Tíminn - 26.11.1964, Qupperneq 14

FIMMTUDAGUR 26. nóvember 1964
14
TÍMINN
Svar leikhússtjóra
Reykjavík 25. nóv. 1964
Einn okkar heiðarlegustu
leikdómara, Baldur Óskarsson,
sendir mór bréf í Tímanum í
dag vegna ummæla minna á
umræðufundi um leitehúsmál á
sunnudaginn og biður skjring
ar, sem mér er skylt og nauð-
syn að gefa um hæl. Hann segir
sér hafa orðið dálítið hverft
við, þegar honum var bent á,
að sú aðdróttun hefði falizt
í orðuim mínum, að ísle./kir
leikdómarar væru að skrifa
upp bókmenntalegar sicilgrein
ingar erl. gagnrýnenda. Mér
varð líka hverít við, pegar ég
las í frásögn Vísis af þessum
fundi, að ég hefði gefið í skyn,
að leikdómarar fengju vizku
sína að láni úr erlendum t.íma
ritum. Til þess að hér fari
ekkert á milli mála og annað
sé lesið úr orðum mínum en
í þeim felast, vil ég leyía mér
að prenta þau hér orörétt
„í þessu sambandi (þ.e. í
sambandi við nýju íslenzku leik
ritin) má minnast á gagmýn
endur. Eg harma það stuncum,
hversu hin bókmenntalega ana-
lýsa þeirra er dýpri og hnit-
miðaðri, þegar um erlendverk
er að ræða, sem aðrir eru bún
ir að fjalla um áður. En inn-
lendu verkin er það þeirra að
kryfja til botns, og þá er stund
um gripið til þess gamla að
endursegja efnið. Nú hefur
margoft verið um það rætt, að
leikhúsin þurfi að vinna miklu
meir og lengur að hráum, frum
sömdum verkum, en erlenaum,
sem þegar er búið að sjóða í
einhverju leikhúsinu ytra.
Þetta er alveg hárrétt, en sann
leikurinn er bara sá, að gagn-
rýnendur verða líka að taka á
honum stóra sínum, þegar ís-
lenzku verkin koma á fram-
færi. Þeir hafa líka ábyrgð og
taka þátt í þróuninni. Eg vík
að þessu hér, vegna þess að
ég er ekki enn farinn að sjá
bókmenntalega eða sviðsiega
analýsu á Brunnum Kolskóg-
um eftir Einar Pálsson og er
þó búið að fjalla um ieixinn
í tvígang. Eg álít að ekki sé
hægt að afgreiða það leikrit
með neinni fljótaskrift. Þaf er
byggt upp sem sviðsvcrk og
ekki skrifborðshugieiðingar,
þar sem samleikur hinna ýmsu
þátta sviðlistar fæðir af sér
dramatíska gerandi leiksins og
felur í sér hugsun hans engu
síður en einstakar orðra-ður
persónanna.“
Eg hélt satt að segja, að hér
væri skýrt lýst, hvað fyrir mér
vakir. Og hér finn ég sjalfur
að minnsta kosti hvorki minnzt
á ritstuld né erlend tímarit.
Nú vildi ég sízt að öllu amast
við því, að leikdómarar okkar
kynni sér sem bezt þau erlendu
verk, sem flutt eru og allt
það, sem um þau hefur verið
skrifað til skilningsauka, hvort
sem þær túlkanir koima heim
við' skoðun leikdómarans eða
leikhússins, enda tek ég fiam
á öðrum stað í þessari læðu
minni, að af eigin reynsiu geti
ég vitnað um það, að fátt þyki
leikuruim og leikhúsfólki
vænna um, en þegar leikdómar
ar okkar fjalla um verk þess
af skilningi á verkefninu En
kjarni málsins var líkingin um
þá gagnkvæmu ábyrgð, ef ég
má svo að orði komast, sem
leikhúsin og leikdómarar hafa
gagnvart leikritahöfundunum
og þar með áhrifa á þróun
leikritunar okkar. í ís.enzku
leikhúsunum verður að vinna
þá frumvinnu að íslenzku leik-
ritunum, sem búið er að vinna
annars staðar, hvað snertir er
lend leikhúsverk Hlutverk
leikdómaranna er þarna hlið-
stætt, að ég fæ séð, þeir þurfa
að fjalla ítarlegar en ella um
nýju íslenzku ieikritin, höíund
um þeirra og öðrum, sem hug
hafa á leikritasmíð til leiðbein-
ingar. Erlendis er það t d ekki
óaigengt að frægustu höfundar
umbreyta leikritum sínum eft-
ir að þau hafa hlotið sína
fyrstu eldskírn og leikdómarar
hafa fjallað þar um. Og því
miður er það svo margt í okk
ar ungu leikritum, að verkin
fara ekki víðar og því fialla
ekki aðrir um þau en ieikdóm
arar okkar, og það var þetta
hlutverk þeirra ,sem ég viidi
minna á með orðum mínum.
Og hvað snertir Brunna Kol-
skóga, þá tók ég þá sem dæmi
vegna þess að þar er hin bók-
menntalega analýsa ekki ein-
hlít. Baldur Óskarsson tekur
einmitt til vinsamlegrar athug
unar þessa skoðun mína og það
er ég honum þakklátur fvrir.
Leikhýsin hafa kannski ekki
alltaf ítaðið í stöðu sinni, hvað
þetta atriði snertir, og hafa teik
dómarar bent á það, en þá
langaði mig einmitt til að vekja
máls á því, hvort rækilegri sam-
vinna beggja aðila um þetta
mál, sé ekki heillavænlegust
og jákvæðust.
Með þökk fyrir birtinguna.
Sveinn Einarsson
fæti fyrir þessi sjálfsögðu mál.
Þetta var ekki málefnaleg af-
staða. Þetta er aðferð hrossa-
prangarans.
Hún vakti tortryggni og auðveld
aði síður ' en svo samstarf, það
hefði verið meira traustvekjandi,
ef minnihlutinn hefði sagt: Við
látum málefnin ráða, hvað sem
líður þátttöku okkar í sambands
stjórn eða uppfyllingu á öðrum
hjartans óskum okkar.
En slík var afstaða minnihluta-
forkólfanna ekki, Meirihlutavilji
þingsins skykh í engu ná fram að
ganga, nema Óskar Hallgrímsson,
Guðjón í Iðju og Jón Sigurðsson
kæmust í miðstjórn með samn-
ingamakki gegn vilja meirihlutans.
— Þetta var afstaða þeirra, sem
sjálfir skreyta sig nafninu „lýð-
ræðissinnar".
Á liðnu kjörtímabili stóð bar-
átta millí stefnu Alþýðusambands-
ins í launa- og kjaramálum og
stjórnarstefnunnar, sem ekki fer
á milli mála, að er óhagstæð launa
stéttunum. Þessi stjórnarstefna er
enn óbreytt. Kosningar til Alþýðu
sambandsþings snejuist um bað.
hvort verkafólk vildi, að baráttu
yrði áfram haldið gegn kjaraskerð-
ingarstefnu ríkisstjórnarinnar. Sá
vilji reyndist ótvíræður samkvæmt
úrslitum kosninganna. Meirihlut-
inn á Alþýðusambandsþingi reynd
ist 42—50 atkvæði. Hann er því
miklu ríflegri en sá meirihluti,
sem hæstvirt ríkisstjórn styðst víð
til að koma fram „viðreisnar-
stefnu“ sinni í þjóðfélaginu.
Lýðræðisleg niðurstaða Al-
þýðusambandskosninganna var því
þessi á mæltu máli:
Haldið svo fram stefnunni.
Og það verður gerf. Hið nán-
asta samstarf verður haft við alla
forustumenn verkalýðsfélaga um
kaupgjalds- og kjaramálin, svo
sem gert var á seinasta kjörtíma-
bili.
Barizt verður gegn hvers konar
tilraunum ríkisvaldsins til að
skerða kjör launastéttanna og
að ganga á rétt þeirra, hvort sem
þáð verður reýnt með gerðardöm’
um, gengislækkúnum, skattaráni
eða þvingunarlöggjöf í einhverri
mynd.
En hins Vegar stendur ríkís-
stjórninni áfram til boða samstarf
um stöðvun verðbólgu og dýrtíð-
ar, svo og um hvers konar laga-
setningu til lausnar hagsmuna-
málum alþýðustéttanna.
Þannig standa mál í meginat-
riðum að loknu Alþýðusambands-
þingi.
Hannibal Valdimarsson.
Isafirði til Reykjavíkur. Blaðið átti
tal við hann, skömmu eftir að
hann lenti hér í Reykjavík. Hann
sagðist ekki hafa séð ljósin, en
það væri ekki fyllilega að marka.
Vegna veðurskilyrða hefði hann
orðið að halda sig strangt við
fluglínuna milli ísafjarðar og
Reykjavíkur og verið i 7000 feta
hæð er hann flaug fram hjá Þing
eyri og hefði verið mistur svo hátt
uppi.
STOFNA SAMBAND
Framhald af bls. 1.
f iskim j öls verksmið j ur, f ry stihús,
skreiðar- og saltfiskverkendur,
síldarsaltendur o. fl. Stéttarsam-
bandinu er ekki stefnt gegn nein-
um öðrum samtökum innan fisk-
iðnaðarfns, heldur er verkefni
þess að gæta hagsmuna aðila sinna
í þjóðfélaginu, og vinna að skipu
lagningu fiskiðnaðarins í landinu.
Fimmtíu aðilar höfðu undirrit-
að stofnyfirlýsingu fyrfr stofnfund
inn í dag, en þar var mættur
fjöldi fulltrúa. Stjórn samtakanna
er skipuð níu mönnum og níu til
vara.
Varðskip raeð
siasaðan mann til
Patreksfjarðar
MB—Reykjavík, 25. nóv.
Varðskip kom í dag til Patreks
fjarðar með slasaðan háseta af
togaranum Agli Skallagrímssyni.
Keðja slóst í hendi mannsins fyrir
nokkrum dögum og mun í fvrstu
álitið að meiðslin væru ekki al-
varleg, en í dag var ákveðið að
flytja manninn til lands, sem fyrr
segir. Héraðslæknirinn á Patreks-
firði sagði blaðinu í kvöld að
handarbein væri brotið, en líðan
mannsins væri nú góð eftir at-
vikum.
SÍLDIN LÍTIL
Framhald af bls 16.
— Já, nokkrir bátar, sem voru
að koma að austan, urðu varir |
við síld út af Ingólfshöfða seintj
í nótt, en gátu ekki veitt neitt
þá. Þeir munu aftur á móti reyna
í nótt — sagði Jakob að lokum. i
Þakkað fvrir svar
Sveini Einarssyni leikhús- .
stjóra þakka ég svar , sem birt- |
ist hér á síðunni, og fagna því, '
að hann lagði ekki þá meiningu
í orð sín, sem vikið var at í
fyrirspurn minni. Lesendur
geta nú sjálfir myndað sér skoð
un um, hvernig eðlilegt sé að
túlka þann kafla úr ræðu leik-
hússtjórans, sem hann birtir
hér orðrétt, en persónulega
dreg ég ekki i efa, að skvring-
ar hans á viðátíunni séu rétt-
ar. Hins vegar er ég ekki sam-
mála öllu því, sem leibhús-
stjórinn víkur að í grein sinni,
en mun ekki fara nánar út í
þau atriði, þar sem ég spurði
aðeins um eitt. Uppástungu
leikhússtjórans um nánara
samstarf leikhúsa og leikdóm-
ara ber að fagna
Baldur Óskarsson
ÍÞROTTIK
Framhald af 12 síðu.
þings — jafntefli 1—1, 11. Umf.;
Keflavíkur Ums. Kjalarnesþings
3—0.
í úrslitakeppni í knattspyrnu á
landsrhótinu skal telja 2 stig fyrir
unninn leik, 1 stig fyrir jafntefli
og 0 stig fyrir tapaðan leik. Verði
lið jöfn að stigum, ákveðst röð
til landsmótsstiga skv. fjölda
fenginna og skoraðra marka í úr-
slitakeppm. Náist eigi úrslit á
þann hát, ræður fjöldi fenginna
og skoraðra marka í undankeppni
(fyrri og síðari umferð) úrslitum.
(Ffá landmótsnefnd.)
Frá flíijmgj
Framhald aí 7 síðu.
krónur — og er þó sennilega
fremur of lítið en of mikið —
ef við fáum menn í miðstjórn.
En takist ekki samningar um
það, skulum víð neyta allrar að-
stöðu minnihlutans til að bregða
ÞINGEYRARVÖLLUR
Framhald af bls. 16.
uppsett á flugvelli, en búast má
við að kostnaður hafi farið eitt-
hvað lítíllega fram úr áætlun.
Kerfi þetta var sett hér upp í
byrjun mánaðarins, en enn þá hef-
ur það ekki verið þrautreynt, þar
eð flugvélar hafa ekki lent hér
eftir dimmumótin síðan, en áætlun
er hingað tvisvar í viku. Hins veg-
ar sjást ljós þessi mjög vel að
í myrkri, til dæmis sáust þau ágæt
lega frá bænum á Mýrum, sem er
handan fjarðaríns, þótt skyggni
væri mjög slæmt, kvöld eitt fyrir
skömmu, þegar á beim var kveikt
í tilraunaskyni, og einnig hátt of-
ar úr fjalli.
Ef ljós þessi .'eynast eins vel
og vonir standa til, hafa þau geysi
lega þýðingu fyrir allt flug til lít-
illa flugvalla, svo fremi veðurskii
yrði séu góð á hverjum tíma.
Guðbjörn Chsrlesson, flugmaður
Vestanflugs, flaug yfir Þingeyri
eftir dimmumótin í dag á leið frá
VATNIÐ
Framhald aí bls. 1.
tanka við sumarbústaði, er
víða mjög ábótavant og ef til;
dæmis það óhapp kæmi fyriri
að olíubíll ylti á þessu svæði'
og olían flóði út, yrði það hrein
asti voði. Svo ég vitni aftur til
Svíþjóðar, þá eru þar mjög
víðtæk iög í gildi urh verndun
grunnvatns, en ég veit ekki
til að hliðstæð lög séu til hér- i
lendis, þó ég vilji.ekki alveg
fullyrða um það, en alla vega |
er þá mjög nauðsynlegt að
þeim sé framfylgt út í yztu æs-
ar, því það gildir hér sem víð-
ar, að það er of seint að byrgja
brunninn, þegar barnið er dott-
ið ofan í.“
j Við spurðum Jón, hvar þetta
' sprungusvæði væri, landfræði-
lega. Hann kvað það ganga frá
SV-enda Elliðavatns og suð-
vestur eftir, skammt vestan við
Kaldársel, þar hverfur það
undir yngri hraun en kemur
aftur fram vestan í Sveifluhálsi
og vestan við Viðhraun. Norð-
ur úr Elliðavatni heldur
sprungusvæðið áfram. Vestasta
meginsprungan myndar hjall-
ann milli Elliðavatns og Rauða-
vatns Frá Bullaugum gengur
sprungan- yfir Grafarholt og
svo yfir vestanvert Úlfarsfell.
Jón kvaðst hafa rætt þetta
mál nokkuð á þingi norrænna
vatnafræðmga í sumar og þá
hafa lagt fram kort, sem hann
hefur undanfarin ár unnið að
á vegum Vatnsveitu Reykja-
víkur, en Vatnsveitustjóri, Þór-
oddur Sigurðsson, hefði jafnan
fylgzt með mikilli athygli með
þessu vandamáli.
STANLEYVILLE
Framhaia ai z síðu.
sókn í Iran, en sneru heimleiðis
þegar í morgun. Paola prinsessa
reyndi að hugga belgísku flétta-
mennina, sem komu með vélinni.
Það leið yfir eina unga konu, er
hún steig á flugvöllinn, en eigin
maður hennar og þrjú börn voru
s'kotin í Stanleyville.
14 ára gömul skólastúlka, sem
hafði verið í haldi í mánuð, sagði,
að ekki hefði verið farið illa með
sig og skólasystur sínar, en kenn
urunum, nunnunum og prestinum
var misþyrmt. Ungum verkfiæð-
ingi, konu hans og dóttur var dag
lega í þrjá mánuði hótað öllu illu,
jafnvel slátrun og áti. Öllum bar
saman nm að síðustu fjórir dag
arnir hefðu verið vestir.
HANDRITIN
Framhald af bls. 1.
Hér heima hljóta menn óneitan-
lega að velta því fyrir sér, hvern-
ig á því stendur, að þessir listar
eru birtir á þennan hátt. ef þeir
eru til, en á því hefur raunar
ekki fengizt nein staðfesting.
Hljóta menn að draga þá ályktun
að freklegt trúnaðarbrot hafi ver
íð framið í dönsku ráðuneyti, til
þess að leggja æsingamönnum, er
berjast gegn íslendingum í þessu
máli, vopn i hendur. Virðast ein-
hverjir starfsmenn þar með því
merki brenndir. að ekki sé rétt
fyrir íslenzka embættismenn að
eiga við þá neina samninga, sem
einhver trúnaður eigi að vera bund
inn við, þar eð beir virðast ekki
hika við að bregðast honum, ef
þeir geta liðsinnt æsingamönnum,
sem eru óvinveittir okkur.
GAGNRYNA
Framnam u z síðu.
og sú, sem fórst, lenti fyrir nefnd-
ina á vellinum
Barkákra-flugvöllurinn er her-
flugvöllur, en er til afnota fyrir
farþegaflugvélar. Öll nauðsynleg
lendingartæki, sem eru á öðrum
flugvöllum, eru ekki á þessum
velli. Formaður nefndarinnar
sagði á blaðamannafundi í gær-
kvöldi, að engin ástæða væri til
að ætla, að nauðsynlegar lend-
ingarráðstafanir hafi ekki verið
gerðar á flugvellinum, ekki fyrr
en annað hefði verið sannað. Alls
hafa 50 manns verið yfirheyrðir
í sambandi við slysið, en í því fór-
ust 31 maður. Slæmt skyggni var,
er þetta gerðist.
Kópavogur
HjóIbarðaverkstæSið
Aifsbólsvegj 45-
Opif) aiia daga
frá kiukkao 9—23.
Ti! sölu
Stigin Singer saumavél,
í fyrsta flokks ásigkomu-
lagi. sem ný, er til sölu
með tækifærisverði.
Upplýsingar í síma 13720 j
eftir kl. 5.