Alþýðublaðið - 24.09.1955, Blaðsíða 4

4
Laogárdagur 24. sept. ■ 1955.-
Útg.efandi: Alþýðuflok\urinn.
Ritstjóri: Helgi Scemundsson.
Fréttastjóri: Sigvaldi Hjálmarsson.
Biaðamenn: Björgvin Guðmundsson og
Loftur Guðmundsson.
Auglýsingastjóri: Emilía Samúelsdóttir.
Ritstjórnarsímar: 4901 og 4902.
Áuglýsingasími: 4906.
Afgreiðslusími: 4900.
'Alþýðuprentsmiðjan, Hverfisgðtu 8—10.
'Áshrtftarverð 15fl0 á mánuði. í lausasölu IflO.
Alda stórflóðsins
Reykjavíkurmeistarai
varð Ivöfaldur meista
Á SUNNUDAGINN var fór
fram úrslitaleikur í Reykjavík-
urmótinu milli KR og Vals.
Eæði félögin höfðu hlotið 7 stig
í mótinu, svo að ekki dugði ann
að en sigra eða falla. Menn biðu
þessa með nokkurri eftirvænt-
ingu og veltu fyrir sér þeim
ar Gunnarsson hörkuskot í
slána. Og 5 mínútum síðar
fengu KR-ingar aukaspyrnu
skammt fyrir utan vítateig.
Gunnar Guðmannsson fram-
kvæmdi spyrnuna mjög vel,
svo sem hans er vandi. Reyni
útherja tókst að koma skallan-
JÓHANNES NORDAL hef
ur ritað skörulega grein í
tímarit Landsbanka íslands
Dg rakið þar þær staðreynd-
ir, að horfurnar í efnahags-
tnálunum hafi stórversnað
undanfarið vegna verðhækk
Unaröldunnar, sem skellur
yfir landið eins og stórflóð.
Rök hans eru óhrekjandi og
liggja öllum hugsandi mönn
um í augum uppi, enda sann
leikurinn sá, að hyldýpi
gjaldþrots og öngþveitis gín
við þjóðinni, nema snúið sé
við og hafin sókn á nýrri og
farsælli braut. Afleiðingar
stj órnarstefnunnar segja æ
betur til sín.
Stjórnarflokkarnir kenna
verkalýðshreyfingunni um
verðhækkunarölduna. Sú
skýring fær engan veginn
staðizt. Alþýðusamtökin
hafa marglýst því yfir, að
þau vilji niðurfærslu og
raunhæfar ráðstafanir gegn
verðbólgunni og dýrtíð-
inni. En stjórnarvöldin
léðu ekki máls á þeirri
Jausn, þegar síðasta kjara-
deila kom til sögunnar. Þau
báru þannig ábyrgð á kaup
hækkuninni, sem verkalýð
urinn neyddist til að knýja
fram, þegar gamalli og
nýrri kröfu hans um niður-
færslu var hafnað. Og kaup
hækkun verkalýðsins er
aðeins brotabrot þeirrar
verðhækkunar, sem nú
ráskar efnahagskerfi þjóð-
arinnar. Verðhækkanirnar
erp margfalt meiri én kjara
bætur vinnandi stétta, og
þær halda linnulaust áfram.
Almenningur þekkir þessa
sögu af eigin raun og legg-
ur engan trúnað á útskýr-
ingar stjórnarflókkanna.
Hann veit betur.
Forustumönnum þjóðar-
innar hlýtur að vera ljóst,
að þeim bar skylda til að
marka stefnuna og ráða
fram úr vandanum. Þeir
hafa ekki reynzt slíku verki
vaknir. Þvert á móti hafa
þeir hrakizt æ lengra út á
forað verðbólgunnar, dýrtíð-
arinnar og spillingarinnar af
því að ræningjarnir í þjóð-
félaginu eiga þar fjár vón
þangað til hrófatildrið hryn-
ur undan öldu stórflóðsins.
Þess vegna er frumskilyrði
farsællar stefnubreytingar
það að víkja íhaldinu til hlið
ar og fá stjórnvöl þjóðarskút
unnar í hendur nýjum mönn
um með önnur og betri úr-
ræði.
Handritamálið
FYRIR SKÖMMU var
þeirri spurningu beint til rík-
isstjórnarinnar hér í blað-
inu, hvort hún hafi borið
fram formlega. ósk eða kröfu
við stjórnarvöld Danmerkur
um endurheimt íslenzku
handritanna í Kaupmanna-
þöfn. Ekkert svar hefur feng
jzt, og umræðurnar um hand
ritamálið þagna allt í einu.
Mál þetta var rætt af full-
trúum Dana og íslendinga
áður en síðari heimsstyrjöld-
in hófst og því þá vísað til
ríkisstjórna landanna. Síðan
er ókunnugt um, að neitt
hafi gerzt opinberlega í mál-
inu annað en tilboð Dana,
sem alþingi hafnaði á lokuð-
um fundi. íslenzk stjórnar-
völd virðast hafa vanrækt að
taka málið upp með form-
}egum hætti síðan lýðveldið
var endurreist og öll stjórn-
prfarsleg teogsl íslands og
Danmerkur rofin.
Ef þessi ályktun er röng,
þá er vissulega tímabært,
að stjórnarvöld okkar lýsi
yfir skýrt og skorinort,
hvar og hvenær þau hafi
formlega krafizt handrit-
anna af Dönum eða mælzt
til þess, að þau væru af
hendi látin. Það ætti sann-
arlega að vera byrjunin,
og umræður um handrita-
málið eru óraunhæfar þang
að til þessu frumskilyrði er
fullnægt og því komið í
verk að hlutast til um samn
ingaviðræður íslendinga og
Daua um lausn handrita-
málsins. Hafa stjórnarvöld
okkar gleymt þessari
skyldu? Sé svo — er þá
ekki tími til kominn, að við
íslendingar setjum hand-
ritamálið á dagskrá?
iSKÆLDIR DRYKKIR
Avexíir — Rjómaís
Sölufurninn

við AmarhdL
spurningum, hvort Val myndi um við og senda knöttinn óverj-
takast að sigra hina nýbökuðu andi í markið. Fleiri mörk voru
íslandsmeistara, eða þeim að svo ekki skoruð í aðalleiktíman-
sigra og verða tvöfaldir meist- um. Var þá framlengt um 2 X 10
arar. Eftir framlengdan leik mínútur. Fyrri hálfleikur fram-
kom svarið loks ótvírætt, með lengingarinnar leið svo, að ekk-
algjörum sigri KR 4:2. Með þess ert mark var skorað. En bæði
um sigri hefur KR tryggt sér liðin áttu tækifæri, sem glatað
sigur í öllum flokkum Reykja- var. KR-ingar þegar Sigurður
víkurmótanna á þessu sumri, jBergsson skaút yfir fyrir opnu
Leikurinn var mjög spenn-' marki á 2. mínútu, en Valur,
andi, en ekki að sama skapi vel Þegar Hörður nokkru síðar var
leikinn. jí-góðu.færi en skaut framhjá
Af fyrri hálfleik liðu 23 mín- j eftir ágæta sendingu frá Sveini
útur áður en mark var gert. En Helgasyni. Seinni hálfleikurinn
þá tókst Val að skora sitt fyrra 'færði hins vegar KR-ingum sig-
mark, gerði Hilmar hægri inn-jurinn °g titilinn „Bezta knatt-
herji það, með föstu skoti frá spyrnufélag Reykjavíkur“, og
vítateig. Fleiri mörk voru ekki ! fer sv0 sem ekki illa á því að
gerð í hálfleiknum. Hins'veg- ,slík knattspyrnuupphefð heyri
ar áttu bæði liðin ýms góð tæki- í íslandsmeisturunum til. Bæði
færi, sem fóru forgörðum. Dá- j þessi sigurmörk skoruðu KR-
lítil gola var, og lék Valur und- ; ingar með skalla, svo sem hin
an henni. Bjuggust menn því fyrri mörk í leiknum. Leikur
við, að í seinni hálfleiknum, Það því ekki á tveim tungum
myndu KR-ingar skjótt jafna að KR-ingar voru ósparir á að
reikningana og vel það. En ekki n°ta höfuðið í leik þessum.
voru nema 12 mínútur liðnar (Fyrra sigurmarkið skoraði Sig-
af hálfleiknum, þegar Valur urður Bergsson og var það sér-
bætti sínu seinna marki við,, ^eSa vel gert- Gunnar Guð-
var það Hörður Felixsson, sem mánnsson lék fram með knött-
skóraði eftir góða sendingu frá mn °g tókst að leika á Árna og
Gunnari Gunnarssyni, sem nú sendi síðan vel fyrir en lágt,
lék aftur með Val, en hann hef- j Sigurður varpaði sér flötum og
ur lítið getað leikið í sumar Jskallaði þannig mjög óvænt ag
vegna meiðsla. Stóðu riú leikar skoraði. Þetta var á 7. mínútu.
svo um stund, að Valur hafði.Kétt á eftir voru KR-ingar aft-
2 mörk en KR ekkert. En á 21. jur í s°kn. Þorbjörn komst úpp
mínútu skora KR-ingar fyrsta að endamörkum með knöttinn,
mark sitt. Var þar að verki Sig- j sendi hann þaðan fyrir markið
urður Bergsson, og skoraði j °S Gunnar Guðmannsson hljóp
hann með skalla eftir sendingu j mn °g skallaði og skoraði fjórða
frá miðherjanum. Helgi hljóp markið. í þessum hálfleik fengu
út og skallaði Sigurður yfir Valsmenn aldrei færi á KR-
hann í autt markið. Rétt áður
en markið var skorað átti Gunn
markinu svo neinu næmi.
Óneitanlega var þetta spenn-
andi leikur eins og fyrr segir.
Óvenjulegur að því leyti, að
fimm af sex mörkum skuli vera
skoruð með skalla. En óberandi
var ónákværnnin og öryggisleys
ið um knattmeðferð og sending-
ar. Var því lítið um samræmd-
ar sóknaraðgerðir að ræða.
Mest bar á einstaklingsstriti.
Gunnar og Sigurður í liði.KR
gerðu þó tilraunir til að skapa
sóknaraðgerðir á samvinnu-
grundvelli, en þrátt fyrir góðan
vilja fóru flestar tilraunir
þeirra út um þúfur. En beztir
voru þeir af framherjum KR-
inga, svo sem verið hefur und-
anfarið. Hreiðar bakvörður
barðist af miklum dugnaði eins
og jafnan áður, nýliði var hon-
um til annarar handar, Ólafur
Gíslason úr II. flokki, lét hann
, hvergi hlut sínn að óreyndu og
spáir góðu um framtíðargengi.
Áf framherjum Vals var Gunn-
ar Gunnar'sson sá sem mestan
(dugnað sýndi, og baráttuvilja,
: en Jinastur af sér var Sigurður
jútherji, en fyrr í sumar hefur
hann hins vegar oft sýnt góðan
leik.: En traustasti leikmaður
jValS: að þessu sinni var Einar
Halldórsson og hefur svo jafn-
'an verið undanfarið. Helgi í
'markinu var næsta óöruggur,
jinissti tökin á knettinum hvað
! eftir annað, hljóp út í ótíma og
Ihlaut t.d. mark fyrir einu sinni.
Árni bakvörður, sem lofar góðu
í vor, átti hvergi nærri eins góð
an leik og búast hefði mátt við.
Sem sagt leikurinn var „spenn-
andi“ en lélega leikinn. Eftir
þessum leik að dæma og fleir-
um er það auðsætt að leiknustu
knattspyrnuliðin eru ekki í
Reykjavík, hvað sem allri knatt
spyrnu „statistik" og marka-
tölu líður. Þeirra er annars staS
!ar að leita og ef til vill á fleir-
um en einum stað.
EB ■
David C. Williams:
• •
Kommúnismi og þjóðvísna
söngur í Bandaríkjunum
17. september.
ENDA ÞÓTT dregið hafi til
muna úr hinni móðursýkis-
kenndu kommúnistahræðslu í
Bandaríkjunum, — og hinn öt-
uli útbreiðslufrömuður henn-
ar, McCarthy öldungadeildar-
þingmaður, sé nú aðeins skuggi
af sjálfum sér á stjórnmálasvið-
inu, — er kommúnistaflokkur-
inn enn hrjáður, bæði af ríkis-
stjórninni og þingnefndum.
Mun ekki of sterkt að orði kveð
ið, þótt sagt sé, að aldrei hafi
jafn fámennur hópur verið jafn
umtalaður.
Flokkurinn er í lægð sem
stendur. Þeir dagar eru liðnir,
þegar hann réði lögum og lof-
um í mörgum greinum verka-
lýðssamtakanna, hafði mikil á-
hrif í Broodwayleikhúsunum
og í Hollywood, og kom framá-
mönnum sínum og flokksvin-
um í mikilvæg, opinber em-
bætti. Starfsemi flokksins hef-
ur um langt skeið verið undir
hinu strangasta eftirliti ríkis-
lögreglunnar, sem átt hefur út-
sendara sína og njósnara í öll-
um deildum hans. Ekki alls fyr-
ir löngu birtist mynd í skop-
blaði, þar sem einn af flokks-
foringjunum er látinn ávarpa
fundarmenn þessum orðuxn: —
„Kæru félagar og njósnarar
ríkislögreglunnar . . .“
Engu að síður væri óhyggi-
legt að vanmeta þau áhrif, sem
flokkurinn hafði, og það tæki-
færi, sem honum býðst til að
ná aftur auknum áhrifum, tak-
ist honum að hagnýta sé það
andrúmsloft, sem skapast hefur
fyrir Genfarráðstefnuna. Þann
mikla árangur, sem flokkurinn
náði áður fyrr, átti hann að
miklu leyti því að þakka, að
hann var svo gerólíkur öllum
öðrum bandarískum stjórnmála
samtökum, — og að áhrifavald
hans hefur staðið í öfugu hlut-
falli við meðlimafjöldann.
Stjórnmálaáhugi er yfirleitt lít-
ill meðal almennings í Banda-
ríkjunum, og að miklu leyti
bundinn áróðurstímabilum fyr-
ir kosningar, en kommúnistar
hafa lagt stund á stjórnmála-
starfsemina 24 klukkustundir
á dag, allan ársins hring. Og
enda þótt sterk einstaklings-
meðvitund og andúð á öllum
hópaga sé eitt af aðaleinkenn-
um þjóðarinnar, hefur flokkn,-
um tekizt að koma á hjá sér
ströngum aga og starfsskyldu.
Hefur hvað eftir annað sannazt,
að hann er einkum skipaður
fólki, sem er í andstöðu við
bandarískar lífsvenjur.
Ef til vill er það því fyrir ó-
sjálfráða viðurkenningu á þeirri
staðreynd, að flokkurinn hefur
að undanförnu beitt öllum ráð-
um til að sanna að hann sé fyrst
og fremst þjóðlegur, — eða eins
og hann lýsir því í slagorðinu.
„Kommúnisminn er ameríkan-
ismi 20. aldarinnar“. Flokks-
skólarnir eru heitnir eftir borg-
aralegurn bandarískum þjóð-
hetjum, — George Washington,
Thomas Jefferson og Abraham
Lincoln. Flokkurinn hefur og
unnið mikið að því að endur-
vekja gamlar, bandarískar þjóð
vísur, og þjóðvísnasöngur hef-
ur verið eins konar fastur helgi
siður á öllum fundum og loks
samkomum, þar sem hinir trú-
uðu eru styrktir í trúnni, og
nýliðarnir vígðir til þjónust-
unnar.
En þrátt fyrir það hefur einn
af traustustu framámönnum
flokksins kvartað yfir því fyrir
skömmu í málgagni flokksins,
„The Party Voice“, sem einkum
er ætlað flokksleiðtogum að
flokkurinn sé að einangra sig
frá venjulegum verkamönnum,
(Frh. á 7. síðu.) ;