum
geta vitað. að þessi hafi hæfi-
leika sérstaklega í þessa átt og
annar í hina, tel ég það ekki
rétt að byrja á því strax á
bernsku- eða unglingsárum að
þjálfa þessa sérhæfileika sér-
staklega á kostnað annarra
hæfileika og annarra náms-
greina. Þessir unglingar hafa
líka gott af að glíma við þau
viðfangsefni, sem þeir hafa
minni hæfileika til. Sérhæfing
in byrjar nógu snemma, þó að
hinir almennu U'nglingaskólar
stuðli ekki að henni. Lífsbarátt
an sér fyrir því. Éfnafræðing-
u.rinn hefur líka gott af því að
hafa lært fögur Ijóð, og bif-
vélavirltinn að hafa lært mann
kynssögu. Eitt aðalhlutverk
unglingaskólanna held ég að sé
einmitt að forða sál mann-
anna frá því að lenda í skó-
kreppu sérhæfingarinnar. Og
einmitt þess vegna á skólinn
að koma víða við og vekja
margvíslegan áhuga á hvers
konar menningu, láta sér ekk-
ert mannlegt óviðkomandi. Hjá
miklum hluta nemendanna
verður þetta kannske ekki
nema nasasjón, en við vitum
aldrei hvað upp af því kann að
spretta, þegar lengra líður.
ÓHENTUGAR
KENNNSLIJBÆKUR
En ég skal taka það strax
fram, að ég tel, að naargar af
þeim kennslubókum, sem nú
eru notaðar í barna- og ung-
lingaskóhim, séu mjög gal/aðar
og jafnvel sumpart til niður
dreps fyrir áhuga nemenda á
þeirri fræðigrein sem þær
fjalla um, en það er annað mai.
sem ég get ekki rökstutt hér
og enda ekki vettvangur til
þess.
Niðurlag á rnorgun.
Framhald af 4. síðu.
ast með því sem var að gerast.
Athöfni.n sjálf hvíldi í raun-
inni á tveimur aðilum ein-
göngu, drottningu og erki-
bÍ9kupi, en hann var mjög
skörulegur og tafði ekki tím-
ann að óþörfu. Mildar æfingar
fóru fram dagana næstu á
undan og verður það skiljan-
liegra þegar vitað er hversu
flókin athöfnin er.
■Síðan gekk konungsfólkið út
og svo hver af öðrum og þar
með var athöfninni í kirkjunni
lokið.
Þegar út úr kirkjunni kom
ók drottning í tvær klukku-
stundir um götur horgarinnar
til þess að taka á móti hylli
almennings og kom aftur í
höllina á fimmta tímanum.
Öll kvöldin safnaðist mikill
mannfjöldi fyrir íraman kon-
ungshöllina til þess að hylla
drottninguna og vakti það
mikinn fögnuð þegar hún kom
fram á svalirnar og veifaði til
fiöldans.
(Frá skrifstofu forseta íslands
Reykjavík, 4. júlí 1953).
gn
Framhald af 1. síðu.
gerð kjörgagna utan kjörstaða.
Séu þau ekki þannlg gerð, eru
þau ólögleg.
Nú er komið í Ijós að kjör-
gögnin, sem dómsmáiaráðuneyt
ið lét .gera o.g sendi út til notk
unar við nýafstaðnar alþingis
kosningar eru gegnsæ, og er
leyndínni þannig svipt af kosn
ingu þeirra mörgu þúsunda
kjósenda, sem atkvæðisréttar-
Lns neyttu fyrir kjördag.
Það er eitt grundvallaratriði
kosninga í lýðfrj álsum lönd-
um, að þær séu algerlega leyni
legar, til þess að irjósandinn
sé engurn háður, nema sam-
visku sinni, enginn geti beitt
hann þvingun, vegna þess,
v hvernig hann hafi kosið, og
lenginn gengið úr skugga um,
hvort staðið hafi verið við gef-
in loforð, ef mútum hefur ver-
ið beitt í fé eða fríðindum.
I 95. grein kosningalaganna
segir svo: „Láti kjósandi sjá,
hvað á seðli hans er. er seðill-
inn ónýtur og má ekki leggja
hann í atkvæðakassann“.
Nú eru kjörgögnin þannig,
að auðvelt er að sjá gegn um
seðilinn, hvernig kosið hefur
verið, aðeins með þv.í að lyfta
honum lítillega frá borði. En
sé atkvæðaseðillinn borinn
unn að birtu, blasir við lista-
bókstafurinn eða nafn þess,
sem- kosinn var, eins skýrt og
það væri á opnu blaði.
LJÖSMYNÐ AF KJÖRSEÐLI
Sést þetta greinilega á liós-
mynd þeirri, sem hér er birt.
Hún er af neðri hluta af lok-
uðum kjörseðli, sem notaður
var utan kjörstaðar við at-
kvæðagreiðsluna um daginn.
Memn taka eftir því, að neðri
hluti myndflatarins er nokkru
dekkri en efri hlutinn. Þetta er
af því, að kjörseðillinn sjálfur
er tvöfaldur. En ef menn
skyldu halda. að nafnið á seðl
inum sé ritað utan á seðilinn,
þá er bað misskilningur. Það
er ritað inman í seðlinn og sést
á þennan hátt í aean, þegar
horft er á kjörseðilinn móti
birtu.
STÓRKOSTLEGT HNEYKSL-
ISMÁL.
Um það er því engum blöð-
um að fletta, að hér er stórkost
legt hneykslismál á ferðinni.
Utan kjörstaða-kosningin er
Lisfmunií og málverk til sýnis og
■■I r
l
iSAMÚEL JÓNSSON frá Sel-
árdal í Arnarfirði er mikill
hagleiksmaður á tré og einnig
drátthagur vel.
Hann. sýnir nú í Miobæjar-
barnaskóianum ýmsa listmuni,
er hann hefur sjálfur gert. Með
al þeirra er skápur haglega
gjör og alsettur íslenzkum
kufungum, skeljum og kóröll-
um. — Einnig sýnir Samúel
þarna stóran fjölskyldumynda-
ramma fyrir 8 myndir. Er
raminn einnig skreyttur skelj-
um og kóröllum.
Þá eru á sýningu Samúeis 18
olíumálverk og fjórar vatns-
litamyndir eftir hann.
Meðal myndanna er olíumál-
verk, sem sýnir afstöðu og
húsaksipun á prestsetrinu Sel-
árdal árið 1895, í búskapartíð
séra Lárusar, föður Ólafs pró-
fessors.
Samúel er nú 63 ára að aldri,
en þrátt fyrir það, er það nú
í fvrsta sinn, sem hann kemur
til Reykjavíkúr.
Þeir, sem hagleik unna og
áhuga hafa á listrænum vinnu
brögðum, ættu að leggja leið
sína í Miðbæjarbarnaskólann
þessa dagana og skoða sýningu
Samúels Jónssonar. Sýningin
er opin daglega til 12. júlí kl.
1—10 á kvöldin.
Það er víst, að Arnfirð-
ingar búsettir hér í borg, og
aðrir, sem þekkja Samúel,
munu hafa hug á að hitta
hann nú, meðan hann dve'lur
hér, og er ekki að efa, að þeir
fjölmenni sérstaklega til að sjá
listmurii hans og myndir.
Þessi fyrsta ferð hins aldr-
aða alþýðumanns til höiuðborg
arinnar þyrfti helzt að verða
honum bæði til fjár og frama,
auk þess sem hún verður hon-
um áreiðanlega bæði til Upp-
örfunar og skemmtunar.
ekki leynileg í þetta sinn. Vit-
undarvottar hafa naumast kom
izt hjá að sjá, hvernig kosið
var. En ekki nóg með það,
heldur liafa starfsmenn í kjör-
deildum, sem fjalla skulu um
kjörgögn þessi, áður en at-
kvæðaseðillinn er aðskilinn frá
stofninum, með engu móti get-1
að varizt því að sjá í sömu
andránni nafn kjósandans á ;
stofninum og þess sem kosinn
var á kjörseðlinum.
Dómsmálaráðuneytið hefur
bannig brugðizt þeirri lögá-
kveðnu skyldu sinni að sjá um,
að pappírinn, sem valinn væri
í kjörgögnin, hefði þá eigin-
Ieika sem lögin ákveða, til þess
að tryggja leynd kosningarinn
ar.
HEFUR STÓRKOSTLEGT
KOSNING AMIS FEELI
ÁTT SÉR STAÐ?
Þetta opnar alls konar mögu-
Ieika til misnotkunar og mis-
ferlis, og er það engan veg-
inn dygð dómsmálastjórnar-
innar að þakka, hafi meirihátt
ar kosningasvik ekki átt sér
stað á þeirn upplagða grund-
velli, sem lagður er til slíks
fyrir fésterka aðila með hin-
um gegnsæju kjörgögnum.
En rannsókn á því er í raun
inmi annað mál og þó ekki þýð
ingarminna, þegar um er að
ræða kjör sjáifrar löggjafar-
samkomunnar til næstu fjög-
urra ára.
Á þessu máli verður að taka
þannig, að slíkt sem nú hefur
skeð, komi aldrei fyrir aftur.
Úfiiega á fjöiium
Framhald af 8. síðu.
Girðingin liggur frá Hofs-
jökli til Hvítár með fram
Jökulfalli að austan, og með
Hvítá niður í byggð allt niður
á móts við Skálho'lt. Ekki er
þó mikið hirt um að hafa girð-
inguna fjárhelda í byggð, af
því að þar er Hvítá talin góð
vörn, en upp við Bálfell eða
þar fyrir oían heldur hún
hvorki fé né JökulfalL sem að-
greinir afrétt Tungnamanna
og Hi'eppamanna.
VIKUÚTÍLEGA.
Gert er ráð fyrir, að við-
gerðin á girðingunni taki viktt
tíma. Liggja viðgeröarmennirn-
ir í tjöldum. Munu þeir fara
með girðingunni allri niður að
byggð. Þótt engin sauðfjár-
veiki sé hér í sveitum, þykir
vissara að koma í veg fyrir
samgang fjárins á afrétti, e?
til þess kæmi, að veiki yrði
vart á öðru hvoru svæðinu.
Skálholf
Framhald af 8. síðu.
SKÁLHOLTSHÁTÍÐIN
19. JÚLÍ.
Skálholtshátíðin verður í
sumar eins og undanfarin
sumur. Hátíðin fer ætíð fram
næsta sunnudag eftir Þorláks-
messu eða 19. júlí í sumar.
Undanfarin sumur hefur alltaf
verið fjölmenni á Skálholts-
hátíðinni og má búast við, að
svo verði einnig í sumar.
Biksleinn
Framhald af 8. síðu.
BRETAR HAFA ÁHUGA.
Það var á vegurn brezks fé-
lags, er framleiðir m. a. slíkar
plötur, að sérfræðingarnir
tóku sýnishornin, en ekki er
unnt að segja um árangur fyrr
en rannsókninni er lokið.
ERFITT AÐ SEGJA UM
MAGNIÐ.
Erfitt er að segja um hve
mikið magn af biksteim er
þarna austur frá, þó að líkur
bendi til, að það sé allmikið.
Til þess að ganga til fulls úr
skugga um magnið þarf að
nota þarna a. m. k. jarðýtu en
sennilega bor. Slíkir aðgerðir
yrðu dýrar og auðvitað ekki
hægt að ráðast í þær, fyrr en
niðurstaða er fengin af rann-
sóknum Englendinganna.
KEFLAVÍK £ gær.
VERIÐ ER AÐ STEYPA
plötu ofan á kerið, sem bætt
var við bryggju hér í fyrra.
Pönftmarverðið er lág
Eftirfarandi listi sýnir pöntunarverð nokkurra vöru-
tegunda þ. 1. júlí sl. Til samanburðar er sett meðalverð
sömu vara í verzlunum í Reykjavík samkvæmt skýrslu
verðgæzlus í i óra.
Meðalverð
Pöntunarverð verðgæzlus+j.
Rúgmjöl 1. kg. 2,69 2,98
Hveiti 1 kg. 2,75 3,14
Haframjöl 1 kg. 2,90 3,29
Hrísgrjón 1. kg. 5,45 — 6,35 6,33
Hrísmjöl 1 kg. 5,85 6,14
Kartöflumjöi 1 kg. 4,15 4,89
Kaffi óbr. 1 kg. 24,90 26,99
Kaffi br. og m. 1 pk. 9,90 10,15
Kaffibætir 1 pk. 2,70 2*95
Kakaó Vk Ibs. ds. 7,55 8,51
Molasykur 1 kg. 3,95 4,53
Strásykur 1 kg. 2,90 — 3,10 3,36
Púðursykur 1 kg. 3,00 4,52
Rúsínur 1 kg. 9,80 ll’44
Sveskjur kg. 15,45 17,39
Suðusúkkulaði Va kg. pk. 11,20 13,25
þvottaefni útl. 1 pk. 3,80 — 4,15 4,86
þvottaefni innl. 1 pk. 2,50 - - 2 80 3,10
Q)
Samtals 121,32 (123,09) 13,7,82
Verðmunur 12—13,6%
Pönfunardeild
Hverfisgötu 52.
Sími 1727.