Alþýðublaðið - 19.11.1954, Blaðsíða 4

ALÞYÐUBLAÐIÐ
Föstudagur 19. nóvemher 1954
Útgefsndí: Al}sý5uflokkurinn. Ábyrgðarmaður: Haraldur Guðmunds-
son. Fátnefnd: Benedikt Gröndal, Jón P. Emils, Magnús Ástmaresons
Óskar Hallgrímsson. Fréttaritstjóri: Sigvaldi Hjálmarsson. Meðritstjóri:
Helgi Sæmundsson. Blaðamenn: Loftur Guðmundsson og Björgvin
Guðmundsson. Auglýsingastjóri: Emma Möllen Ritstjómarsímar: 4901
og 4902. Auglýsingasími: 4906. Afgreiðslusími: 4900. Aljiýðuprent-
smiðjan, Hvg. 8—10.. Áskriftarverð 15,00 á mán. í lausasölu: 1,00.
Bréf til Sigurðar Bjarnasonar frá Vigur
1
Knúið á, en ekki upplokið
FJÖLMENNASTA þing Al-
þýðusambandsins í sögu þess
er isetzt á röfcstóla. Um 315 full
trúar um 160 sambandsfélaga
bafa tekiS við völdum sam-
bandsstjórnar, en þinginu mun
svo Ijúka með því að nýrri
sambandsstjórn verði á ný fal
in forustan til næstu tveggja
ára.
Fyrir þessu þingi verkalýðs-
samtakanna liggja að venju
mörg og mikilvæg mál, er
yarða hag og heill snmtakanna.
Aukið atvinnuöryggi og viðun
anleg lausn í launamálum ís-
lenzkrar albýðu eru nú, sem
oftast fyrr, helztu mál þings-
Ins. I»á munu að sjálfsögðu
■yertea tekin fyrir helztu mál
liverrar starfsgreinar og gerð-
ar ákveðnar tillögur til úrbóta
beim vandamálum, er f.yrir
liggja á hverjum stað. Ekki er
ástæða til að ætla að sérstakar
deilur verði uppi um þessi mál,
og þess því að vænta að sam-
tökin standi einhuga og heil-
steypt að baki öllum þeim íil-
lögum og ályktunum, er þingið
lætur frá sér fara.
Allur aðdragandi að þessu
sambandsþingi hefur mjög ver
ið íil umræð'u manna á meðal
©g Iesendtir dagblaðanna hafa
ekki fari'ó varhluta af þeirvi
baráttu, sem hað hefur verið
við sjálft fulltrúakjörið. Það er
því einkennilegt að því skuli
nú fram haldið, að fulltrúakjör
íð hafi farið fram sneð friðsam-
asta hætti. Slíkt cr blekking,
sem enginn fulltrúi verkalýðs-
félaganna tekur aívarlega. Það
er á allra vitorði, að kosninga-
baráttan hefur sízt verið minni
en undanfarin ár. Bins vegar
er það rétt, að átökin liafa ver-
ið með nokkuð sérstæðum
hætíi. Gerð hefur verið tilraun
til þe-ss af hópi ákveðinna
manna, að binda hendur. full-
trúa með hvers iíonar hótunum
og samþykktum í félögum
þeirra. Áður hafa verið gerðar
slíkar tilraunir af hálfu þess-
ara sömu manna, en gefizí illa.
Fulltrúarnir munu taka sína á-
kvörðun með staðreyndir
renyslunnar í huga ag í sám-
ráði við skoðanabræður sína á
þinginu, til þess að forða sam-
tökunum frá íhlutun eða for-
ustu hvers konar ævintýra-
manna, er kynnu að vilja seil-
ast þar til valda. Þefta er þeim
Þjóðviljamönnmn og skoðana-
bræðrum þeirra hollt að hafa í
huga í hugleiðingum sínum
um þingið og verkalýðssamtök
in almennt.
Sú fylking, er að sambands-
þingi loknu þarf að vera mynd
uð af frjálsum og óháðum full-
trúum frjálshuga fólks, sem
ekki er bundið á klafa óheilla-
vænlegra ofstækismanna, er
myndu notfæra sér samtökin i
þágu pólitískrar flokkshyggju
einnar. Af þessurn ástæðum
eru kommúnistar ekki sam-
starfshæfir til stjórnar í ís-
lenzkri verkalýðshrejfingu. —
Enginn úbyrgur og frjáist hugs
andi fulltrúi mun því taka a
sig þá ábyrgð, se:n því er sam-
fara að kommúnistar hafi þar
nokkur ítök.
Dóminum, senrt íslenzk al-
þýða kvað upþ 194S yfir pólí-
tískri misnotkun kommúnista
á alþýðusamtökmium, hefur
enn ekki verið hnékkt. Hann
stendur enn óhagganlegur.
Þeir eig'a sér því ekkj viðreisn-
ar von og það sem Þjóðviljinn
hefur þegar rætt um þ&ssi mál,
gefur augljósa bendingu nm að
þessar staðreyndir séu komm-
únistum þegar kuunar. Þess
vegna er nú gripið til þess ör-
þrifaráðs að reyna að sundra
Alþýðuflokksmönnum, sem á
sambandsþingi sitja. Þessa læ-
víslega aðför þeirra kannast
ALÞÝÐUFLOKKSMENN vel
við, hún er „gamall kunningi",
sem engan blekliir, s.em fylgst
hefur með þróun verkalýðsmál
anna undanfarið, og þ,ekkir
uppbyggingu samtabanna. —
Kommúnistar hafa knúið á, en
fyrir þeim mun EKKl upplok-
i'ð verða.
Alþýðublaðið óskar öllum
fulltrúum Alþýðusambands-
þingsins velfarnaðar s stöífum
og býður þá velkomna til þess-
arar örlagaríku ráðstefnu.
Megi heill og gæfa ávallt verða
með í starfi verkalýðssamtak-
anna.
Kæri Sigurður. , skýrt og undandráttarlaust, að hennar fylgi/hallir, háskólinn
í>Ú HEFIR gert mér þann leikihússjóðinn átti að nota til með námsíhöllum æskunnar
óvænta og lítið verðskuldaða að reisa og fullgera þjóðleik- um land allt. og’ að síðustu
sóma, að rita ura mig greinar- húsið í Reykjavik, áður en þjóðleikhúsið, sem þú dáír að
korn í blað þitt, við hliðina á nokkrum eyri væri varið úr maklegleikum, en því fylgja í
hinu nýdubíbaða ameríska sjóðnum til annarra bygginga. | kjölfar leikhús kaupstaða og
Nóbelskáldi. Skiptast á í grein En 1947 braut Eysteinn Jóns- , byggða, sem standa því hvergi
arkafla þínum skýrar athuga- son stofnlögin, að þá Þjóðleik-1 að baki. ef litið er á aJIar að-
serndir og miklar villur. En húsinu ófullgerðu, réði fjölda stæður.
með því að athuga greinarþátt fastra leikara og annarra starfs j Enn vantar tvo hringi í hina
þinn, má þó sjá, að í tíð núlif- manna við húsið, meðan þar glæsilegu byggingakeðju þjóð-
andi manna hefur verið hrint var ekki hægt að starfa að leik arinnan Fyrst þarf að íullgera
í framkvæmd þrennskonar sýningum. Ráðherrann krafö-, landskirkju þá, sem hafizt er
mannvirkjum, sem hafa orðið ist með embættisbréfi. að húsa meg á Skólavörðuhæð
nokkurs konar móðurskip í meistari gæfi skýrslu um hve‘og samsvarandi kirkjur víða í
framfara-flota landsmanna.' mikið húsið mundi kosta. bæjum og foyggðum. Að síð-
ustu vantar höfuðborgina sitt
ráðhús, sem lengi liefir verið
rætt um, en minna unnið að.
Aðrir kaupstaðir mundu fylgja
í slóð höfuðborgarinnar, ef á-
tak væri rösklegt í Reykjavík.
Hins vegar mundu sveitir og
1 kauptún eiga þátt í félagsheim
Minnir þú þar á Sundhöllina, Hann lét sinn reynda áætlun
Háskólann og Þjóðieikhúsið, og armann, Einar Erlendsson,
hefir hver þessa bygginga að leita frétta hjá verktökum í
baki sér allmerka sögu. Hitt. húsinu. Þeir gáfu skýrslur, en
er þó merkilegra, að þær hafa alls staðar var kaup og verð-
hver um sig haft sköpunar- ]pg hækkandi. Enginn verktakr
mátt svo að af ber. í kjölfar var bundinn við áællun sína,
Sundhallarinnar fylgdu sund- enda hækkuðu þær margfald-
laugar héraðsskólanna og aðr- lega. Krafa ráðherrans var lög' iilim sem eru jafnframt ieik-
ar sundlausar í tugatali um laust óvitahjal. Le.ikhúsið átti þeirraj eins og £yrr er get-
land allt. íslendingar eru nú sjóðinn til húsagerðar, ef heið-
orðnir mesta sundþióð heims- (arlega var með féð farið, og j Þag hefir lengi sfaðið til, að
ins og standa engir þeim fram-' enginn ber brigður á að svo við ættum funcl saman £ glídá-
ar í þeirri grein, nema þeir hafi verið. Þú hefir, Sigurður skála> til að ræða vandamá!
menn. sem kalla má að fæðist minn góður, verið með til að mannfélagsins, en það hefir
syndir, líkt og dýr merkurinn- áætla togurunum tekjuþörf dregizt úr hömlu sökum utan-
ar. Sé ég að þú haíir allmikið með krónufellingunni, en nú ferða þinna og SVeitamennsku
lært af bók minni um þetta þarf að bæta við tvö þúsund minnar jj.4 þætt,i mér tómi til
efni, þó að þar megí enn krónum á dag handa hverju' kominn að við hittumst í feg-
nokkru við bæta. I skipi. A sama hátt óx dýrtícin, ursta gjldaskála landsins, Þjóð
Næst er að byrja á Háskól- °^æsðar Þjoðleikhusmu a , leik]hús:skjallaranUm. Mundi
anum. Þegar ég kom, í þingið slðustu byggmgatmium þes^. | ég þá nota tækifærið að segja
1923, var hann jafn húsvana ! Mývetningar eru nú að þér frá frænda þ'ínum Stefáni
og Bólu-Hjálmar á Hallanda. byggja sitt leikhús, tiltölulega (Stefánssyni á Möðruvöllum,
jHafði þessi virðulega stofrmn jafn fullnægjandi þeirri byggð, síðar skólameistara og bend'a
hátíðasal sinn í forstoíu Alþlng eins og Þjóðleikhúsið er í þér á fordæmi þessa merkilega
1 is. Þekkti ég engan mann, sem Reykjavík. Þeir leggja mikið vandamanns.
hugði að Háskólinn mundi fram í húsið, en fá af skemmt- Samtíðarmenn þínir láta sér
eignast þak yfir höfuðið. A ár- anaskatti 400 þúsund krónur. ekki nægja að hér rísi virðií-
unum 1930____32 kom ég gegn- Kemur þeim nú vel íramsýr.i legt Morgu^haðsihús við Aðal-,
um þingið löggjöf um landgjöf okkar Ingólfs Bjarnarsonar ’ stýæti, heldur taka upp störf
til Háskólans og húsbyggingu. 11923 og'svo verður um fleiri. viðþá tvo alþjóðlegu bygginga
Árið 1933, í svartasta hallæri, byggðir. Þú ert, Sigurður góð- , hringi, sem. enn eru ekkd full
fékk ég vin minn Guðjón Sam- J ur, ekki jafn glaður eins og
. úelsson til að fá háskólarektor, málefni standa til yfir þeim
til að. bið.ja Alþingi um happ-, þremur merkilegu þjóðarsigr-
! drættisleyfi til f.iáröflunar um, sem þú víkur að í grein
, vegna háskólahúss. Hinsvegar _ þinni, en það. er sundhöllin og
,hét ég að afla málinu fylgis.
mótaðir. Hringir fagurra kirkna
og listrænna ráðhúsa.
Jónas Jónsson
frá Hriflu.
Fæst á flestum veitmgastoðum bæj arius.
■—* Kaupið biaðið um leið og þér fáið jSux
morgunkaffið. _|a,SlJA t
■m
MÞÝÐUBLáBIÐ
Bréíakassinn:
í BLAÐINU Austurlandi,
Hér tókst að smíða móðurskip
í skólamálum. Siðan endur-
fæddust Hóla- og Skálholts-
skólar í heimahögum, norðan
og sunnanlands og meira en
tylft héraðs- og gagnfræðaskóla
í byggðum og kaupstöðum.
Búa Háskólinn og þessir æsku
mannaskólar við betri húsa-
kost og glæsibrag heldur en , , ,
þekkt er í nokkru Jandi með sem Sósíalistar gefa ut a Aust
samlbærilegri fólkstölu og fjár-. urlandi, birtist skýrsla hinn 23.
ráðum. j október s, 1. um hve mikið fé
Þá er hinn þriðii hringur nokkur sjávarþorp hafa fengið .ar. Það mun þo vera a allia \it
Þjóðleikhúsið og samkomuhall1 af atvinnubótafé rikjsins á y-f- | orði, að atvinnuleysi var mjög
ir fólksins út umland. Á þingi irstandandi ári. Er sá listi þann^mikið á
1923 voru lögð djúp og fram- ‘ ig:
sýn ráð til að koma upp leik-J Bakkafjörður !kr.: 75.000.00,, „
minniUsamkomufhúsum° um'allt Vopnafjörður kr, 100 000 00, 1 harðlega, að misbeita svo fjár
land. HafðT Indriði Eirársson, Borgarfjorður (eystra kr.: veitingavaldinu, að setja fá
beðið sér liðs í 50 ár hjá bezta J 55.000.00. Seyðisfjörður kr: tækt og illa stætt bæjarfélag
fólki í höfuðstaðnum, en ekki 250,000.00, Mjóifjörður kr. 25, 'alveg hjá, jafnvel þó sjórmað
orðið ágengt. Liðsauka hafði 000.00. Eskifjörður 225.00.00, * sé af kommúnistum. Það skyldu
hann þó nollmrn í Reykja\ík(Beyðarfjörður kr.: 175.000.00,1 allar ríkisstjórnir vara sig á að
ustu Jakobs MöUer, en að öðru ! Fáskrúðsfjörður kr, 28.000.00 ‘ svelta menn til hlýðni, " ' I
leyti þungt undir fæti í bæ (Djúpavogur kr, 100.000.00, Sn meðal annarra orða: Vill
Morgunblaðsins. Þá komu sam Hornafjörður kr,: 200.000.00, ekki Alþýðublaðið flytja lesénd
féð hafa runnið í vasa einstakl
inga og mun það rétt vera. 1'
Loks segir blaðið, að enginn
eyrir hafi komið til Norðfjarð
Norðfirði s. 1. vetur,
og leituðu margir burtu í at-
vinnuleit. Yerður að átelja
vinnumehn úr dreifbýlinu til
skjalanna og lögðu skemmt.aha
skattinn til leikhússgerðar um
land allt, en byrjað skyldl í
Reýkjavák en síðan kæmu
byggðir allar og kaupstaðir.
Nokkur þoka kom yfir vits-
muni Eysteins Jónssonar 1947,
svo að hann mundi ekki eftir
stofnlögum Þjóðleikhússins
frá 1923, en þar er tekið fram
Athygli vekur sama blað á um sfnum, svona til fróðleiks,
því, að til Mjóafjarðar skuli skýrslu um veitingu atvinnu-
vera veitt atvinnubótafé, þar bótafjór s, 1. 4 ár 1951—1952?
sem engin útgerð er né iðnaður. 'Fyrir hönd fjölmargra skora ég
Þá skýrir sama blað frá, að eitir á blaðið að afla sér þessara upp
taldir bæir hafa fengið talsvert lýsinga frá fjármálaráðunéytinu
atvinnubótafé: | ega fra þeim, er þessar tölur
ísafjörður, Siglufjörður og j veit réttastar. '
Akureyri, en á Akureyri muni , Útnesjakarl. 'llf