Alþýðublaðið - 13.10.1953, Blaðsíða 5

Jfriöjudagur 13. október 1953
ALI>ÝÐUBLAÐÍÐ
Fimmtugur í dag:
í DAG, 13. október. á einn af j frystistöðvar Eyrarbakka og
mætustu samborgurum okkar í j útgerðarfélagsins, sem gerir út
Árnessýslu fimmtugsafmæli,
Vigfús Jónsson oddviti á Eyr-
arbakka. Hér mun þess minnzt
fáeinum orðum og öllu fátæk-
legri en vert væri, því að bæði
vélbátinn Mími.
Ég minntist á jainaðarstefn-
una. Vigfús hefur fylgt- henn.i
um dagana og virðist ólíklegur
til að hneigjast að annarri
er, að hér á í hl,ut forustumað- j stjórnmálastefnu. En mikið er
ur í fiölmennu hreppsfélagi, og • hann fjarri því að vera einsýnn
drengur srvo góður, að þar set og harðsvíraður stjórnmala-
ég engan-'honum ofar. Ég hef i maður, hann er rakinn húman-
að vísu ekki-þekkt hann nema isti. og lítt hugsanlegt, að hann
í tíu ár, eða frá því ég settist gaati nokkru sinni tekið þátt í
að á Eyrarbakka, en e.nga trú harðvítugu stéttastriði. Stétt
íief éga, að álit miít væri ann- með stétt er öllu heldur hans
að á n.anninum, þó að ég hefði
alizt úpp með honum frá barn-
æsku. í '
. Ég sá Vigfús fyrst sumarið
1943. Hánn stóð við hefilbekk-
Inn’vesíur í.trésmiðju með hálf
srníðáfan hlut milli handanna,
fallega gerðan smíðisgrip, enda
er hann afbragðssmiður og svo
hugkvæmur í þeirri grein, að
vél hefði mátt endast honum
fil mikils fráma, ef önnur störf
óskyld hefðu ekki hlaðizt á
liann og heimtað tíma hans og
krafta. Hann var þá og hafði
lengi -verið -formaður Ung-
mennafr’ags Eyrarbakka, • og
einri virkasti starfskraftur góð
templarareglunnar hér. Enn í
dág er hann hinn traustasti fé-
lagi í báðum þessum menning-Í
arsamtökum. Annars dettur hugsjón. Enda hefur hann opin
mér ekk; í hua að fara að telja berlega látið í Ijós þá skoðtiA
upp öll þau félög og ailar þær sína. bæði í ræðu og riti, að
nefndir. ?em hann hefur verið framleiðendur og verkafólk
kosinn í eða skipaður í af fálkjeigi sameiginlegra hagsmuna
inu hérna, ég veit það bara, að j að gæta og verði því að leysa
hann beíur mjög mikið að vandamál sín með gagnkvæm
gera. það er öhu hlaðið á hann,
allt heimtað. af honum og fæst
launað að nokkru, en-la vinnur
hann flest.a daga ársins fram á
nótt. Ekki svo að slúlja, að ég
hafi heýrt hann kvarta eða
telja þetta eftir sér, ég hef
aldrei hsyrt hann kvarta und-
an neinu fyrir sína hcnd, aldrei
heyrt hann mæla óvinsamlegt
orð í g arð nokkurs manns,
hann er umtaiSfrómasti maður,
sem. ég heí kynnzt.
Ekki man ég hvenær hann
var fyr t kosinn í hreppsnefnd
ina liérna, en þegar jafnaðar-
menn kornust í meirihluta í
hreppsnefnd Eyrarbakka, varð
hann oddvi.ti og hefur nú skip-
að þá stöðu tvö síðastliði-n kjör
tímalbil. Sýslunefndarmaður
hin síðarí ár, forstjóri Hrað-
um skilningi, öðrum aði-lanum
geti ekki vegnað vel án þess að
hinum vegni vel líka.
En sleppum því. Stjórnmál
eru þau mál, sem minnst af
öllu koma við sögu i daglegu
starfi Vigfúsar Jónssonar.
Hans störf eru þjónusla í þágu
fólksins og þjóðfé.lagsins, ótelj
andi störf, smá og stór, erill,
umhyggja. kannski áhyggjur í
bland, fátt um frístundir, bara
vinna og vinna, reyna að hafa
undan, halda öllu í horfinu.
Eða svona kemur mér það lyr
ir sjónir. Og s.tundum á kvbld-
in, undir vökúlokm, þegar ég
sé, að enn er liós í skrifstof
unni hjá Vigfúsi, þá labba ég
kannski upp eftir til hans • og
trufla hann. — segi honum, að
það^sé heitt á könnunni í Blá-
Bókmenni
FYRIR nokkrmn árum kom
út í Winnipeg kvæðakver á
ensku efti'r dr. Riehard Beck,
og 'hefur hann nú gefið bað út
að nýju, nokkuð aukið. Kvæði
þessi hafa flesit birzt áður i
ýmsum blöðum og timari-tum
vestan hafs. Kvæði.u sýna. þótt
fá séu, að dr. Beck er gott skáld
ekfld síður á enska tungu en ís-
lenzka. Sérstaklega þykir mér
íallegt. Kveðja til Noregs (frá
1942) og Páskaliljur.
Þá hefur dr. Beck skrífað í
tímarit Þjóðræknisfélagsins
hlýja ritgerð um höfund „þjóð
söngs íslenzkra sveita'1, Sigurð
Jónsson írá Arnarvatni. Er það
mjög að verðleikum og skrifað
af þ-'lrrj valvild og skilningi,
sem dr. Beck er lagið.
Þá hefur dr. Beck skrifað í
Scar.dinavian Studi.es (maí
1953) fróí'Iega ritgerð um Al-
exander Pope og áhrif hans á
íslenzkar bókmenntir. Minnist
hann þar sérstaklega á aðaiþýð
endur hans, Benedrkt Gröndal
eldra og séra Jó'n Þorláksson á
Bægisá, og enn fremur nefnir
dr. Beck þá Magnús Stephen-
sen og Sveinbjörn. Egilsson,
sem báðir þýddu kvæði eftir
Pope, og loks Bjarna Þórðar-
son (1761—1842), sem þýdd: í
! annað sinn Musteri mannorðs-
, ins, en sú þýðing er týnd.
j Loks hefur dr. Beclc ritað
i um forse.ta íslands cg frú han.s
hlýlega grein í Almanak Ó. S.
^ Thorgre;rssonar 1953.
Það er mikilsvert fyrir" ís-
lendinga austan hafs og vestan
að eiga þar vestra svo gj.æsi-
legan fulltrúa íslenzkrar rr.enn
; ingar og þjóðrækni, sem dr.
) Reek er, og vei’3u.''• honum
seiint fúliþakkað starf hans í
þágu íslenzkra mennta og þjóð
erniis.
Jakob Jób. Smári.
túrú, það sé annars orðið langí
síðan við höfurn tekið lagrð
núna. S.tundum ber þetta þann
árangur, að Vigfús rís á fætui'
kímir .við og kemur. rneð.mér.
Þetta er ein ánægju'iegasta til-
braytihgin í önn rúmhélginn-
ar á míriu heirnili, þegar 'Vig-
fús lítur .inn.. Þá drekkum við.,
káffi’,. sýngjum. kanriski svoiít-
ið eða -tölu.m'.um skáldskap. eöa
• þá -landsins. gagn og nauðsynj-.j
ar.. En það er líka hægt að •
begja með honum áh þess aö ,
finna til- óþæginda a.f því . að j
ekkert' sé sagt, og 'það er ekki.
minna virði.
Hér skal að lokum gerð lí'tils;
háttar gréin fyrir -ætt og uþp-
runa Vigfúsar. en það tek ég-j
fram, að þau fræði þvl ég ekki
af eigin rammleik; béidur fer
ég .þar í smiðiu til kunningja
míns Björns Sigurbjarnarsonar
bankagjaldkera, sern er marg-
fróður;
. Vigfús er sonur Jóns stein-
smiðs. er um íjörutíu ára skeið
var búsettur í Reykjayík, en
nú hjá- 'Viiborgu d.óttur. si on;.
húsfreyiu í Súluholti, Vigfús*
sonar bónda á Hamrahób í
Holtum. Jónssonar bónda þar,
Gunnarssonar smiðs og hrepp-
stjóra á Sandhólaferiu. Filipn-
ussonar prests í Kálfholti,
Gunnarssonar lögréttumanns í
'Bolholti, Filippussonar í Mar-
teins.tungu. þess er árið 1669
færði til Skálholts biskuostí -
undir'úr Rangárþingi. Hafa
fróðir menn raikið þessa ætt i
karllegg til Þorsteins Eyjólfs-
sonar lögmanns og hírðstjóra á
Urðum í Svarfaðardal.
Niðjar Gunnars smiðs á
Sandhólaferju eru kallaðir
Sandhólaferjuætt eða Ferju-
ætt. Eru þeir mjög fjölmennir
um Rangárþing og raunar allt
Suðurland.
Föðurmóðir Vigfúsar Jóns-
sonar var Vilborg Tómasdóítir
bónd.a í Sauðholti Jónssonar
og Guðrúnar Gunnarsdóttur
bónda í Hvammi í Landmanna
sveit Einarssonar. Kona Gunn-
ars og móðir Guðrúnar var
Kristín Jónsdóttir yngra bónda
á Vindási Biarnascnar á Vík-
in.gslæk Halldórssonar.
Ekki skal lengur rekja iang
feðgatal vinar míns, heldur
ljúka þessum orðum með árn-
aðarósk: Til harningjn r.ieð af-
mælisdaginn, Vigfús: Heill
fylgi störfum þínum hér eftir
sem hingað til!
Guðm. Danseisson.
Bœjarbíó, Hafnarfirði.
SÍÐASTA STEFNUMÓTIÐ. ,***
ÞAÐ HEFUR nú verið svo und'anfarið, að menn
hafa getað verið einna öruggastir um gæði mynda frá
Evrópu, jafnt frá meginlandinu sem Bretlandi S. 1.
sunnudag hóf Bæjarbíó í Hafnarfirði sýningar á ítalskri
kvikmynd, er nefnist „Síðasta stefnumótið“ (Ultimo
Incontro), sem er engin undantekning frá reglunni. Mynd
in er bæði vel leikin og vel tekín. þó að efnið, ást, fram-
hjáhald og afbrýði ásamt fjárkúgun. sé ekki alveg nýtt.
Þó- er þannig farið með efnið í þessari mynd, að menn
skulu óhikað hvattir til að sjá harna.
Hjóni'a Lina og Piero leika þau Alida Válli, sem.
menn kannast við úr kvikmyndinni ..Þriðji maðurinn“,
og Ámedo Nazarri. Er leikur b’eggja hinn ágætasti. Kapp
akstursamannin'.a og Mðilinn Michel leikur franski leik
arinn Jean-Peirre Aumont og gerir það vel eftir því sem
efni standa til.
Það óvenjulegasta við efni .rajmdarínnar er það, að
friðillin'a ferst í bílslysi fyrir miðja .mynd og hefst þá
saga fjárgúgunar og úrræða frúarínnar tjj að útvega 300
000 lírur, án þess að maður hennar viti. Að öðru leyti skal
efni myndarinnar ekki rakið.
Nýjá Bíó.
HJUSKAPUR OG HERÞJÓNUSTA.
AMERÍKUMENN hafa löngum lagt allmikla áherzlu
á töku ,.dellu“-mynda, sem eru gerðar eingöngu til að fá
menn til að hlæja, og þar sem ekki er hugsað um hvort
atburðarásin eða „situsjóirnar“ eru líklegar eða ekki.
Myndin, sem Nýja Bíó hóf sýningar á s. 1. sunnudag,
er einkennandi fyrir þessa tegund kvíkmynda. Efnið er
ósköp ómerkilegt, en það skal viðurkenst, að ég skelli-
hló! Enginn vafi er á því, að hinn ágæti leíkari Gary
Grant.heldur myndi'ini uppi, enda er það dauður maður,
sem ekki getur hlegið, þegar honum tekst upp. Ann
Sheridan, sem leikur hitt aðalhlutverkið, var einnig góð.
Gamla Bíó
FLAKKAÐAR HENÐUR. ***
NÝJA BÍÓ býður upp á heldur ómerkilegt og yfir-
borðslegt glens úr lífi soldátans. 1 Gamla bíó er hins
vegar á ferðinni. mynd fyrir þá, sem vilja helzt sjá
„Irama“ leikurinn góður (Granger, Ándrews) — brugð-
ið i|ap Ijósri og átakanlegri mynd af baráttu og örvingl.
un ungs-ma'nns í stórborginni. Að sumu leyti lýsing á stór
borgarlífi, að öðru levti venjuleg sakamálamynd( morð,
lögregluleit o. s. frv.).
S -
's
s
■ s '
V
s
S'
s
s
s
s
S'
s
s -
s.
s
s
s.
S '
s
•S.
S'
•V
S'
s
S'
S '
■ s
s.
s
s
V
s.
s
y
s
V
' V
s.
V
, S'
s
s
V'
s
V
* léleg- mynd, ** sæmileg
góð, **** ágæt.
S
S
S
"V
S
S
s
'S
s
s
Hannibðl Valdimersson:
þjóðíeikhiísiS
Framhald af 8. síðu.
Norðurland.a hefði afráðið að
efna til samkeppn.i nm leikrót,
og væri' frestur til að skila leik
ritum til 1. ágúst 1945. Þrenn
verðlaun verða veitt í hverju
lardi, cg nema þau hér 6000,
4000 og 2000 kr., og mun. ís-
lenzka dómnefndin verða skip
uð á. næstuimi. •
Síðan verður dæm.t um leik-
rit. sem hlióta fyrstu verðlaun
í hverJu Tard.i, af norræmid
dómnsfnd. b-g blýtur bað leik-
rit; sera bazt dæm.izt 15 þús,
Hv,- vi-fi-r- krónur.að verðlaur.um.
Þióðleikhúisin í hveriu landi
fyri-r síg 'hafa forgörgu urn
sýringarcétt á, leikriturium^en
höfundarlaun koma að auki
verðl aamumim.
ÞAÐ BER AÐ TRYGGJA,
að í hverjum landsfjórðungi sé
að minnsta kosti eitt stórt og
vandað sjúkrahús, vel búið að
tækjum og undir stjórn hinna
færustu sérfræðinga. Hér er
lagt ti'l. einmitt með það í
huga, að . framanrituðu mark-
miði verði sem bezt náð, að
| aðalsjúkraPnús bvers lands-
i fjórðungs verði deild úr Lands
; spítala íslands. er sé rekin af
! ríkinu eins o-g aðalspítalinn í
Reykjavík.
ENGIN SANNGIRNI.
Sjúkrahúsin í stæ-rri kaup-
stöðum landsins utan Reykja-
víkur eru eign viðk.omandi
kaupstaða og rekin af þsim.
Nokkur þeiri’a eru svo stór. að
þau taka. við sjúklíngum langt
út vfir lögsagnarumdæmi
heimahéraðsins. Nú er fcessum
bæjarfélögum ekl-: ' ’ .nilað að
ákveða sjúkradag. júlilin eftir
tilkostnaði við -reksiur / iákra-
! húsanna, og.verða'því e.3 taka
• á sig mörg hundruð þúsund
HANNIBAL VALDI-1
MARSSON flytur í neðri >
de'ild alþingis frumvarp til ■
laga um Landsspítala ís-;
lands, þar seiri svo er fyriv j
mælt, að aðalsjúkrahús ^
laiid.sfjórðmíganna skuli \
vera deildir úr Landsspítal s
arium og þær fjórar, ein áS
Vestfjörðiím, önnur á NorðÁ
urlandi, þriðja á Austui'A
fjörðitm óg fjórða á Suðiu’- ?
lándsundiríendtnu. )
Albý ðribl aðið birtir hér)
greinargerð frumvarpsins, ^
þar sem flutningsriaaður ger^
ir náriari gréi.i fyrir þessu^
athygíisverða máli. >
króna fcalla vegná utanbæjar-
sjúkhnga. Með þessu mæJi?
eng.in sanngirhi •—- sízt af öllil
í becar rí'kið .rekv.r sjálít Lánds
I spítaúárin í Reykjavík. Með bví
I ték'itr ríkið ekki áðeiris á sig
1 Frh. á 7. síðu. ,