Alþýðublaðið - 07.01.1954, Page 4

4
ALÞYÐUBLAÐSÐ
Fímmtudag’ur 7.
janútu' 1054
Útgefandi: Alþýðuflokkurinn. Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
Hanttifcsl Valdimarsson Meðritstjóri: Hélgi Sæmunásson.
Fréttastióri: Sigvaídi Hjálmarsson. Blaðamemn: Loftur Guð-
mundsson og Björgvin Guðmundsson. Auglýsingastjóri:
Emma Möller. Ritstjórnarsímar. 4901 og 4902. Auglýsinga-
sími: 4906. Afgreiðslusími: 4908. Alþýðuprentsmiðjan,
Hvg. 8—10. Áskriftarverð 15,00 á mán, í lausasölu: 1,00.
Spádómurinn um gosið
MORGUNBLAÐIÐ hóf í gær
bæjarstjórnarbaráttu íhaldsins
og- er harla stórtækt, enda Iigg
ur mikið við. „Ópólitískur kjós
andi“, sem sennilega er horgar
stjórinn sjálfur, skrifar hug-
vekju um að „andsíöðuflokkar
Sjálfstæðismanna stefni að
sundrung og glundroða í bæjar
málirni Reykjavíkur“, en það
er sama áróðursplatan og íhald
ið hefur leikið við sérhverjar
bæjarstjómarkosningar undan
fama áratugi. Vizkuorð uglunn
ar hans Velvakanda eru þessi:
,,Kraftaverkið er uppáhalds-
ham trúarinnar.“ Enn fremur
birtir blaðið geysistóra mynd í
tilefni áramótanna. pún er af
konu með hund í handi, og und
ir myndinni standa þessi spak-
legu orð: „Komfð er nýtt ár og
við göngum vonglöð inn í óviss
una, — sum með hund í handi!“
Þá birtir Morgunhlaðið og
ýmislegt af því, sem erlendir
spámenn segja urn árið 1954,
en boðskapur þeirra er m. a. sá,
að Malenkov verði steypt af
stóli, bardagar í Kóreu blossi
upp á ný, deila hefjist með Sov
étríkjunum og Kína, hertoginn
af Windsor skilji við konu sína
og Churchill segi af sér eða
deyi. Og ísland gleymist svo
sem ekki í spádómum þessum.
Franskt blað spáir því, að mik-
ið eldgos verði á íslandi, þar
sem Hekla rjúfi þögnina.
Auðvitað má alltaf búast við
eldgosi í fiallalandi eins og því,
sem vi'ð íslendingar hyggjum.
Franski spádómurinn um
Heklugosið kann því að rætast.
Híns vegar er meiri ástæða til
að búast við öðru gosi, sem
mun eiga sér stað niðri á lág-
Iendinu, en Morgunblaðið forð
ast að nefna það einu orði. Hér
er átt við pólitískt gos bæjax--
stjórnarkosninganna í höfuð-
staðnum. Þær munu verða gos,
sem feykir burt meirihluta í-
haldsins í bæjarstjórn Reykja-
víkur. Æíli franski spámaður-
inn hafi ekki sé'ð þetta fyrir,
þevar hann þóttist sjá eldgosið
á Islandi, en ályktun hans stafi
af því, að Hekla ínun öllu kunn
ara fyrirbæri erlendis en bæj-
arstjórnaríhaldið?
Það er eðlilegt, að Morgun-
blaðinu komi kraftaverk í hug,
þegar skriffinnar þess hyggja
að bæjarstjórnarkosningunum,
sem fara i hönd. fhaldið er von-
laust um að halda meirihluta
sínum í bæjarstjórninni, ncma
kraftaverk skeði. Forustumenn
íhaldsins hér í bænum gera
'sér öðrum fremur þá stað-
reynd ljósa. Þess vegna Ieynir
sér ekki óttinn hjá íhaldsleið-
toganum, sem skrifar í Morg-
unblaðið í gær undir hinu
seinheppilega dulnefni „ópóli-
tískur kjósandi“. Úrslit bæjar-
stjórnarkosninganna munu
verða það gos, að Reykjavík
hristi af sér meirihluta íhalds-
ins. En þetta er svo sem ekki
sambærilegur viðburður því,
að Hekla gjósi. Tilhugsunin um
Heklugos er öllum íslendingum
áhyggjuefni. En tilliugsunin um
pólitíska gosið í Reykjavík í
janúarlok gleður alla aðra en
forustumenn íhaldsins. Það er
ekki lægilegur náttúrxj.viðburð
ur heldur þjóðfélagsleg nauð-
syn.
Aróður íhaldsins um sundr-i
ung og glundroða- eftir ósigur
þess missir marks. Stjórn íhalds
ins á Reykjavík einkennist ein
mitt af glundroða, og sannar-
lega var ekki einingunni fyrir
að fara í borgarastyrjöld próf-
kosningaririnar í Sjálfstæ’ðis-
flokknum. Það er vonlaust verk
fyrir Morgunblaðið að ætla að
telja Reykvíkingum trú um,
að höfuðstaðurinn kollvarpist,
ef íhaldið missir völd sín og
áhrif. Reykvíkingar geta sann-
arlega komizt af án íhaldsins,
enda brýn nauðsyn að losna
við ofstjórn þess; og óstjóírn,
eyðslu og spillingu. Morgun-
blaðið er líka svo úrræðalaust
í vörn sinni fyrir bæjarstjórn-
aríhaldið, að það grípur til þess
ráðs að benda á, að stjórnin á
Reykjavík muni þó skárri en
stjórnarfarið í Rússlandi! Það
eru ekki sigurstranglegir menn.
sem hafa slíka tiltíurði í
frammi í baráttuuni.
Þarsnig eru öll skrif Morg-
unblaðsins í gær á sömu bók-
ina lærð. Þau vitna um ótta
íhaldsins við bæjarstjórnar-
kosningarnar. Honum verður
ékki drepið á dreif með því
að hirfa franskan spádóm um
hu"l;anle!rt Heklugos á þessu
ári. Auðvitað bregður íhald-
inu í brún við bá íi1v"i^=itn. að
Hekla gjósi. En þgð jír samt
sýnu hræddara við reykvíska
kjósendur og gos bæjarstjórn-
arkosninganna um næstu mán-
aðamót.
Sviðsmynd úr baJlettinum „Eg bið að heílsa.“
Karl ísfeld:
Armann.
Armann.
Skemmfifund
heldur.GIímufélagið'Ármann í Sjálfstæðishúsinu í kvöld,
'7. janúar kl. 9 síðd.
Skemmtiatriði — Dans.
Hljómsveit Aage Lorange leikur
söngvari Ragnar Bjarnarson.
Aðgöngumiðar seldir í Sjálfstæðishúsi-nu frá kl. 4 í
dag og við innganginn. ....
MEÐAN bjúghyrndur, vöku-'
bleikur föstumáni — umkringd
ur leifturblikandi stjö’rnum,
sem svífa braut sína við söng
hnattanna og ljóð eitífðarinnar
— treður marvaðann í.firðblá-
um, norðurljósakvikum himin-
sæ, sem freyðir um hjarnbleika
hnjúka Fjallsins eina og Heið-,
arinnar há, tekur langþreyttur, ’
skammdegisfölur innisetumað-
ur sér hraðfleyga hvíldarstund,
stolna frá þreytandi starfi.
Þessi föli næturmaður hefur
ekki gefið sér tóm til annarra
skemmtana meðan dagur var
stytztur og kvöldin lengst, en
að ganga .stöku sinnum á vit
Thalíu og votta henm hollustu j
sína í hinu glæsilega musteri
hennar við skuggáhverfi höfuð
borgarinnar neðanvert. En nú
hallar har.n sér aftur á bak i
stólnum, lokar augunum og ætl
ar að hvíla sig stunáarkorn. en
allt í einu ,fer oíi.iriítið l.ióð og
Iag að dansa innan í höfðinu á
honum og gerist svo áieiíið. að
áður en hann vartr er hann far
inn að hripa fáeinar hlykkjctt-
ar línur á óstrikað b'Jað. j
Þessar línur eru ofurlítið
hróp innan úr annars harðlæsl
um huga manns, sem hefur
sagt sína síðustu setningu í
atriði leiks, gengið af leik-
sviði umsvifa dagsins og horfið
að tjaldabaki til að fá næði i
til að inna af hendi, . á sem j
vanzaminnstan hátt og af því i
meiri trúm.énnsku sem hæfi-
leikarnir eru minni, . vanda-
samt starf, sem falið hefur ver-
io forsjá hans,. ekki þó sakir
verðleika. heldur miklu fremur
af atburði. |
i
Þetta er játning rnanhs, sem
með kliðmjúkan lágfiðlukon-
sert -Láyár í Aðaldal, leikinn á'
dvmbaða • trengi 'a-skvikra
hylja, bergmálandi í eyrunum, i
Iét sig einu sinni dreyma um að j
kveða sér hljóðs annað hvort af J
söngpalli eða leiksviði, en gekk
fermingarskó sína upp að jörk-
um á brunasándi tilverunnar á
þeim féskylfu árum, þegar dýr-
ara var að lifa í Párís en deyja
þar og meira en húsavegur
milli Húsavíkur cg Milano.
Þessa glæsilegu skýjaborg
æskuáranna, skreytta flúruð-
um pílárum með bliki stjarna.,
með háar turnspírur drifna"
sólargulli og sönghvelfingar
smelltar mánasilfri, ómandi af
bel canto, kvaddi hann með því
að syngja heilt sumar „Addio
mia bella Kfapoli1' í vegavinnu
uppi á reginheiði, af ótakmörk
uðu trausti á þolinmæði og.lang
lundargeð vinnufélaganna, og
eftir að þeir höfðu dregið sig
= S
S GREIN þessi er erindi,
S sem Karl ísfeld rithöfundur ^
S flutti í útvarpið rétt fyrir^
j áramótin, en tilefni þess er ^
? ballett þjóðleikhússins „Ég >,
bið að heilsa“. Yakti erindið^
^mikia athyg-li, enda sérstættS
^ og persónubundið. Hefur höf S
Sundurinn góðfúslega orðiðS
S við þeim tilmælum Alþýðu- S
S bíaðsíns að leyfa því að •
S koma erindinu á framfæri •
S við lesendur sína. Ballettinn;
S ,,Eg bið að' heilsa“ gengur ^
• enn í þjóðleikhúsinu og verð(
; ur sýndur í kvöl'd. s
Karl Isleld.
til hryggjar á kvöldin, taldi
hann ekki eftir sér að kyrja
Gralsönginn úr Parsifal: ,,í óra
fjarska langt frá yðar leiðum,
þar liggur borg, sem heitir Mon
salvat“, pgfvarð það ekki til að
auka vinsæídir hans á þeirri
breiddargráðu sumarlangt. Og
seinna, þegar námsfélagar hans
fengu að drekka síg stóra á rík
isins kostnað úti viö Eyrarsund,
varð hann að sæta þeim' örlög
um að drekka sig iítinn á eigin
kostnað heima við Viðeyjar-
sur.d. En til þess að reyna að
hverfa ekki með öliu sönglaust
af leiksviði lífsins, tók hann að
lokum að bjástra .við það. sem
var honum þó einna mest'um
hönd: að raða saman orðum í
bundinni og óbundinni ræðu.
Því að iðkandi þeirrar listar
getur siglt til' aðdrótta breið
höf himna og heimá á d-rauma-
fleyi hugahs, sem er sú ódýr-
asta útgerð, sem -ti 1 er — og'
hlaupið milli hnatta á dansandi
bragafótum.
Á dansandi bragafótum! Og
hinn föli næturmaðúr, sem sit-
ur hér undir bjúghyrndum,
vökuibleikum föstumána, um-
kringdum leifturblikandi
stjörnum, sem svífa braut sína
með dánsspori við söng hnatt-
anna og ljóð éilífðarinnar, verð
ur bess allt í éinu var, að ljóðið
og lagið, sem áðan þvrluðust í
dansi innan í höfðinu á honum,
hefja dans sinn á ný og minna
hann á, að hann sat í rökkur-
byrjun. skammdegisdags eins
fyrir tæpu ári síðan á þriðja
bekk niðri í þjóðleikhú.sinu,
horfði á listdan.s, saminn við
eitt hugþekkasta Ijóð hjart-
fólgnasta skáldsins okkar og
fannst skyndilega ;sem hann
sæi, í helrökkri hins íslenzka
skammdegis, vorbooann ljúfa,
þröstinn góða, koma svífandi,
blikandi fjöðrum, um háar
vegaleysur frá fjarlægu eldor-
ado skrúðmikils listgróðurs
með oíurlitla grein, með dýr-
legri angan, í nefinu, til að gróð
ursetja í gisnum og kræklótt-
um. skógi íslenzkrar listmenn-
ingar. Um leið fannst honum
það undarleg örlagaglettni. að
erlendir listamcnn skyldu loks
ins verða til þess að kenna hon
um. að skilja og meta það
kvæði, sem hann lærði fyrst
allra ljóða og verður, ef til víll,
síðast eftir í huga hans, þegar
öll önnur Ijóð eru gleymd.
Kvæði Jónasar Hallgríms-
sonar ,,Ég bið að heilsa“ er ort
á síundu, sem engir fá að lifa,
nema snillingar, og ef til vill
ekki nema einu sinni á ævinni,
þeirri stundu, þegar skáldið sér
himnana opnazt, sezt við borð
día og talar tungurn engla. Ljóð
ir.u er andað af vöru.num fyrir-
hafnarlaust, að því er virðist. Á
þeirri stundu hefur hann ekki
verið hrjáður þeirri örvænt-
ingu, sem kemur manni til að
stinga pennanum á kaf í vegg-
inn, af því að ekkert orð kem-
ur á pappírinn. Miklu freniur
hefur hann verið snortínn
þeirri tilfinningu, sem vekur
manni löngun til að stíga dans-
spor af gleði yfir því, að nú
hafi maour , loksins komizt of-
urlítið nálægt lifandi lind hinn
ar eiiífu listar. Fullkomlega á-
nægður er maður aldrei með
eigin verk. Að minnsta kosti
eru miklar líkur til, að þann
dag, sem listamaðurtnri er full-
komlega ánægður að morgni
með árar.gur hin:s andlega erf-
iðis næturinnar, hafi skáldið í
honum orðið bráðkvatt kvöldið
áður.
Upphafstónar hins persónu-
bundna og vel gerða tónverks
Karls O. Runólfssonar komu
fálmandi upp úr hljómsveitar-
gröfinni, eins og leitandi manns
barn í myrkri. Það voru flauru
tónar, spyrjandi eirts og manns
(Frh. á 7. síðu.)