Alþýðublaðið - 16.09.1955, Blaðsíða 4

ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Föstudagur 13. sept. 1953
Útgefandi: Alþýðuflok\urinn.
Ritstjóri: Helgi Scemundsson.
Fréttastjórí: Sigvaldi Hjálmarsson.
Blaðamenn: Björgvin Guðmundsson og
Loftur Guðmundsson.
Auglýsingastjóri: Emilía Samúelsd&ttir.
Ritstjórnarsímar: 4901 og 4902.
Auglýsingasími: 4906.
Áfgreiðslusími: 4900.
Álþýðuprentsmiðjan, Hverfisgötu 8—10.
'Ásþriftarverð 15.00 á mánuði. í lausasölu lfiO.
Dœmt í eigin sök
Sex hundruð rifstjórar við Pravda og isvesf-
ija og
r
MORGUNBLAÐIÐ ræddi
á dögunum ráðabreytni
þeirra manna, er tækju upp
samvinnu við kommúnista.
Taldi það slíkt fávíslegt at-
hæfi og fannst allt að því
glæpsamlegt að ætla að veita
kommúnistum aðild að lands
stjórninni. Svipað var álit
þess á samstarfi við þá í
verkalýðssamtökunum. Nið-
urstaðan varð sú, að komm-
únistar virði þjóðarhag
einskis og þess vegna séu öll
samskipti við þá svik við
málstað íslands.
Greinarhöfundur mun hér
sennilega hafa haft í huga
þá tíma, þegar Sjálfstæðis-
menn tóku höndum saman
við kommúnista í alþýðusam
tökunum og Bjarni Bene-
diktsson var gerður að
„ver kalýðsf or ing j a‘ ‘ til að
hafa á hendi herstjórnina í
sameiginlegu stríði íhalds
og kommúnista gegn Alþýðu
flokknum. Þessi samvinna
við þjóna Moskuvaldsins á
íslandi gekk svo langt, að
Sjálfstæðismenn afhentu
kommúnistum Alþýðusam-
band íslands eins og kunn-
ugt er. Nú fellir Morgun-
blaðið þann dóm í málinu,
að þetta hafi verið gert til
að skaða verkalýðshreyfing
una og ofurselja hana mönn
um, sem meti þjóðarhag
einskis og láti stjórnast af
verstu hvötum. Auðvitað er
þetta sannleikur. Athæfi
Sjálfstæðismanna varð til
þess að sundra alþýðusam-
tökunum innan frá og gera
þeim ómögulegt að beita far
sælum áhrifum út á við. En
maður les ekki á hverjum
degi svona dóm í eigin sök,
þó aldrei nema hann sé
kveðinn upp undir rós.
Vafalaust hefur greinar-
höfundur Morgunblaðsins
jafnframt haft í huga þá eft-
irminnilegu staðreynd, að
kommúnistar hafa enn frem
ur verið aðilar að lands-
stjórninni. En hverjum átti
rússneska útibúið þá aðstöðu
að þakka? Sjálfstæðisflokkn
um og foringja hans, Ólafi
Thors. Nú fullyrðir Morgun-
blaðið, að þetta athæfi Ólafs
hafi allt að því verið glæp-
samlegt. En það leit öðruvísi
á málið, þegar Brynjólfur
Bjarnason settist á ráðherra
stól fyrir náð Ólafs Thors.
Þá kunni það sér ekki læti
fyrir fögunði. Tímarnir
breytast og mennirnir með.
Það er út af fyrir sig gott
og blessað, að Morgunblaðið
sé farið að átta sig á eðli og
tilgangi kommúnismans. En
orðin eru ekki einhlít, þó að
þau séu til alls fyrst. Mestu
skiptir, að Sjálfstæðisflokk-
urinn láti verkin tala. Og
taki hann dóm Morgunblaðs
ins alvarlega, þá færi sann-
arlega vel á því, að Bjarni
Benediktsson hætti að við-
hafa sömu vinnubrögð og
Brynjólfur Bjarnason tamdi
sér í ráðherratíð sinni. At-
hæfi Brynjólfs var hneyksl
anlegt. En fyrir Sjálfstæðis-
flokkinn er það ömurleg
staðreynd, að sömu óhæfunn
ar skuli gæta í fari Bjarna
Benediktssonar eftir að
hann er setztur í stólinn,
sem Brynjólfur óhreinkaði
forðum á ábyrgð Ólafs
Thors. Það er sem sé ekki
nóg að dæma í eigin sök eins
og Morgunblaðið hefur kom
ið í verk. Aðalatriðið er að
láta vítin sér að varnaði
verða. og til þess hefur eng-
inn íslenzkur stjórnmála-
flokkur aðra eins ástæðu og
íhaldið. En ætli verði ekki
bið á því, að verk þess reyn
ist í samræmi við orðin, sem
Morgunblaðið lætur sér um
munn fara í krampaflogum
samvizkubitsins ?
Lœrdómsríkur samanburður
ALÞÝÐUBLAÐIÐ hefur
birt stórathyglisverðar upp-
lýsingar um dreifingarkostn
,að kjötsins í tilefni af hækk
ún Iandbúnaðarafurðanna.
Þær leiða í Ijós, að dreifing
arkostnaðurinn er mikið
sameiginlegt vandamál fram
leiðenda og neytenda. Þeir
hljóta að taka höndum sam
an um að ráða bót á núver-
andi ófremdarástandi þess-
ara mála báðum aðilum til
gagns og sóma.
Forráðamenn kjötdreifing
arinnar ættu að birta íslend
ingum óvefengjanlegar upp
lýsingar um tilkostnað henn
ar hér og í nágrannalöndun-
um. Það yrði áreiðanlega
lærdómsríkur samanburður.
Hér er sjálfsagt að ræða enn
eitt met okkar íslendinga í
ofstjórn — eða óstjórn.
FORU STUBLÖÐ RÚSSA,
Pravda, (Sannleikurinn) og
Isvestija, (Fréttir), má hiklaust
telja með athyglisverðustu
blöðum, sem nú eru gefin út í
heiminum. Óhætt er að fuil-
yrða, að þau séu ekki svipuð
neinum öðrum blöðum í víðri
veröld, heldur eru þau bæði
fyrirbæri frá tímum bolsévík-
anna.
Útgáfa Pravda, sem hófst
þegar árið 1912, og er þess
vegna enginn unglingur leng-
ur, er aðalmálgagn rússneska
kommúnistaflokksins. Isvestija
— eða eins og það blað heitir,
ef allur titill þess er þýddur,
Fréttatilkynningar frá fulltrú-
um verkamanna í æðstaráði
Sovétríkjanna, hóf göngu sína
í febrúarmánuði 1917, sem lit-
ið tilkynningablað á vegum
fyrsta verkamanna- og her-
mannaráðsins í Pétursborg. Var
blaðið fyrst í höndum byltingar
sósíalista, en síðan tóku bolsá-
víkar það í sínar hendur, í
októbermánuði sama ár, og
fluttu það nokkru síðar tii
Moskva.
Bæði eru þessi blöð lítil í
sniðum, venjulega aðeins fjórar
síður í litlu broti, myndalaus
og flytja engar auglýsingar. V.-
Evrópubúum þykir því útlit
þeirra ekki neitt sérlega glæsi-
legt, en Rússar hafa nú sínar
hugmyndir, varðandi útlit
dagblaða, og að þeirra dómi
eigi dagblöð að flytja það efni,
sem þessi dagblöð flytja, og
ekki annað. Allt anað er frá
þeim vonda.
FjÖImenn ritstjórn.
En þótt þessi blöð láti lítið
yfir sér hið
t voldug blöð,
ytra, eru þetta
og starfsmanna-
fjöldi þeirra mikill á okkar
mælikvarða. Við Pravda vinna
til dæmis 2500 fastráðnir biaða
menn, en þar af eru 1500 íast-
ir fréttaritarar í einstökum
borgum og héruðum. Svipaður
starfsmannafjöldi er við Is-
vestija. Við ritstjórnina sjálfa
starfar 300 manna eftirlitsráð,
sem hefur nákvæmt eftirlit
með því sem ritstjórarnir skrifa
en ritstjórarnir eru líka 300.
Blaðamenn við þessi öreigabiöð
hafa gott kaup, menn, sem
skrifa neðanmálsgreinar fá tvö
þúsund rúblur í mánaðarlaun,
og er það kaup svo hátt, að
erlendir blaðamenn, sem dvelj-
ast í Moskva, verða að fá gíf-
urlega launauppbót á ári,
eða leggja sér þá upphæð til
sjálfir, eigi þeir að búa við
svipuð lífskjör og þessir starfs
bræður þeirra við Pravda og
Isvestija.
Æðsti maður við hvort þess-
ara blaða, eða aðalritstjórinn,
hefur 15 aðstoðar-aðalritstióra,
Aðalritstjóri Pravda heitir D.
T. Sjepilov, og á þessu ári hef-
ur hann verið einn af leiðanai
mönnum innan miðstjórnar
kommúnistaflokksins. Það var
Sjepilov, sem opinberlega hóf
þá sókn á sínum tíma, er end-
aði með því, að Malenkov af-
salaði sér völdum.
Blöðin fá ekki að birta neitt
stjórnmálalega mikilvægt efni,
fyrr en æðstu mennirnir haía
gefið samþykki sitt til þess. —
Verður þar af leiðandi að leggja
allar slíkar greinar fyrir þá
háu herra, löngu áður en þær
eiga að birtast.
„Tveir Ieiðarar“ á mánn'ði.
Þeir, sem rita eiga leiðara
eða neðanmálsgrein, hafa 15
daga til umráða og skrifa því
aðeins tvær slíkar greinar á
mánuði. Má telja að það sé all
góður tími til stefnu, en þess
er heldur engin vanþörf, því að
hamingjan hjálpi þeim, sem
verður á í messunni, og skrifar
eitthvað það, sem ekki samrým-
ist línunni á þeirri stund, sem
það kemur fyrir almennings-
sjónir. Um áramótin 1952—53,
þegar Stalin var að kveðja
þennan heim og ýmislegt að
gerast á meðal forustumann-
anna í Moskvu, reyndust rit-
stjórnarstólarnir við Pravda og
Isvestija mörgum heldur völt
sæti. Urðu margir af þeim 'að
þola harðar ákúrur, og huríu.
margir þeirra, svo að ekki hef-
ur til þeirra spurst eftir það.
Sæti einhver gagnrýni fyrir
eitthvað í Pravda, á sá hinnt
sami ekki margra kosta völ.til
að fá leiðréttingu mála sinna.
Eina leiðin er þá að skjóta máli
sínu til næsta flokksþings kom-
múnistaflokksins, með aðstoð
einhverra vina eða vanda-
manna á æðstu stöðum. Hins
vegar kemur það oft fyrir, að
þeim Pravda og Isvestija iend-
ir í hár saman, þar sem ann-
að blaðið er fulltrúi flokkslín-
unnar en hitt þings og æðsta
ráðs, og nú að undanförnu einn-
ig menntamannastéttarinnar,
og getur á stundum borið'tals-
vert á milli. Þegar slíkt kemur
fyrir, er það öruggt merki
þess, að um verulegan ágrein-
ing sé að ræða í miðstjórninni,
og reynist þá oftast skammt
(Frh. á 7. síðuj
ÞAR RIGNIR MEST A JORÐINN!
Auglýsið í Alþýðublaðinu
ÞÓ CHERRAPUNJI, sem er j
lítið þorp í Assam, sé lítið
þekkt, hafa veðurfræðingar
mjög mikinn áhuga á því, en
það er sá staður á jörðu, þar
sem mest úrkoma hefur verið
mæld. Ósjálfrátt hefur nafnið
ekki látið mig í friði síðan ég
heyrði það fyrst í skóla. Þess
vegna varð það úr, að er ég
var staddur í Austur-Pakistan
í apríl 1954 að ég tók þá á-
kvörðun að fara sem leið ligg-
ur inn í Assam og sjá Cherra-
punji með eigin augum.
Á leið til Assam.
Vegurinn frá þorpinu Daw-
ki, sem er á landamærum Ind-
lands og Pakistan, er sextíu og
átta mílur á lengd og liggur til
borgarinnar Shillong, sem er
höfuðborgin í ríkinu Assam.
Fyrstu mílurnar liggur vegur-
inn í ótal kröppum bugðum
upp hin skógivöxnu lágfjöll.
í gegnum opinn glugga Stude-
baker langferðabílsins sá út
yfir hina grænleitu móðu Ben-
gal sléttunnar, en hún teygir
sig' í áttina til sjávarstrand-
anna í fjarska. Hér var þegar
orðið mun svalara.
Á stöku stað eru málaðar
hvítar skellur á klettaveggina,
en meðfram veginum, þar sem
hengiflug er, eru gamlar grjót
fylltar olíutunnur, sem málað-'
ar eru Lvítar og svartar. Bill-
inn fer alltaf lengra og lengra
inn á milli fjallanna. Stundum
er vegurinn fram undan hul-
inn lágum skýjum eða mistri
Þannig lítur hinn frægi regnmælir út.
og stundum sér maður, neðan
við vegarbrúnina, djúpar gjár,
þaðan, sem skýin koma fram
eins og reykur.
Kuldaklæddir farþegar.
Húsin meðfram veginum og
’smáþorpin, sem vagninn stanz-
aði stundum víð, til þess að
taka farþega upp, voru mjög
' fátækleg og flest húsin klædd
bárujárni til varnar mestu
rigningu veraldarinnar. Fólkið,
sem kom í bílinn á þessum stöð
um var af mongólskum kyn-
stofni með há kinnbein og ská-
sett augu, harðgerðir fjallabú-
ar, kallaðir Khasis, og minntu
mig mikið á þjóðflokka í 3,-
Kína. Margir þeirra voru váfð-
ir í teppi og með trefla um
hálsinn og einn þekra dró á
eftir sér svarta geit inn í bíl-
inn. Lyktin af henni var afar
slæm.
Hæsti hluti leiðarinnar er í
þorpi 17 mílur frá Shillong.
Hæðin hér er 6.027 fet yfir sjó.
Um þremur mílum norður af
þessum stað beygir vegurinn í
suðvestur út af aðalleiðinni til
Shillong. (Frh. á 7. síðu.)

; rif.