Alþýðublaðið - 21.11.1953, Blaðsíða 5

TLaugarcIagtrr 21. nóv.'' 1953. "
ALÞÝÐUBLABIÐ ...
H
Jón P. Emils lögiræðingur: Síðari greirt
G SKYLDUR
FSMA
ÉG HEF hér að framan sýnt
íram á. að frumvarp þstta bygg
■jr á þeim réttarreglum. sem
dómstólar hafa komizt að raun
•um að felist í meginreglum
laga í sambandi við frávfkn-
ingu opinberra starfsmanna úr
starfi án saka. í þessum ef.num
á sér engin framþróun stað,
eftir frumvarpinu. En það er
meira en hægt er að segja um'
réttarstöðu þeirra manna, ef,
stöður þeirra hafa verið lagð-i
ar níður. í 14. gr. frumvarps-
ins er fjallað um þetta atriði, I
en þar er stórkostlega rýrður(
sá réttur, sem dómstólar hafa
játað starfsmönnum í þessu til-
felli. Extir reglum, írumvarps-
Sns á starfsmaðurinn rétt á
föstum launum, er hinni niður
lögðu stöðu fylgdu, i sex mán
uði, ef hann hefur verið í þjón
ustu ríkisins skemur en 15 ár,
en 'í 12 mánuði, eigi hann lengri
þjónustuferil að baki. Aðrar og
méiri eru ekki skuldbindingar
ríkisins við þá starfsmeyi, er
gegnt hafa stöðum-, sem ríkis-
Valdið hefur tekið ákvörðun
tm að leggja niður, því að ein
sýnt virðist vera, að umrædd-
ar launagreiðslur á ..biðtíman
nm“ séu fullar bætur af hálfu
ríkissióðs, og styður greinar-
gerð frumvarpsins mjög, að sú
sé ætlun þess. Ef til annars
hefði verið ætlazt, hefði eðli-
lega burft að hafa áskilnað um
það í lagagreinínni. að frekari
fébótaréttur væri einnig fyrir
hendi til handa starfsmannin-
m
í 2. mgr. 14. gr. írumvarps-
5ns eru að vísu -ákvæði þess
•efnis, að í því tilfeili, að samaj
Staða sé aftur sicfnuð innan 5
ára, iþá eigi starfsrnaðurinn að
öðru jöfnu rétt til hennar.
Ákvæði þetta er mjög lítils eða
einskis virði fyrir starfsmenn
ina. Skilyrði til þess, að starfs-
maður verði réttarins aðnjót-j
andi, er að sama síaða verði
endui'reist. Hér ætti orðalagið i
auðvitað að vera miklu víð-1
tækara. t. d.: ,,Ef staða með
sama eða svipuðu hlutverki er
aftur stofnuð innan fimm ára
....“. Þá ber til þesís að líta,
að starfsmaðurinn, á aðeins
rétt til stöðunnar að öðru
jöfnu. Þetta orðalag gefur
stjórnvöldum algerlega frjáls-
ar hendur um það, hvort for-
gang^rétturinn vsrði raunhæf-
mr eða ekki.
STÓRKOSTLEG RÉTTINDA-
SKERÐING.
Ég gat þess, að í þessum efn
um hefði frumvarpið stórkost
lega réttindaskerðingu í för
með sér. ef að lögiim verður.
Vil ég bví rekia nokkuð gang
mála að þessu leyti.
I tilskipun frá 31. maí 1855
segir: ..Ef eitthvað embætti er
lagt niður, á sá embættismað-
nr heimtingu að njóta % hluta
af embættistekjum; sínum í 5
ár í biðlaun“. Sams konar á-
kvæði voru takin upp í lög um
eftirlaim nr. 4, 4. marz 1904.
Með ákvæðunum umi biðlaun í
íramaogreindum. lagafyrirmæl-
nm er réttarstaða þess manns,
sem sagt befur verið upn starfi
vegna niðurlagningar á emib-
ætti hans, greinileg'a mörkuð.

rkfakar
( ÞAÐ ER nauðsynlegt, að al- bera er heldur ekki slakað á
Vegna stöðumissisins fær hann lega. Við m-atið á því, hvora menningur geri sér Ijósa grein klónni. Innheimtumenn rík-
greidd biðlaun, sem eru eins hagsmunina eigi að meta meira, fyrir því, hvers vegha gengur is og bæja mundu ekki telja
konar lögákveðnar skaðabætur eru úrslitin augljós. Hið breiða nú verr en áður að fá fólk til það nægilegra afsökun. að sjó
honum til 'handa, og hafa þjgr bak ríkissjóðs er betur undir að vinna við sjávarstörf og land magurinn segðist eiga’eins til
bætur verið allríflegar. Áður- það búið að taka við skakka- búnað. 1 • • “ ö ö .........
tveggja ára gamalt ,.uppgjör“
nefnd tilskipun fra 1855 og iög föllum af hinum breyttu að-j« Margír munu segja, að það hjá tilteknum útgefðarmanra.
fra 1904 fjo luðu aí aliega uiri' stæðum vegna niðurlagningar s£ einungis vinnan við Kefla- Svarið yrði, ef að líkum léti,
eftirlaunarett. Þau akvæði ha'fa stöðunnar, heldur en einstak- víkurfiugvöll, sem orsaki flótt lögtak á ákveðnum hluta hús-
nu verið leyst af holmi með lingurinn. Ríkið ræður yfir ann frá hinum fyrri atvinnuveg mupia, sem kostað hafa margra
akvæðum um ellihfeyri sam-. mörgum ráðum t;l að mæta um. Staðreyndirnar eru þó ekki ára sparnað að eignast.
kvæmt lifeyrissjóðslögum, en þessum breyttu aðstæðum, sem, svona augljósar. Að vísu er það .
fyrst voru lög um það efni sett ekki eru á færi einstaklings. rott að vinnan á vegum varn ■ Þannig geta þessir atvinnú-
28. november 191-J. Lxfeyris— ^ T. d. gæti fíkið í þessu sam- arliðsins er í þessu vandamáli rekendur sjálfa sig um* sakað
sjóðslögin hafa aldrei haft nein bandi boðið starfsmanninum stærstur aðili. En hvers vegna fái þeir ekki fólk út á bátana
ákvæði um biðlaun, enda annað starf. Má benda á, að á er frún það? Er það einungis af ú d. Ennþá mun það einnig
m.yndu slík ákvæði vart eiga ári hverju 'hverfur úr þjónustu löngun * verkafólksins til þess vera svo, að þeir útgerðar-
• .,.-i i- ríkisins fjöldi starfsmanna.' ag bæta aðstöðu hersins? Nei, met» sem bezt hafa staðið í
Valda því dauðsföll, elli og sannleikurinn er sá, og þar með skilum, eiga þess kost að fá
eðlilegar uppsagnir. Af þess-; höfuðástæðan til pessa ástands, nægilegt fólk til vinnu.
um sökum myndu uppsagnir j ag stór hluti útgerðarmanna hef I
oftast vera ástæðulausar þótt ur ekki uppfyllt gerða samn- ÍSLEÍvZK FRAMLEIÐSLU-
staða yrði logð mður, heldur inga við sjomennina, jafnvel SLqKE
---"A: ---svo, að l:ágmarkstrygging hef• |
ur ekki fengizt grei'dd. a.m.k. I Alþýðu manna er vel ljós sú
kostað langvinn málaferli og hætta, sem atvinnuvegurum
sjóveð á skipinu áður en stafar af því að hafa ekki nægr
greiðslan hefur fengizt. , legu fólki á að skipa, og sjáif
„ , , , . , , kýs hún að sjálfsögðu helzt að
Um flesta bændur gegmr þo |;nna ]andj þjóð gem megt
oðru mali þeir munu,greiða Lífsskilyrði er þó að fá
umsamio kaup, en þao er aftur 7 , - 7- ... ..
mun lægra en við algenga vinnu aun sin §reidd samkvæmt gih.,
heima í slíkum lögum.
SKORTUR Á LAGAFYRIR
MÆLUM — DÓMPRAXIS.
Bein lagafyrirmæii hafa því
ekki skorið úr því atriði, hver
væri réttarstaða þess manns,
sem sagt hefur verið upp
starfi af þeim sökurn, að emb-
ætti hans hefur verið lagt nið-
ur. Undir úrskurðarvald dóm-
stólanna hefur þetta máiefni
ekki verið horið, fyrr en nú á
allra síðustu tímum. Hafa tveir
hæistaréttardómar fallið í slík-
um málum á þessu ári, og eitt
mál er undir áírýju.n. Hafa
dómar þessir gengið í þá átt,
að réttarstaða frávikinna emb
ættismanna sé að meginstefnu
sú sama, hvort sem um frá-
vikningu án saka er að ræða
eða orsökin er niðurlagning
stöðunnar. Er slík dómsniður-
staða mjög eðlilegt, enda í sam
ræmi við álit fræðimanna, sem
um mál þetta hafa íjallað. Ef
gerður væri munur á þessum
fcveimur tilvikum, þá værí opn
uð leið fyrir stjórnvöld, sem
hefðu sterkan og öruggan þing
meirihluta að baki sér, að kom
ast hjá fébótaábyrgð, með því
að afla sér lagahe'mildar til
niðurlagningar á.stöðunni, þótt
tilgangurinn væri raunyeru-
'lega ;sá að koma ákveðnum
starfsmanni eða mönnum úr
þjónustu ríkisins. Frumvarpið
er stórt skref aftur á bak að
þessu leyti, þar sem það gerir
starfsmennina raunverulega
réttlauisa, ef staða þeirra er
lögð niður. og opnar möguleika
á misbeitineu valds gagnvart
ríkisstarfsmönnum.
væri viðkomandi starfsmaður
aðeins látinn Iskipta um starf.
En einsýnt er, að starfsmönn-
um er skylt að taka við öðru
starfi hjá ríkinu, en missa all-
ar hætur ella, svo framarlega
sem. kjörin í hinu nýja starfi
eru ekki lakari, starfið í 'svip
aðri 'starfsgrein og starfsmað-
urinn lækki ekki í mannvirð-
ingarstiga.
HVERNIG VERÐUR ÞESS-
UM MÁLUM BEZT SKIP-
AÐ í NÝRRI LÖGGJÖF?
Af framansögðu er ljóst, að
semjendum frumvarpíns hafa
verið mislagðar hendur, er þeir
fjölluðu um skipan mála, ef
staða yrði lögð niður. Réttur
viðkomandi starfsmanna er þar
algerlega fyrir borð borinn. En
Framhald á 6. óðu.
^ndi kjarasamningum. Upp-
fylli atvinnurekendur þær sjálf
sögðu skyldur sínar. Þurfa þeir
; ekki að óttast, að fíínar vinn-
andi stéttir bregðist til vinnunn
ar.
annars staðar.
VAXANDI DÝRTÍÐ —
ENGIN LAUN.
Það liggur því í augum uppi,
að ástæðurnar eru hinn sífelldi
vöxtur dýtíðar og rýrnandi gildi I Það er þess vegna tilgangs-
launanna, sem knýr velflest laus hótun atvinnurekenda aS
launafólk á þá' vmnustaði, þaj; flytja inn erlent verkafóik i
sem það fær laun sín greidd skjóli þéss, að vinnuafl sé ekki
skilvislega, því að nógu illa fyrir hendi í landinu. Gegn því
gengur samf að láta þau munu Alþýðusamtökin einhuga
hrökkva fyrir hrýnustu nauð- snúast.
þurftum. Af hálfu hins opin-'
fhaldsstúdenfar og
ÞJÓÐFÉLAGSLEG NAUÐSYN
Á NIÐURLAGNINGU
STÖÐU.
Nú ber það auðvitað að játa.
að oft er málum svo farið, að
ákveðið emfoætti eða staða reyn
ast óþörf fyrir rás viðburðanna
jog skipun mála í opinberu lífi
„FJÖLLIN TÓKU JÓÐSÓTT
og fæddist lítil mús“, mætti
segja um fráfarandi formann
Stúdentafélags Reykjavíkur,
Ingimar Einarsson lögfræðing,
er 'hann færist það í fang, að
bera blak af hinni ólýðræðis-
legu framkomu íhaidsstúdenta
á síðasta aðalfundi stúdentafé-
lagsins, með skrifum í Morgun
blaðið 17. nóvember síðast lið-
inn.
Þess vegna brá íhaldsstú-
dentum heldur í brún, þegar
mættir voru 230 manns í fund
arbyrjun, sem er óvenjumikil
fundarsókn, en af þeim voru
án efa um 130 ífoaldsandstæð-
ingar, og það gerði allan mun-
ekki verið að bíða neins
einmitt það er aðalatriðið. Til
íróðleiks má geta þess, að eftir
að íhaldið hafði smalað í 'kvik:
myndafoúsum og úr afmælis-
veizlum, þá var betta orðina
langfjölmennasti íundur félags
inn. Enda segist fráfarandi for | inis Uii þessa, alit að 370
maður „ekki geta láð hægri i manns, því jþó nokkrir sátu hjá
Skrif hans er ein þvæla frá
mönnum, þó þeir brygðu við
faist“. En til þess að gefa þeim
ráðrúm: til smalamennsku, þá
frestaði hann fundarsetningu i
við atkvæðagreiðslu.
Þá er ég kominn að Me-
Chartyismanum, eins og frá-
n , , t um klukkutíma, svo sem al-'farandi, formaður
upphafi til enda og er maður , frp 1 hafa retti-lega nefnt þa emræS
engu nær að testri loknuni og fundurinn ,&egna' gjaldkei-a-j islegu framkomu íhaldsstú-
er ekki von að nokkurt bjað, i sma]ans denta. að neita a. m. k. 12,0
aðJheitið geti endist til að Um töfina á fundarstörfun- fundarmanna um levnitega at-
eyða prentsvertu a slikt. um segir fráfarandi formaður kvæðagreiðslu, og það tokst
Fráfarandi formanni tekst berum prðum, „að jþað hafij ra.ara7 ,! orma,n'!1 a'°'
Ríkisvaldinu ber skylda til aðjmjög klaufalega til, eins og bætt aðstöðu þeirra manna, er|V01i^_ '.v * a Pf' ®ra
íþyngja ekki skattþegnunum umi fundarstjórnina frægu, þar smala vildu á elleftu stundu“. (aö eini a iarstudentar, nelti
með því að leggja fé úr ríkis-'sem m. a. ekkert eftirlit var Fundurinn var haldinn í Hol-’ava^að Vlðhafa sllk? atkvf7f,
sjóði til embættis, sem stiórn-. með því haft, að einungis fé- 1 steini, en þar, unpi á lofti, eru freltrs't'- Þeim P>’-J-*’
arfarskerfið getur verið án. í i lagsmenn sætu fundinn. Hon- skrifstofur Sjálfstæðisflokksins enta’ 'Pa ei sa úiigsunar att-
slíkum tilfellum ber ríkisvald
inu skyida til að ieggja_ við-
komandi emibætti niður. í sam
bandi við hugsanlega bóta-
greiðslu til þess að þeirra
manna, sem gegnt haía slíkum
stöðum kemur til álita almennt
hagsmunamat. Annars vegar
eru hagsmunir ríkisins í þá átt
að spara fé hins opinbera, en
á hinu leitinu eru hagsmunir
einistaklíngsins, sem stöðuna
missir, og á e. t. v. á hættu að
komast á wonarvöl fjárfoagjs-
um tekst t. d. ekki að hrekja,' með a. m. k. 6 símalínum út ur;!æm Þar að baki' 3afw
að illa hafi verið til fundarins í bæ. Hins vegar gátu íhalds- faleitUr frir PV1
boðað, engin auglýsing birt í andstæðingar ekkert vitað, ® n 1 ar "yrir ltnmSu a‘ ra Y
öðrum blöðum en Morgunblað hvað þeim foáu herrum myndi rja íra manna-
Yfirklór fráfarandi fonnanns
er alve? út í hött. og það er
leitt til þess að vita. að Stú-
inu og Vísi, öfugt við það, sem þóknast að fresta fundarstörf-
venja hefur verið. Enda virðist um lengi, en af þessu má ljóst
það hafa verið gert i þeim til- j vera, hvernig allt var í pott-
gangi einum, að íhaldsstúdent \ inn búið og hverjum hin „bætta j dentafélasr Reykjavíkur skuK
ar gætu haft meirinluta á fund i aðstaða“ átti að koma- að liði. j hafa orðið að sæta fórustw
Fundarsókn var svo mikil í manna, sem orðið hafa berir
upphafi fundar, að engin framja'ð slíkum hugsunarhætti, sejirs:
bærileg ástæða var til frest-1 neínchir hefur verið McCarthy
einlit unar og hefði meirihluti íúnd- ismi.
armanna verið íhald. þá hefði
inum-, svo sem var í fyrra, þeg
ar brotin var hefðbundin venja
um ópólitíska stjórnarkosn-
ingu og kosin svo til
íhaldsstjórn.
Stúdent. j