Alþýðublaðið - 09.03.1954, Síða 5

Þriðjudagurinn 9. marz 1954.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
ENGIN STOFNUN er til
íiér í landi, sem starfar bein_
línis að lækningum á lömun-
arveiki. Stöndum v.ð langt að
baki öðrum þjóðum í þessu
efni, og er það okkur til van-
sæmdar.
Elliheimilið Grund kom upp
smádeild til hjálpar lömunar-
veikisjúklingum, og hefur hún
starfað undanfarið með mjög ,
c : þessum sjuklingum.
goðum arangri. Deildm hefur,1 ^ °
ekki notið neins fjárhagslegs
radeildina
inu Srund
j fræðingar í þeim æfingum, Iiún lá á teppi á gólfinu, þeg síðan. Sko. nú æt'.a ég að
sem taldar . eru geta hjálpað (var að æfingum í dehdfnni. | ganga meðfram grindunum“.
ar ég kom, velti sér við, skreið . Og hún greip um rimlana, hóf
Eg
' við
ræddi um þetta mál og reis upp með bolta í hönd-
. * . ,. ,■.*.« ýmis 'helibrigðisyfirvöld, ’ unum.
stuðmngs eða styrkja, en var , , , • v ,
... .. , . . ,, i lækna og felagsskapi, en þvi
eingongu sett a fot fynr ahuga I ^ „ 1
- ,.; . ... . miöur taiaði eg fyrir daufum
forstjora elliheimilisins —
GET ÞETTA ALLT.
læknanna, sem við það starfa,
og þá fyrst og fremst Alfreðs
Gíslasonar, sem er heilsugæzlu
stjóri heimilisms.
Ég heimsótti þessa deild
fyrir nokkrum dögum og fékk
að vera viðstaddur æfingar
lömunarsjúklings. í samtali
mínu við forstjórann komst ég
að því að deildin er nú að
| eyrum — og er það þó ótrú-
| legt. En. hvað um það, deildin
j var sett á stofn og hún hefur
I nú starfað í hálft ar.nað ár.“
Augu hennar skutu neistum
af áhuga ög sigurvissu. Hún
var Ijóshærð og bláeyg.
,,Ég gat ekki stýrt skeið eða
sig upp og gékk máttlitlum fót
um. „Ég fékk veikina, þegar
ég var 9 ára. og það eru fimm
ár síðan. Ég bvrjaði hér á æf_
ingunum strax þegar deildin
tók til starfa og ég er í tvo
tíma á dag. Þýzku stúlkurnar '
skuli sýna svona starfsemi tóíTi
læti. Ég hef ekkert vit á því,
hvort hægt er að lækna sjúkl-
inga til fulls með, þessum tækj
um. En ég veit það með íullri
vissu. að það er hægt að skapa
trú á lækningarnar hjá sjúkl-
ingum með því' emu að láta þá
berjast við sjúkdóminn í þess-
um erfiðu æfingum.
Sigurvissan skein út úr and
liti litlu stúlkunnar þar sem
hún stáulaðist::meðfram grinóL.
unum.
Það er takmarkalaust hirðii
leysi af heiibrigðisyfirvöldun-
ium að leyfa það, að þessi
starfsemi hætti. Við höfum
.,. , .. w „ . - eru alveg dásamlegar. Þær eru | ctofnaö félag til hjálpar íöm-
Forstjormn for með mer. um gafu_ Mamma og pabbi urðu j hvetja mig, og þær láta uðum og fötluðum Það hefur
salarkýnm,endeildinstarfar í |alItaf aðmata mig. Ég gat | ekki undan mér. Ég vil heldur þegar mjk;ð fé Væri
bók af því að ég'' ®kkl lata u,ndan .S‘!alfn . raer‘! ekki einmitt hér verkefni fyr
kjallara hússins. Þar eru fjöl-1 ekki jesið
mörg æfingatæki, böð, vélar ] gat hvorki haldið á henni né
og ymsir hlutir til þess að Iata flett við b]aði Nú get ég þetta
sjúklingana bérjast við.
um smn
mjög miður farið.
ÞYZK FYBIRMYND.
hætta störfum, að minnsta • fjöldí SJÚKLINGA.
kosti ■ um sinn — og er það í
„Hingað hefur komið fjöldi
sjúklinga, og aUir hafa þeir
fengið nokkurn bata og sumif
„Upphaf þessa máls er það, alveg ;ótrulega mikrnn. Bæði
sagði forstjóriim, „að ég frétti mun hedsa þeirra sjalfra hafa
af -kuimasta baðlækni Þýzka-’ styrkzt a Þesf m.tima- en f ‘
Inds, Lambert prófessor í Möx. j inSarnar . ,emstaka
sted. Professorinn er vfirmað i vöðva ng samhæfa þa. Lækn-
ur mikiis- sjúkrahúss þarv sem ' in«in fer fram með Þrenns
starfar m. a. að baðlækningum, konar hættl’ með æíingum a
og lömunarlækningum, en við Þvi a6 velta ser, sknða, spyrna
þetta. sjúkrahús virnia seytján
læknar og fjöldi hjúkrunar.
kvenna. .
Ég fékk. lækninn til þess
að koma hingað og kynna sér
leirböðun. í Hveragerði. Dvald
ist læknirimi svo hér um skeið
árið 1952, og fékk hann lif-
andi áhuga íyrir möguleikum
okkar Íslendínga til lækninga
!í sambandi við hverina. Þá
ræddum við um lækningar á
lömunarveiki, og það varð til
þess, að við hér ákváðum, að
.gera tilraun með að koma upp
deild hér við heimilið til hjálp
ar lömunarsjúklingum. Féllst
prófessor Lambert á að útvega
okkur lækni og láta okkur í té
starfsstúlkur, sem væru sér-
í, taka á, standa upp, reisa
sig upp með bolta í höndum —
ganga í grind. Ennfremur með
böðum og loks með rafmagni.
Björvin Finnsson læknir er
stjórnandi deildarimiar.
Allt hefur þetta verið ókeyp
is. Þetta hefur verið tilraun
hjá okkur, nokkurs konar
brautryðjendastarf, sem annað
hvort þessi stofnun eða heil-
brigðisyfirvöldin gátu svo
byggt ofan á. En áhugmn hef
ur verið af svo skornum
skammti, að ég get ekki neit-
að því, að jafnvel ábyrgir
menn hafa sýnt starfseminni
aílgert tómlæti, eins og þeir
álitu hana vera gagnslausa.“
Lítil 14 ára gömul stúlka
allt“.
Hún brosti, svo að andlitið
ljómaði — og tók þéttingsfast
í höndina á mér.
„Ég gat bókstaflega ekki
neitt,“ hélt hún áfram. „Mér
hefur farið svo mikið fram
Þær vita alltaf sjálfar, þegar
ég ér orðm þreytt."
TAKMARKALAUST
HIRÐULEYSI.
Mér var sagt frá öðrum sjúkl
ingum, sem höfðu fengið mik-
inn bata. Mig furðar á því, að
heilbrigðisyfirvöld og læknar
ir það félag? Það ætti með
stuðníngi sínum að geta knúiS
fram gagngerðar framkvæmdt
ir í sambandi við. þessa deild
á EUiheimilinu Grund, sena
stofnsett var fyrir áhuga fárra
einstaklinga.
v.s.v. '
enzk myndlisf. ,
FYRIR skömmu hélt mynd-1 leiksýningar og að jafnaðilað -glíma við örðugleika og
1 f cf n ro cr QTinframarmíi aAn'L i cfrov /-v-T+i íw vm ptt ö í i m -n riorYi ó I í ciniviknvi<4: *rtX .rxlr-X-,..
Tvennir symfóníutónleikar
RÓBERT A. OTTÓSSON
stjórnaði tvennum synjfóníu-
tónleikum, þann 25. febrúar
og 2. marz, í þjóðleikhúsinu.
Einleikarar voru Ruth Her-
manns fiðluleikari á fyrri tón-
leikunum og Rögnvaldur Sig-
urjónsson píanóleikari á hin-
uffl síðari.
Viðfangsefnið á fyrri tónleik
unum var Forieikur að óper-
unni „Fidelio“ eftir L. van
Beethoven, fiðlukonsert í e-
moll eftir Felix Mendelssohn
og Symfónía nr. 1 í B-dúr
(Vorsym.fcn ían) efíir Robert
Schumann.
Á síðari tóhleikunum • voru
viðfangsefnin „Leonora“-for-
leikur nr. 3, og Píanókonzert
nr. 3 í c-moll op. 37 eftir L.
van Beethoven, svo og fyrr-
nefnd symfónía Schumanns.
Tónleikar þessir voru hvort
Iveggja með roesta glæsibrag
og öllum aðilum til stórsóma.
Stjórnandinn, Róbert A. Ottós
son, hreif áheyrenduí sína
.með frískleik og örtiggri stjórn
,,Fidelio“- og „Leonora“-for-
leikjanna, smekklegri og mynd
ugri stjórn fiðlu- og píanókon
zertanna og hrífandi túlkun
hinnar vorglöðu symfóníu
Schumanns. Hinir mildu kost-
ir og ágæti hljómsvéitarinnar
nutu sín til fuITs í bæoi skipt-
in og hljómsamræmi hennar
var með albezta móti.
Fiðluleikur ungfrú Ruth Her
manns var gæddur iífi og sál,
og skorti hvefgi hveinleika né
listræn tilþrif við fjutning
hins vandleikna tónverks. Lista
konan hélt áheyrendum sínum
rígbundnum við hinn snyrtilega
leik sinn, allt frá fyrsta til síð
asta tóns fiðlukonzertsins.
Rögnvaldur Sigurjónsson' er
bú.inn- að temja bina óbrigð-
ulu tækni. sína á þann hátt, að
hann þarf ekki lengur að beita
b.enni í fremstu línu til að hrífa'
áheyrendur sína. Hún hefur
algerlega sameinast blaebrigða
r.íkum leikmáta hans, djúpri
innsýn í anda viðfangsefnisins
og fullkomriu valdi á túlkun
þess. Píanókonzert Beethovens
var ._sem Ieikfang í höndum
hans.
Einleikurum og stjórnanda
hvorttvegg j a hlj ómléikanna,
Róbért A. Ottósson, sem og
Symfóníuhljómsveitinni, var
vel fagnað og innilega fyrir
hina stórglæsilegu frammi-
stöðu á tónleikum þessxun.
Þórarinn Jónsson,
listarfélag áhugamanna aðal- jstrax eftir frumsýningu. Svo
fund sinn, og voru kosnir í er að sjá — og mun almennt
stjórn þess Jón B. Jónassoný álitið — að þessir gagnrýnend-
formaður, og meðstjórendur ur taki starf sitt -alvarlega og
hans Sæmundur Sigurðsson,' geri vel grein fyrir skoðunum
Þorkell Gíslason, Páll J. Páls- (sínum, enda fróðir um leiklist-
son og Kristján Sigurðsson. armálefni. Það mun líka vera
Samþykkti fundurinn ályktun sjaldgæft, að mikið beri á milli
um fulltingi dagblaðanna við um niðurstöðu þeirra. Um
myndlistina og ágæta greinar- hljómleika mun oftast vera
gerð um það mál. ViLL Alþýðu- skrifað, en þó stundum nokk-
blaðið koma tillögu þessari og uð seint, sem þó mun ekki
greinargerð hennar á framfæri koma svo mjög að sök. En. þeg
við almenning, því að hér er ar.litið er til myndlistarinnar
hreyft þörfu og tímabæru máli. verður annað uppi á teningn-
Vissulega á myndlistin skilið, um. Svo er að sjá, að blöðin
að dagblöðin geri meira fyrir hafi nú ekki ákvæðna menn til
hana en nú er, en 4 því eru því að skrifa um - sýningar og sé
miður ýmsir erfiðleikar. Al- eitthvað skrifað, þ'á kemur það
þýðublaðið mun fyrir sitt leyti oftast eftir dúk og disk og er
gera allt, sem því er auðið, til mjög tilviljanaker.nt. Stund-
að verða við tilmælum mynd- um hefjast harðskeyttar deil-
listarfélags áhugamanria, enda ur, jafnvel út af smámunum,
jafnan gert sér grein fyrir'og eru þær venjulega hlutaðeig
nauðsyn þessa. endum til háðungar, þar sem
Tillagan og greinargerðin hófsemi og sanngirni koma
eru á þessa leið: ; hvergi nærri, né heldur snefill
! af sögulegri og fræðilegri
þekkingu. Þetta getur verið
þróun listarinnar og einstök-
Tiílapn.
Fundurinn vill beina þeim
tilmælum til dagblaðanna, að
þau birti að jafnaði greinar um
myndlistarsýningar og svo
fijótt, sem ástæður leyfa. í
greinum þessum er nauðsyn-
legt að rneta: verkin sem sann-
gjarnast og ættu bær jafn-
framt að veita almenningi
fræðslu og leiðbeiningar við
óhlutdræga athugUn. Bezt
væri fyrir alla aðila, að blöð-;
in bægðu þeim umsögnum frá,
er . annaðhvort byggjast á ó-
rökstuddu oflofi vina og kunn
ingja eða einhliða skapillsku
andstæðinga.
um listamönnuan til meira
tjóns en hægt er að gera sér
grein fyrir. Það má líka telja,
að takmarkalaust lof sé engu
síður skaðlegt en órökstuddar
aðfi.nnslur og skammir. Ajlir
myndlistarmenn þurfa stöðugt
vandamál í sambandi við sköp
un verka sinna og tekst ekib.
alltaf jafn vel. Ungur listamao-
ur, sem er að byrja að feta
hina erfiðu braut og sýnir verk
sín í fyrsta :sinn, fullur. eftir-
væntingar, getur aldrei ráðiS
í, hvernig viðtökurnar kunna
að verða. Hann getur orðið fyr
ir harkalegu og ósanngjörnu
aðkasti, en líka getur verið, að'
yfir hann verði heLlt lofgerðar-
klausum með yfirstigum allra
lýsingarorða. Hvorúgt. er hor-
um til styrktar sem listamann
en dómgreind almennings rugl
ast.
Við höfum ástæðu til ao
ætla, að háttvirt'um ritstjórurn'
dagblaðanna sé það ljóst, að
úrbóta sé þörf í þessu-efni o’g
hafi fullan hug á að gera eití-
hvað í þá átt.’ Allir, sem áhuga,
hafa fyrir myndlist, munu taka
slíkri viðleitni vel og kunna- aS
meta liana. Að sjálfsögðu murj,.
erfitt að fá gagnrýnendur, er
ekkert verði að íundið, en
starf þeirra, eins og annarra,
byggist á þiálfun og standa
því vonir til, að úr muni ræt-
ast, ef rétt er stefnt.
En eitt. er víst. Hin stutta
myndlistarsaga okkar gefur
ekki tilefni til þess, að við Iái-
um okkur á sama standa ura
framhald hennar.
Það skal játað, að gagnrýni
á listum er erfið viðfangs, en j
þó ekki sé hægt að kveða upp;
óhagganlega dóma, þá er gagn
rýni alls staðar talin sjálfsögð,
ef hún er hófsömu og helypi-
dómalaus. Sem stendur e.r leik
listin ofarlega á baugi hjá okk-
ur og mikill áhugi fyrir henni.
Dagblöðin munu nú öll hafa á-
kveðna menn, er skrifa um
FELAG UNGRA
JAFNAÐARMANNA
undur
verður haldinri í FUJ í kvöld kl. 8,30
Iiúsinu, gengið inn frá Hverfisgötu.
FUNDAREFNI:
Framhaldsumræður um félagsmál.
Önnur mál.
Alþýðu-
Stjórnin,
i’i