Alþýðublaðið - 07.05.1954, Blaðsíða 4

ALÞVÐUBLAÐIÐ
Föstudagur 7. maí 1954»
Otgefandi: Alþýðuflokkurinn. Ritstjóri og ábyrgtamtítaR
Hxntiibcl Valdimcrssaa MeSritstjóri: Helgi Sæmusdssos.
Fréttastióri: Sigvaldi Hjálmarsson. BlaSamenn: Loftur Guð-
mundsson og Björgvin Guömundsson. Auglýsingastjórl:
Smma Möller. Ritstjórnarsímar: 4901 og 4902. Auglýsinga-
dmi: 4906. Afgreiöslusími: 4900. Alþýöuprentsmiðjan,
Hv|. 8—10, Áskriftarverö 15,00 á mán. í lausasölu: I.ÖO.
Hvemig hefði það ávarp orðið?
FRÁ í*VÍ var skýrt hér í
blaðinu fyrir nokkrum dögum,
að fulltrúi Sjálfstæðisfiokksins
í 1. maí-nefnd hefði verið bú-
inni að undirrita 1. maí-ávarp-
ið, en síðan hefði hann gengið
frá undirskrift sinni og þurrk-
að' uúdirskrift sína út, til þess
knúinn af þólitískúm húsbænd
um sínum í Sjálfstæðisfiokkn-
uni.
Út af þessum upplýsingum
Alþýðnblaðsins er skemmti-
lega vitlaus grein í Morgun-
fola'ðinu í gær.
Nú hefði verið eðlilegast, að
Morgunblaðið héfði lýst þessar
upplýsingar Alþýðublaðsins ó-
sannar, ef þær væru ekki sann
leikanum samkvæmar. En það
ber Mogga-tetur ekki við.
Hann emjar mikið og ámát-
Iega um kúgun í sambandi við
þetta. Þess vegna leyfist oss að
spyrja: Var fulltrúi Sjálfstæð-
isflokksins fyrst kúgaður af
kommúnistum til að skrifá
undir — og síðan af Sjálfstæð-
isflokknum til a‘ð sfriká riáfnið
út?
Ef sagan er svona ljót, ligg-
ur við, að mcnn komist við.
En hafi maðurinn liins vegar
skrifað undir af frjálsum
vilja, er ekki svo undarlegt, að
þess væri óskað, að efnið í
ræðu Sjálfstæðisflokksfulltrú-
ans yrði í anda ávarpsins, enda
þá ckki svo útlátamikið.
Sagan um, að kommúnisíar
hafi einir ráðið efni og orða-
lagi ávarpsins, er sannast að
segja ekki trúleg. I»eir voru þó
ekki í hreinum meirihluta í
nefndinni. Hins vegar hefur
sjálfsagt enginn cinri flokkur
ífengið a'ð hafa ávarnið aíger-
lega eftír eigin höfði. Auðvit-
að verða menn að sætta sig
við málamiðlun, þegar margir
með ólíkar skoðanir eiga hlut
að slíku plaggi. En vafalaust
hefði það orðið skrítíð 1. maí-
ávarn, sem í einu og öllii hefði
erðið Sjálfátæ'ðisflokknum áð
skani.
ÓTíkIegt má telja að þar
hefði verið fast að orði kvéðið
mm kjarabætur verkalýðnum
til handa. Geta menn t. d. hugs
að sér, að har hefði verið kraf-
izt sömu launa fyrir konur og
: karla, — en það mál hefur
, Sjálfstæðisflokkurinn drenið á
tveimur þingum? — Ólíklegt
verður það a'ð teljast. Mundi í
eslíku ávarni hafa verið krafizt
bættra kiara og lögfesting á 12
stunda hvíld togarasiómanna?
Mundi bar hafa verið krafizt
1 lausnar á vandamálam togara-
liðanna? — Áreiðanlega ekki.
Eða hefði þar verið heimtað
þriggja vikna orlof fyrir verka
fóík? Að minnsta kosti var það
máí ekki baráttumál Sjálfstæð
isflokksins á síðastliðnum
vetri. Þannig mætti lengi telja
hvert málið á fætur öðru.
Þa'ð er nefnilega ömurleg
saga, að Sjálfstæðisflokkurinn,
sem tekur þátt í að stjórna AI-
þýðusambandi íslands, virðist
Iíta á það sem sína helztu
skyldu og köllun í samstarfinu
að drepa hvert það verkalýðs-
mál, sem á alþingi er flutt.
Á slíkur flokkur að njóta
trausts verkalýðsins, á slíkur
flokkur að taka þátt í stjórn
heildarsamtakanna, á slíkur
flokkur að ráða efni og orða-
lagi í ávarpinu 1. maí og móta
þannig baráttukröfur dagsins?
— Nei, auðvitað ekki.
Við höfum reynsluna af þess
um, flokki. Við hann hefur öll
verkalý’ðsbarátta frá fyrstu tið
vcrið háð. f hvert skipti sem
verkalýðurinn á sjó eða landi
hefur lagt út í baráttu fyrir
bættum kjörum, hefur Verið
Sjálfstæðisflokknum að 'mæta.
Þá hafa atvinnurekendasam-
tökin og flokksapparat Sjálf-
stæðisflokksins beitt alefli
gegn verkalýðssamt.ökunum og
Morgunblaðið beitt klóm og
kjafti til að rógbera og níða
menn og málefni verkalýðs-
sámtakanna.
Þetta er sagá, sém sífellt
endurtekur sig.
Um árajtugi hafa blarattu-
menn verkalýðssamtakanna
háft það að leiðarvísi, hvernig
Mörgunbla'ðinu lægi or® til
þeirra. Þégár Morgunblaðið
ærist og tryllist og eys úr skál
um réiði sihnar yfir eínhvern,
veit hann fyrir víst, að hann
er á réttri leið. En þegar Morg
unblaðið gerir við mann gæl-
ur, lofar ménn fyrir vitsmuni,
gætni og sanngirni, þá hafa
okkar gömlu baráttumenn jafn
an staldrað við og spurt sjálfa
síg: Hvaða bölvaða vitleysu
hef ég nú gert? — Og þessi
Ieiðarvísir hefur ávallt reynzt
ówrigðwlik — 'Hann er því í
fullu gildi enn í dag.
Síríðandi verkalýðshreyfing
hefur hvergi í veröldinni sam-
starf og bræðralag við >lokk
eða stéttarsamtök atvinnurek-
enda. — OG VIÐ HVAÐ
VÆRI ÞÁ LÍKÁ AÐ STRÍÐA,
ef þessar andsíæ'ður gagn-
stæðra havsmuna hefðu gengið
undir jarðarmen?
Ungir menn, sem íhaldið
leggur undir vangann og Iofar
á hvert reini, ætíu að hugsa
sig um. Það hefur ekki alltaf
vefið bczta raun í veröldinni,
hegar blíðmæli og yfirborðs-
á«tóð hafa verið innsigluð
MEÐ KOSSI.
Alþýlubligið
vantar unglinga til að bera blaðið til kaupenda i
KÓPAVOGSHREPPI
Talið við afgreiðsluna. - Sími 4900
Guðrún Brunbor
FYRIR nokkru br.rst mér í
hendur bók nokkur, óvenju-
lega vönduð og. giæsileg að
ytra útliti. Ég hef nú lesið bók
ina og komizt að rauri um, að
efni hennar og meðferð þess er
hinum glæsilega búningi fvlli
lega samboðið. Þetta er bókin
„Frumskógur og íshaf“, eftir
norska vísindamannínn, ferða-
langinn, kvikmyndahöfundinn.
rithöfundinn og ævmtýramann
inn Per Höst. Hjörtur Halldórs
son menntaskólaker.nari hefur
þýtt bókina, og er nafn hans
trygging fyrir því, að ekki sé
um neina, handahófsvinnu að
ræða, enda er hún á góðu máli.
Frú Guðrún Brunborg gefur
bókina út af þeirn myndar-
brag og stórhug, sem einkenn-
ir þá góðú og miklu huesjóna-
konu. Prentsmiðjan Oddi h.f.
hefur annazt prentun, en Na-
tionaltrykkeriet í Osló mun
hafa amiazt prentim litmýnda
þeirra, sem prýða bókina, og
eru hinar fegurstu. Þá er og
fjöldi annarra mynda í bók-
inni, og eru myndirnar alls á
annað hundrað. Svipur bókar-
innar einkennist allur af meiri
menningu og list heldur en tíð
ast er um íslenzkar bækur, og
hefur þó mörg vönduð bók
komið hér út að undanförnu.
Og efni það, sem bókin fjall-
ar um, er og óvenjulega fræð-
andi og skemmtilegt. Segir höf
undur þar frá ferðum sínum
norður í heimskautsísinn og
um frumskóga Mið- og Suður-
Ameríku, og dvÖl sinni þar
meðal afskekktra Indíánakyn-
flokka, sem þar búa, enn að
mestu ósnortnir af hinni svo-
nefndu heimsmenningu. Öllum
þeim, sem ánægju og yridi
hafa af ferðasögum og ævin-
týrum djarfra manna, er
kanna ókunnuga stigu, er
þetta ák.iósanlég bóki Höfund-
urinn kann ekki síður að segja
frá með penna sínum en kvik-
myndaiökuvélinni, frásögn
hans er öll látlaus en fjörleg,
og margir kaflar bókarinnar
einkar skemmtilegir.
Per Höst er hámenntaður
vísindamaður, sem hefur lagt
ffiörva hönd á maret og viða
farið. Hann er fæddur í Osló
1907, nam náttúrufræði við há
rkólann í Osló og valdi sér
dýrafræði að sérgrein. Gerðist
hann snemma mikilvirkur x
fræðierein sinni, gaf út fjölda
vísindaleera riteerða og vann
að fiskirarnsóknum og athug-
unum á lífi siávardvra. Lagði
síðan einkum stund á fugla- og
sn.pndvrarannsóknir og er
veieamesta starf hans í sam-
bandi við rannsókn á lífshátt-
uni íshiafssela. Auk bess hefur
hann haft með höndum mikl-
ar rannsóknir á dýralífi norska
hálendisins.
Per Höst hefur ferðast víða
um Norðursíshafið í sambandi
við rannsóknir sínar. Um skeið
var hann starfsmaður við Am-
erican Museum of Natnral Wig
tory í New York og um nokk-
urt tímabil veitti hann for-
st.öðu líffræðirannsóknastöð í
Florida. Þeear styrjöldin
brauzt út, gekk harm í norska
flugiherinn, og starfaði fvrst
og fremst að kvikmvndatöku,
oe að stríði loknu eafst honum
t.ækifæri til að notfæra sér þá
revnslu og kunnáf.tu, er hann
hsfði öðlazt í kvikmvndágerð.
Fór hann leiðangursferðir í
bví skvni um M:ð- og Suður-
A,me’'íku, og tók þar kvik-
myndir úr frumskógunum og *
eflir Per Höst
Guðrún Brunborg og Per flöst.
af lifnaðarháttum Indíána, er
gert hafa hann írægan víða
rnu. heim. í fyrra gerðu þeir út
íeiðangu^ til Galapagoseyja,
hann og Thor Heyerdal, sem
heimsfrægð hlaut fyrir Kon-
tikileiðangur sinn og bók, sAa
um hann. Tók Per Höst þar
kvikmyndir af landslagi og
dýralífi, og bíða þeir, sem séð
hafa fyrri slíkar myndir
Hösts, hennar með óþreyju.
Snilld Per Höst í þeirri grein
er íslendingum ekki með öllu
ókunn, þár eð hann gerði kvik
myndiha „Noregur í jitúm“,
sem frú Brunborg sýndi ýíðs
vegar hér á landi árið 1948.
Meðal almenniífgs héfur Per
Höst þó hlotið mésta frægð fyr
ir bók bessa, en hún héfur þeg
ar ver;ð gefin út í þrettá.n
þjóðlöndum og þýdd á tólf
tungumál. Þarf ekki að efa, að
hún verði mikið keypt og les-
in hér, — og víst er um það,
að fallegri og heppilegri tæki-
færisgjöf mun vandfundin í
bókaverzlunum okkar, bæði
íuilorðnum og ungum. Þess
þarf varla að geta, að allur á-
góði, sem af útgáfunni kann
að verða. rennur í styrktar-
sjóði þá, sem útgefandinn, frú
Guðrún Bruriborg, hefur stofn
að til hand.a íslenzkum stúd-
entum, er nám stunda í Nor-
egi. .•— en á bví sviði hefur
hún lyft því Grettistaki, sem
fáir munu eftir leika. Bókin er
höfundinum til frægðar og
hverjum bókayini til fróðleiks
og augnavndis og útgáfa henn-
ar öllum. sem þar hafa að únri-
ið, til sóma. — eri þó fyrst og
fremst úteefándjanum, sem ekk
eft hefur til sparað, að hún
mætti verða sem bezt úr garði
gerð.
L. Guðmundsson.
Hvað viflu verða!
Bók, gefin út að tilhluian Fræðsluráðs Reykja-
víkur, eftir Ólaf Gumiarsson. ..
Þessi litla bók er einkum ætluð unglingum, ,sem eru í
þarin veginn að ljúka skólanámi, og háfa ekki ákveðið
hvað gera skuli að ævistarfi. Störfin í þjóðfélaginu verða
æ fleiri og mai'gbrotnari, og er því mikil þörf á því að
unglingum gefist kostur á að afla sér sem mestrar fræðslu
um þau. Aðrar mennmgarþjóðir hafa skipulagt víotæka
starfsemi til þess að kynna unglingun> stvinnulífio og
leiðbeina þeim um stöðuval. Við íslendingar erum enn
éftirbátar á þessu sviði tíl að flytja unglingum nokkra
fræðslu, sem að gagni megi koma í sambandi við eitt
vandasamasta val ævinnar — val ævistarfs. •
í bókinni er nokkur greín gerð fyrir 99 störfum í þjóð-
félaginu, og fylgir fjöldi mynda til skýringar.
Bókin kostar 15 krónur.
Bókaverzlun Isafoldar
Karlakórinn Fóstbrœður.
Kvöldvaka
( K A B A R E T T )
í Sjálfstæðishúsiim í kvöld khikkan 9.
D a íi s , — bráðsmellixir gamanþættir, cftir-
hermur og söngur.
Ef þið viljið skemmta ykkur virkilega vel, þá komið á
kvöldvöku Fóstbræðra.
Aðgöngurrrrsár seldir í Sjálfstæðisbúúnu í dag kl.
2. — Borð tekin frá um leið. — Sími 2339.