Alþýðublaðið - 22.10.1953, Blaðsíða 4

4
ALÞÝÐUBLAÐSÐ
Fimmtudagur 22. október 1953
Útgefandi: Alþýðuflokkurin'n. Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
Hannibal Valdimarsson Meðritstjóri: Helgi Sæmunösson.
Fréttastjóri: Sigvaldi Hjálmarsson. Blaðamemn: Loftur Guð-
mundsson og Björgvin Guðmundsson. Auglýsingastjóri:
Emma Möller. Ritstjórnarsímar: 4901 og 4902. Auglýsinga-
sími: 4906. Afgreiðslusími: 4900. Alþýðuprentsmiðjan,
Hvg. 8—10. Áskriftarverð 15,00 á mán. í lausasölu: 1,00.
Þeir eru ailtaf að svara sjálfum sér
Í>EGAR Einar Olgeirsson
- nokkru eftir kosningarnar í
J sumar skrifaði miðstjórn AI-
þýðuflokksins ódagsctt bréf og
óskaði eftir, a'ð hafnar yrðu við
ræður um sameiginlega bar-
áttu fyrir hagsmunamálum
værkalýðsins, spurði margur:
Er þetta ærlega meint? Eða
er þetta eitt af hinum mörgu
áróðursplöggum, sem kommún
istar um allan heim senda frá
sér með stuttum millibilum?
Nú eru þessar spumingar,
1 fólksins, sem vonaði, að hér,
væri um hugarfarsbreytingu
en ekki áróðursbragð að ræða,
þagnaðar.
Og af hverju eru þær hljóðn
aðar? Af því a'ð vonirnar, sem
bréfið vakti hjá ýmsum, eru
nú slokknaðar. Og það er Þjóð
viljinn, blað Sósíalistaflokks-
ins, sem hefur gengið af þeim
dauðum.
Fólk sagði ofur einfaldlega: J
Ef kommúnistar óska nú af
heiluni hug samstarfs við Al-
þýðuflokkinn, mun rógburðar-
og mannskemmdatónn Þjóð-
viljans í garð forustumanna
Alþýðuflokksins hverfa úr
dálkum blaðsins. Þá mun Þjóð
viljinn líka hætta að tortryggja
og afflytja afstöðu Alþýðu-
flokksins til góðra mála. Þá
mun Þjóðviljinn a. m. k. taka
upp óhlutdræga og jafnvel vin
gjarnlega blaðamennsku gagn
vart Alþýðuflokknum.
Ef þessi breyting hefði átt
sér stað, hefðu það orðið blað-
lesendum svo áberandi um-
skipti, að þau hefön ekki farið
fram hjá nokkrum manni.
En það hefur enginn orðið
þessarar breytingar var. Þessi
breyting hefur nefnilega ekki
átt sér stað.
Mannhaturspólitík Þjóðvilj-
ans heldur áfram. Og henni er
enn sem fyrr beint gegn for-
ustumönnum Alþýðuflokksins
öllum öðrum fremur. Hjartans
mál þeirra Þjóðviljamanna eru
atburðir,. sem gerast í löndum
Austur-Evrópu, í Rússlandi og
Kína. Og af innanlandsmálun-
um eru árásír á Alþýðuflokk-
xnn og Alþýðuflokksmenn sett-
ar með stærstu letri og valinn
bezti staður í blaðinu.
Þegar Alþýðubla'ðið birti fyr
Ir nokkru síðan stórmerkar
greinar um húsnæðisneyðina í
Reykjavík — greinar, sem
vöktu alþjóðarathygli — þá
var fjarri því, að Þjóðviljinn
léti í Ijós fögnuð sinn og tæki
undir málflutning Alþýðublaðs
ins. Nei, þvert á móti. Fyrsta
viðbragð hans í þessu máli var
níð um Alþýðuflokkinn. Hann
gerði máttlausar tilraunir íil
að koma því einn hjá lesendum
sínum, a'ð Alþýðuflokkurinn og
Alþýðublaðið sæti á svikráðum
við húsnæðislausa fólkið.
Og þessi vi'ðbrögð Þjóðvilj-
ans heyra ekki undantekning-
unum til. Þetta er algild regla
blaðsins, engu síður EFTIR að
Einar Olgeirsson sendí sam-
vinnu- og sáttaboðið, en áður
en það sá dagsins Ijós.
Með þessum ólánlegu og ó-
drengilegu vinnubrögðum hafa
kommúnistar sjálfir verið að
svara bréfi formanns síns. Þeir
hafa verið að sýna það svart á
hvítu, að þeim er einmitt ekki
Ijós nauðsyn sú, sem oft var
nefnd í bréfi Einars Olgeirsson
ar, á því, áð fólkið í þessum
tveimur flokkum „taki hönd-
um saman“. Þeir hafa ekki
stefnt að því að „binda endi á
þá skaðlegu sundrungu, sein
Einar minntist á, og viður-
kenndi nú fyrst, að væri ein-
ungis „vatn á myllu auðmanna
stéttarinnar í landinu“. Hjá
þeim hefur ekki örlað á þeim
GÓÐA VILJA, sem Einar taldi
að leitt gæti til samstarfs a'f-
þýðufólksins í báðum flokkum,
bæði á sviði stjórnmálabarátt-
unnar og verkalýðssamtak-
anna.
Það eru a. m. k. einkennileg
vinnubrögð, að endurtaka í sí-
fellu: Þið eruð amlóðar, þræl-
menni og svikarar, en segja svo
jafnframt: Blessaðiv verið þið,
við skulum binda endi á alla
sundrungu, við skulum taka
höndum saman, við skulum
vinna í sátt og samlyndi og
jafna allan skoðanaágreining
okkar á milli.
Það er augljóst mál, að þeir,
sem þannig vinna að sáttum,
vilja ekki sjálfir að sættir kom
ist á. Þeir VILJA fá neitandi
svör við sátta- og samstarfs-
hjali sínu. En gera sér bara
vonir um að sitt sýnist hverj-
um í röðum andstæðinganna,
og samstarfstilboðið geti þann-
ig orðið að sundrungarefni.
En í þessu efní skjátlast kom’
múnistum. „Samfvlkingartak-
tik“ þeirra er löngu orðin af-
hjúpuð. Á henni tekur enginn
mark. Enginn Alþýðuflokks-
maður lætur sér detta í hug að
ganga til móts við kommúnism
ann. Lýðræðisjafnaðarstefna og
einræðissósíalismi eiga enga
samleið. Það hefur reynslan
sýnt um allan heinx bæði fyrr
og síðar. j
j
En ef við Alþýðuflokksmenn
verffum varir við einlægan
viljír í orði eða vcrkí til sam-
starís um Jausn máJa á grund-
velli jafnaðarstefmumar, hvort
sem er á sviði stjórnmála eða
verkalýðsmála, skal ekki
standa á okkur. Við viljum
mikið til þess vinna, að íslenzk
alþýða geti sameinazt í hags-
muna- og menningarbaráttu,
sinni. Við viljum helzt af öllu,
a'ð öll íslenzk alþýða geti sam-
einazt í einum lýðræðissinnuð
um jafnaðarmannaflokki. —1
En ef þetta er líka vilji Einars j
Olgeirssonar og þjóna hans í
Þjóðviljanum, þá er æskilegt
að þess sæist á næstunni ein-
hver vottur í orði eða verki. En
það er víst, að orðbragð eins og
í forustugrein Þjóðviljaris í
gær stefnir hvorki til sátta né
sameiningar. Það er einungis
efni til aukinnar sundrungar.
Það er einmitt vatn á myllu
auðmannastéttarinnar í land-
inu og annarra ekki.
Fliótir til hroskans. Tígrisdýrsungarnir á myndinni eru aðeins fjögurra mánaða
J t * gamlir, en þó engin lömb að leika sér við, svo fljótir eru þeir
til þroskans. Þeir eru fæddir í dýragarðinum í Kaupm^nnahöfn, en hafa verið seldir til Ame
ríku og eru nú sennilega á leið vestur um haf. Dýrahirðirinn á myndinni heitir Andreassen
og er mjög stoltur af þessum skjólstæðingum sínum.
Samtal við Gísla Sigurbjörnsson forstjóra:
Fleiri og iullkomnari elliheimili
STARFSEMI og rekstur Elli
heimilisins Grundar hér í bæn
um fer sífellt vaxandi, bygging
arnar aukast, og starfið nær
til æ fleiri greina. Fyrir til-
tölulega skömmu var ný álma
tekin til notkunar og gengu
byggingaframkvæmdir svo
greiðlega, að óvenjulegt er hér
á landi. Nú er verið að reisa (
nýja viðbótarbyggingu, sem
vonandi verður fullgerð á'
næsta sumri. Um þessar mund j
ir dvelja 303 vistmenn í elli-'
heimilinu, en þrátt fyrir mjög j
öran vöxt þess er alls ekki j
hægt að fullnægja eftirspurn- '
inni. Þegar viðbótarbyggingin
verður fullgerð, verður enn
hægt að bæta við um 50 vist-
mönnum, en samt munu enn
margir verða á biðlista.
VÖXTURINN MJÖG ÖR
Hinn öri vöxtur þessarar
starfsemi stafar ekki einungis
af fólksfjölda og mjög hækk-
dndi meðalaldri fólks, framför-
um í læknavísindum og betri
meðferð á gömlu fólki, heldur
einnig af því, að starfsemin
mælist vel fyrir og það verður j
æ Ijósara, að betra er í flestum
tiLfelIum, að gamalmenn eigi
titt cigið i-cimhi lieidur en að
þau dvelji á einkaheimilum1
þar sem þau þurfa að hafa aðra
lif’naðarháttu en yngra fólk, '
sem er önnum kafið í starfi og
vill njóta liðandi stundar.
Alþýðublaðið hefur snúið sér
til Gísla Sigurbjörnssonar for-!
stjóra Elliheimilisins og rætt (
við hann um starfsemi Elliheim j
ilisins, starf elliheimila yfir
höfuð og þörf fyrir það,- að
fleiri elliheimili verði reist.
EKKI HÆGT AÐ UPPFYLLA
KRÖFUR TÍMANNA,
„Þessi starfsemi hefur vaxið
svo ört“, segir forstjórinn „að
ökkur gat ekki dréymt um það
í upphafi. en vitanlega er þetta
afleiðing þróunarinnar í mann
úðar- og hjúkrunarmálum. Ég
'hygg, að mismunurinn verði
mönnum ljós, ef þeir gera sam
anburð á kjörum gamals fólks
fyrir 25 árum, þó að lengra sé
ekki leitað, og svo nú. En þrátt
fyrir hinn öra vöxt hefur alls
ekki verið hægt að uppfylla
kröfur tímanna. Það hefur
bæði skort fjármagn og eins
skilning og framtak hfnna opin
beru aðila. Við þurfum að auka
starfsemi elliheimilisins hér i
Reykjavík um allan helming,
og það þarf að byggja elli- og
hjúkrunarheimili víða um
land. Ég hef að sjálfsögðu
vegna starfs míns hugsað um
GÍSLI SIGURBJÖRNS-
SON FORSTJÓRI rekur í
samtali þessu við Alþýöu-
blaðið nauðsyn þess að kom-
ið verði upp hér fleiri og
fullkomnari elliheimilum og
bendir á.úrræði til að það
geti orðið. Framfarirnar í
félagsmálum íslendinga hafa
reynzt stórfelldar undanfar
in ár, en þó skortir enn á
það, að nægilega vel sé búið
að gamla fólkinu, sem slitið
hefur kröftum sínum á löng
um og ströngum vinnudegi
ævinnar. Úr því ber sam-
félaginu Skylda til að bæta.
þessi mál árum saman og reynt
af öllum mætti að knýja frarn
til átaka og framkvæmda. Ég
hef rætt við alla aðila um þau,
ríkisstjórnir, borgarstjóra, for
stjóra Tryggingastofnunar rík
ins og fjármálamenn, einnig
lækna og heilbrigðisyfirvöld.
Margt hefur verið gert. E'n ég
skal játa, að ég er óþolinmóður
og þykir ekki ganga nogu Ve'l.
Það er til spakmæli um það,
að menn geti markað menningu
þjóða á því, hvernig þær búi
að börnum sínum og eldra fólki.
Það er áreiðanlega rétt. Við
gerum margt fyrir börnin, að
minnsta kosti virðist ekki
skorta skólana, en minna er
gert fyrir gamla fólkið, fólkið,
sem búið er að Ijúka sínu hlut-
verki og þarf á hvíld, friði og
hjúkrun að halda. Að vísu eru
kjör þess nú, miðað við það
sem fyrrum var, allt önnur, e>'
þó er enn margt gamalme'nna,
sem lifir í einstæðingsskap og
við bláfátækt. Ellilaunin og ö?
orkuhjálpin hafa bætt mikið,
en miklu meira er hægt að gera
— og ekkert vantar, aðjnínum
dómi, nema framtak, skilning
og vilja. Það þarf að byggja
fleiri elliheimili.
GRUNDVÖLLURINN TIL.
Og þetta er hægt. Bæir, sýsl-
ur, hreppar, félög og einstakl-
ingar eiga að reisa elliheimili.
Vitanlega þarf að finna grund-
völl undir rekstur þeirra.
Þann grundvoll er hægt að fá
með því að verðlagsákvæði við
greiðslu á ellilaunum, falli nið
ur, það er að öll elliheimili séu
talin á fyrsta verðlagssvæði.
Emnig þarf að framkvæma
það ákvæði 17. greinar lag-
anna um almannatryggingar, (
að 40% uppbótin á ellilaunin
nái til flestra vistmanna á elli-
heimilum, enda eru þeir, sem ■
dvelja í slíkum heimilum, und-
antekningarlítið eignalaust eða
eigna lítið fólk. Með því að
miða greiðslu tryggingastofnun
arinnar til vistmanna í elli-
heimilum við kostnað við dvöl
þeirra, er fundinn grundvöll-
ur fyrir rekstur heimilanna, en
nú er kostnaðurinn hér í
Reykjavík kr. 1245,00 á mán-
uði, en það er um 500 kr. meira
en greitt er frá tryggingastofn
unÍTini miðað við 40% hækk-
un.
GAMALMENNI EIGA AÐ
DVELJÁ í HEIMILUM.
Ef löggjafinn færi þessa leið,
þá myndu bæja- og sveitafélög
ráðast í byggingu elliheirnila,
og brátt myndu .gamalmenni
nær eingöngu dvelja í heimil-
um, en sannleikurinn er sá, að
eftir að gamalt fólk hefur
kynnzt rekstri heimilanna og
aðbúð þeirra, vill það'lieldur
dvelja á þeim en í heimahúsum
Fm. á 7. síðu.