Alþýðublaðið - 11.03.1954, Qupperneq 5

Fimmtudagiir 11. marz 1954
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
' FRÁ DANMÖRKU hafa nú
foorizt fréttir, sem mörgum
iiafa sennilega komið allmjög
iíi óvart. Hverjar þær eru þarf
ekki að rekja hér. Þess eins
íiægir að geta, að hin danska
jríkisstjórn hefur, raunar ó-
íormlega enríþá, þreifað fyrir
sér með þá uppástungu, að ið barnið, og loks fóru þær
Siandritin verði framvegis eign frarri fyrir konunginn til þess
foeggja þjóðanna og Varðveitt í að beiðast úrskurðar hans. Þá
foáðum löndum. og undir um- kvað konungurinn upp þennan
sjón beggja þjóða. — Alveg ó- dóm, sem síðan er í minnum
sjálfrátt spyrjum vér sjálfa hafður. Hann fyrjrskipaði, að
<oss, hvaða skilningur liggi barnið, sem lifði, skyldi höggv
þarna að baki hjá Dönum. Og ið sundur í tvennt. og hvorri
foví verður ekki neitað, að til- kónunni fenginn sinn helming j
lagan varpar allskýru ljósi á Ur. — Þá sagði önríur konan, ]
viðhorf Dana í málinu. Sumir að það væri bezt. að hvorug
snunu þess fúsastir, að telja þeirra nyti barnsins og að.það
foana sprottna af illum vilja yrði höggvið í. surxdur,. en hin
og þrákélkni. Það hygg ég aft- retta móðir hrópaði það til kon
ur á mótí, að sé alger misskiln' ungs, að hánn skyidi gefa
. ingur. Tillagan sýnir þVert á hinni konunni barn’ö. en deyða
'móti góðan vilja og löngun ti] það ekki. — Þá sá Salómón
þéss að leysa málið með sam- konungur, hvorri konUríni .'var
ikonmlagi. þannig að arídstæðir annara um barnið, hvor elsk-
: málsaðilar mætist á miðri aði það heitar, og hann álykt-
leið. En því dapurlégra er það, aði, að hún mundi vera hin
að hún sýnir svo takmarka- sanna móðir þess. — Hann lét
,Iausan : skilningsskort ’á mál- tilfinningar kvennanna trvreggja
;stað vor íslendinga, að mönn- skera úr um ágreinirígsatriðið.
: 'om hlýtur. að, verða órótt inn- Þannig var hinn frægi Saló-
Séra Jakob Jónsson
Salómonsdómu
an brjósts. Hefði þó mátt bu-
ast við. því, að tilfinningar og.
viðhorf íslendingu væri orð-
in Dönum kunnari eftir að þar
hefur í nokkur ár setið sendi-1
herra, sem er sérfróður maður
um handritin og nerræn fræði
yfrileitt. Á ég því í rauninni
bágt með að trúa því, að hinni
dönsku ríkisstjórn . sé þetta
ekki ljósara undir nðri en til
lagan virðist bera með sér.
Hún virðist að minnsta kosti
hafa grun um, að fslendingum
sé ekki um þetta gefið, úr því
að svo er dult með farið, og
afstaða hins danska forsætis-
ráðherra ekki ákveðnari en
svo. að hann vill ekkert láta
eftir' sér hafa í dönskum. blöð-
um. Er það í rauninni vel, úr
því sem komið er.
VELVILJUÐ EN SMEYK.
Geri ég ráð fyrir, að sann-
leikurinn sé enn sá sami, og ég
leyfði mér að halda fram á
stúdentafélagsfundinum í fyrra,
að dönsk- stjórnarvöld væru
oss velviljuð, en þyrðu í hvor-
ugan fótinn að stíga vegna há-
skólaráðsins við Hafnarhá-
skóla. — Hér hefur því verið
haldið fram í blöðum, að marg
iir Danir teldu uppástunguna
hinn mesta Salómonsdóm í
handritamálinu. Þess vegna
kom mér. tit hugar, að leggja
einmitt þennan mælikvarða á
hana.
Flestir vita, hvað átt er við
með Salómonsdómi. Salómon
konungur var á sínum tíma
ndtur stjórnandi, og saga eirí
<er sérstaklega sögð í gamla
testamentinu til dæmis um
hýggni hans og vitsmuni, er
hann þurfti að dæma í vanda-
sömum málum. — Tvær konur
komu til Salomons konungs og
gerðu báðar kröíu til þess að
eiga sama barnið. Með stuttu
millibili höfðu báðar konurnar
alið börn í sama húsinu. Son-
ur þeirrar, er síðar fæddi. dó
vegna þess, að móðirin lagðist
-ofan á hann í svefni. Þegar
'hún varð þess vör, að barnið
A>-ar dáið. læddist húrí inn til
hinnar konunnar og tók frá
henni son hennar, en. skildi
dá.na barnið eftir í staðinn.
Morguninn eftir, er móðirin
setlaði að gera barninu að
sjúga, brá henni illa í brún,
er hún fann, að það var ekki
hennar eigið barn, sem hún
hún hafði við brjóst. sér, held-
ur dóið barn annarrar konu. —
konan þrætti fyrir að hafa tek
monsdómur,. sem Kanungábók-
in skýrir frá, við þennan dóm
eru oft kenndir þeir úrskurð-
ir. sem þykja snjallir og vitur-
legir.
BARN ÍSLANDS.
Ef einhver dönsk blöð hafá
kallað. tillögur hinnar dönsku
ríkisstjórnar Salómonsdóin, er
ekki úr vegi að virða fyrir sér,
hvort það getur verið viðeig-
andi að nefna þá Salómon og
danska ráðherrann hlið við.
hlið í þessu tilliti. Nú hefur
Hans Hedtoft stungið upp á
því, að einum ,af mestu dýr-
gripum íslenzkrar menningar
skuli skipt milli tslendinga og
Dana. Hin íslenzku handrit í
Árnasafni eru afsprengi ís-
lenzkrar þjóðarsálar. Sjálfsagt
er það þó ekki hugsun Dana,
að vér fáum í vorar hendur
þau handrit, sem vér teljum til
helgidómai Vafalaust er til
þess ætla/.t, 'að eftir verði í
Kaupmannahöfn einhver þau
handrit, sem fslendingum er
tilfinningamál aS vita hjá út-
lendri þjóð. Vér skulum gera
oss í hugarlund, að eftir skipt-
inguna yrði einhver slíkur dvr
gripur eftir í- Höfn — barn fs-
lands. Mundum vér þá ekki
finna til, líkt og konan, sem
rænd hafði verið barni sínu?
í vorum augum eru þessir dýr-
gripir allir ein heild, og þegar
stungið er upp á að skipta
þeim. eins og Salómon stakk
upo á að skipta barninu, — þá
viljum vér jafnvel heldur vita
það fyrstum simi í vörzlum
Dana, jhe»lur en að láta af-
greiða málið á þann hátt, að
það hljóti að iíanga nærri til-
finríingum afkomenda vorra í
þessu landi, svo framarlecra
sem einhver mannræna verð-
ur í þeim, sem vér auðvitað
vonum að verði.
örlögum þesá, skyldr
móðir þess: og fá það
vörzlu,
' Eitt var það ákvæði;í tillög-
•unum; s-em sjálfsagt. ’hefur kom
ið flestum . mest- á-. óvart. Að
safnvörðurinn hér í Jteykjavík
skyldi verða danskur maður.*)
Það er auðséð að tillögumenn
halda, að danskur maður hafi
þarna sömu aðstöðu og íslenzk
ur. og uggir iríig, að þarna sé
einmitt höfuðmisskilningurinn
af þeirra hálfu. Danir virðast
sem sé ekki enn hafa gert sér
þaðljóst, að það tungúmál, sem
hinar fornu bækur eru ritaðar
á, er lifandi mál í þessu landi
en úílent mál í Danmörku, og
allt starf við handritin hlyti
því að verða sýnu torveldara
fyrir Ðána erí íslending. Að
m'ál fvrir Dönum að sleppa
hándritunum. Það var líka til'-
fhiningamál fyrir konuniu.
að henni skyldi mistak-
ast að halda barninu, sem hún
j hafði komizt yfir frá hinni bon
f úríri, en það hafa samt ekki
j veríð sams ’konar tilfinningar
og hjá hinni réttu móður. Og
þó. að ég sé ekki að drótta þv i
að Dönum, áð. þeir háfi fcomiö
hir.gáð áð næturlagi til að ræna
bijóstbarni ístenzkrar merí:^-
ingar, verður ekki framhjá þv.t
komizt, að barn þetía hvarf ú.r
örmum móður siunar á því
tímábili íslan dssögnn n ar, sem
kalla má hið mesta svartnætti,
_________________________________oa' bað má , siá aí samtímaheiii.ii
; ildum. að þeir, sem beztaii;
teljast j helmingur handritánna 'sé á gildi handrit-
í sína öðru landi og hinn helming- anna, fundu þa svo sart til sem
urinn í vörzlu úttendings l,ér'harn- væri hriflð ur önríUrít
í; yoru eigin lanifi, . og senni- ý .' '
lega við vom eigiu háskóla, í,;;’-Ég, gæti- yel unnað. Dönuqn
er-hugpaynd.. sem . ber .vott'um <þess að kveða upp Salómons-
svo lítinn .skiLning.,.á-,,é^|,„máls;Hð.óm , í máli . þassu, en hanrí
ins, að vér stöndiun úndrandi verður 'að verá á arínan veg ext
gagnvart henni. En hvernig þann, sem fram hefur kpmið í
svo sem vér veltum þessu fyr hiríum síðustu tillögum. Aiö
ir oss, verður niðurstaðan ávallt öðrum kosti gæti svo fariS, a‘ð
hin saríaa. I»að mundi gilda vér fslendingar yrðum iií þesíi
einu. hvernig eða a hvern hátt neyddir að fara með iuálið fraríi
safninu yrS: iskipt, eða hvcr fyrir einhvern alþjóða dóm ♦
SÉRA JAKOB JÓNSSON fliítti á mánudagskvöld í
útvarpið þáttinn Um daginn og veginn og ræddi meðal
annars hin nýju viðhorf handritamálsins. Lágði hann út af
því, að dönsk blöð hafa'kallað tillögur dönsku ríkisstjórn-
arimiar Salómonsdóm í niálim). Vöktu röksemdir og
sjónarmið séra Jakobs mikla athygli, og birtir Alþýðublað
ið hér þennarí kafla erindisins með góðfúslegu leyfi höf.
undarins.
héfði vörzlu íþess í höndum,
svo lengi sem ein einasta bók
efr eftir, sem ) hinni íslenzku
þjóð er tilfinningamál að hafa
ekki sjálf undir höndum. Og
þegar ég segi tiiLinningamál,
geri ég mér það einnig ljóst,
að það getur verið tilfinninga-
vorí þess, að spebi Saiómom-.
væri einhvers staðar að finna
’’) Iíér mun vera um rang-
hermi í frétt „PoIitiiken“ að
ræða.
Það var hann. sem ég mæfti i dai
ÞESSA DAGANA eru áfeng J elta, að því er virðast mætti,
ismálin mjög rædd manna á j einföldustu mál þannig, að við.
milli, svo sem vænta mátti, I höfum tæplega við að skilja.
þegar til úrslita dregur umjSvo hefur mér farið við lest-
meðferð þeirra mála í sölum} ur allra þeirra greina og „para-
alþingis, Ýmislegt hefur kom graffa“ hvað áfengislagafrum-
ið í Ijós í sambandi við þær | varpið snertir. Þess vegna hef
umræður, er þar hafa þegar ’ ég ákveðið að gefast upp við
farið fram, sem vekur athygli; að draga mínar ályktanir af
okkar, -er óhjákvæmilega eig-| þeirríi skjriffllnnsku, en virða
um að taka þeim afleiðingum, | fyrir mér þau raunverulegu
EKKI HÆGT AD SKIPTA.
Það, sem nú er að ske, er
þetta. Danska stjórnin leggur
tiT. eins og Salórnon forðum,
að því verði skipt, sem ekki er
hægt að skipta án þess að
ganga nærri helgustu tilfinn-
ingum íslendinga. Það sá Saló
mon. kontmgur af sinni guð-
innblásnu vizku, að slíkur
dómur fullnægði okki réttlæt-
inu. Hans niðurstaða varð sú,
að konan, sem. elskaði barnið
heitar, — sú, sem fyrst og
fremst vildi bjarga lífi þess, —
sú, sem fyndi mest til undan
sem leiða munu af afgreiðslu
þeirra mála.
LOF OG PRÍS LJÓÐSKÁLD-
ANNA. .
þá- keypt ein flaska, til þess að
auka „stemniríguria“. Hanni
vár kannske ekki alveg ein;:
vel upplagður til vinnu næsta
dag, en ofurlítil „Iögg“ nægðj;
til þess að bæta úr því:
„■— 111 iðgjöld
lét ek. hana eptir hafa
síns ins beila hugar,
síns ins svára sefa“.
sannindi, sem ég hef aðgang EKKERT „HEIM”
að í einföldum hversdagsleik-
anum.
LENGUR
TIL.
Hvenær hann hætti að koma
heim áð enduðu dagsverki, þafí
man nú enginn lengur, eðu
Það er . margt Ijómandij URVISSU OG TRU. ] hvenær var fyrst farið aö
skemmtilegt við afengið, enda; "Ég veit tæplega, hvar byrja koma nieð hann heim, það sr
hefur það átt bæði ,,lof og prís“ j skal, þegar ég vil segja frá einnig löngu gleymt. Það er
á tungu okkar andans manna.; Qii^bverju, sem snertir þej:j>i heldur ekkert „heim“ til leng-
SAMFYLGD HOFST I SIG-
URVISSU OG TRÚ.
fyrr og síðar.
I nógu. — Tek þá það, sem
EgiJl karl var alveg ósmeik- augnablikinu er hendi næst.
ur um getu sína í fangbrögð-
um við Bakkus:
„leifik vætr, þótt; Ijiufa
leikstærir mér færi
hrosta tjarnar horni
:horn til dags at morni“.
mál, því að þar er að taka af ] ur. Að vísu er kompa héma
við Trvggvagötuna, sem hæ.gt
er að skníða inn í, og má því
segja. að hann sé ekki auœ-
astur allra, á meðan hann fær
fannbreiðuna; að bggja þar.
Já, það var hamt, s'eírí ég
í dag, einn af bessum feg-
urstu vetrardögum með sól-
skins-glitrandi
gekk ég út, til þess eins að
gleð.jast yfir allri þessari björtu mætti í dag, klæddum í tötra,
dýrð. Þá mæ.tti ég þeirri öm-. -með „kvittun" áfengiskaup-
urlegustu mótsetningu álls un- anna letraða á andlit sitt O!*
aðar, sem augu fá litið. • sál, þeim rúnum, er ekki verffe
Hún var í manns.mynd. . þýddar eða endursagðar af
Fvrir nokkrum árum voi'u mannlegri tungu.
, . „ ,. , , ung hjón að hefja sína sam- ’ Hver maður getur gert sér
uni hin gullnu tar þrugnanna með sigurvissu og trú á.grein fyrir því, sem þarna hef-
og guðaveigar, sem lifga sal- • sjnn og vilja þesg ag Ur skeð. Maðurinn hafði ekk-
ert gert fyrir sér, sem kallað
Heldur mun þó hafa verið
ófýsilegt um að litast á þeim
stað að drvkkju lokinni.
Við syngjum í upphafningu
aryh að Ógleymdum öllum mæta hverjum vanda> en þó
þeim klökkva, sem framkall
ast við ilminn af gullna glas-
j alveg sérstaklega að samein-
I ast um það, sem verða mæt-ti
inu og svo mætti lengi telja. - m börnum þeirra t}1 hags
Ekki verður þo oll saga afengra bota. Maðurinn var vel metinn
drykkja sogð meS þess hattar, iðnaðarmaður svo að líkur
4*, , v. , % rv n A nw í-1 i , r. aw, '
tilvitnunum. Það er fleira, sem
kveður sér hljóðs í því máli.
AÐ GERA AUGLJÓS MÁL
TORSKILIN.
Við, sem ekki höfum skvn-
semi, nema sem duga verður
til daglegra ,,nauðþurfta“, höf
um oft ástæðu til þess að undr
ast, hversu mjög atgervi hinna
gáfum prýddu manna hefur
ráð á því að hnoða, teygja og
voru til þess.
legi óvættur,
að hirín hræði-
fátæktin, 5rrði
er. ASeins drukkiS áfengi.
SKÆÐASTA PLÁGAN.
Ég veit, að þetta dæmi verðí
ur kallað undantekning. Mð
megið kalla það, hvað sem þiíi
viljið. Það er og verður stat’i-
ekkí bölvaldur á brau.t ungu reynd, sem því miður á sér
hjónanna. mörg hliðstæð dæmi.
Og allt var harla gott. Við vitum bað vel, að af öll-
um þeim plágum, sem hrjaS
ÞAÐ BYRJAÐI I HOFSEMD.
Þetta bjríjaði mjög hóflega.
Heimilið var að vísu ekki rík
mannlegt, en aðlaðandi og hlý
legt. Kunningjunum þótti gam
an að líta inn; og stundum var
hafa vesæla mannkindina, er
áfengið þeirra skæðast.
Það eí' sarínleiku”, að við höf
um séð sakleysi æskunnar sví
virt og fótum troðið af völduiru
(Frh. 4 7. síSu.1