Alþýðublaðið - 22.02.1928, Blaðsíða 2

2
ALÞÝÐUBLABIB f
< kemur út á hverjum virkum degi. f
; Afgreiðsla í Alpýðuhúsinu við f
< Hverfisgötu 8 opin irá kl. 9 árd. ►
; til kl. 7 siðd. |
Skrifstofa á sama stað opin kl. f
9l]a—lÖ’/a árd. og kl, 8—9 síðd. I
j Simar: 988 (afgreiðslan) og 1294 f
; (skrifstofan). f
< Verðlag: Áskríftarverð kr. 1,50 á f
; mánuði. Auglýsingarverðkr.0,15 [
; hver mm. eindálka. ' j
; Prentsmiðja: Alpýðuprentsmiðjan |
; (í sama húsi, sömu simar). j
Skipulagning
síldveiðanna.
, (Nl.)
Þeir, isem ætla sér ab salta eða
krydda isíld, eiga að tilkynina
einkasölunni fýrir 15. apríl (í ár
fyrir 15. maí) hve mikið þeir ætli
að verka af h&nni. Köini í ljós,
að of mikið muni varða verkað,
getuir nefndin takmarkað hivað
hver síldarframleiðandi megi
verka til útflutnjngs, og á að til-
kynna houm það fyrir 1. júní.
Takmörkunin á að koma jaft nið-
ii:r á öllum framleiðendum, nerna
ástæða jþyki til þess að ætla að
s,umir þeirra hafi áætlað vænten-
legan afla of háan. Otflutingis-
nefnd getur þó hætt áð láta salta
éða krydda sild, hyéniær sem
tiún álítur það nauðsylegt, án til-
lits til þess, hvort menn eru búir
að verka þá sild, sem menn höfð.u
leyfi til, eða ekki.
Af andvirði síldar, sem einka-
salan selur, fer i/j o/o í varasj-óð,
en önnur 14o/o ímarkaðsléiitáltejóð,
en reglugerð ákveður nánar um
hvernig no-ta skal sjóði þ-essa,
isem útflutmngsefnd á að stjórna.
Laun fxamkvæmdarstjóranna á-
kveður útflutnmgsnefnd, en laun
útflutning sne fn dar ræður ríkis-
. stjórnin, svo og laun emdurskoð-
enda, enda útnefnir hún þá.
Br-ot gegn- lögum varða 1000
—100 000 krónu sekt. Éinkasalan
getur nieitað að selja fyrir þá,
sem broitið hafa oftar e-n einu
sinni.
Aðalmiuniurinn á þessu frum-
varpi og frv. J-óns Baldvinssonar
er fyrirkomulagið á stjórn síld-
arein-kasöl-unnar. Skv. frv. Jóns
Baldrvin-ssonar átti ríkisstj-órnin að
skipa stjórn eða stjórnan-da, og
2% af s-öluverði síldarlinnar renna
í ríkissj-ó-ð, en ekkert annað út-
flutningsgjald en það að greiðast.
Af þessu 2»/o gjaldi mátti verja
alt að helmingi til þess að leita
uppi nýjan markað fyrir síld og
til tilrauna í því skyni. Er hætt
við að þetta VWo, sem gert er
ráð fyrir í frv., -sem nú e-r kom-
ið til neðri deildar, verði helzt
tíl lítið.
II.
I nánu sambamdi við einkasölu-
frumvarpið er frumvarpíð, sem
Erlingur Friðjó-nssdh flytur um
Btofnun síldarbræðslustöðva á
Norðuxlandi. Samkvæmt því er
ALþýBUBLADIÐ
ríkisstjórnjnpi heimilt að sí-ojna
pg starfrækja eða íáta sta.rfrækja
síldarbræðslustöðvar þar, sem
hentast þykir, og ríkisstjórninni
héimilt að taka ált að 1 milljón
itrónu lán, er gr-eiðist af tekjum
stöðvanna á 25 árum.
Eins og kunnugt er, þá eru nú
þegar færri sí IdarbræðsI ustöðvar
en svara til síldarútvegsims, eða
tll þess fl-ota, er heppilegast væri
fyrir íslendinga að hafa við síld-
vei’ðar. En þær síldarbræðslu-
stöðvar, sem til eru, eru nærri
unidantekningarlaust í höndum út-
bæjarstjóri og Jón Steángrimsson
bíejarfdge<taf,ujltrúi. Ákveðið var á
bæjárstjofriérfundi í dag, að kjó.sa
bæjarstj-óra á næsta r-eglu-l-egum
fundi þ. 6. marz.
Ofviðri.
I gær var afispyrnu suð-suð-
veis'.an r-ok og þ-eyr, meir-i og
minni iskem-dir á mannvirkjumi.
Hey fuku og menn meiddust lítil-
lega. Vatnav-extir m-iklir.
lendinga.
Með „norsku saimnin-gunum“,. þ.
e. þegar samið var við Norðmenn
um iækku-n kjöttollsins, var Norð-
roönnum he.imiliað að salta í ialmdi
5 til 7 huindruð tunnur af hverju
skipi, en það nemur sennilega um
50 þús. tunnum á ári. Um leið og
rikisvaldið leyfði Norðmönnum
þetta, tii þess með því að bæta
saltkjötsmarkaðinn til hagsimuna
fyrir bænidiuir, bar því að gera ráð-
stafanir til þ-e-ss að útgerð lands-
manna, og þar með aivinna sjó-
manna, yrði e-kki rýrð að sarna
skapi, en það hefði að eins verið
hægt að gexa með því, að s-etja
upp nýjar sildarbræðslustöÖvar.
En þetta hefir ekki verið gert og
afleiðingin eir sú, að Islendingar
hafa þurft að selja síld sína með
lækkandi verði útlendingunum,
sem eiga bræösIustöov-a:rnar, það
er að segja þegar þeir þá hafa
getað selt síldina, og ekki þurft
að fleygja henni í sj-óinn aft-ur,
eifiis og komið hefir fyrir, af því
bræðslustöðvarnar voru fullar af
síl-d úr útlendum skipu-m.
Nú þ-egar frv. u-m síldareinka-
sölu verður samþykt, sem von-
amdi verðux, því til þess ber nauð-
syn, hlýtur jafnframt að komast
á takmörkun á söltun síldar. En
við það hlýtur að aukast að sama
skapi framboð á síld til bræðslw,
og er fyrirsjáanlegt verðfall á
bræð-slusílid. En þar sem hér er
um hundruð þúsunda tunna að
ræðá, þarf ekki mörgum krónum
(Nl.)
Vík ég þá að viðskifta- og at-
h&fna-lífinu. Á því syiðj er manin-
gildi ma-nna mjög metið .eftir þ-ví,
hve mikið þeir háfa umleikis,
sem kallað er, og hve dugl-egir
þeir eru að „k-oma sór áfram“.
En að ,/k-o-ma sér áfram“ ér fóigið
í því að komast í g-óða stöðú eöa
afla sér fjár á annan hátt, svtx
sem með því að gerast kaup-
maður, útgerðarmaður, bóndi
eða eitth-vað þes;s konar. Maðr
urinn er metinn meira eftir því,
sem ha-nin áðhefst á h:nu sýnilega
jarðneska tilyerusviði, eftir. því,
hve mikið þ-að er að vöxtum,
heldur en eftir því, sem hann er.
Til þess að afsaka eða róttlæta
tilveru -sína, v-erður hann að geta
ékírskotað til einhverra athafna,
-einhvers ákveðjœ starfs, er hanin
leysi af hendi eða hafi ieyst af
hen-di. Sv-o er efnishyggjan mikil,
að hið innra gildi mannsins eiit
þykir ekki nóg. Því er það, að
„business“-;menn v-orir tala með
mikiilli fyffirlitn-ingu um Austur-
landabúa ýmisa, t. d. Indveffja, af
því þeir séu svo „passiv", —
s-vo aðgerpalausir. Þeim er ekki
talin þ-að svo ýkjam-ik-il málsbót,
að þei-r eru miklu atprkusamari
en við á andlegum eviðum, leggja
miklu meiiri stund á sjálfsrækt,
eru mi'klu andl-ega sinnaðri m-enn.
Og þió þekkjum við öll þes-sa
setningu: „Leitið fyrst guðsríkis
og þc.s-s réttlætis“ o. s. frv. En
að muina á hverri tun-nu, svo að
hér sé um geypilega upphæð að
ræða. Það má því segja, að ei'nka-
salan komi 'ekki að gagni nema
utn Idð sé þæit við sJdarbræðslu-
stöð-vum, og það að minsta kosti
einni strax í sumar.
Hér er um sameiginlegt mál
útgerðarmanna og sjómanna að
ræða. Síldarbræðslustöð þarf að
kömast upp strax í sumar, e:f
bræðslusíld á ekki að lækka í
verði að mun jafnframt því að
fjöldi sjóma-nna v-erði atvinnulaus.
InMlend tiðindx.
Akureyri, FB., 21. febr.
Bæjarstjórastaðan
hér bafði verið auglýst laus.. U.m-
(sóknarfrcstur var út runninn í
gær. Tv-eir umsækjendU'r, þeir
sömu -og síðast, Jón Sveissonn
hún er nú svonia vel runnin okk-
ur í bl-óðið! Virðinig mannsins
fer að miklu leyti eftir því, yfir
hve mikhim pen-ingum hann hefir'
að ráða. Ef allir viss-u, að ég
'væri alt í einu orðinn „milj-ón/eir“,
þá myndi virðing min vaxa ótrú-
lega mikið. Miljónin myndi breiða
ýf(i(r yfirsjónir mínar, yfir heimsku
mína og fávtLmi, yfijr alt, se-m
annars væri be-rt og n-akið og
-skiotsp-ónn umvan-dana og dóm-
sýki. Ef ég sýndi mig á götunum,
h-æfiust alliír hattax og allar húfur
hátt í loft upp. Menn tala um
hinn „almiáftuiga dollar“. Hin ís-
lenzka kr-óna getiur saninarlega
gert kraffaverk líka. Svo er hún
mögnuð, blek-kingin sú, að auður-
inn geri menin mikla, að jafinvel
mentamenniTnir lúta henni og
þ-o'a það þegjandi og hljóða-
laust, að þeiir, sem að eins eru
ríkir, hve'rnig -sem þeir eru ann-
ars á sig komnir, hefjist upp í
einis bonar aðalsstétt í þjóðfélag-
jnu. Einkennilegt er það, að marg-
ir þeir menn, sem fyrst og fremsf
eœu fjárpl-ógsmenn, eru oft „guð-
hræddir“ (hræddir við guÖ!) og
kirkjuræknir, sækja hinar svo;
nefnd-u „guðsþjónustur“ vel og
dyggilega. Það er eins og þeiiri
hafi það ósjálfrátt á tilfin-ning-
unni, að hin venjulega iðja þ-eirra
sé ekki beinlínis guðsþjónusta! Ogj
þ-ó getúr það vexið andlegt starf,
að afla sér fjár, ef það er undiði
sem fómítrstarf í þágu ann-ara
manna eða göfugTa hugsjóna.
Ef við snúum okkur að stj-órn-
málunum, þá blasa þar við okkuE
svipaðar blekkingar. Hinn mikli
dávaldur, vaninn, hefir dáleitt
marga og talið þeim trú um, að
lítið eða ekkert sé athugavert við
núverandi þjóðskipulag, og að
það sé sjálfsagður hiutur, að
s-umir þ-urfi að þræla og strita
alla sína æfi, en hafi þó varlaj til
hnífs og skeiðar, en aðrir baði
í rósum og lifi í „vellystingum
pragtuglega", án þess að þurfa
-nokkuð á sig að leggja, svo
nokkru memL Flokkamir bítast og
berjast, oft og einatt um aukaat-
riöi. Skammir eru meira að segjtt
álitnar nauðsynlegar, til þess að
vekja eftirtekt fóíksins. í fávizkui
sinni bal'da menn að unt sé að
kiomast að göfugu takmarki með
því að fara ógöfugax leiðir.
Leiðin út úr þe&su völu'n-darhúsi
sjónhverfinganina -er vandfundin.
Eina rétta 1-eiðin held ég að sé sú,
-að leggja aðal-áherzluna á þe-nna
heim og lífið í honum. H-vað
koma okkur æðri heimar við og
aðrar stjömur, meðan alt er í
ólagi hér í þessum heimi? Þá
fyrst, er viÖ höfum gert þessum
heirni emhver. skil, höfum við í
raun réttri leyfi til þess, frá sið-
ferðilegu sjénarmiði, að hugsa um'
æðri heima. En þ-essum hei-mj
hjáipum við bezt með því, að
sviftia af honum blekkingahjúp
fialskra skoðana og erfðavenja, og
r-eyna að s-anna það í verki, að:
hægt sé að lifa hér andlegu,.
fullkomnu lífi. Við þurfum fyrst
og fremst að öðlast rétta afstöðu
til pesstj heims. Ef við horfuta
með augum andans á þenna hcim,
munum við ko-mast að raun um,
að hann er alveg eins amdleguir
og hver annar heimur, se-m við
getum hugsað o-kkur. Því það,
hvort .eitthvað er and’egt eða ekki,
fer ekki eftir hinu ytra útliti þes-s
eða ásigkiomulagi, heldur ef-tir
því, sem í því býr, eftir hinu
ininra gil-di þess, eftir því hvað'
það tákinar. Þesis vegna er það
t. -d. alveg eins andlegt starf að
vera fj-ósamaður einhvers s-taðar
á afskefetu feoti í afskektri sveit,
ef það s-tarf er unnið með réttu
hugarfari, eins og að vera prestur
Ihér í Reykjavík oig stanida í stól
-og fyrir altari í skínan-di skrúða.
En umfram alt þurfum við að
igera okkur grein fyrir þessu: Að
eins við sj'Xlfir geíum hjálpað