Alþýðublaðið - 07.01.1954, Page 6

ALÞYÐUBLASIÐ
Fimmtudagur 7. janúítr 1954
Veifingamá!
(Frli. af 5. síðu.)
starfað við veitingahúsarekst-
ur. Allt er þetta iöguni sam-
fcvæmt. Metið og mæit af nefud
um og ráðum! Lög eru tii á ís-
iandi, — það vita menn!! — En
ég er ekki alveg viss um, að
stéttarsamtök matreiðslu- og.
framreiðslumahiia hafi Verið
nógU' vel á verði og fylgzí eins
og skyldl með þessari þróun,
sem effir öliu að dæma stefnir
að því, að útiloka íagiært fólk
frá sínunr. eiginlega' verka-
Ora-viðgerðir.

hring.
IV.
Þær skoðanir, er fram hafa
komáð í þessari grein, eru
hyggðar á þeim staðreyndum,
sem fyrir hendi eru: ástandinu
í veitinga- og áfengismálum
þjóðarinnar, eins og það hef-ur
verið á undanförnum áratug-
um ög eihs og það er í dag.
Það er íjarri mér að halda
því fram, að ekki megi lifa
menningarlífi án áfengis. Ég
teí mig heldur ekki í hópi
þeirra manna, sem telja, að
gisti- og veitihgahúsarekstur
sé óframfcvæmanlegur án á-
fengis. En á meðan áfengið flýt
ur í landinu og þjóðarbúið hef-
ur tugrni-lljóna krona hagnað af
sölu og framleiðslu' áfengis, þá
er það ástand, sem nú ríkir, ó-
bærilegt, skaðlegt og óréttlátt.
Það er elcki heppilegt, að’ á-
kveðið sé með lögum. hvar hve
nær og hvernig áfengi skal selt,
hvort helcur er í verzlunum
eða á veitíngahúsum, Slíkur á-
kvörðunarréttur á að véha í
höndum bæjar- og sveitafélaga.
Þau eiga fyrst og fremst að á-
kveða og setja reglur um slíkt,
hvert fyrir sitt umráðasvæði.
Og svo að lokum þetta: Lög
og reglur, sem settar eru um
Höíu bg neyzlu áfengis. á að
hafa í heiðri, en ekk; lítilsvirða
með hvers konar ráðum og
hrögðum. Þess vegna er nauð-
synlegt, þegar þau eru sett, að
ekki séu látin koma til greina
önnur sjónarmið en þau, sem
eru skynsamleg, réttlát og sam
rýmast' að vissu marki óskum
og viljá meirihluta þjóðaruan-
ar.
Þrátt fyrir lægð þá, sem nú
er yfir gisti- og veitingahúsa-
rekstri landismanna, er engin á-
stæða til að örvænía um fram
tíð hans. Hann á ábyggilega
eftir að rétta sig úr kútnum og
verða hlutgengur þáttur í at-
vinnu og menningarlífi ís-
lenzku þjóðarinnar.
; Fallegar þýzkar
eru hentugar jólagjafir.
Lækjargötu 10
Síöii 6441

t*
P
m
R
-a
t*
Opinhert uppboö verður •
haldið í sundhöllimú hér í ■
bænum miðvikud. 13. þ. m. *
kl. 1,30 e. h. og verða selcl- ■
ir allskonar óskiíamunir. T. *
d. handklæði, sundföt og •,
annar fatnaður svo og ýms- •
ir smámunir. ■
Greiðsla fari frarn við ■
hamarshögg. ■
Borgarfógetinn ■
í Reykjavfk. •
(*■
Það þyrlaðist um kollinn á
mér eins og hvirfilbylur þetta
reikningsdæmi: Mamrna vaið
að borga fimm krónur fyrir
stígvél, sem amma gaf henni,
og stjúpi fékk fyrir bau þrjár
krónur og svo var það kvitt-
, uni'n fyrir stigvélunum, sem
' stjúpi fékk og sem hann gat
selt, og þá þurfti vcðiánarinn
enn að borga þrjár krónur og
svo mamma honum þær allar
vjst .... hvílík skelfing, að
verða að borga .svona mikið
fyrir gj'öf, sem manni var gef-
,.in ....
i Hvert erum við að fara?
J spurði ég, þegar raamma Var
búin að fara tvisvar eftir sömu
götunni.
Út eftir til systur biinnar.
Eg ætla að fá hjá henni sauraa-
vél til þess að sauma handa þér
kjólínn. Amma á enga sauma.
vél.
Eg Var 'nið.iirdregin. Til j
hennar leiðinlegu moðursystur,
sem átti ljótu og vondu strák- j
ana ög til hans skrækróma j
frænda míns með hengiskegg-
ið, sem lafði alltaf ofan í boll-,.
ana eða diskana, þegar hanni
var að borða eða drekka, og
sem hann stakk upp í sig á eftir
og saug úr inn á rnilli tannanna
með hvæsandi blísturhljóði.
Mér ran>n kalt vatn milli
skinns og hörunds, þegar hann
sat og saug sósu eða súpu upp í
í sig úr skeggdruslunni. Ilann j
bölvaði í öðru hverju orði og
svo sló hann móðursystur yfir
þvert bakið með axlaböndmium
sínum, ef honum þótti hún sein
að vakna á morgnana. Hann
varð oft að fara á fætur á
miðjum nóttum til þess að;
aka fólki á markaö eða þess
háttar, því að hann var ekill,
og átti þó ekki vag'ninn sjáífur,!
en maðurinn, sem harín vann :
hjá, tók að sér allan svoieið'is
akstur. Vagnaeigandinn hafði j
11 svona ökumet,a'a í þjónustú1
sinni og fjóra þeirra Jiafði móð j
ursystir í fæði. Hún átti sex!
börn, allt saman stráka. þvkk- j
húðaða svo, að þeir fengu ekki'
’eiríu sinni kúlu á höfuðíð hvað
þá heldur méira, þótt þeir'
dýttu niðúr tröpþur eða stiga. I
Eg átti þarna heima þó nokkr-
um si'nnum, áður en mamrna:
gifti sig og ég man að það var !
oft stigið ofan á mig með þykk- j
um leðurstígvélum, þar sem
ég var að leika mér á gólfinu.
Ög svo þegar við ýlfruðum, þá ;
vorum víð gripin á loft svo 1
voðalega hátt, alveg upp í '
himinihn eða að minnsta kosti j
alveg _upp undir loft og svo j
var sagt; O, jæja, jæja. Ætli r
þetta grói ekki, áður en þú j
giftir þig? Eg sá þig alls ekki. j
Var það sárt? En oftast var '
bara bölvað yfir þessum. „bé-
uðum ormum,“ sem ekki væri
hægt að þverfóta fyrir. Og það
var látið nægja, þótt við vær-
um kæmske blóðug og marin
undan bífuríum á þeim.
Eg' hlakkaði síður en svo íil
að heimsækja móðursystur,
mér fannst hún svo leíðinleg.
Og það var ekkeri skrýtið,
þótt hún vséri leiðinleg. Hún
var náttúrlega vond, af því að
frændi var svo vondur við hana
og af því að hún fékk aldrei að
sofa út á morgnana. En sá, sem
í augum barnsins er viðbjóðs-
legur, hann er og verður við-
bjóðslegur, af hverju sem það
er! Barn getur ekki greint á
milli orsakar og afleiðingar.
Núna, þegar svona la'rígt er
liðið, iiá skil ég hins vegarvel,
að móðursystir var ekkert
vond. Hún gat bara ekki verið
öðruvísi, það gerðu hin ytri
kjör. Hitt voru meiri undur, að j
hún skyldi exki blátt áfram j
verða brjáluð.- Eg sá hana næst
um þvi aldrei setjast niður og
hv’Vi s:g. Éf hún tyllti sér nið j
ur, þá var hún strax sofnuð.
Þá féll höfuðið hennar mátt-
laust annað hvort fram á bring
una eða tíl hliðar út á öxlina,
og svoleiðis gat hún sofið
nokkra. stund. Stundum datt
húrí ofan úr stólnum á gólfið,
sofandi. Þegar ég í síðasta.
skiptið var hjá henni, í um það
bil þrjá mánuðl rét't áðúr en
mamma gifti sig, þá var ég lát_
in sitja alla daga í horni á stof
unni og rugga minnsta krakk-
anum hennar. Hann var þá á
fyrsta ári.
Hún og mamma voru alsýst-
ur. Þær voru Uka aldar upþ
saman. Heilar og hálfar næt-
urnar gát'u þær seíið og talað
um æsku sína og, bérnsku. Þær
gátu masað og fjásað um við-
burði og atvik, sem mér fannst
svo ómerkileg og einskis virði;
en þó gat ég ekki sofoað út frá
að hlusta á þær. Pað gat venð,
að þær færu þá og þegár að
talá' um eitthvað merkiíegt. Og
að móðuxsystir skyldi geta vak j
að við þetta var þeim mun und
arlegra, sem hún mátti vita að ,
hún fengi ekki hálfan svefn, j
kariarnir kæmu eldsnemma og
heimtuðú sitt og frá því klukk
an fjögur færu þeir að aka
skröltandi vög'nunum fram og
aftur um göturnar fyrir utan
gluggann hennar. Og svo gat
hún vakað og vakað og masað
um hvert einasta atvik, sem
gerist á þessum sveitabæ fyrir
mörgum, mörgum árum. Stúnd
um töluðu þær um frænda, og
oftar en ernu sintíi heyrði ég
mömmu kalla hann durt og
dóna. Og einu sinni, þegar
þeim varð surídurorða, sagði
frænka, að hún mamma skyldi
bara halda kjáfti, því sjálf
hefði hún verið að dingla' utan
í dóna; og ef nokkur maður
hefði átt skilið að heita því
tríafni, þá hefði það verið þessi
maður, sem hú-n hefði átt
hana Míu litlu með.
Eg man séístaklega eftir
einum morgni, þegar móður-
systir vara að taka sænguríót-
in upp af gólfinu. Frændí
skammaðist og reifst, því
hann hafði vafcnað of seint.
Allt í eihu greip hann axla-
böndin sín og lamdi frænku
yfir þvert bakið hvert höggið
á fætur öðru. Hún var bara í
þunnum lérpftskjól og Undir-
kjól, og hún var ekkí emiþá
búin að greiða sér. Hárið á
henm hékk ógreitt og pfié.ttað
niður á bakið. Svo var húh
líka sver; hún ætlaði bráðum
að fara að eignast barh. Kop-
arsylgjurnar á axlaböndunum
rifu af henni skin-nið; lérefts-
kjóllran varð' flj'ótt blóðugur.
Það leið yfir frænku, begar hún
varð vör við að það rann- blóð
niður bakið á henhii Krakk-
arnir fóru að orga, en ég varð
viti mínu fjær af reiði, stökk
upp í fangið á frænd.a, reit’ og
togaði í skegglubbann á honum
og öskraði:
Þú ert dóni, frændi. Dóni, —-
hún mamma segir það.
Hann varð ná.Jilur í frama'rí,
Eg held næstum því, að hann
hafi orðið hræddur.
Þegiðu stelpa, sagði hann.
Og svo fór hann fram fyrir,
kom inn með vatrt i kms og
skvetti framan í .frænku.
Krakkarnir héldu áfram að
orga og öskra. Nágrannakonan
vaknaði við óhljóðin og kom
hlaupandi. Húh var í greiðslu-
slopp. Það var mjög móðins í
þá daga að ganga í greiðslu-
slopp. Þessi nágrannakona gékk
í greiðsluslopp daginn út og
daginn ran. Hún hljóp strax
út áftur- og vakti konu vagna-
eigandans, sem bjó neðár í
götunni. Þær komu innara.
skamms aftur. Kona vagnaeig
andans baðaði gagnaugun -á
frænku í ediki. Húrí huggaði
okkur krakkana. Það kemur.
oft fyrir, að kona, sem ætlar að
eignast lítið barn, iær yfirlið,
sagði hún.
Frændi slo hana. Sjáðu bara
sjálf. Það blæðir úr bakinu .á
henni, sagði ég, ég benti henni
á bakið á frænku.
En frændi stóð bara og tog-
aði í skeggið á sér og glápti
viðutan á greiðslusloppskon-
una og hún aftur á skeggið á
frænda og svo sagði hún:
Hvaða slúður, bam. Það er
laglegur kjaftur á þessum upp
alníing henhar Hedvig. Hver
skyldi svosem trúa því, að
hann herra Janson hagi sér
svoleiðis?
Nú rankaði frænka við sér.
Hún var bálreið.
Hvað ste'ndur eiginlega til?
Hvað eruð þér að gera hér?
sagði hún við greiðsluslopps-
konuna.
Það var sent eftjr mér; þér
urðuð skyndilega veikar, frú
Janson, og það leíð yfir yð.ur.
En ég hef ekkert að gera hér
lengu; og get íarið.
S
S
s
Fljót og góð afgreiðsi*. s
GUÐI, GfSLASON. J
Luugavegi 63, ‘s
sími 81218. s
,S
Samúðarkort \
Slysavartiáf W ags f slards •
kaupa flestir. Fást hjá)
slj’,savar,nadeildum um ^
land allt. í Rvík í hann- ^
yrðaverziuninni, Banka- ^
stræti 6, Verzl. Gunnþór-
unnar Halldórsd. og skrit- \
stofu félagsins, Grófra 1.S
Afgreidd í síma 4897. — S
Heitið á slysavarnafélagið S
Það bregst ekki. S
S
j Nýja sendi-
s bíiastöðin h.f.
s
(s
s
s
s.
s
s
s
s
s
s
V
s
Brúðkaupsgjafir
Silfuríirúðkaiipsgjafir
Æfmðelisgjafir
og yfirleitt aðrar tækifæris
gjáfir, þá, rr.unið' að við
höfum ávaít slíkar gjafir
fyrirliggjandi með mjög
sanngjörnu verði.
Nýjar vörur á leiðinni.
Sérverzlúh
Kristalvörur og Postnlín
Hjörfur ^ielsen kí
Templarasundi 3.
Sími 82935.
iKaaxaiBtsaiiaBABKaifaaiiiaBMaiiNHaaHaa
S
s
s
V
s
hefur afgreiðslu í Bæjar-S
bílastöðinni 1 AðalstrætiS
16. Opið 7.50—22. AS
sunnudögum 10—18. — S
Sími 1395. ií
S
s
s
s
yS
• S
s
s
$ Minningarspjöld í
S Bamaspítalasjóðs HringstnjS
S eru afgreidd í Hannyrða--
b verzl. Refill, Aðaístræti 12-
t (áður verzl. Aug. Svend- ^
• sen), í Verzluninni Victor, ^
^ Laugavegi 33, Holts-Apó- ^
^ teki, Langholtsvegi 84, v,
^ Verzl. Álfabrekku við Suð-S
S urlandsbraut, og Þorsteiní-S
Sbúð, Snorrábraut 61. S
S. S
Hús og íbúðir

*í ýmsum stærðum
bænum, útverfum : ej
arins og iyrir utan bæ-S
ínn til solu. — HöfumS
einnig til sölu jarðir.S
vélbáta, bifrsiðir
verðbréf.
og)
S Nýja fasteigttasalaa.
5
!v
s
T
s
ÍS
s
'S
i s
s;
s
s
s
is
<4
s
•\
s.
s
Á
s
s
6
Bamkastræti 7.
Sími 1518.
Smurt brauö
og snittur.
Nestispakkar.
Ódýrast og bezt. Vin-^
samlegaar pantið með^
S
s
s
s
. s
s
V
s
s
s
fyrírvara.
MATBABINN
Laebiargotu 6.
Sími 80140.
D V AL ARHEIMILI
ALDRAÐRA
SJÖÓMANNA.
s Minningarspiöld
fást lijá
S Veiðarfæraverzl. Verðandi, S
i S sími 3786; Sjómannafélagi S
SReykjavíkur, síriii 1915; Tó-)
SLeifsg. 4, sími 2037; Verzl. ^
^ Laugateigur, Laugateig 24, ^
-sími 81666; ÓlrJ'ur Jóhanns-’
son, Sogabletti 15,
S
símis
•3096; Nesbú'ð, Nesveg 39. S
(t HAFNÁRFISDI: Bóka-S
iverzl. V. Long, sími 9288. S
■ i