Alþýðublaðið - 21.11.1953, Blaðsíða 4

«

Laugardagur 21. nóv.' 1958.
Útgefandi: Alþýðuflokkurin'rt. Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
Hantiibal Valdimarssou Meðritstjóri: Helgi Sæmunösson.
Fréttastjóri: Si-gvaldi Hjálmarsson. Blaðamenm.: Lofrur Guð-
mundsson og Björgvin Guðmundsson. Auglýsingastjóri:
Emma Möller. Ritstjórnarsímar: 4901 og 4902. Auglýsinga-
sími- 4906. Afgreiðslusími: 4900. Alþýðuprentsmiðjan,
Hvg. 8—10. Áskriftarverð 15,00 á mán. í lausasölu: 1,00.
Friðsöm þjóð í hervæddum heimi

UTVARPSUMRÆÐUR hafa
farið fram frá aiþingi um
varnarmái íslands.
Áðalsjónarmiðin, sem túlkuð
eru, virðast vera þrjú:
Kommúnistar og Þjóðvarnar
menn segja, að engin hætta sé
á ferðum fyrir Island, aðeins
éf það lýsi yfir algeru hlutleysi
og vopníeysi og láta þá erlendu
varnarliðsmenn, sem hér
dvfelja nú, fara úr landi þegar
í stað.
Ef þetta sé gert á stundinni,
þá virðast þessir flokkar tclja,
áð öryggi íslands sé borgið í
húgsanlegu stórveldastríði. Þeir
vilja telja þjóðinni trú um, að
þótt þýðingarmiklir flutningar
mátvæla og hergagna færu
frám hjá ströndum íslands frá
Ameríku í byrjun stríðs, til
Kjálpar Iýðræðisþjóðum Vest-
ur-Evrópu — og þótt Rússum
væri ljóst, að eina leiðin til að
stöðva þessa þýðingarmiklu
fíútninga væri sú, að hafa
tryggt sér öfluga hernaðarað-
stöðu á Islandi, þá mundi Sov-
ét-RússIand aldrei Iáta sér
detta það í hug að hrifsa til sín
þá aðstöðu, aðeins af lotningu
fyrir yfirlýstu hlutleysi lands-
ins.
Það væri margur, sem vildi
OSKA að málíð væri svona auð
leyst. Það væri líka ödýr lausn
þetía, e£ það væri rétt, að hún
færði okkur fullkomið öryggi.
En hver trúir því í alvöru, a'ð
slík „snertu-mig-ekki“ varnar
stefna sé raunhært úrræði í
hervæddum heimi?
Þeir eru áreiðanlega ekki
margir, en mundi hitt ekki
vera sönnu nær, að ýmsir þeir,
sem halda þessari töfrakenn-
ingu fram, vilji það bókstaflega
í hjarta sínu, að Sovét-Rúss-
land geti við góða aðstöðu sleg
ið sér hér niður í styrjöld
og hindrað héðan hergagna- og
matvælaflutninga um norðan-
vert Atlantshaf milli Ameriku
og Evrópu — til þess að bæta
tne'ð því vígstöðu Sovétríkj-
anna strax í upphafi hildar-
Feiksins? — Er þetta ekki skýr
ingin á þessari ken:iingu?
Það er mjög athyglisvert í
þessu sambandi, að þegar ann-
ar þingmaður Þjóðvarnar-
flokksins, Gils Guðmundsson,
hefur verið spurður um,
hverju flokkur hans mundi
vilja svara, ef fsland vdS-i í
Upphafi stríðs beðið um sömu
aðstöðu fyrir Vesturveldin og
veitt vor í seinustu styrjöld,
þá hefur hann jafnan vikizt
undan að svara því ákveðið.
Er þó augljósí, að í krafti
hlutleysiskenningarinnar ætti
hann að svara þessu neitandi.
En ef svarað væri játandi, er
hlutleysinu hafnað og botninn
úr kenningunni strax, er á
hana reyndi.
Hlutlcysið dugði fslandi í
fyrra stríði, myndi einhver
segja. Jú, en þá var ekki barizt
beggja megin við ísland, þá
hafði land okkar enga hernað-
arþýðingu. Þá reyndi ekkert á
stýrk og ágæti kenningarínnar.
En hvernig reyndist hún í
seinustu styrjöld? Undir eins
og vígvellirnir vorti komnir út
á Atlantshafið umhverfis ís-
land, þá hófst kapphlaup stríðs
aðila um að tryggja sér aðstöðu
á íslandi, og Bretar hernamu
landið!
Strax, þegar á revndi, 'bilaði
sem sé vernd hiutleysisins. Og
þeir, sem nú treysia á aígert
hlutleysi og vopnleysi sem
hina einu öruggu vernd ís-
lands, verða að telja sér trú
um, að Rússar beri það meiri
lotningu fyrir hlutleysishugtak
inu en Bretar, að þeir myndu
aldrei leyfa sér að hernema
hlutlaust Iand, hvaða hag sem
þeir gætu tryggt sér með því í
stríði.
Og hverjir eru þeir, sem Iifa
í slíkri trú?
Onnur meginkcnningin er
sú, að ísland sé í sífelldri yfir-
vofandi liættu fyrir árás af
hendi Rússa. Við verðum því
hvenær sem er að vera við
slíkri árás búnir. Eu til þess að
svo sé, yrðu hér au'ðvitað að
vera svo sterkar varnir, að ekki
þætti hætta á, að Rússar gætu
yfirbugað þær.
Eðlilegt er, að þeir, sem þess
ari skoðun fylgja, vilji sem
mestar hervarnir hér á landi
og taki fegins hendi hverju til-
boði Bandaríkjanna um bygg-
ingar hernaðarflugvalla og
annarra hernaðarmannvirkja
og fjölgun erlends hers í land-
inu. ísland grátt fyrir járnum.
fsland óvinnandi vígi er rökrétt
afleiðing þessarar kenningar.
Og hverjir vílja það? Þessi
kenning á sér sterka fvlgjend-
ur og forsvarsmenn meðal auð
stéttanna á íslandi.
En Hugsandi alþjðu landsins
hugnast ekki a'ð þessari varn-
arkenningu.
Hún aðhyllist bá skoðun, að
það séu sameiginlegir hags-
munir og jafnvel Hfsnauðsyn
fslands, Noregs, Bretlands og
Bandaríkjanna, að siglingaleið-
um um norðanvert Atlantshaf
sé haldið opnum í hugsanlegri
stórstyrjöld. Þetta verðum við
að gera þessum þjóðum kleift
að tryggja með því að heimila
þeim a'ðstöðu í landinu strax,
er stríð kynni að brjótast út.
KeflavíkurflugvöIIur verður að
vera tiltækur, og öllum mann-
virkjum þar vel við hfddið
Radarstöðvar eru örvggistæki,
sem sjálfsagt er að hyggja þeg
ar í stað. Það er óþolandi til-
hugsun, að við hin nauðsyn-
legu gæzlustörf þessara mann
virkja sé hér ERLENT li'ð,
allra sízt til margra ára eða
áratuga. Þess vegna á að láta
íslendinga lærá öll gæzlustörf
á flugvellinum og í radarstöðv
unum og heimila Alþingi Is-
lendinga að ákveðá, hvenær
hið erlenda varnanlið skuli
víkja úr landinu.
Þetta er meginkjarni þeirra
skoðana, sem túlkaðar voru í
útvarpsumræðunuin í fyrra-
kvöld.
Síðastnefnda sjónarmiðið er
túlkað af Alþýðuflokknum.
Með þeirri stefnu er flokkurinn
sannfær'ður um, að hann rækir'
skyldurnar við íslenzka þjóð,
Framhald a 6. síðu. 1
Orðhákurinn Gísli Jónsson:
GISLI JONSSON hefur
undanfarin ár talað mar.na
mest á alþingi, burðazt við
að segja álit sitt á öllum
málum, hvort sem hann hef
ur haft vit á þeim eða ekki.
og áunnið sér þann titil að
vera dónalegasti orðhákur
þingsins. Hafa flokksbræður
hans tengi fundið sér renna
kalt vatn milli skinns og hör
unds, þegar Gísli hefur
kvatt sér hljóðs á aiþingi.
Eitt af dagblöðunum kallaði
hann fyrir nokkrum árum
þingíífl og var dæmt ívrir
í óverulega fésekt. Auðvitað
var hér um að ræða óviður
kvæmilegt orðbragð um
mann, sem situr á alhingi,
þó aldrei nema hann sé
löggjafarsamkomunni til
skammar, en dómurinn
mæltist samt mjög illa fyrir
meðal almennings. Slíkt er
álit þjóðarinnar á Gísla
Jónssyni.
Nú hafa Sjálfsíæðismenn
gripið til þess ráðs að gera
Gísla forseta efri deildar til
HL
að reyna að losna við ræðu-
höld hans á alþingi. Þétta
hefur haft blesaunarleg áhrif
hingað til. en nú virðist Gísli
ekki þola þögnina lengur.
Hann kvaddi sér til dæmís
hljóðs í umræðum á alþingi
á miðvikudag til að skamma
flokksíbjróður sinn Jón á
Fvevnistað, sem ver í forseta
stóli, og 'hella úr skálum
reiði sinnar yfir Gylfa Þ.
Gíslason fyrir að vera þung
orðan um of í garð braskara
og fjárológsmar.na. Var
helzt á Gísla að heyra, að
hann teldi sig sjálfkjörinn
til þess hlutverk.s að kenna
öðrum þingmönoum ræðu-
mennsku og mannasiði.
Þóttu þetta að vonum firn
mikil, og horfðu Sjálfstæð-
ismenn upp á það með skelf
ingu, að náðartími þagnar
Gísla -Jónssonar myndi nú á
enda. Maðurinn þolir blátt
áfram ekki að þegja.
Hingað til hefur af flest-
um verið látið afskiptalaust,
þó að Gísii Jónsson yrði sér
Utan úr heimi:
til skammar á albingi. enda
daglegt brauð. Er. sannar-
lega færist skörin upp í
bekkinn, þegar þsssi orð-
hákur og bögubósi, sem með
al an.nars ‘hefur valdið ís-
lenzkuni alþingismönnum
eftirminnilegri skapraun í
áheyrn eriandra þingmanna,
þykist þess um kominn að,
gerast siðameistari alþingis.
Gísli ætti að gera sér grein
fyrir bví, hvers vegna hann.
er orðinn forseti efri deild-
ar. Flokk.sbræður hans iyítu
honum í bann sæmdarstól,
til þess að hann þegði á
alþingi. Gísli ætti að
launa upphefðina með því
að verða við vilja flokks
síns, sem hefur þó þá sóma
tilfinningu til að bera að
ala sára önn fyrir manninn,
sem nú er forseti efri deiVl-
ar. Það gerir hann auðvitað
með því einu móti að rækja
skyldu sína sem íorseti eir.s
og hann hefur vit til cg
þegja að öðru leyti.
Herjólfur.
Kosningarnar á Filipseyju
eru nu um
á Filipseyjum.
KOSNINGAR
garð gengnar ________ .
Voru það forsetakosningar, og
kjör til beggja þingdeilda.
Mest var deilan um forsetann.
t kjöri var forsetmn er fyrir
var, að nafni Elpídíó Kvírínó,
og er flokkur h’ám eí?’fjálslyndi
flclfikurinn. En í móti var Ram-
ón Magsaysay (frb. Magg-
seisei) og standa Þjóðernis- og
Lýðræðissinna-flokkar að kosn
ingu hans. Eru þetta nöfnin,
sem þessir þrír flokkar nefna
sig. En þar með er ekki sagt,
að þeir séu samskonar flokkar
og bera samskonar nöfn her í
Evrópu.
GLÆSILEGUR SíGUR
Kosningar fóru þannig að
Magsaysay var kosinn forseti,
og hafði unT’rúmlega tvö at-
kvæði fyrir hvert eitt, er
Kvírínó fékk. Hafði Magsaysay
um 1700 þús. en Kvírínó lið-
lega 700 þús. atkvæði. í efri
deild þingsins fór svo að allir
flokksmenn Magsaysays náðu
kosningu, en í neðri deild komu
Frjálslyndir að nokkrum mönn
um, að haldið er, þó ekki ttiema
þremur. Alis tóku um 4 miPjón
ir þátt í kosningunum af um
5Vá millj. kjósenda er á kjör-
skrá voru.
Kvírínó ætlaði í fyrstu ekki
að trúa því, að hann væri fall-
inn, (því talning atkvæða stóð
í marga daga). En er hanm sá
hvernig farið hafði, gaf hann
út svohljóðandi yfirlýsingu.
„Dómur þjóðarinnar er fall-
inn, og til þess að bæta þjóðar-
einingu, er sjálfsagt að hlíta
honum. Eg óska innilega land-
inu og eftirmanni mínum a ls
góðs gengis11.
Miklar róstur hafa verið,
bæði fyrir kosningarnar, á
kosningadag, og meðan staðið
hefur á talningu atkvæði, og
margir menn verið drepnir.
Eru það aðallega F'rjálslyndir,
sem staðið hafa fyrir ólátun-
um, en þó ekki að menn ætlr •
gert að vilja Kvírínos fyrrver-
andi forseta.
GAMALL SKÆRULIÐI
Magsaysay er af óblönduðu
innfæddu kyni, sæmilega
menntaður. Stóð hann fyrir
bifreiðaútgerðarfélagi, en hafði
í æsku verið bifreiðarstjóri og
bifreiðarviðgerðarmaður. Þeg-
ar Japanir tóku Fflipseyjar, fór
Magsaysay til fjalla og lagðist
út. Safnaðist honum brátt fjöl
margt Ii5, og átti margar orr-
ustur við Japana. Hafði hann
jafnan, með skæruliðum sínum,
stór svæði á sínu valdi, er Jap
ánar náðu akki. Lagði hann og
lið hans niður vopni er Banda-
ríkjamenn endurheimtu Filips-
eyjar úr greipum Japana.
STÖRF EFTIR STRÍÐ
En ýmsir aðrir skæruliðar
lögðu ekki niður vopnin, en
héldu stríðinu gegn Jöpönum á
fram gegn landeigendum, sem
víða áttu allt ræktanlegt land
í sveitunum. Langskæðastir
þessara skæruliða, voru fátæk-
ir sveitamenn er höfðu orðið
fyrir óréttlæti sveitaaðalsins,
landeigendanna. Voru skærulið
a^nir flestir undir stjórn komm
únista eða undir áhrifum frá
þeim, og voru nefeidir Húkk-
balla-jhapp -ieða bara Húkkar).
Höfðu þeir eftir stríðið geysi-
stór landsvæði undir sér, þar
til Kvírínó forseti fékk Mags-
aysay, þó hann væri í öðrum
flokki, til þess að gerast her-
málaráðherra og herforingi
stjórnarinnar gegn þeim. Fór
þá brátt að halla á Húkkanna,
því Magsaysay fór gegn þeim
með hörku og velbúnu liði. En
bauð þó jafnframt full grið,
þeim sem vildu hætta, ef þeir
voru ekki sannir að manndráp
um, og jarðnæði ókeypis, ög fé
til þess að geta hag'uýtt sér
það. Vegna þess hve grátt fá-
tæk sveitaalþýða var leikin,
bættist-samt alltaf við lið Húkk
anna. En að lokum urðu þeir
að mestu sigraðir. Þurfti Mag-
saysay óft að snúast gegn land
eigendum, og fékk í íyrstu stoð
Kvírínós forseta til þess. En
svo kom að honum þótti forset
inn ekki styðja sig nóg, (hann
hefur að líkindum ekki getað
það fyrir flokksmönnum sín-
um), og sagði Maysaysay þá af
'sér.
MIKIL EFTIRVÆNTING
Fárra kosninga hefur verið
beðið með meiri eftirvæntingu
úti um hiem, nú á þessum. síð-
ustu árum, en þessum Filips-,
eyja-kosningum. Því búizt var
við, að ef Maysaysay sigraði
muTidi komast á alger friður inn
anlands í þessu eyríki, og að
farið yrði að vinna ótrautt að
málum almennings þar. En
hins vegar myndi haldast slen
það og stjórnleysi, er komizt
hat'ði á, á stríðsárunum, ef ekki
yrði gagnger breyting á stjóm
og þingi. _ _ í