Alþýðublaðið - 03.08.1955, Qupperneq 4

4
ALÞYÐUBLAÐEÐ
IMEiðvikudagur 3. ágúst 1955
S
s
s
s
s
s
s
s
$
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
V
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
,s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
$
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
Útgefandi: Alþýðuflok\urinn.
Ritstjóri: Helgi Scemundsson.
Fréttastjóri: Sigvaldi Hjálmarsson.
Blaðamenn: Björgvin Guðmundsson og
Loftur Guðmundsson.
Auglýsingastjóri: Emilía Samúelsdóttir.
Ritstjórnarsímar: 4901 og 4902.
Auglýsingasími: 4906.
Afgreiðslusími: 4900.
Alþýðuprentsmiðjan, Hverfisgötu 8—10.
’Asþriftarverð 15,00 á mánuði. 1 lausasölu, 1,00.
TJmmyndun persónuleikans
KOMMÚNISTAFLOKK-
ARNIR í Vestur-Evrópu
hafa að ýmsu leyli átt erfitt
undanfarið. Andlegir leið-
logar þeirra, valdamennirn-
ir í Moskvu, virðast sem bet
ur fer hafa breylt talsvert
um stefnu í heimsmálunum.
Þeir geta leyft sér að segja
það hvítt, sem þeir höfðu
sagt svart 1 gær. í ríki
þeirra og löndunum austan
járntjalds eru engin frjáls
blöð og engin sijórnarand-
staða, sem ræði við þá um
það, sem þeir sögðu í gær og
segja nú. En í Vestur-Ev-
rópu verða kommúnista-
flokkarnir að ræða við and-
stæðinga sína á frjálsum
vettvangi. Þar sleppa þeir
því ekki við, að athygli sé á
því vakin, þegar svart verð-
ur allt í einu hvítt í augum
þeirra og hvítt svart. Að
vísu hafa kommúnistaflokk
arnir og tolöð þeirra ials-
verða æfingu í siíkri um-
myndun persónuleikans. Má
í því samtoandi t. d. minnast
á það, þegar höfuðfjandinn
og friðarspillirinn Hit/sr
varð á einni nóttu vinur og
verndari helmsfriðarins. ís-
Jenzkir 'kommúnistar og
málgagn þeirra, Þjóðviljinn,
sýndu þá ekki minni and-
lega lipurð en skoðanabræð-
ur þeirra í öðrum Vestur-
Evrópulöndum. Þeir urðu
allt í einu jafnsannfærðir
um, að styrjöldin, sem Hitl-
er hafði hafið, væri „land-
vinningastríð Brellands og
Frakklands“, og þeir höfðu
áður verið um það, að stríð-
ið væri „fasistísk árásar-
styrjöld“. En um leið og
Hiíler réðst á Sovétríkin,
varð það skyndilega aftur
að „fasistískri árásarstyrj-
öld“.
Nú nýlega hefur nokkuð
áþekkt gerzt að því er snert
ir afslöðuna til Títós og Jú-
góslavíu. Eftir valdatö'ku
sína í Júgóslavxu var Tító
lengi vel „glæsilegur þjóð-
arleiðtogi“ og „brautryðj-
andi kommúnismans“. Svo
gerðist það, að hann vildi
ekki þýðast valdamennina í
Moskvu. Þá varð hann allt í
einu að „fasistískum svik-
ara“. í einu helzta blaði
kommúnista á Norðurlönd-
um birtist þá þessi fyrir-
sögn með stærsta letri:
„Kommúnistaflokkur Júgó-
sfavíu í höndum morð/ngja
}g njósnara.“ En nú eru
„morðingjarnir“ og „njósn-
ararnir“ aftur a]lt í einu
orðnir „innilegir vinir
verkalýðsins“ og „miklir
stjórnmálaleiðtogar“, en Tí-
tó „kær félagi“.
Velska skáldið Dylan Tho
Venjulegir menn ýmist
brosa eða hrista höfuðið,
þegar þeim verður hugsað
til manntegundarinnar, sem
finnst ekkert við þetla að
athuga, sér ekki einu sinni
spaugilegu hliðina á þessu
öllu saman. Ein af ástæðum
þess, að söfnuðurinn, sem
syngur þessu sjónarspili lof
og dýrð, grafalvarlegur, er
stærri en búast mætti við,
er sú, að í honum eru ýmsir
snjallir rithöfundar, sem
njóta viðurkenningar á bók
taenníasvlðinu. Sumir hugsa
sem svo, að fyrst slíkum
mönnum geti fandizt sá,
sem var glæpamaður í gær,
vera velgerðarmaður mann-
kynsins í dag, þá þurfi þeir
svo sem ekkert að skamm-
ast sín fyrir að finnst það
líka. Það eru þó gömal sann
indi, að skáldum ber að
treysta varlega á stjórn-
málasviðlnu. Er t. d. Knut
Hamsun nýlegt og dapur-
legt dæmi um það. Hann
var nazisti og bandamaður
böðlanna, sem kúguðu þjóð
hans. Annað norrænt stór-
skáld, Martin Andersen
Nexö, lé‘k og hvað eftir ann-
að ömurlega neyðarlegt hlut
verk í dönskum stjórnmál-
um. Hann var einn þeirra,
sem heimsótti Júgóslavíu
eftlr stríðið og beitti allri
orðkynxigi sinni til þess að
dásama þá menn, sem þar
réðu, og það skipulag, sem
þar ríkji. En svo féll Tító í
ónáð í Mo.skvu. Og þá skrif-
aði skáldið:
„Þegar ég var í Júgóslav-
íu, hlýtur Tító annaðhvort
að hafa blekkt mig eða þá
að hann hefur þá ekki verið
búinn að afráða að koma á
hjá sér núverandi skipulagi.
Tító lagði ekki spilin á borð
ið þá, eða hann hefur kann-
ske engin spil haft á hend-
irini. ... Ég vil engin af-
skipti hafa af svikurum.
Tító mun fá ástæðu til þess
að harma það enn mgir síð-
ar. í mínum augum eru öll
tengsl vlð þennan mann
alger fjarstæða.“
Ef hinn mikli danski
skáldsnillingur héldi enn á
penna, er lítill vafi á því, að
hann tæki nú á ný jafnfús-
lega upp gömul tengsl við
Tííó og hann rauf þau áður.
Þess vegna létu Danir hann
hafa álíka lítil áhrif á stjórn
mál sín og Norðmenn Knut
Hamsun. íslendingar hafa
líka ástæðu til þess að minn
ast þess, að sitt er hvað, að
vera snjall rithöfundur og
glöggskyggn á stjórnmál.

„HEIMURINN er ekki sam-
ur og áður, eftir að gott kvæði
hefur séð dagsins ljós.“
Þessi orð voru sögð í brezka
útvarpið árið 1946, þegar frtð-
arhorfur voru tvísýnar, og
heimurinn virtist á hraðri Jeið
til hins verra. Það er ólíklegt,
að þau hafi haft hin minnstu
áhrif, en fegurð þess boðskap-
ar, sem í þeim felst, hlýtur að
vera hverjum maxixii Ijós. Við
hlið hans verða allar deilur um
stjórnmál og heimsyíirráð lít-
ilmótlegar.
Þetta voru orð velska skálds
ins Dylan Thomas.
Hann fæddlst í Swansea ár-
ið 1914 og ólst þar xxpp. 16 ára
að aldri hætti hann námi og
skömmu síðar gerðist hann
blaðamaður. Barnungur byrj-
aði hann að yrkja, og 1933 sigr
aði hann í ljóðakeppni. Þá
sagði hann síarfi sínu lausu og
hélt til Lundúna- Þar bjó hann
fyrst um sinn hjá nokkrum vin
um sínum.
Fyrsta Ijóðabók hans kom út
árið 1934 og vakti nokkra at-
hygli. Skáldkonan Edith Sit-
well kom t. d. þegar í stað auga
á frábæra hæfilelka hans. Með
næstu tveimur bókum fer hróð
ur hans vaxandi, en þau ljóð,
sem hafa aflað honum mestrar
frægðar, er að finna í síðustu
bókum hans, „Dea:hs and En-
trances“ (1946) og „Coupntry
Sleep“ (1951).
Thomas lagði snemrna rækt
við málfræðirannsóknir, sem
komu honum að góðu haldi við
Ijóðagerð hans. I Ijóðum sínum
samræmir hann furðu vel
hætti hins gamla og nýja tíma.
Dylan Thomas sagði eitt
sinn í útvarpserindi: „Oll
skáld vilja, að lesendahópur
þeirra sé sem stærstur. Fyrir-
litning í garð almensiings, sem
leggur til margan væníanleg-
an lesanda, er ekki annað en
fyrirlitning á gildi iðju sinn-
ar.“
Eftir þessari skoðun sinni
breytti hann með glæsilegum
árangri. Safn af ljóðum hans,
sem gefið var út 1953, hefur
verið endurprent-að sjö sinn-
um, og hann hafði lesið fáein
af ljóðum sínum :nn á hljóm-
plötur, sem hafa náð metsölu.
Hann nýtur meiri hylli en
nokkurt annað núlifandi Ijóð-
skáld, sem yrkir á enska
tungu.
Ástæðan lil þess er einfald-
lega sú, að í Ijóðum hans finn-
ur almenningur það, sem hann
leitar að í Ijóðum. Hann finn-
ur hina sönnu gleöi. Hann finn
ur drungalegan ión sorgar og
angistar. Ljóðin eru ekki tor-
skilin og í þeim eru ávallt heit
ar tilfinningar.
Hann var dáður af öllum,
sem þekktu hann, vegna per-
sónulegra töfra sinna. Hann
var gamansamur og hrókur
alls fagnaðar í samkvæmum.
Hann var mjög vínhneigður,
en þó gat flaska af víni síaðið.
fyrir framan hann, ón þess að
hann snerti hana, etc hann
vann að Ijóðum sínum.
Einn af vinum hans lýsir
honum vel, er hann segir:
,.Hann kemur tl mín, eftir að
hafa selið lengi að dryk'kju.
Hann er taugaósíyrkur og
! vandræðalegur og fálmar ofan
!í vasa sína. Hann er lágur
vex,i og þrekinn, hárið hrokk-
ið og úfið. Ef til vill er hann í
fötum, sem einhver hefur lán-
að honum. Þanng kemur hann
til mín og segist vila, að ég sé
mjög tímabundinn, en samt
langi sig til að sýna mér Ijóð,
sem hann hafi nýlega ort.“
Thomas starfaði um skeið
vlð brezka útvarpið. M. a.
rílutti hann gamansögur, sem
nutu mikiVa vinsælda. Einnig
samdi hann kvikmyndahand-
rit, þóit oft yrðu framleiðend-
lurnir að loka hann inni í hót-
elherbergi til þess að hann lyki
verkinu.
Skömmu fyrir heimsstyrjöld
ina síðari gekk hann að eiga
Caitlin' Macnamara, sem var af
írsku bergi brotin. Búskapur
þeirra var oft með undarlegum
hætti. Þau bjuggu hvar sem
þau gátu; stundum á götunni,
stundum hjá vinum sínum.
Dylan Thomas lézt árið 1953
aðeins 39 ára gamall- Skömmu
áður hafði hann í hyggju að
seimja óperutexía íyrír Igor
Stravinsky, og biðu menn
með mikilli eftirvæntingu eft-
ir því verki. Dánarorsök hans
var drykkjuskapur og lungna-
bólga. Síðustu daga ævi sinn-
ar lá hann í sjúkrahúsi. og
þangað heimsótti hann fjöldi
vina hans.
I eftirmælum, sem þirtust í
Lundúnablaðinu „Times“, seg-
Ir: ,,í sakleysi felst mótsögn, og
í lífi og starfi Dylan Thomas
felst einhver a'.hyglisverðasta
mótsögn vorra tíma.“
SAMVINNAN.
Athyglisverð hugvekja -
Eigum við að ráðasl í kaffi-
rækf suður í Ecuador?
Meany afþakkar boð
fil Rússlands
GEORGE MEANY formaður
í ameríska verkalýðssamband-
inu AFL hefur afþakkað boð
um að heimsækja Sovétríkin.
Meany svaraði boðinu þannig:
„Sem fulltrúi 10 milljón með-
lima í frjálsu verkalýðssam-
bandi, mun ég taka til yfirveg-
unar að heimsækja Moskva
strax, er það hefur verið gert
fært að hafa frjáls verkalýðs-
félög þar.“
í NÝÚTKOMNU HEFTI
Helgafells skrifar Níels P.
Dungal prófessor stórathyglis
verða grein, er hann nefnir:
I „Eigum við að rækta kaffi í
Ecuador"?
I Segir prófessorinn frá því, er
hann var staddur á bananaekru
, í Ecuador s.l. sumar, en af þess
ari ekru kemur allur banana
markaður Svía, hvernig sú hug
mynd vaknaði hjá honum, að
íslendingar keyptu ekru í
i Jgcuador og ræktuðu þar kaffi.
I Ræddi hann við kunnuga menn
þar um þessi efni og fékk hjá
þeim margvíslegar upplýsing-
! ar.
!
TUTTUGU TEGUNDIR.
Alls munu vaxa um tuttugu
tegundir af kaffi villt í heim-
inum. Algengast á heimsmark-
aðnum er svokallað Santos 4,
en a.m,k. þrjár betri tegundir
af kaffi eru til. En það kaffi,
sem við höfum vegna gjaldeyr
isörðugleika neyðzt til að
kaupa, er Rio-kaffi og þykir
stórum lákara en Santos-kaffi.
Ef við kæmum okkur upp
kaffiekru í Ecuador, myndu
þar skapast skilyrði fyrir því,
að við fengjum miklu betra
kaffi. En allir vita hve kaffi
er stór liður í þjóðarbúskap
okkar. Og hve geysilegar upp-
hæðir í erlendum gjaldeyri
fari til kaffikaupa.
ÍHVERNIG GlfTUM VIÐ
[komið UPP KAFFIRÆKT?
En hvernig getum við þá
komið okkur upp kaffiekru?
Er þá fyrst, að enn sem komið
er, munu auðvelt fyrir útlend-
inga að eignast land til rækt-
unar í Eeuador. Land ku vera
ódýrt og til kaffiræktunar í
stórum stíl sjálfsagt að kaupa
frumskógaland, sem vitað er,
að verður frjósamt, þegar skóg
urinn hefur verið ruddur. Þeg-
ar land er selt á þessum slóð-
um, miðast verðið jafnan við,
hve mikið er ræktað, og hve
mikið er meðfram veginum.
Hvort það er einn eða fleiri
km meðfram vegi, skiptir
mestu máli.
ÁÆTLUN DUNGALS.
Síðan leggur prófessorinn
fram áætlun um kostnað við
ruðning og rækt allt fram að
fyrstu uppskeru, og reiknast
það samtals 2450 sucres, miðað
við 1 ha. (10.000 fermetra). Á
hvern hektara er síðan plantað
800 plöntum, eru þá 3,5 m á
milli trjá. Eftir þrjú ár má síð-
an reikna minnst með 1 pundi
eða 400 kg. af hektara. Sé nú
reiknaðir 20 sucres fyrir kg.
til útflutnings fást þannig 8000
sucres af hverjum hektara. Eft
ir fjögur ár fást 12000 sucers af
ha. og eftir fimm ár a.m.k. 2
pund af hverju tré eða 16000
sucres pr. hektara. Þetta er
reiknað með minnsta magni,
en reikna má með állt að tvö
falt meiri afrekstri.
Áætla má að reksturinn
verði kóminn vel á rekspöl eft-
ir fimin til sex ár, og mun þá
kostnaðurinn við framleiðslu
hvers kaffisekks, sem er 50 kg„
verða einhvers staðar milli 110
og 200 sucres. Ef miðað er við
1000 ha. stöð, sem myndi nægja
til að framleiða a.m.k. 1000
smálestir af kaffi, myndi þurfa
3000 manns í vinnu allt árið.
Með því að reikna hverjum
hæstu laun, sem til mála kem-
ur að greiða, eru 5000 sucres í
árslaun. Árlega vinnulaun
gætu því orðið 15 millj. sucres,
en yrðu sennilega 6—10 millj.
sucres. Tekjur yrðu hins veg-
! ar aldrei minni en 16 milljón
sucres af 1000 hektörum og
gætu orðið allt að 30—50 millj.
Ef gert er svo ráð fyrir ný-
tízku vélum, amerískum,
myndi heildarkostnaður, sam-
kvæmt útreikningi í grein
Dungals verða 4 millj. og 950
þúsundir. Fullyrðir prófessor-
inn að fyrirtækið ætti að geta
borið sig vel, þó að reiknað
sé með 10 % vöxtum af þessum
höfuðstól.
(Frh. á 7, síðu.) ■