Alþýðublaðið - 10.07.1953, Blaðsíða 5

piísíudaginn 10. júlí 1953.
alþýðublaðið
V
gnmsoii
N-IÐDRLAG.
FROFIN
! Þá er. það a;vnr.ð atríSi í
starfi okkar kennaranna, sem
bft hefur sætt harðri ppinberri
gagnrýni, án þess að við höfum
Sromið því i verk að bera hösd
fyrir höfuð okkar, sumpart af
jnisskilinhi íyrirlitningu á fá-
fræði gag'nrýnendanna, og sum
part af kæruleysi eða hræðsluj
yið að lenda í löngum deilum,
©Sa þá stundum af þVí að gagn
rýnin hefur að einhverju ör-
Sitlu leyti verið réttmætt. En
jþað eru prófin. Einkum hafa
einstök atriði í landsprófsverk
efnum verið gagnrýnd opinber
lega. Nú skal ég taka það strax
fram, að ég er andvígur lands-
prófsfyrirkomuiaginu í grund-
yallaratriðum, og þ.egar nefnd
sú, sem samdi nýjuj skólalögin
Var að starfi, varaði ég hana
ímjög alvarlega við þv*í. Ég er
ibeldur ekki í landsprófsnefnd.
En ég held mér sé óhætt að
fullyrða. að iandsprófsnefndar
anenn séu yfirleitt starfi sínu
vax'.iir og hafi le5rst það af
Siendi nokkurn veginn eins vel
©g hægt er við þær röngu að-
stæður, sem þeir eiga við að
búa.
éRKTTMÆT GAGNRÝNI.
Flestar þessar aðfinnslur að
prófunum faafa átt að sýna,
feversui naglaleg og smásmugu-
Jeg prófin hafa verið, sýna það,
Sð þeir sem þau bjuggu til hafi
'spurt dira eintóm hégómleg
grakaatriði, og það, hvorfnem-
andinn hafi á prófinu getað ná-
kvæmlega munað eitthvert
ísmáatriði, hafi ráðið úrslitum
inn það, hvort hann stæðist
prófið eða ekki. Og mér til leið
jnda verð ég að meðganga það,
að í hópi slíkra gagnrýnenda
hafa líka verið kennarar. Þess-
ir gagnrýnend ur hafa þá oft
Stniðað við það, hvað þeir sjálf-
ir kunnu í þessum fræðum,
kannské áratugum eftir að
jþeir tóku próf í þeim og próf-
ið kannske miðað við ailt aðr-
er kennslubækur en þeir sjálf-
ir faöfðu lært, en síðan höfðui
jþeir gldreí gluggað meitt í þessi
íræði, en sérhæft sig á öðrum
sviðum. Hér er það sem skó-
kreppa sérhæfingarinnar segir
til öín. Hér um bii æfinlega
hafa þessi atriði, sem gagnrýnd
Jiafa verið, verið eitt eða tvö
Etriði af 100, og það, hvort
memándinn gat svarað þeim
eða ekki, hefur kannske hækk
að eða lækkað einkumn hans
um einn tíunda hluta úr stigi.
Ég man eftir einui atriði
landsprófi fyrir nokkrum ár-
um, sem mjög var gagnrýnt
Spurt var um reikstjörnuna
Pluto. Það var eitt atriði af 50
eða 60 atriðum í spurningun-
um. Em helmingúír prófsins var
á því fóíginn að gera ívær rit
gerðir, aðra urn einhverja sýslu
á íslandi og hina minnir mig
um Brazilíu.
Slíkir gagnrýnendur vita
lítið hvað þeir eru að tala um,
það fullyrði ég, en skaðlegir
geta þeir verið samt.
FRÓF EIGA AÐ VERA
NÁKVÆM.
Próf eiga að vera þannig
gerð. að þau skilji greinilega
rnilli þeirra, sem hafa uinmið
sitt verk vel, og þeirra, sem
hafa gert það miðlungsvel eða
illa. Þvi á prófið að vera marg
þætt, bæði spurt um aðalatriðí taldi Jónas aðeins upp þrjár,
og bað, sem kallað er aukaat-
riði, svo að aðeins sá, sem kann
niSur í kjölinn og hefur auk
þess fulikominn sldlning á við
fangsgfninu, geti fengið hæsíu
einkunn.
Þannig er lífið. Þar er k/af-
izt nákvðernni í virrnubrögðum..
Konan, sem saumar flík. en
gleymir að festa á hana hnapp
ana, er ekki talin góð sauma-
kona, þó að hún hafi munað
eftir að sauma fhidna saman,
og bílavið.gerðarmaðurin>n, sem
gleymir einum skrúinagla. get
ur valdið miklu tjóni. Það á
að krefjast nákvæmni í náminu
og iheiðarlegrar vinnu, og því
veröa prófin að vern nákvæ .:,
svo að hægt sé að .'■kilja milli
þess, sem er vel gerl, og þess',
sc-m er hálfgert eða égert.
GAGNRÝNI JÓNASAR
JÓNSSONAR.
Annað dæmi um slíka gagn
rýni á próf og rangar ályktanir
af því kom fram í fyrirle.hr.’
Jónasar Jónssonar skólastjóra
fyrir skemmstu. Harm ias þar
upp nokkrar spurningar úr
söguprófi í 4. bekk mennta-
skólans í Rvík síðastl. vor sem
dæmi um fáránlegt próf. Ég
tek það fram að ég hafði ekki
samið þetta próf, enda kenni
ég ekki sögu í 4. bekk.
Prófið var úr tveimur bók-
n, goðafræði og fomaldar-
sögu. Var sín ritgerðin '<fcr
hvorri bók. önnur um Orfevs
og hin um ghísku skáldin Æs-
kylos, Sofokles og Evripides.
Hver sá, sem eitthvað veit í
þessum fræðum, veit það, að
hér er ekki u,m nein hégómleg
aukaatriði að ræða. Fyrir þess-
ar ritgerðir reiknaðist helm-
ur einkunnarinnar. Ðn Jónas
gat ekki um þessar ritgerðir.
Spurnjrigarnar voru 10 og sum
ar þeirra í mörgum liðum, en
aðrar voru ritgerðarefni, u,m
allmikilvæg atriði, og fyrh’
þessar, rítgerðir reiknaðist svo
hinn helmingur ei'nkunnarinn-
sem að sumu levíi fjölluðu, um
smáatriði. eins og rétt er og
sjálfsagt. Gátu því útvarps-
hlusíendur, sem flestir eru fá-
fróðir um þessi efni, fenrið þá
meiningu út úr þessu, ao prof-
ið hefði ekki verið armað en
eintómu.r sparðatíningUr og
spurningar iim hégóma. ■— Slík
gagnrýni er ekki rétt og leiðir
ekki til neins nema rangfærslu.
Ég vildi vinsamlegast benda
þeim, sem í framtíði’ani þykj-
ast sjá eitthvað athugavert við
prófverkefni hjá mér eða öðr-
um á það, áð réttara væri. að
Ieita til viðkomandi kennara
um nánari upplýsingar, og jafn
val aS lesa kennsiubækurnar,
sem prófað er í, áður en þ-eir
rjúka í blöð eða útvarp með
rakalausar aðfinnslur. Og ég
held l'íka, að kenMarar ættu að
svara fullum hálsi um hæl þeg-
ar slíkt er á borð borið fyrir
þó að þeir hafi
ekki hirt um að
almenning,
hingað til
gera það.
Hvers skjddi trúa bví. að Danir flytja talsvert af tígriskettling
um úr landi? Þannig er það nú engu að síður; dýragarðurinn
í Kaupmannahöfn er víðfrægur fyrir tígrisdýrakyn sinn, og
dýragarðar um víða veröld kau.pa þaðan tígriskettlinga við
háu verði þegar þeir eru þar fáanlegir.
GALLAR NÝJU
FRÆÐSLULAGANNA.
En þó að ég þurfi að leiðrétta
þetta atriði í fyrirlestri Jónas-;
ar Jónssonar. vil ég taka það i
fram að ég er í höfuðdráttun-
um sammála honum um það,
að sú skipun skólamálahna,
sem upp var tekin með jnýjú
fræðslulögunum, er röng, enda
hef ég áður sagt það opinber-
lega og skrifað um það í blöð
og benti nefndinni, sem samdi j
lögin, á það þegar í upphafi.
£>n það stoðaði ekki.
Og í annan stað hefur fram
kvæmdira bæði af hálfu yfir-
valda og kennara verið í hálf-
gerðum handaskolurn af ýms-
um ástæðum. Og ég held, eins
og Jónas, að við ættum að
hverfa að einhverjui leyti aftur
til þess fyrirkomulags, sem áð-
ur hafði þróazt.
Ég hef að þessu sinni ekki
tíma til að gera þessu nein við
hlítandi skil, en vil aðeins
ar. Af þessum 10 spurninguxn > benda á eftirfarandi atriði.
1. Samkvæmt nýju fræðslu-
lögunum tekur hvert skóíastig
ið við af öðru í beinu áfram-
haldi þannig að hver sæmileg-
ur miðlungs nemandi getur
haldið áfram úr I. bekk barna
skólans beijut upp í kennara-
skóla eða háskóla, án þcss
nokkru sinní á þessari leíð að
þurfa að hugsa sig iim, hvaða
leið hann ætlar að ganga, án
þess að þurfa nokkuð sérstak-
lega að sér að leggja, með því
að einkunn á landspróf er svo
lág, að tiltölrlega litla kumi-
áttu þarí til þess að slandast
prófið inn í menntaskóla eða
kennaraskóla.
II. Gagniiæðaskólarnir eiga
að gegna þrenns konar blut-
verki:
T. að Ijúka skylduaátm ung-
linga á tveimur árum.
2. Jafnframt að hú-i nckkra
þeirra undír Íandsp'róf á einu,
ári og 3. að veita þeim alm.e»jna
þekklngu, sem ekki hyggja á
lengra bóklegt nám.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ bjóst við
skýrum svörum frá dómsmá'la-
ráðherra út af frétt blaðsins í
gær um hin ólöglegu kjörgögn,
sem dómsmálaráðuneytið sendi
út til notkunar við utankjör-
staðaatkvæðagreiðsluna ura
land allt í júní síðast liðnum.
Gifld svör við þessu gátu frá
engurn öðrum komið en dóms-
málráðherranum sjálfum, því
að um bað verður ekki deilt, að
ábyrgðin, sem á tlómsináía-
ráftfierra hvílir í þessu efni,
er. vissuléga ekki framselj-
anleg.
En ekkert kvak hefur enn þá
borizt frá þeim aðilanum, sem
ábyrgðina ber á þessum ólög-
legu kjörgögnum, en hins veg:
ar hefur Alþýðublaðinu borizt
svohljóðandi bréf.
Reykjavík, 9. júlí 1953.
Af tilefni forsíðufréttar í
Alþýðublaðiriu í dag bið ég
yður að birta eftirfarandi:
Frá því kosningalög þau
voru sett, er nú gilda, hef ég
ráðið lahgmestu, eða jafnvel
öllu, um frágang kjörseðla,
einnig utankjörstaðaseðlanna.
Haíi mistök átt sér stað, er þvi
mig einan um að saka
Virðin.garfyllst,
Sieingrimur Guðmundsson
forstjóri
E-íkisprenísmiðj unnar“.
Það heíur víst engum. dott-
ið í hug að draga þá prent-
smiðju, sem kynni að hafa ann
azt prentun Iiinna ólöglegu
kjörgagna fyrir dómsmálaráðu
neytið, til ábyrgðar fyrir þau
mistök, sem hér hafa óít sér
stað. Og það dettur líka 'eng-
um í hug, að dómsmálaráð-
herra sé svo kærulaus um helg
ustu embættisskyldur sínar, að
faann hafi látið prentsmiðju
eina um val á pappír í kjör-
gögn, sem að lógurn verða að
uppfyHa hin ströngusiu skil-
yrði •— nefnilega þau, „að
skrifí verftí ekki greind í gegn
imi hann (þ. e. fejörseðilinn),
þó a® horið sé n»»n v!8 birtu*.
Eins og nú er háttað, eru
hvergi skynsamleg skil í náms
efni þessara þriggja deilda
gagnfræðaskólanna og óvíða er
unnt að skipa nemendum í sér-
stakar bekkjardeildir eftir því
hvaða leið þeir ætla að fara.
Gagnfræðaskólarnir búa að
mestu við þær kennslubækur,
sem áður voru ætlaðar gagn-
fræðadeildum menntaskólanna
og eru þær vitaniega allt of
þungar fyrir lélega gefna uug-
iinga, s'em auk þess eru 1—2
árum "ngri en nemendúr voru
í menntaskólanum.
Við unglingapróf er ekki lok
ið við neitt ákveðið námsefni
eins og áður var við fullnaðar-
próf barnaskóla, þar sem lokið
var við að læra vissar banra-
skólabækur fyrir fermingu.
Stór hluti þeirra nemenda, sem
taka imglingapróf, er því allt of
illa undirbúinn til þess að geta
ei'nu ári síðar tekið landspróf
með sæmilegum árangri. Öll
kennsla í Iand.sprófsbekkjum_
þar sem þeir erui, er mjög erfið,
með því að kennararnir þurfa
sífellt að miða við það eitt,
hvað líklegt sé að þurfi að
kenna rækilega til þess að geta
svarað spurningum, sem óper-
sónuleg nefnd kann fyrir þá að
leggja. Ég hef sjálfur kennt
undir landspróf, og veit því,
hvað ég er að segja.
Vegna hins ópersónulega
landsprófs bera gagnfræðaskól
arnir, enga áfoyrgð á því, að
nemendur séu sæmilega að sér.
Sú ábyrgð flyzt yfir á ábyrgð-
arlau'Sa landsprófsnefnd, sem.
hvorki hefur heyrt nemend-
urria eða séð. Keppikefli
Eh þó a5 dómsmáláráðherx- > niargra g'agnfræðaskóla verð-
ami hefði brugðizt þannig ur þvf ósjálfrátt að koma sem
skyldu sinni, þá mundi ábyrgð flestum af nemendum síi.um
in hvíla á honum eftir sem áð-
ur með ollum sínum þunga.
gegnuna landsprófið með ein-
hverjum ráðum. Vegna lands-
Q| hún gerir þa.ft, og á engum prófsins fara langflestir efni-
j Jegustui nemendúr úr skólanum
öðrum.
Pappírinn, sem valinn hefur
verið í ui 'iikjörstaðakjörgögn
í þetta isinn er gegnsær og
þann.ig úlöglegur eg cnginn
veit nema af hafi híotizt stór
kostlegi kosningamisferli, semj
dómsmál aráðherrann er eng-
inn m;aður tíl aS foera áfovrgð
á. — Og þaft er mergurinn
málsias.
úr 3. bekk, og þeir sem fara í
4. bekk til gagnfræðaprófs, eru'
yfirleitt slakir, en standast þó
yfirléitt allir próf. enda þó að
kannátta þeirra margra hverra
sé sa-tt að segja fyrir neða.i
• har hellur. Ég er sjálfur próf-
nari við gagnfræðapróf og
veit hvað ég er að segja.
Fr&mhald k 1. síðuu ,