Alþýðublaðið - 17.03.1954, Qupperneq 5

Miðviluxdag’ur 17. marz 1954
ALÞÝÐUBLÆBIÐ
■ ti
ÞAÐ ER engan veginn nýtt
á þessum stórsóknartímum á-
fengisvinanna hér á .íslandi að
sjá greinar í blöðtmum, sem
i>eint Sé gegn þeim félagsskap,
er hefur nú í sjö áratugi unnið
að því að bægja áfengisbölinu
írá þjóðinni. í rau^inni væri
ekkert sérstakt við það, þó að
þeir menn, sem eru raunveru-
legir unnendur áfengis og telja
sig hvorki geta neitað sér um
það né finnst sér bera nein
skylda til að gera það, kæmu
fram og segðu:
Við viljum að okkur — og
raunar öllum — sé sem allra
greiðust leið að sem flestum
iegundum áfengra drykkja.
teljum það öðrum óviðkomandi
þó að við drekkum og lítum
svö á, að við eigum ekki að
gæta bróður okkar, heldur
verði hver að sjá um sig.
Þetta er gömul og alkunn af-
staða, hrein og bein og blátt
áfram. Hins vegar er það bein-
línis ógeðslegt, þegar menn,
sem auðsjáanlega hafa raun-
verulega þessa afstöðu í áfeng-
j'smálunum og vinna í hennar
'oágu, koma fram í ræðu og riti
undir yfirskini bindindisáhuga
■og segjast vinna ,,í anda trúar,
kærleika og mannúðar“. Þá
detta raunsæjum lesanda í hug
orð ritningarinnar um þá, sem
,,hafa á sér yfirskin guðhræðsl
unnar, en afneita hennar
krafti“. Og sannarlega komu
mér þessi orð í hug, þegar ég
las grein þá eftir Eraga Magn-
ússon, sem mér er sagt að sé
iikólastjóri, er birtist í Morgun-
Maðinu 25. febrúar s.l., og enn
íremur rifjuðust þá upp fyrir
mér — og eins þegar ég heyrði
í útvarp samþykkt efri deildar
ram það, að tvisvar tveir skuli
íramvegis vera fimm. og hvítt
skuli vera svart — eftirfarandi
orð meistara Jóns: ,,Svo falsar
mx andskotinn guðs steðja á
meðal vor og setur hans mynd
og yfirskrift á svikmn málm.“
Eða hvað skyidi maður
halda? Skyldi maður láta sér
detta í hug, að skciastjórinn,
sem Reykjavíkurbær hefur trú
að fyrir börnum, væri svo órök
vís, grunnfær og fáfróður eða
svo úr hófi fram gjarn á að
blekkja sjálfan sig, að hann
ekki aðeins haldi, heldur þyik-
ist sannfærður um, að stefna
hans í áfengismálumun og
skrif hans um þau miði að auk-
inni, bindindiissemi með þjóð- j
inni — og muni iafnvel leiða
til þess að létta af henni áfeng-
isbölinu? Og skyldi maður láta
sér detta í hug, að meirihluti
eíri deildar alþingis trúi því
raunverulega, að þingmenn
geti með handauppréttingu
gert áfengi óvirkt og ætli. sér
síðan að taka afleiðingum þess-
arar trúar msðal annars með
því að gera Svofellda sam-
þykkt: Sannist bað, að bíl-
stjóri, sem við akstur veldur
sly.si, hafi ekki drukkið annað
en íslenzkt öl, skal hann ekki
talinn hafa verið undir áhrif-
um áfengis, jafnvel bó að blóð-
rannsókn sýni það gagnstæða!!
rrFé!ðC| raimsæísmanna
um áfengismál."
D| matinú
1 lenzka þegna“, 'en ekki ‘ vilji
þeir þó vinna með templurum
að þessu markmiði, nema
íemplarar ..hverfi frá kröfum
ur Gíslason Hagalín áfeng-> sínum um þvingunarráðstafan-
ismálin, senx nú eru mjög ir "ra Því opirtbera". Og hann
I GREIN ÞESSARI og S
annafri, er birtist í blaðinuS
á morgun, ræðir Guðmund-S
dagskrá, og víkur sér í lagi
að félagi raunsæismanna um
áfengismál og blaðagrein
-S eftir formann þess, Braga ^
S Magnússon skólastjóra. i,
'S Áfengislagafrumvarpið, s
sem nú liggur fyrir alþingí, S
er almennt umræðuefni S
segir enn fremur, að för þeirra
raunsæismanna sé .fyrst og
fremst farin“ — ekki til þess
að koma í veg íyrir áfengis-
nautn. heldur „til hcfuðs frék-
legra brota á frelsi og mann-
réttindum, í anda trúar, kær-
ieika og mannúðar“.
Hann virðist líta svo á, að oí-
jan sé í rauninni sú eina
I nauta og brúta. og þótti hon-
um furðu gegna, að hið sarna
skvldi henda skáld hins milcla
gáfu- og valdamanns, Magnúy
ar Stephensems. En ég er ekk
ert hissa. þó að skólastjórinn
lendi í því sama á þeirri hlaiipa
slóð. sem hann heíur valið sér
að feta.
I st&fnuskrá félags skóLa-
stjórans er sagt, að tilgangu.r
þess sé að vinna að bindimdi
með íslenzku þjóðinnr, en t
skýringum skólastjórans er ti.l •
gangurinn sá að v.mna að sem.
méstu bindindi . (hvé miklu, — •
hvar á að draga markalínuna?)
sem ílestra íslenikra þegna.
(hve margra e.f hundraði?). Til:
gangurinn er enn íremur, sam •
kvæmt síðari hluta d-liðar. í
E’tefnuskránni, að bjarga ung ■
um og gömlum frá bví að lenda.
út á brauí ofdrykkiunnar, en.
svo er það þá vanbóknanlegt
skólastjóranum og félögum.
I hans, að þvi sé haldið að fólki,
að áfengi sé eitur — og að þaíý
geti verið hættulegt og þar-
njiði bindindismanna.
Eins og mönnum mun orðið
kunnugt, er Bragi skólastjóri
Magnússon formaður tiltölu-
lega nýstofnaðs íélagS, sem
heitir „Félag raunsæismanna
um áfengismál“. Skólastjórinn
uppiýsir, að í félagið geti geng
ið bæði „þeir, sem bindindis-
menn vilja vera á áfenga
drykki, og þeir, sem kjósa sér
það hlutskipti að neyta þeirra,
karlar sem konur ...“
Takið eftir orðalaginu. Orða
lagið „bindindismenn vilja
vera“ nær trúlega, en ekki ó-
tvíræt-t, yfir jafnt bindindis-
menn og þá, sem e.ru það ek'ki,
en. vilja vera það, en hitt er
vafalaust, að í félaginu geta
allir verið, þó að þeir hafi val-
ið sér það hlutskipti að neyta'
áfengis!
'Svo er það stefna félagsins:
„Að vinna að bindindi á á-
fenga drykki með íslenzku
þjóðinni:
a) Með því að gefa vínveit-
ingar frjálsar.
b) Með tilbúningi og sölu á-
ifengs öls, sem draga myndi úr
neyzlu sterkra drykkja og of-
urQlvi.
c) Með margs konar uppeldis
manna þessa dagana. Haga-) í ®ani
lín ræðir ýmsa þætti þess i^drykkj**. * ‘auuuiuj wu« með vítavert að nevía þess, —
greinum sínum frá sjónar- J | V1'nnautn sem se hæctulegjyjoð þeim ósköpum ógleymdum,
lnna. S g emstakhngum og að of-1 ag Jg skólastjórann •
drykk]umenn verði eKki aðnr „_____X1___________*.J____ ,
en þeir, sem séu geðbi’aðir,
„ v , ,, ..... i beri í brjósti vanmetakennd
aðgerðum í skolum og felog- \ eða
um, sem væru í fullu samræmi
séu á einhvern hátt veibr
_ , „ , . „ , andlega.
við það, sem bezt er vitað i, Han.n telur núveraruii ástand
uppeldis-, salar- og felagsfræð ^ áfen ismáInrn þióðarinnar
rnn hennsms a hverjum tima. j sönnu„ að stefna toœp1.
d) Með markvissum lækmng ; ar agé „ö iafnvei se það.
um a drykkjusjukum monnum j $em miðu;. fer j þeS;!im eínura.
og aðferðum tiþess að forða | afleiðing af starfi þsjrra þau
ungum sem eldn fra þeirn
braut.“
Þetta eru aðalatriðin í stefnu
skrá félagsins, en í grein skóla
stjórans 'kemur fram margt
fleira, sem skýrir stefnu og
sjónarmið hans og íélaga hans.
Hann ávítar templara fyrir
að innræta mönnum, að áfengi
sé eitur og að yfirleitt sé hættu
legt og því vítavert að neyta
þess. Hann upplýsir, að áhuga-
mál hans og þeirra félaga sé
„sem mest bindindi á áfenga
drykki fyrir sem ílesta ís-
sjö'tíu ár, sem liðin séu frá því
að það hófst.
Hann telur templara skorta
kærleika og umburðarlyndi.
Hann talar um „vínmenn-
ingu“ þjóðarinnar.
Eiff rekur sl|
a arinars
Svo kvað Jón skáld Þorláks-
son og skírskotaði þar til
landsmanna.
,,graðpenings“
fararbroddi, ætlar að vera rv
verði og forða mönnum frá.
braut ofdrykkjunnar með þvú
að vinna að írjálsum áfengis ••
veitingum og með tilbúningi á-
fengs öls!
En rökleysur og meinlokur i.
málflutningi skólastiórans unv
áfengísmál verða eðlilegar —
eða að minnsta kosti skiljan-
legar, þegar við athugum þau.
orð hans, að þeir félagar haf i
ekki fyrst og fremst búizt aí)
heiman til útrýmingar áfengi'i
bölinu, heldur sé raunveruleg-
ur tilgangur þeirra með ferða -
laginu að berjast — „í andn
trúar, kærleíka og roannúðar'4
fyrir þvi, að menn Öðlist óskor-
að frelsi til að fá „hver sinn
skamm't“ af ihvers konar á-
fengi, og verður þá allt bind-
indishjalið svo sem ein „klæði-
leg“ skjólflík á ferðalaginu til.
Framhald á 7. síðu.
Píanótónleíkar Jórunnar Viðar
JÓRUNN VIÐAR hélt píanó
tónleiika í Austarbæjarbíói þ.
9. þ. m. Á efnisskránni voru
fjögur „Moments musicaux“
eftir Fr. Schubert, „krómatíska
fantasían og fúga“ eftir Jó’h.
Ssb. Bach, „Kreisleriana“ eftir
Rbbert Schumann og scherzo,
mazurka og' etýður eftir Fr.
Chopin.
Hver, sem einu sinni hefur
heyrt píanóleik Jórunnar Við-
ar, gengur ekki framar að því
gruílandi, hvers megi vænta
við nánari kynni af list hennar.
Jórunn Viðar er ein af fjölhæf-
ustu og fullkommista píanó-
leikurum, sem ég hef heyrt.
Hjá henni eru same;naðir allir
peir kostir og hæfileikar, sem
listamann mega prýða. Svo
sem andríki, kímnigáfa, djörf-
ung og alger innlifun.' í anda
víðfangsefnisins. Píanóleikur
Jórunnar Viðar er mótaður af
sterkum persónulegum anda
og yndisþokka, samfara ör-
uggri tækni og meðfæddri
sannri tónlistargáfu í ríkasta
mæli. Allt þetta stuðlar að því
að píanóleikur hennar og túlk-
un hinna gjörólíku viðfangs-
efna hennar verka ætíð í
fyllsta máta sannfærandi, og
einhvern veginn ósjálfrátt
fræðandi og göfgandi. — Væri
því þessi listakona tilvalinn
tónlistarkynnir, með slíkum lif
andi frásagnaranda í listinni,
sem hún er gædd.
Um meðferð hennar á hinum
einstöku atriðum efnisskrárinn
ar óþarft að fjölyrða: allt var
með sama glæsibrag, og var
sem listakounni yxi ásmegin
við torfærur og tæknilega
,,þyngd“ verkefnanna. Ógleym
anleg var „krómatíska fanta-
sían og fuga“ Bachs og hinn
miikli og torleikni tónaljóða-
bálkur — „Kreisleriana" —
Schumanns í meðferð hennar.
Chqpinleikur hennar fyllti því
næst salinn með blómaangan
og andlegum unaðssemdum, en
listakonan stráði enn óspart
rósum líki aukalaga til að
sefa hina andlegu nautnagirnd
æðisgenginna áheyrenda sinna.
— Að lokum „sagði“ . hún
punktum — baseá! og lék
„Rímnadanslag“, — ævagam-
alt ísaldarstef í stemaldarbún-
ingi Jóns Leifs. — En þá fraus
loftið í salnum.
Þórarinu Jónsson.
S i ð I a u
í FORU STUGREIN í Morg-
unblaðinu fyrir nokkru stóð
þetta:
„En því miður lítur nú út
fyrir, að tveir af íorustum'ön-n
um- Alþýðuflokksins, formaður
hans og ri-ta-ri, hafi ákveðið að
hefja samvinnu við kommún-
ista um. kosningar til Alþýðu-
samhandsþings. Þessir tveir
menni hafa ekki hikað við það,
þvert ofan í ráð flestra flokks
manna sinna innan verkalýðs-
hreyfingarinnar, að hefja samn
ingamakk við kommúnista um
slíka samvinnu“.
Daginn eftir var þessum
ummælum svarað í forustu-
grein- í Alþýðublaðinu. Var þar
sag-t, að staðhæfingar Morgun-
blaðsins væru alrangar. ekki
væri'fótur fyrir þeim. Formað
ur og ritari Alþýðuflokksins
hefðiu m. ö. o. ekki átt né ættu
í neinum samningum við komm
ún-ista- um ko'sningar í verka-
lýðsfélögum. S-tiórnmálarit-
stjóri' Morgunblaðsins mátti
vita, að hö'fundur forustugrein
arinnar væri annar þeirra
manna, sem um hafði verið
rætt, þ. e. Hannibal Valdimar-s
son, ritstjóri Alþýðublaðsins.
. Þrátt fyrir þessa yfirlýsingu
í A'lþýðublaðiniu eru sömu stað
hæfingarnar endurteknar 5
Reykjavíkurbréfi Morgunblaðs
ins síðast liðinn s-unnudag, og
sagt, að við Hannibal Valdi-
marsson höfum byrjað að
aiamenEiika
„semja við línuverði kommún
ista um samvinnu við þá“.
Fyrsta boðorð heiðarlegs
blaðamanns hlýtur að vera að
segja lesendum sínum ekki vís
vitandi ósatt. Annað boðorð
hans verður að vera að reyn-
ast reiðubúinn til þess að leið-
rét-ta missagnir, sem honum
hafa orðið á. Sá maður, sem
er ekki fú-s til þess að hlýða
þessum boðorðum, á ekki að
koma nálægt blaðamennsku í
lýðræðisbjóðfélagi, því að þá
gref-ur han-n- með starfi sínu
undan þei-m stoðum, sem- sjálf
bygging frelsisins og mannrétt
indanna hvílir á.
Ég skal e'kki fullyrða, að
stjórnmálaritstjóri Morgun-
bla-ð-sins, Sigurður B.iarnason
frá Viffur, ha-f-i sagt vísvitandi
ósatt, þegar hann í fyrra -skip-t-
ið staðhæfði í blaði sín-u, að
við Hannilbal Valdima-rsson
stæðum í samningum við kom
múm-sta varðandi kosningar í
verkalýðsfélögum-. Han-n- gat
verið að hlaupa með slúður.
Það er mannlegt, bótt ekki sé
i það stórmannlegt. Og hann gat
viljað fá staðhæfinffunni hniekk-t
eða þá fá hana staðfe&ta. Hann
rékk henni hnekkt strax dag-
inn eftir með yfirlýsingu ann-
ars þess manns, sem í hlut á.
Það er hins vegar siðlaus
hlaðamennska enduríaka
hina ósönnu fullyrðingu eft-
ír það, eins og ekkert hafi í
skorizt. Slíkt raá ertgiw'u..
blaðamaður, sein vill 1-á'tu.
telja sig -heiðarlegan, gera>
nema haim teljí sig geta-
fært fram sannanir fyrir
máli sínu. En það veit ég, aíS»
stjórnmálaritstjóri Morgun-
bla'ðsins getur ekki í þess'b
máli, því að við -Hannifeall
Valdimarsson höfttm engi.n.
fitnd setið ®g ekkert samtak
áít við nokkwrn kommtmísíu.
um samvinnu við þá úru,
stjórnarkosningar í verkat-
lýðsfélögunt.
Gyifi Þ. Gíslason.
Alvinnuleysi á
V. M. F. Fram hélt aðalfuœ#
sinn 1. marz. Félagar eru 211«,
Skuldlaus eign kr. 80 79Ö.0'I>„,
Formaður gat þess í skýrslu:
sinni, að samkvæmt athugmu,
sem hann hefur gert um st-
vinnuástand félaga í Frain,
væru nú 50 menn f jarveranéii
úr bænum í atvinnu, aðallega
á Suðurlandí.
40 hefðu fasta atvinnu hévi
heima, 10 menn í hlaupavinnu,,
11 aldraðir menn, sem ekMi
þoli erfiða vinna og um lOöt
menn voru atvinnulausir. Ljj