Alþýðublaðið - 30.04.1955, Blaðsíða 4

4
ALÞVÐUBLAÐIÐ
Laugardagur 30, aprxl 1955.
*
s
*
s
s
\
s
V
S
s
s
S
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
§
s
>
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
L
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
Útgefandi: Alþýðuflotyurbtn.
Ritstjóri: Helgi Seemundsíou.
Fréttastjóri: Sigvaldi Hjálmarsson.
Blaðamenn: Björgvin Guðmundsson og
Loftur Guðmundsson.
'Auglýsingasijóri: Emma MöUer.
F' Ritstjórnarsímar: 4901 og 4902.
, í Auglýsingasími: 4906.
Afgreiðslusími: 4900.
Alþýðuprentsmiðjan, HverfisgStu 8—10.
’Asknftarverð 15/)0 á minuði. í lausasölu 1M.
EFTIR VERKFALLIÐ
SEX vikna barátla er til
lykta leidd, verkfallinu lok
ið og hjól framieiðslunnar
aftur komið í gang. Þjóðin
fagnar þeim úrslitum, en
jafnframt hljóta ailir ábyrg
ir og sanngjarnir menn að
fordæma þá afstöðu at-
v: nnurekendan'>a og ríkis-
stjórnarinnar, að verkfallið
skuli hafa verið dregið á
langinn von úr viti í stork-
unarskyni við alþýðusam-
tökin. Slík framkoma er
ógnun við þúsundir verka-
mannaheimila — og hún
mun lengi í mintium höfð.
Arangur verkfallsins er
góður fyrir iðnaðarmenn-
ina, en lægstaunuðu aðilarn
ir bera lítið^úr býtum, þegar
mlðað er við upphaflegar
kröfur, baráítuna, sem háð
hefur verið, og þörfina, er
fyrir hendi var og orsakaði
deiluna. Veigamesta atriði
samninganna er tvímæla-
laust atvinnuleysistrygging
arnar. Sú kjarabót mun síð-
ar talin marka tímamót í
sögu íslenzkrar verkalýðs-
hreyfingar og félagsmála-
þróunar. Enn fremur er
mikill ávinningur að því á-
kvæði, að hei.milí skuli að
segja upp samn'ngum meo
mánaðar fyrirvara hvenær
sem er, ef ný gengisfeTUng
krónunnar kemur til sögu.
Ríkisstjórnin veit bannig
fyrirfram á hverju hún á
von, ef draumur afturhalds-
ins um nýja langferð út á
forað gengislækkunarstefn-
unnar verður gerður að
veruleika.
Þessu til viðbótar er svo
sú staðreynd, að viðleitni
atvinnurekenda og ríkis-
stjómar til að láta verkfalls
baráttuna renna út í sand-
inn hefur mistekizt. Alþýðu
samtökin hafa einu sinni
enn unnið stórfelldan vam-
arsigur jafnframt því, sem
þau hafa sótt fram í áttina
til betri kjara og aukins ór-
yggis eftir því sem auðið er
í þjóðfélagl, þar sem heill
almennings er lálin víkja
fyrir hagsmunum auðstétt-
arinnar. Fólkið, sem verk-
fallið háði, hefur getið sér
orðstír úthalds og >*ítu og
svarað ofríkinn á viðeig-
andi hátt.
Hitt er annað mál, að und
irbúningur verkfallsins og
ýmislegt í framkvæmd þess
hlýtur að sæta gagnrýni,
Lögin um mannanöfnin
og framkvæmd þeirra.
þó að sú saga verði hér ekki
ra'kin og þáttur atvinnurek-
endanna sé enn ámælisverð
ari en hlutur verkalýðsféiag
anna. Gallar verkfaJlsins
orsakast af því, að ítök kom
múnista í verkalýðshreyf-
ingunni í Reykjavík eru allt
of mikil og þeim ærið gjarnt
að láta stjórnast t-f annarleg
um sjónarmiðum. En yfir-
sjónir og mistök einstakra
manna er ekki hægt að
færa á í byrgðarreikning
fólksins í verkalýösfélögun-
um. Það mun hins vegar
draga lærdóma af fenginni
reynslu og lælur vonandi
vílin sér að varnaði verða.
Nú hefur þá atvinnurek-
endavaldið látið málgagn
sitt snúa við blað.nu. For-
dæmingarnar í garð verka-
lýðsins eru þagnaðar. Morg
unblaðið segir. í gær í frétt
sinni af Dagsbrúnarfundin-
um í fyrrakvöld: ,,Bentu
nokkrir ræðumenn á að auð
velt væri að taka munninn
fullan í upphafi og gera há-
ar kröfur. En það væri sann
arlega lítill árangur, sem
kæmi nú í ljós eftir sex
vikna verkfall, sem bakað
hefði verkamönnum stór-
kostlegt tjón og ónagræði.
Myndi það taká langan
líma, sennilega meira en ár,
að vinna það tjón upp.<:
Morgunblaðið, sem hamazt
hefur gegn verkfallinú í
sex vikur, telur árangurinn
allt of lítinn eftir að undir-
skriftir deiluaðilanna eru
komnar á pappírinn. Af-
staða þess hefur sitthvað til
síns ágætis, en hún hefði
átt að móta úrslit verkfalls-
ins í stað þess að verða sýn-
ingaratriði að fengnum úr-
slilum, sem húsbændur
Morgunblaðsins hafa barizt
gegn af oddi og egg með það
sjálft að baráttulæki.
Verkalýðurinn á enga. sök
á því, að verkfaliið tók sex
vikur. Alþýðusamtökin óska
ekki eflir löngum og misk-
unnarlausum vinnudeilum.
Þau krefjast aðeins réttar
síns. Það er hins vegar ó-
sanngirni atvimiurekenda-
valdsins og sofandaskap rík
isstjómarlnnar að kenna, að
hjól framleiðslunnar hefur
stöðvazt tvisvar sinnum á
þessu ári. Þjóðinni ber að
láta þá aðila sianda reikn-
ingsskap ráðsmennsku sinn-
ar, og það tækifæri gefst í
kjörklefanum.
- Útbreiðið Alþýðublaðið
í GILDANDI lögum , um
mannanöfn er svo kveðið á, að
menn skuli heita einu eða
tveim íslenzkum nöfnum og
kenna sig við föður sinn, móð-
ur eða kjörföður. Síðan lög
þessi tóku gildi, eða 1925, hef-
ur verlð óheimilt að taka upp
ný ætlarnöfn. Það hafði hins
vegar verið heimilað með lög-
um árið 1913. Þeim, sem höfðu
ættarnöfri fyrir þann tíma, er
heimilt að halda þe:m sem og
niðjum þeirra. Þeim, sem lóku
sér ættarnöfn á tímabilinu
1913—1925, skal sjáifum heim
ilt að bera þau, en niðjar
þéirra mega ekki nota þau,
heldur skulu þeir kenna sig
við föður, móður eða kjörföð-
ur samkvæmt hinni almennu
og fornu íslenzku reglu.
Lög þessi eru í reynd brotin
á margan hátt. Það er mjög al-
gegnt, að menn heiti fleiri
nöfnum en tveim. Það er og
títt. að menri beri erlend nöfn.
Það hefur jafnvel tíðkazt. því
miður, að börn haíi verið skísð
orðskrípum, sem ekki verða
tal'n til íslenzkrar ínngu. Enn
fremur mun regian yfirleil!
vera sú, að niðjar þeirra, sem
tóku sér ættarnöfn á tímabil-
inu 1913—1925, beri þessi ætt-
arnöfn, þótt það sé ólöglegt.
Konur og börn nota og oft föð-
urnafn eða ættarnafn manns
síns eða föður í stað eigln föð-
urnafns síns, þótt sLíkt sé ekki
heimilt samkvæmt ákvæðum
nafnalaganna.
LÖGÞVINGUNIN
Nú hefur það gerzt nýlega.
að neðri deild alþingis hefur
ítrekað samþykklir síðustu
þinga um, að nýir ríkisborgar-
ar, sem heita erlendum nöfn-
um, skuli skipta um nafn.
Hafa þau rök fyrst og fremst
verið færð fyrir þessari ráð-
stöfun, að íslenzkri tungu stafi
hætla.af'því, að íslenzkum rik-
isborgurum með erlendum
nöfnum fjölgi.
Flutningsmaður þessarar til
lögu flutti ásamt íjórum öðr-
um þingmönnum tillögu um.
að það yrði lálið nægja, að hin-
ir nýju ríkisborgarar tækju
upp íslenzkt fornaín, enda
þarf sú breyting oft og tíðum
aðeins að vera óveruleg, en
böm þeirri kkyldu síöan kenna
sig við fornafn föður síns sam-
kvæmt ákvæðuiri íslenzkra
nafnalaga, þannig að hin er-
lendu ættamöfn nýju ríkis-
borgaranna hyrfu úr sögunni
við fráfall þeirra. Halztu rökra
fyrir þessu voru þau, að of
nærri væri geng.ð persónu-
frelsi manna með því að
skylda þá til algerrar nafn-
breytingar á fullorðins aldri,
enda mundu slík lagaákvæði
vera algerlega óþekkt í ná-
grannalöndunum. Sú tillaga
var felld.
Um það er enginn ágreining
ur, að sjálfsagt sé að varðveita
íslenzka tungu sem hreinasta,
sem og alla þætti íslenzks þjóð
ernis. Ef menn telja, að tung-
unni stafi bráð hætta af því,
að fáeinir íslendingar beri er
lend nöfn, af því að þeir eru af
úilendu bergi brotnir, væri
eðlilegast, að ráðslafanir væru
gerðar til þess að útrýma slík-
um erlendum nöfnum alger-
lega úr landinu. Engum virðist
þó til þessa hafa doflið í hug
að skylda þá íslenzka menn,
^ ALÞINGI lögþv/ngar nýja^
^ ríkiiborgara til að leggjaj
niður ættarnöí'n sín, en j
^ hí'ns vegar er framkvæmd \
^ laganna um íslenzk manna-N
S nöfn alls koatar óviðunandi S
S og hróplegf ósamræmi ríkj-'j
S andí í þessum efnum. GylfiS
S Þ. Gíslason hefur af þessu^
^tilefn/ flutt /illögu til þings-^
Vályktunar um að alþ/ngi á-^
•lykti að skora á dómsmála-^
^ ráðherra að gera ráðs/afan-^
^ ir til þess, að g/ldandi lög- s
^um um mannanöfn verðis
S framfylg/, og fylgir henn/ s
S greinargerð sú, sem hérS
S birt/st, en þar eru v/ðhorfj
S málsins ýtarleg'a rak/n.S
S Hafa Alþýðublaðinu borizt ?
ýmis t/Imæli um að koma á •
• framfæi'i þessu a/hygl/s-'
• verða /nuleggi í de/luna um^
^ æt/arnöfnin. s
sem nú bera erlend nöín, t'.l
þess að skipta um nafn og taka
upp íslenzkt heiti. Ekki virðist
heldur neinum hafa doltið í
hug að koma í veg fyrir. að
ýmsir íslendingar beri erlend
nöfn um öll ókomin ár, því að
engin tillaga hefur komið
fram, ekki nú nýlega að
minnsía kosti, um að banria
niðjum manna, sem nú bera
erlend nöfn með löglegum
hætti, að halda þeim. Þetta
virðist þó vera hin eina rök-
rétta afleiðing þeirrar skoðun-
ar, að tungunni stafí hætta af
fáeinum útlendum manna-
nöfnum. Hins vegar hefur sú
stefna orðið ofan á, að nýir rík
isborgarar einir skuli-skipta al
gerlega um nafn, ef þelr bera
erlent heiti.
Meðal þeii’ra nafna, sem ætl
azt er lil að nýir ríkisborgarar
leggi nú niður, eru nöfnin
Christensen, Clausen, Hansen,
Jacobsen, Jensen, Jörgensen,
Laræn, Mikkelsen, Nielsen og
j Petersen. Alkunna er, að ýms-
j Ir góðir íslendingar bera nú
þessi nöfn, og virðist ekki til-
ætlunin að gera ráðstafanir til
þess, að þeir skipti um nafn,
né, heldur að koma í veg fylrir.
að niðjar þeirra beri þau
áfram.
' STEFNT f ÓEFNI
; Flutningsmaður þessarar Lil
lögu slaðhæfir, að ýmsum
þeirra manna, sem nú er ætlað
að segja skilið við nafn for-
eldra sinna og forfeðra, er það
mjög nauðugt og mundu ekki
gera það sársaukalaust. Þeir
telja það og með réttu ósarVri-
gjarnt í sinn garð, að þeim sé
gerl skylt að leggja niður nöfn,
sem aðrir íslenzkir bo^ayar
mega bera. Hér stefnir því í
óefni.
En hvort sem sú verður-nið-
urstaðan, að alþing. haldi enn
þeirri reglu, að nýir ríkisborg
arar skull skipta um nafn, ef
það er erlent. eða ekki, virðist
einsýnt, að gerðar séu ráostaf-
anir til þess, að menn beri ekki
ólögleg erlend nöín, því að
ekki geta þau verið skaðlaus-
ari en hin löglegu eða þau,
sem menn eru skyldaðir til ,að
leggja niður. Sömuleiðis virð-
ist sjálfsagt að gera að öðru
leyti gangskör að því, að nafna
lögin séu haldin. Ráðstafanir í
þá átt hefðu eflaust í för með
sér. að ýmsir, sem bera ólögleg
nöfn, yrðu að skipta um heiti,
en ef alþingi telu'’ á annað
borð, að sírkt sé engin frá-
gangssök, má það ekki hika
við að láta í ljós vilja sinn, að
svo skuli gert, þegar það er í
raun og veru skylt Uigum sam-
kvæmt.

BRIDGE -
ÞRAUT Nr. 15.
S — A, K, 10, 9
H — 10, 8
T — A, K, 7, 4
L — G, 8, 7
S — D, 8, 7, 3, 2 N S - - D, 6, 5, 4
H — G, 5, 3 H - - D, 9
T — 9, 6, 3 V A T— D, 8, 2
L — 10, 4 S L - - D, 9, 6, 2
S H — A, K, 7, 6, 4, 2
T — G, 10, 5
L — A, K, 5, 3
Suður spilar 6 hjörtu. Vestur lætur úti hjarta þrist
Lausn á þraut nr. 14 — . - "V ' »
Slagur V N Á S
1 T—D T—2 T- -3 T—K
2 H—K ?I—Á H —3 H—D
3 L—3 L—5 L—2 L—D
4 L—6 T—4 L—4 L—Á
5 L—7 S—2 L—8 L—10
6 S—3 S—Á L—9 S——4
7 S—5 S—Gr L—K S—6
• . 8 S—8 S—10 H —7 S—K
9 S—9 T—5 T —7 S—D
10 L—G H—9 ? S—7
S
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
V
<
s
s
s
s
s
s
s
s
s
<
s
s
s
S
s
s
</
V