Alþýðublaðið - 31.03.1955, Qupperneq 5

Fimmtudag'ur 31, marz 1955
ALÞÝÐUBLAÐIÐ

Heimaeyjar.
kvæmdum
iíki emn um
, 3pes|U líður.
n ser nú —-
meiri hluii
íar — full-
rjr því hve
bönd , binda
íaga lét sig það
Þégar géstirni
köiíén undii’ i
einn.. þeirra- ,.H
sjálfsagtvékkifrí
býrð hér varla 1
ur nevddur til
JON P EMILSmi.
Ingöífsstrætí 4 - Sitni?77 6
msá
þúsund lestir af fullunnum fisk
afurðum. Nam útílutningsverð
maeti þessara vara rúmlega 100
milljónum króna. en það er
rúmlega 12% af heiidarútfíutn
ingi sjávarafurða landsins. I-
búatala eyjanna er hins vegar
tæplega 3% af íbúum landsins.
Landbúnaður í Eyjum hefur
jafnan verið slundaður í smá-
um stíl, enda-Iandrými lítið og
fremur örðugt til i’æktunár. Á
árúnum 1927—1940 var hafizt
ötullega hahda urn ræktun
. Var þá unnið að
ræktunarfrþm-
við hin örðugústu
. Árið 1940 fengustj
hestar af ‘töðu og voru I
þá orðnar 357, en síðan hef
heldur.fækkað. Tilfinn
mjólkurskórtur héfur
vérið í Eyjúm, en nú
mjög úr rætzl í því efn:,
eð dagiegir ,mlóikurflutn-
., Hann fæddist í lillu hreýsi í
Norður-Finnlandi á 1. ári ald-
arinnar og hlaut liáfníð Urho
Kaleva Kekkonen. Á. unglings
árum vann hann að timbur-
fleytngum, en brátt lagði hann
út á námsbrautina og 1936 var
hann ekki einungis" orðinn
doktor í lögum, heiuur hafði
það sama ár verið, kósihn. á
þing og gerður að. innanríkis-
málaráðhepra,
Andstæðlngar ■ hans kölluðu
háríri líka ;-hástökkvar§nn“,.
en í hástökki hafðl hann einnig
sém íþróttamaður unnið marg
aþ sigurintí.ý— énda í ‘þeirri
gtein elnh' hinn bezti meðal
ingar bafa hafizt rnim Eyja ög'f* meðan hanu var hét
Þorlakshafnar. P.a befur Vest- j
mannaeyiabær komlð upp 30
Bátar í slipp. — Ljósmynd Páll Jónsson.
varandi aflaleysi, eldgos (Móðuyur litlir, enda hafnarskityrði
harðindin), skæðir sjúkdómar leng1 slæm í Eyjum fyrir
hvers kyns óáran lagzt á .stærr. skip
og
að útrýma íbúum
eiít með
landsins.
Á 19. öld fór íbúatalan smá-
hækkandi í eyjum, en upp úr
síðustu aldamótum óx hún smaleUatala
En meiS stórbætt-
-um hafnarskilyrðum á síðari
árum héfur þetta gerbreytzt.
Nú er meðalstærð bátanna 49
lesl'ir. í'arslbk 1947 yar brúttó-
skipaflota Vest-
hröðum skrefum. Árið 1901
var íbúatalan 607, en 1930 var
hún komin upp í 3347, og síð-
astliðið ár (1954) var íbúatalan
orðin yfir 4000. Þessi öra fjölg
un íbúanna stafar fyrst og
fremst af þeirri gerbyltingu, er
varð í atvmnulífi eyjabúa með
íilkomu vélbátanna upp.úr síð
•uslu aldamótum. . : ■
áfvinnuvegir.
Frá. alda öðli bafa fiskvaið-
arnar verið aðalatvinnuvegur
Vestmannaeyinga, enda eru
ein beztu fiskimið landsins um
hverfis eyjarnar. Nú er. svo
kornið, að Vestmannaeyjar evu
langstærsta og þróttmesta vél-
bátaverstöð landsins, og meir:
'útflutningsverðmæti koma það
an, miðað við íbúatölu, en frá
nokkru öðru byggðarlagi lands
áns.
Meðan eyjarnar voru koh-
ungseign og einokunarkaup-
anerinirnir réðu lögum og lof-
■um, áttu ■ Vestmarinaeyirigar
•engin -vértíðarsklp,' en urða að
iróa á .fleytum - konungs og
Ikaupmanna.
Á 19. öldu tók smám saman
®ð rofa t;i í atvinnumálum
landsmanna. Vesfmannaeyirig-
ar eignuðust þá sjáifir skip sín
'Og fór þéim stöðugt fjölga-ndi,
hóf f lengst af væru skipin allt
of fá og smá.
Árið 1905 var síðasfa yertíð-
3n, Sem róðrar voru eingYngu
stundaðir á árabátum. Þá voru
•láraskip Vesfmannaeyinga 31
•aS tölu. Árið 1906 hófst vélbáta
•útgerðln í Eyjum, og má segja,
að það ár hafi verið brotið blað
í byggðarsögu eyjanr.a.
Vélbátunum fjölgaði ört. Ár-
15 1929 voru þeir orðni.r 97,
samtals 1479.80 »^áles!ir.
'Margir þessara báta voru frem
mannaeyinga 3.541 iest, en það,
ár og hið tíæsta bæí.íust í flot-
ann tveir nýsköpunartogarar.
Á yfirstandandi vetrarvertíð
munu um 80 véibátar vera.
gerðir út frá Eyjym, og stærð
heimafiotans vera samtal 3919
leslir. Er það, eins og áður seg-
ir, iangstíersti vélbátafloti,
sem gerður, ér ú; frá cirini ver-
stoS riér. á láridi'. ý
V.erðmæti aúaxis hefur stöð-
ugt farið1 vaxandi:eítir því sem
flotihn hefur aukizt og tekm
hafa verið í. noktun fengsælj:
40 kúá búi og ýmsir einsfak-
ling’ eiga allslór kúabú: Mikið
átak er enn óunnið í væktunar-
málum cyjanna. sn áð því ber
að stefna, að evjtebúar verði
sjálfum sér nóglr eiiinig í, þess
um efnum.: ' ''
Lftil sauðfiáreign er í Evjumv
um 800—900 k'ndur. Allmikil
kartöflurækt er bar oa fugla-
veiði og esgjataka mikil. en
mnn bó heldur hafa minnkað á
síðari árum. Hafa Vesfm.qnria-
evingar lörigum þótt frábærir
fjallamenn.
Samgongur og símí.
Fyrr á tímum voru samgöng-
ur mjög lélegar millí laíids og
Eyja og elna leiðin, sém til
greina kom,'Var sjóeiðin. 'Nof-
aðist hún þó öft 'i’.la sökúm
hafnleysis suðurstrandar lánds
ins. Tepptist ’þósturinn til
Rangárvallasýslu oft vikum og
mánuðum saman. Var þá stund
um gripið til þess ráðs áð senda
bréf í flöskum eða slokkum. ef
vinöátt var hagstæÖ, óg vár þá
tóbáksbiti stundum látinn
fylgja með sem þóknun til
þess, er flöskuna eða stokkinn
fann og kom bréfinu tíl sklla.
Árið 1871 sendu Vestmanna
eýirigar alþingi bænarskrá' þess
efnis, að millilandaskiþíúm
yrði gert aö skyldu að koma
við í Eyjum í hverr: fér'ð. Var
S ; . J
S I TIMARITINU ..NordiskS
SKön/akbí hafa hirxt sfiuttn' i
ýmsum^
stjórn- •
,.S
Dan- ^
veiðarfær,:. NvLng af.’ans het- «... • * w'-’yi-1 ,-u'
., , , x-u' ■ brugoizt vel við beiðhi þessari
ur og storum batnað. Komiö , b, . x,,, Y. ,*• ’ ; „
hefur verið upp fiskimjölsverk1 0g sklpum ger' að 'Sk-yldl: aö
nvtízku Ivsisvmnslu í°ma þar v*ð- “
vélsmiðjum;I JWJ. e“ skipsfjbrar hafa
fylgl akvæði þéssu. KomuSt
.mál þéssi ekki í sæfnllégt horf
fyrr en íslendingar fóru .sjálfir
að haída uppi skipaferðum
milli landa.
Síðla árs 1946 var það mánn
er slærsta útflutningshöfn 'virki telcih T notkun i VesL
landsins næst á eftir Reykja- mannaeyjum, serri m|gta‘ffloP
v.'k. Árið 1954 var flutt út -frá . bylhngu hefur' h*ff * sam’
Vjestmannaeyjum rúmlega : 21;! . (Frh. á 7. síðu.)
smiðjum
slöð, tveimur
tveimur, dráttarbrautum, netja
verkstæðum, og mörg og stór
hraðfryslihús hafá verið reist,
þeirra á meðal stærsta hrað-
frystlhús landsins. Nú er \.!o
komlð, að Vestmarinaeyjahöfn
Lundar í úfeyju. — Ljósmynd Páll Jónsson.
slíkur. Og í þölitíkinni
reyndist hann einnig hástökkv
áþi, sögðu aridstæðingamir.
,.,.Öfurid knýr og éítir“ í flésl-
um löndum.
;. Eldskárpar gáfur, sterkur
vilji. marksækni og glö'gg
pólltísk yfirsýn hafa gert Kek-
konen að einum aðalmarini
Finna í stjómmálum þeirra.
Mörgum gekk að vísu illa að
át’ta sig á Kekkonen framan
af. jafnvel sumurh flokks-
manna hans í Bændailokknum.
Það er ekki svo létt að fylgjast
með þeim í ■dræt.ti, sem er
hálfri hestlengd á undan.
Menn tóku að tala um „hunda-
kúnstir Kekkonens“.
Raunar er.það svo. að Kek-
konen á til að. koma ílat t upp á
ma.nn. Þegar hann varð' innan-
rlkisráðhérra, vildi harift latá
banna Lappo-hrevíinguna.
Hann var einn { hópi þeirra
þingmanna, sem þrjózköðust
við að samþykkja friðarsámri
ingana við 'Rússa, harih’ til.'
heyrði — þðtt' ekki v^rí5lþác
oplnberlega —: samtÖkum þei-m
Finnlándi', sém unnu gegn
því, að Finnar héldu sér hlut
lausum í: síðustu heimsstyrj-
öld. En fyrir þá, sem þekkja
hugsunarhátt Kekkonens. er
fæst af athöfunm hans furðu-
efríi. Og enginn þar'f að halda
áð hann taki áfst’Öðu til mála
án gaumgæfilegrár : íliúg'unár.
Þvert á móti.
Milii 1920—’30 og fyrstu ár-
in eftir .1930 átti norræn sam
vinna. ekki .miklu fyigi , að
fagna í Einnlandi. Orsakirnar
voru margar og flestar raunar
'á sviði innanlandsmála,, Sagt
er,; að Kekkonen hafi á náms-
árum sínum verið, andyígur
því, að Finnar leltuðu vinfeng-
is vestur á bóginn. Hafi svo
verið. var hann .ekki einn
slíkt. En, hvað sern
þá gerir Kekkoner
eins og mlkill
finnsku þjóðarlnnari ,
komlega . grein fy
mörg. og traust
Finnland við hin Norðurlönd-
in, enda, þótt í iandinu . séu
tvær tungur talaðar og önnur
alls ekki af norrænum stofni
En sem forsætisráðherra og
stjórnmálamaður verður mað
ur að taka tillit til aðstæðna.
Yegna andúðar Rússa á því hef
ur Flnnland t. d. ekki enn
gerzt meðlimur Norðurlanda-
ráðsins, Hefði Kekkonen verið
óbundinn af slíkum skynsemi-
ásíæðum, mundi hann áreiðan
lega hafa frá byrjun talið sjálf
sagi, að Finnland væri þátftak-
andi í þeirri samv’mnu.
Kekkonen er skemmtilegur
félagi og traustur vinur. Ef til
vill er hvorttveggja ávinning-
ur fra íþróttaárum hans. En nú
S persónulýshigár á
) forustumönnum á
^ niálasviðmu, ni. a. forsæfist
^ ráðherrum Noregs.
^ merkur og Finnlands. Héi' ^
^verínf t/I fróðleiks o? gam-^
ýáns laúslc.ga þý/'t þaW, sem\
ýrit þetta segir um Kekkon- \
ýen, ; forsætisráft'.iei ra Finna, S
S en mn hann vitum v-ð is- )
Sleznk/r lesendur næs/a fátt)
S nema nafnið e/tt og svo það,
^ að hann hefur of/ast haft^
^ s/jórnarfoi us/u á hendi ;í •
• Finriíarid/ nú síðari árin. — -
• Gre'n/n er. ef/ir Svía, Gunj-j ^
^ ar Ericson að nafn'. \
Ui’ko Kekkonen.
V
hefur hann löngu dregi’ð. sig í
hlé á þeim vettvfingi. Nú er
harin forsætisráðherra. Eiririig
þar á hann ..met“. 'Hanri hefur
verið léngur forsætisráðherra
ög veltl fleiri ríkisstjórnum for
sæti en nokkúr anríar í Finn-
landi. Það er 5. ríkissljórn
Kekkonens, er nú sitúr.
Urho Kekkonen er forsætis-
ráðherra. og h'ann vill eiga
góðai samb’újð viö grannríkjn.
Ég vil ' í' þessu- sambandi ti’l
garnans segja hér nð lokuxn
sögú af honum. Hún er sönn og
aúk þess lýsir hún vel hiríum
góða félaga, sem Kekkonen er:
Á stríðsárunum bauð Kek-
konen að loknum kvöldverði á
hóteli í Helsingfors fjórum fé-
lögum sínum heim með sér tii
að syrigjá. Frá kl. 10 um kvöld
ið til • kl. 4 uin' morguninn
sutígu þeir félagar megnlð af
lögunum í 4 söngbókum við
barsmíði .nábúann’á í veggi, loí'f.
gólf. En enginn þeirra fé-
nokkru varða.
kvöd.du Kek-
morgun, sagoi
þeirra- ..ÍHingað kem ég
;.4kki framar, því að þú
lengur. Þú verð
ur til að ílytja eftir
þessa nóit.“
..Vissulega ekki,“ svaraði
Kekkonen, ..næstu nótt svngja
nábúarpir. og þá verður það ég,
sem banka í; veggpnT bætti
hann hlæjandi 'vlð>
jgMWWÉB k bie r. iritrí •ttmaiiiitieBif
sazagag»gflacagasg88aca' J