Alþýðublaðið - 30.12.1953, Qupperneq 4

ALÞYÐUBLAÐIÐ
Miðvikudagur 30. des. 1953.
Útgeíandi: Alþýðuflokkurino. Ritstjóri og ábyrgðannaður:
Harmíba! Valdimarsson Meðritetjóri: Helgi Sæmundsson.
Fréttastjóri: Sigvaldi Hjálmarsson. Blaðamenn: Loftur Quð-
mundsson og Björgvin Guðmundsson. Auglýsingastjóri:
Frnmi Möller. Ritstjómarsíman 4901 og 4902. Augíýsinga-
gfmi: 4906. Afgreiðslusími: 4900. Alþýðuprentsmiðjan,
'Hvg. 8—10. Áskriftarverð 15,00 á mán. í lausasölu: 1,00.
Orlagaríkar kosningar
SIÐUSTU vikurnar hefur
Verði annrikt hjá stjórnmála-
flokkumim. Þeir hafa unnið að
undirbúningi bæjarstjórnar-
lcosningamia, sem fram fara í
janúarlok. Vinnan hefur verið
fólgin í því að ganga frá fram-
boðslistunum og volja fólkinu
fulltrúaefnl Alþýðuflokkurínn
Jatik þessu verki fyrstur flokk-
anna. Næstur varð Sjálfstæ'ðis-
flokkurinn, ' en framboðslistar
hinna flokkanna munu
■verða heyrinkunnir áður en
nýárshátíðin gengur í garð. Frá
> »g með nýárinu hefst svo mán-
uður örlagaríkrá kosninga.
Það er táknrænt, að Alþýðu-
flokkurinn varð fyrstur til að
ganga frá framboðslista sínum.
Andstæðingarnir hafa haldið
frví fram, að í Alþýðuflokknum
væri hver höndin upp á móti
annarri. Sú fullyrðing ver'Öur
Jijákátleg, þegar gætt er að
þeirri staðreynd, að hann er
Jangfyrstur að ganga frá fram-
hoðslista sínum og tekst það í
sátt og eindrægni. Takmark
•hans er að fá brjá fulltrúa
kosna í hinni nýju bæjarstjórn
tag hnekkja meirihlutavaldi í-
haldsins. læið hans að því tak-
marki er sú að leggja fram rót-
iæka og raunhæfa stefnuskrá
og velja til forustu í bæjar-
stjórninni tvo vinsæla og dug-
mikla fulltrúa verkalýðshreyf-
ingarinnar í bænum, Magnús
Ástmarsson og Óskar Hall-
gríinsson, o>g við hlið þeirra Al-
freð Gíslason lækni, sem tví-
mælalaust á flestum eða öllum
reykvískur.i borgurum meira
erindi í bæjarstjórn. Val full-
triiaefna Alþýðuflokksins tókst
með þeim hætti, að flokkurinn
gengur einhuga og sókndjarfur
út í orrahríð kosninganna í
Iiæsta mánuði.
] íhaldið átti í miítlum vand-
ræðum, enda hófsí hatrömm
horgarastyrjöld innan vébanda
þess í sambandi við framboðið
til hæjarstjórnarinnar. Listinn,
sem það loksins bræddi saman,
liefur Iitía athygli vakið. Reyk-
víkingar gera sér Ijóst, að listi
íhaldsins vitnar um fátækt
manna og málefna. Sjálfstæðis-
flokkurinn mælist til þess, að
Reykvíldngar framlengi Iista
þess eins og gamlan víxil, en
skelfur af ótta við kjósendurna.
jÞað finnur sjálft, að verk þess
hafa verið fá og sma. Úrslit al-
þingiskosninganna í sumar
leiddu f Ijós, að íhaldið er kom
ið í miniyiluta í höfuðstaðnum
og sú þróun mun halda áfram
við bæjarstjórnarkosningarnar .
Reykvíkingar eru orðni'.* þreytt
ir á framLengingarvíxIi xhalds-
ins og hyggja á nýtt.
Hfér er þess ekki kostur að
ræða framboðslista Framsókn-
armanna, kommúnista og Þjóð-
varnarmanna. En fæðingin hef
ur gengið illa, og sú staðreýnd
talar sínu máli. Kommúnistar
vita, að þeirra bíður tap og ó-
sigur. Framsóknarflokkurinn
hefur með bræðralagi sfnu við
íhaldið kallað yfir sig áfellis-
dóm allra frjálslyndra fylgj-
enda sinna. Vinstra fólk getur
ekki treyst Framsóknarflokkn-
um og snýr við honum baki.
Þess vegna er þa'ð hlægilegt,
þegar Tíminn er að spá Fram-
sóknarflokknum sigri. Hann
hlýtur að tapa af því að hann
er í andstöðu við þau þjóðfé-
lagsöfl, sem hann var stofnaður
til að þjóna. Hann er í dag hjá-
leiga íhaldsins og ekkert ann-
að. Þjóðvarnarflokkurinn kvíð-
ir því, að honum heppnist ekki
að halda því fylgi, sem honum
áskotnaðist í alþingiskosning-
unum í siunar, og hugsar þess
vegna með ugg til bæjarstjórn-
arkosninganna. Hann er stund-
arfyrirbrigði í íslenzkum stjórn
málum, og stundin líður fljótt.
Róttækum og írjálslyndum
kjósendum í Reykjavík er í
lófa lagið að átta sig á því,
hva'ða ráð er tiltækast í barátt-
unni gegn íhaldinu. Það geta
þeir með því að virða fyrir sév
úrslit alþingiskosninganna í
sumar. Alþýðuflokkurinn hef-
ur Iangmesta möguleika íil að
hnekkja meirihlutavaldi íhalds
ins í bæjarstjórninni og taka
forustuna í baráttunni fyrir
nýrri og farsælli síefnu. Dauð
hönd íhaldsins hefur allt of
Iengi hvílt á Reykjavík. Kjós-
endurnir verða að víkja henni
til hliðar við kosningarnar í
janúavlok og hlutast *til um, að
bærinn fái á sig nýjan svip. AI-
þýðuflokkurinn á að vera tæki
þeirra til þess nytjaverks. |
Pramboðslistar flokkanna
verða sjálfsagt orðnir heyrin-
kunnir, þegar nýárshátíðin
gengur í garð. Þegar hún er Ii'ð
in, hefst þáttur kjósendanna.
Janúar verður mánuður örlaga
ríkra kosninga í Reykjavík. A1
þýðublaðið heitir á allt Alþýðu
flokksfólk að ganga sigurdjarft
til orrahríðarinnar og býður
alla róttæka og frjálslyncla
Reykvíkinga velkonma til sam-
vinnu við hann. I
Ástandið í Sósíalistaflokknum:
SÓSÍALISTAFLOKKUR-
INN hefur orðið fyrir
hverju áfallinu öðru meira
undanfarið. Margir fyrrver-
andi frambjóðendur hans
hafa sagt .skilið við hann, og
að minnsta kosti einn fyrr-
verandi þingmaður flokks-
ins, Hermanii-Cuðmundsson
1 Hafnarfirði, sagði sig úr
honum strax eftir næstsíð-
ustu 'kosningar. Jafnframt-
hefur fjöldinn allur af ó-
breyttum flokksmönnum og
kjósendum snúið baki við
honum. Þetta kom skýrt í
ljós í síðustu kosningum.
Fylgið hrundi af Sósíalista-
flokkiium.
FORINGI FARINN
Við síðustu kosningar gaf
Áki Jakobsson ekki kost á
því að vera í framboði fyrir
Sósíalistaflokkinn og hvarf
af alþingi. — Þetta vakti að
vonum mikla othygli. Áki
hefur verið einn af atkvæða
mestu foringjum flokksins
og átti sæti í nýsköpunar-
stjórninni sem fulltrúi hans
við hliðina á Brynjólfí
Bjarnasyni. Nú hafa svo þau
tíðindi gerzt, að Áki Jakobs-
son kveður Sósíalistaflokk-
inn. — Hefur Þjóðviljinn
neyðzt til að skýra frá þeim
atburði eftir að fréttin var
orðin heyrinkunn og al-
mennt umræðuefr.i,
ER ALLT MEÐ FELLDU?
Kommúnistablaðið reynir
að gefa í skyn, að hér sé allt
með felldu. Slikt er auðvitað
vonlaust mál. Áki Jakobs-
son hefur annaöhvort Ient í
deilum við fyrrverandi sam-
herja sína eða misst trúna á
flokkinn og stefnu hans.
Hann segir sig úr flokknum
rétt áður en bæjárstjórnar-
kosningar fara fram. Auk
þess er hér ekki um neinn
hversdagsviðburö að ræða.
Áki hefur verið svo atkvæða
mikili stjórnmálamaður, að
hann stígur ekki annað eins
spor og þetta nema hann
hafi til þess meira en litlar
ástæður. Það er ekki á hverj
um degi, að fyrrverandi ráð-
herra og þingmaður segi skil
ið við flokk sinn, þegar mik-
- ilvægar kosningar fara í
hönd.
VlSNANDI JIJRT
Hér skal enginn dómur á
það lagður, hvers vegna Áki
Jákobsson er horfxnn úr röð-
um Sósíalistaflokksins. En
þessi sögulegi atburður er
táknrænt dæmi um ástand
flokksins. Hann er svo á fall-
anda fæti, að fyrrverandi
forustumenn hans vilja ekki
lengur með honum staría.
Jafnframt hrynur óbreyt+a
fylgið af honum. Uppgangs-
tími flokksins er liðinn hjá,
og nú liggur ekkert annað
fyrir honum en visnl upp
eins og jurt í eyðimörku Og
þessi eyðimörk er afleiðing
þess, hvernig innsta klíka
flokksins hefur haldið á mál
um. Nærri henni er engum
gróðri líft. Flokkurinn á
ekki heima á íslandi af því
að hann berst ekl;i fyrir ís- .
lenzkum málstað. Hann hef-
ur ávallt verið klofnings-
flokkur og óheillafugl í ís-
lenzkum stjórnmálum. Þess
vegna hlaut hliltskipti hans
að verða það, sem nú er að
. koma á daginn:
NÝTT OG BETRA MERKI
Aðvörunarorðin, sem Jón
Baldvinsson mælti til reyk-.
vískra verkamanna á síðasta
Dagsbrúnarfundinum, er
hann . sat, hafa vissulega
rætzt. íslenzkur verkalýður
sigrar aldrei undir merki
mannanna frá Moskvu. Þess
vegna er það hörmulegt, að
margir miki'íihæfir og ein-
lægir. verkalýðssinnar hafa
glæpzt til fylgis við Sósíal-
istaflokkinn undanfarin ár.
Þeir hafa eytt nokkrum
beztu árum sínum til ónýtis.
Það á að vera öllum verka-
lýðssinnum hármsefni. Og
sumir þessir mérn liafa orð-
ið fyrir ólýsanlegum von-
brigðum. En þeir mega sann
arlega ekki láta þau von-
brigði leiða til þess, að þeir
géfist upp. Þeir verða að
halda baráttunni áfram und
ir nýju og be+ra merki í sam
vinnu við menn, sem helga
íslenzkum sljórnmálum
krafta sína.
Herjólfur.
Bœkur og höfundar:
Ungiskáldkemurganðan
Alþýðublaðið
Fæst á flestum veitingastöðum bæjarins.
— Kaupið hlaðið um leið og þér fáið yður
kaffi.
Alþýðuhlaðið
Jón Óskar: Skrifað í vind-
inn. Ljóð. Heimskringla.
Prentsmiðjan Hólar. —
Reykjavík 1953.
JÓN ÓSKAR er síður en svo
barnslitinn af ritstörfum, en
þó löngu kunnur fyrir ijó.ð sín
og smásögur. Jafnaldrar hans
ætluðust til þess af Jóni strax
fyr.ir röskum áratug, að hann
yrði maður margra og stórra
sigra í íslenzkum bókmenntum.
En Jón hefur farið sér hægt,
enda fjölhæfur og sérlyndur.
Nú virðist hann hafa fengið
hug á að láta fyrir alvöru til
sín taka við rrtstörfin. Hann
gaf út í fvrra smásagnasafnið
„Mitt andiit og þitt“, þar sem
glöggt kemur í Ijós sá einstaki
haefileiki hans að gera hvers-
dagsiegar sm.á'myndir eftir-
minnilegar. S'íðustu dagana
fyrir jól kom svo frá hendi
hans fyrsta ljóðábókin, „Skrif-
að í vindinn“. Hún flytur 32
kvæði, sero munu vera úrval
þess, er Jón hefur ort frá því
hann var um tvítugt.
Ég bjóst við meira af Jóni
Óskari, en sam.t er Ijúft og
skylt að játa, að bókin er ný-
stárleg og vitnar um alvöru og
vandvirkni. Jón er á réttri leið
í áttina til framtíðarinnar. En
kvæðin eru samt misjöfíi og
koma manni ekki eins á óvart
og vonir stóðu til. Jón er
hvergi nærri orðinn jafnoki
Þorsteins Valdimarssonar og
Hannesar Sigfússonar, en þeir
Jón Óskar.
mega tvímælalausi vara sig á
honum, þegar fram líða stund-
ir. Ljóð hans eru smágerð og
einhæf við fyrstu sýn, en víra-
virki þeirra 'býr yfir yndisleik
og leyndardómi, ef þau eru les
in af hógværu umburðarlyndi
og í ieit að yfirlætislausri fég-
I urð. Hér er mín niðurstaða:
j Árið 1942 kvatt er barnalega
fram settar hugsanir og lítið
! annað en flatneskjuíegt rím.
.Ljóð á stríðstíma er g.ömul hug
j mynd og möguleikarnir auk
jþess illa notaðir. Dans virðist
einna helzt kjánaleg lei'kfimi
orða og hugmyndar og þjónar
engum tilgangi. Næturvín er
sýnu betra, en misheppnað þó.
Útlend skip er ófrumlegt og
minnir fremur á uppkast en
fullunnið kv-æði. Lindin og
fólkið er misheppnað með lík-
uro hætti og Næturvín, þrátt
fyrir heiðarlega og athyglis-
verða viðleitni. Ljóð í október
1946 er óskemmtileg vitleysa.
Og dagur rís ber augljós elli,-
mörk, þrátt fyrir nýstárlegt
yfirskin. Á vori 1951 bendír til
þess, að Jón Óskar hafi iesið
Ijóð eriendra áróðursskálda sér
til andlegra óbóta, þó að til-
gangur þess sé góður í eðli sínu.
Skáldið hefði átt að leggja þessí
kvæði til hliðar, þegar það gekfc
frá handriti bókarinnar, eða
minnsta kosti vinna þau mun
betur.
Húsbygging er smellin hug-
| mynd og dável gert kvæði, en
vantar samt einhvern herzlu-
mun. Lítið ibarnaljóð byrjar
’’ vel, en flezt út og er kjána-
. Ieigt í vextinum. Ég heyri regn
i ið falla eru laglegar rímmynd-
rír, en nýtur þess, hvað skáldið
botnar kvæðið prýðilega með
ljóðlínunum: Það grætur ein-
hver úti, sem enginn kannast
við. Hvers virði tónlistin er
þreyttu hjarta leynir á sér, en
skortir samt listrænan lítfþráð.
Á götunni þarna lýtur sama
lögmáli, þó að hugmyndm sé
góð. Vögguþula er sennílega
ekki fullgert kvæði. en þar gæt
ir þessa smágerða yndisleiks,
sem Jón leitast við að túlfca og
oft með ágætum árangri. Mál-
verk er ekkert annað en smell-
Frh. á 7. síBu. :J