Alþýðublaðið - 10.03.1955, Qupperneq 4

4
ALÞÝÐUBLAÐID
Fimmíudagur lö. mar/ lí)55,
Utgefandi: Alþýðuflotyurinn.
Ritstjóri: Helgi Sæmundsson.
Fréttastjóri: Sigvaldi Hjálmarsson.
Blaðamenn: Björgvin Guðmundsson og
Loftur Guðmundsson.
Auglýsingasljóri: Emma Möller.
Ritstjórnarsímar: 4901 og 4902.
Auglýsingasími: 4906.
Afgreiðslusimi: 4900.
Alþýðuprentsmiðjan, Hverfisgötu 8—10.
'Ásþriftarverð 15,00 á mánuði. í lausasöíu ljDO.

S
s
s
s
s
S
s
s
s
s
s
I
s
s
s
s
s
*
s
s
s
s
s
s
s
S
s
s
s
s
1
s
s
s
S
S
i
s
s
s
$
s
s
s
I
s
s
Snúizt í hring
RITSTJÓRI Alþýðublaðs-
ins .hefur nokkuð komið við
sögu í skrifum Þióðviljans
um Alþýðuflokkinn undan-
farið. Kommúnistablaðið
hefur borið honum á brýn
sviksemi og ódrengskap við
fyrri félaga og utlistað fjálg
lega ofsóknarhneigð hans og
hvers konar illmennsku.
Eigi alls fyrir löngu komst
Þjóðviljinn me.ra að segja
svo að orði, að Helgi Sæm-
undsson væri enm efnileg-
a.sti lærisveinn Göbbelsar
heitins í fcaráttunni
gegn kommúnismanum.
Kveðjurnar haía þannig síð
ur en svo verið frændaleg-
ar.
En í gær kveður allt í
einu vlð nýjan tón í Þjóo-
viljanum. Þar segir. að
..hægri klíkan í Alþýðu-
flokknum" sjái slls staðar
fjandmenn og svikava og nú
sé komin röðin að Helga
Sæmundssyni, hinum ný-
dubbaða ritstjóra Albýðu-
blaðsins. Síðan er því bætt
við, að ritstjóri Alþýðu-
blaðsins hafi ver.ð kallað-
ur fyrir framkvæmdastjórn
flokksins til að svara til
saka, en ákæruatriðin séu
aðallega tvenn. „í fyrsta
lagi hafi Helgi verið alger-
lega máttlaus í árásunum-
á vinstri menn flokksins og
hafi verið greinilegl að hug
ur fylgdi ekki máli í skrif-
um hans. í annan stað hafi
Helgi vanrækt allt of mik-
ið að svara ákærum Þjóð-
viljans og verið cf deigur
í baráttunni gegn kommún-
ismanum“. Þess vegna sé
nú röðin komin að Helga
Sæmundssyni!
Það er alhyglisverð sönn
un um taugatruflun komm-
únista að bera saman mynd
skreyttu fréttina um rit-
stjóra Alþýðublaðsins i gær
og það, sem Þjóðviijinn hef
ur skrifað um Helga Sæ-
mundsson undanfarna daga.
Kommúnistablaðið veit ekki
sitt rjúkandi ráð af því að
Alþýðublaðið skri.far um á-
greimnginn í Alþýðuflokkn
um að hætti siðmenntaðra
blaða. Kommúnistum verð-
ur hugsað til þess, hvernig
málgögn þeirra hafa fjallað
um slík mál, og ærast ýfir
því, að Alþýðuflokkurinn
skuli beita allt öðrum að-
ferðum í málF.utningi og
vinnubrögðum. Þess vegna
snýst Þjóðviljinn í hring
pg segir nú, að maðurinn, er
stimplaður var fyrir nokkr-
um dögum sem lærisveinn
Göbbelsar, þyki allt of deig
ur í ,.baráttunni gegn komm
únismanum“!
Væri ekki sæmra fyrir
Þjóðviljann að gæta hófs í
skrifum sínum um Alþýðu-
flokkinn? Þá kæmist hann
kannski hjá því að verða að
athlægi. En honum er auð-
vitað ekki of gott að iðka
listir sínar, ef hann vill. Það
verður hver og einn að
þjóna sinni lund.
Kaldhœðnisleg tillaga
- - FYRIR tíu- árum var á-
kveðið að reisa Kjarvalshús
í Reykjavík. Það átti að
verða heimili Jóhannesar
Sveinssonar Kjarvals og
samastaður fyrir listatvierk
hans. Hugmyndin vakti al-
menna ánægju. Síðan hefur
liðið hvert árið af öðru, og
enn er ekki farið að leggja
fyrsta steininn { grunninn
að Kjarvalshúsinu. Fram-
kvæmdin hefur gleymzt.
Jóhannes Sveinsson Kjar
val lifir fyrir list sína. Hann
mun aldrei hafa innt eftir
því, að hafizt yrði handa
um að byggja húsið, sem
við hann er kennt í pappírs
gögnum, en vanrækt hefur
verið að byrja að byggja.
Hins vegar gefur hann hin-
um mælsku en framtaks-
lausu aðdáendum sínum
skemmtilegt olnbogaskot í
smágrein í Vísi í gær. Lista
maðurinn ræðir þar um hætt
una á því, að sum lislaverk
Ásgríms Jónssonar l'ggi
undir skemmdum, en Ás-
grímur hefur sem kunnugt
er gefið ríkinu listaverk sín.
í greinarlokin ber svo Kjar-
val fram kaldhæðnislega
tillögu og segir: „Mér finnst
Ásgrímur þyrfti að gefa
þjóðinni hús eða listasaÆn
fyrir þær myndir, sem eru
enn óskemmdar sem hann
hefur gefið ríkinu.“
Já, þeir taki til sín sneið-
ina sem eiga.
| Gerist áskrífendur blaðsins.
S Talið við afgreiðslima. — Sími 4900
AlþýSublaðið

TIGRISDYR
AVERELL HARRIMAN, —
en kosning hans sem ríkisstjóra
í New York fylki, er talinn
einhver mesti ósigur, sem re-
publikanar ha,fa beðið síðan1
Eisenhower var kjörinn forseti
Bandaríkjanna, —• hefur gert
Carmlne G. De Sapio- að rit-
ara sínum. Þarna er um vel
launaða siöðu að ræða, —
seytján þúsundir doiiara í árs-
laun fyrir lítið starf. enda hef-
ur jafnan verið litið á embætti
þetta sem bitling. Auk hinna
föstu launa er ritaranum á-
kveðnar þrjár þúsundir dollara
í risnufé.
Sapio þessi er óþekktur mað
ur í Evrópu, en í Bandaríkjun
um vita menn betur deili á
honum. Hann er nefnilega leið
togi hinnar frægu demokrat-
isku flokksdeildar, — Tamm-
any Hall, — í New York, og
með þessari embættisveitingu
þykir ríkisstjórinn þafa viður-
kennt, að hann eigi flokksdeild
þessari kosningu sína að þakka.
En um Averell Harriman er
það að segja, að margir álíta,
að ekki muni líða á löngu áð-
ur en hann flytst í Hvítahúsið.
Þetta vekur iþví meiri furðu
sem ,,tigrisdýrið“, eins og and
stæðingarnir nefndu Tammanv
Hall, hefur lítið sem ekkert
látið á sér bæra síðan a ríkis-
stjórnartímabili A1 Smiths,
og hefur um langt skeið orðið
að láta sér nægja að vera
gleymt og öllum bitlingum
svipt. En nú er tígrisdýrið aft-
ur komið á kreik, bústnara og
sterkara en nokkru sinni fyrr,
og öskrar nú sem mest það má,
að það hafi tekið algerum
sinnaskiptutm, og ástundi nú
allan heiðarleika. Eir gott íil
þess að vita, ef satt er, þar
eð svo virðist sem bað sé nú
orðið voldugt mjög í New York
fylki, og fyllsta ástæða þl að
ætla, að það muni aukast að
völdum í Bandaríkjunyn á
næstunni.
MAÐURINN, SEM VANN
KRAFTAVERK.
Maðurinn, sem vakið hefur
tígrisdýrið af blundi, hefur
unnið þar . stjórnmálalegt
kraftaverk. Þessi maður er
Carmine Gerard De Sapio. Fvr
ir það þrekvirki á hann sann-
arlega skilið, þó að hann fái
tuttugu þúsundir dollara í árs-
laun. En um leið er hann
skyndilega orðinn einn af aðal-
mönnunum í demokrataflokkn
um. og hann lætur áreiðanlega
lil sín taka þegar flokksþingið
kemur saman að ári, til þess
að velja frambjóðanda sinn til
forsetaembættisins.
Eins og svo mai’gir af stjórn
málamönnum New York borg-
ar, er Sapio ítalskur að upp-
runa. Hann er nú 46 ára að
aldri, fæddur í Manhattan-
hverfinu, en þar átti faðir
hans litla verzlun, og þar býr
Sapio yngri enn, ásamt konu
sinni og dóttur. Stjórnmálafer-
ill hans hefur til þessa verið
mjög hversdagslegur, hann hef
ur notað hverja lausa stund frá
skyldustörfum til síarfs íþágu
flokksins, unnið mikið að und-
irbúningi kosninga og svo fram
■ vegis. Auk þess hefur hann
haft náið samband við íbúa
fátækrahverfanna og unnið
mikið að líknarstarfsemi þeirra
á meðal.
Tvennt er það, sem hefur
orðið lil þess, að honum hefur
reynzt seingengin brautin til
fjár og frama; það er föst
venja, að írlendingar, en ekki
TAMMANY HALL fé-
lagsskapurinn í New York
var bæði alræmdur og ill-
rærndur fyr/r nokkrum ára
/ugum síðan, vegna stjórn-
málaafskip/a s/nna í Nevv
York og New York fylk/.
Nú læ/ur þess/ félagsskapur
aftur /ii sín taka, en er nú
sagður allur annar.
Lam:re G. De Sapio.
ítalir, silja að béztu réttunum
á borði Tammanyfíokksdeildar
innar, og .auk þess þjáðist hann
mjög af sjóndepru, vegna þrá-
látrar augnbóigu, sem bagar
hann enn í dag. En enginn get-
ur haldið íkorna á jörðunni til
lengdar, segir í mák-hættinum,
— og nú er Sapio á hraðri ferð
upp trjáslofninn.
Árið 1943 var hann orðinn
fastur í sessi í Tammany Hall,
og þegar stjórnmálaöngþveitið
var sem mest árið 1949. og
deildarforingjunum var stevpt
hverjum á eftir öörum, bauðst
honum tækifærið. Hann var
kosinn leiðtogi deiidarinnar og'
hefur værið það síðan.
HVAÐ ER TAMMÁNY
HALL?
í raun réttri tók hann v:ð
þrotabúi, þegar hann tók við
sljórn Tammany Hall deildar-
innar. Sú tíð var löngu Uðin,
þegar gervöll New York skalf
af ótta. í hvert skipti sem tígr-
isdýrið urraði. Engum var,
þella ljósara en honum siálf-
um, og hann sór þess dýran
e'ð, að þetta skyldi breylast. j
Tammany hlaut nafn sitt eft
ir frægum Indíánahöfðingja, |
og var fyrst í stað eins konar |
samkvæmis- og líknarfélag, en
árið 1789 breytti húsgagna-
bólstrari nokkur „St. Tamm-
aný“ í félagsdedd demokrata-
flokksins. Fyrst í s!að fengu
aðeins innfæddir Bandaríkja-
menn þar inngöngu, enda barð
ist félagsskapurinn þá ákaft:
gegn .innflytjendum. En svo
veiltu forráðamennirnir því
athygli. að þar á meðal var
um álitlegan kjósendaflokk að
ræða, væri vel að þeim farið,
— og þá var gerbreylt um
slefnu. DeHdarmeðlimirnir
tóku að v^Ita innflytjendum
margháttaða aðsloð, og innan
skamms var deild'n orðin svp
voldug, að hún gat beitt þeim
ógnum og hernaðarverkum.
sem varla finnast hliðstæð
dæmi um annarsstaðar.
Tammany var að vísu lýð-
ræðislegur félagsskapur, en
þróunin í innflytjendamálum
New Yorkborgar réði því, a'ð
smámsaman réðu írar þar lög-
um og lofum. Leiðtogarnir hafa
allir verið írskir, unz Sapio
hefur nú brotið þá hefð.
Þelta er allt golt og blessað,
en hiit var lakara, að Tamm-
any gerðist aðalþátttakandi í
mestu stjórnmálaspillingu, sem
um getur í sögunni. Samkvæmt
kjörorðinu, „Sigurvegaranum.
ber herfangið", var ekki aðeins
framámönnum Tammanys
komið í allar helztu ábyrgðar-
stöður, heldur var 'oorgarsjóð-
urinn einnig rændur fé svo
milljónum dollara skipti, und-
ir yfirskini ýmissa fram-
kvæmda.
Það kom fyrir, að kjósend-
urnir hröktu tígrisdýrið á brott
og það kom líka fyrir, að blöð-
;n tóku sig til og flettu ofan
af öllum svikunum og brask-
inu. Þá krafðist fóikið „hreins
unar“ og iHoiðarle.ika, — en
-,vo saknaði það þess, að nú
væri ekki lengur líf í tuskun-
um. og tígrisdýrið hófst aftur
Lil valda, sterkara og gráðugra
en nokkru sinni fyrr. Það er
bví sízt að undra, þótt orðið
„Tammany" yrði smám sam-
an lákn pólitískrar spillingar
af verstu tegund.
Þánnig gekk þe'ta 111. unz
bin mikla hugarfarsbreýting. í
, bandarískum stjórnmálum átti
■ sér stað, uod úr kreppunni
miklu. Tígrisdýrið skildi ekki
neitt í neinu, og innan skamms
féll það í gleymsku og' dá.. Nú
kannast merin varla við nafn-
ið.
TÍGRISDÝRIÐ IIELDUR
! AFTUR Á KRF.IK.
I Þannlg var joetta, þegar
Sapio var kjörinn leiðtogi árið
1940. Honum skildist, að, það
væri einkum tvennt, sem gera
yrði, ætti lígrisdýrið að vakna
aftur til valda og ábrífa. Hann
varð að brjóta á bak aftur
klíku þeirra írsk-bandarísku
borgarstjórnarmálamanna, sem.
fólkið hlaut að telja und'.rrót
t stjórnmálaspillingar, að feng-
jinni reynslu. Þetta nefur hon-
um heppnazl, — og raunar
verður ekki annað sagt, en að
bandarísku írarnir hafi, þótt
óbeinlínis sé, veitt honum bar
aðstoð með því að taka þátt í
flestum þeim mörgu stjórn--
málahneykslúm, sem orðið
hafa í New York að undan-
förnu. En um leið varð hann
líka að gerbreyta þeim grund-
vallarreglum, sem áður höfðu
ráðið mestu um völd og áhrif
demókrata í New York fyiki.
Honum skildist, að sá tími
væri liðinn, þegar stjórnmála-
mennirnir urðu að leita stuðn-
ings Tammany, gegn því. að
sá félagsskapur réði svo öllum
þeirra. sljórnmálaaðgerðum,
sjálfum sér til ábala. Þess í
stað bauð hann þeim stiórn-
málamönnum, s'em hann taldi,
að líkur væru til ?ð komast
mættu til áhrifa, fullan stuðn-
ing Tammanys, gegn því. að
þeir færu eftir leiðbeiningum
jhans, þegar til kæmi. Hann
i komst bráit að þe'trri niður-
jstöðu, að þar hafði hann ein-
imitt fundið þá töfrareglu, sem
frambjóðendur demókrata gátu
ekki staðizt, en það hefði samt
sem áður ekki haft tilættuð á-
• hrif, ef hann hefði ekki verið
gæddur óskeikulu hugboði um
það, hvaða stjómmálamenn
voru líklegir til frama.
Og hugboð hans hefur reynzt
afdrifaríkt. Árið 1953 vann
tígrisdýrið, sem allir álitu
[dautt, að frækilegum sigri
Framhald á 7. síðu.