Alþýðublaðið - 25.09.1955, Qupperneq 4

4
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Sunnutlagur 25. sept. 1955.
Útgefandi: Álþýðuflok\urinn.
Ritstjóri: Helgi Scemundsson.
Fréttastjóri: Sigvaldi Hjálmarsson.
Blaðamenn: Björgvin Guðmundsson og
Loftur Guðmundsson.
Áuglýsingastjóri: Emilía Samúelsdóttir.
Ritstjórnarsímar: 4901 og 4902.
Áuglýsingasími: 4906.
Afgreiðslusími: 4900.
'Álþýðuprentsmiðjan, Hverfisgðtu 8—10.
’Ásþriftarverð 15,00 á mánuði. í lausasölu IfiO.
Öskadraumur íhaldsins
s
I
5
s
V.
V
*
\
s
S
V
)
4
,s
í
■s
s.
;s
I
■S
V
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
1
s
RÍKISSTJÓRNIN hefur
gripið til þeirrar sparnaðar-
ráðstöfunar að banna bygg-
ingu barnaskóla og félags-
heimila og lætur þá ákvörð-
un ná til dvalarheimilis aldr
aðra sjómanna. Þjóðin hefur
ekki efni á slíkum fram-
kvæmdum. Hins vegar er
ekkert því til fyrirstöðu, að
lúxusbílar séu fluttir inn í
hundraðatali og seldir við
okurverði. Og Morgunblaðs-
höllin teygir úr sér eins og
ófreskja, sem rís upp á aftur-
fæturna. Stjórnarvöldin hafa
velþóknun á henni!
Þessu úrræði er beitt, þó
að mikill hluti skólaæsk-
unnar í höfuðstaðnum sé
húsvilltur og nú verði að
taka gamla iðnskólann í
notkun á ný út úr vandræð
um. þar með er bæjarstjórn
arihaldinu í Reykjavík gef-
inn kostur á að afsaka fram
taksleysi sitt í byggingar-
. málum skólanna. Hann
kennir ríkisstjórninni um,
enda þótt Ólafur Thors,
Bjarni Benediktsson og Ing
ólfur Jónsson séu þar fyrir
á palli. Og svo beina Ólaf-
ur og Bjarni auðvitað þeim
tilmælum til Reykvíkinga
í næstu bæjarstjórnarkosn-
ingum, að þeim beri að
framlengja völd og áhrif
Sjálfstæðisflokksins í höf-
uðstaðnum af því hvað
hann sé fús að leysa aðkall-
andi verkefni bæjarbúa og
sjá þeim fyrir skólabygg-
ingum og öðrum þörfum.
Loforðin eru gefin til að
svíkja þau og endurtekin
til að halda svikunum á-
fram!
Þetta er glöggur mæli-
kvarði á vinnubrögð núver-
andi ríkisstjórnar. Hún gef-
ur ræningjunum í þjóðfélag-
inu frjálsar hendur við iðju
sína. Þeim er veitt aðstaða
til að auka okurgróða sinn
ár frá ári. Hins vegar eru
hagsmunir fjöldans látnir
víkja fyrir kröfum hinna
gírugu sérgæðinga, sem ráða
að tjaldabaki stefnu og at-
höfnum ríkisstjórnarinnar.
Þeir hafa engan áhuga á skól
um eða félagsheimilum.
Þeim finnst engin ástæða til
þess, að dvalarheimili aldr-
aðra sjómanna taki til starfa.
Þeir telja gamla iðnskólann
fullboðlegan reykvískri
skólaæsku og hafa ekkert
við það að athuga, að Pólarn
ir, Bjarnaborgin gamla og
nýja og hermannabraggarn-
ir séu heimkynni húsnæðis-
lausra samborgara. Þeir sjá
sínum hag borgið, og það er
þeim nóg.
Hér er um að ræða ófremd
arástand, sem enginn getur
unað nema Reykjavíkur-
íhaldið og ræningjarnir í
þjóðfélaginu. En frá sjónar-
miði ríkisstjórnarinnar hef-
ur það þann kost, að bæjar-
stjórnarmeirihlutinn í Rvík
þarf ekki að rækja skyldur
sínar og ræningjarnir fá að
ganga fyrir öðrum lands-
mönnum. Sá óskadraumur
íhaldsins líður ríkisstjórn-
inni aldrei úr minni.
Dónalegur ofsi
MORGUNBLAÐIÐ ræðst
í gær með stóryrðum á kenn
ara tveggja stærstu gagn-
íræðaskólanna í Reykjavík
fyrir að hafa skoðun, sem
ekki fellur að sjónarmiði rík
isstjórnarinnar eins og spýta
að vatni. Greinin einkennist
af dónalegum ofsa, þar eð
ágreiningsmálið er ósköp til-
komulítið og álit kennar-
anna hafði verið sett fram
kurteislega og af góðum hug.
Hér liggur því meira á bak
við en ætla mætti í fljótu
bragði.
Hvað skyldi það vera?
Ýmsum mun detta í hug, að
húsbændurnir í stjórnarráð-
inu ætlist til þess, að allir
dansi lipurlega eftir hljóð-
pípu þeirra. Kennararnir við
gagnfræðaskólana tvo hafa
brugðizt þerri skyldu. Og þá
fær Mogrunblaðið kast. Það
ræðir ekki ágreininginn mál
efnalega, en missir stjórn á
skapsmunum sínum.
Skýringin á fyrirbærinu
mun þó sú, að Morgunblað-
ið sé í raun og veru saklaust
af þessu frumhlaupi, heldur
hafi Bjarni Benediktsson
menntamálaráðherra . verið
að verki í gervi huldumanns
ins eins og stundum áður.
Kannski hefur hann ímynd-
að sér, að Sjálfstæðisflokk-
urinn væri kominn í meiri-
hluta? Kennarar og aðrar
stéttir geta gert sér í hugar-
lund á hverju væri von, ef
svo færi og Bjarni hefði að-
stöðu til að fylgja skapsmun
unum eftir með öðrum hætti
en þeim að gera Morgunblað
ið að viðundri.
S
s
\
*
S
s
s
s
\
s
s
I
s
I
s
s
s
$
Útbreiðið AlþýðublaðiS

HERSTÖÐVAR OG RÚSSAR |
STÓRBLÖÐIN New York
Herald Tribune og Baltimore
Sun létu nýlega í ljós í leiður-
um sínum álit sitt á þeirri til-
kynningu rússnesku stjórnar-
innar, að hún hygðist hverfa
frá herstöð sinni á Porkkala-
skaga í Finnlandi.
New York Herald Tribune
sagði m.a.:
„R.ússar hafa nú þegar hafizt j
handa um að hverfa frá herstöð
sinni í Porkkala, eins og þeir
höfðu lofað. Zhukov marskálk-
ur hefur látið þess getið, að
þetta værí liður í stærri og al-
mennri áætlun, er miðaði að
því, að Rússar hyrfu frá her-
stöðvum sínum í öðrum lönd-
um, og stakk hann upp á að
„aðrar þjóðir“ færu að dæmi
þeirra.
Talsmenn rússnesku stjórnar
innar hafa auðvitað ekki minnzt
á það einu orði, að aðstæður
þær, sem ollu því, að herstöð-
in í Porkkala kom Rússum að i
notum, um það leyti, sem frið- j
arsamningurinn var gerður við
Finnland, hafa gerbreytzt. I
Samhliða þessu hafa Russar,
notað tímann til þess að færa
út áhrifasvæði sitt eftir hinni
löngu strandlengju Eystrasalts
ins. pg hafa í þeim efnum ekki
aðeins lagt undir sig Eystra-
saltsríkin og beinlínis innlimað
Lettland, Eistland og Lithauga-
land í ríkjasamband sitt, held-
ur hafa þeir einnig komið upp
öflugum herstöðvum í Póllandi,
j Austur-Prússlandi og Austur-
Þýzkalandi. Við slíkar aðstæð-
ur þarf Rússland varla að ótt-
ast, að Leningrad geti orðið fyr
ir árás frá Eystrasalti.
Rússland heldur allri Mið-
Evrópu ennþá í járnklóm sín-
um. Það, sem gert hefur verið
í Austurríki og Finnlandi, er
aðeins lítið eitt — Sovétríkin
hafa hertekið svo mikið, því
geta þau látið mikið af hendi
aftur.“
í leiðara Baltimore Sun segir
blaðið:
„Eflaust er sumt fólk svo auð 1
trúa, að það lætur þess háttar
áróðurshernaðarlist hafa áhrif
i á sig. En það væri fróðlegt fyr-
ir hina sömu að líta á landabréf
af Eystrasalti og löndunum um-
hverfis það. Þá mundu þeir
komast að raun um, að hinum
megin finnska flóans, beint and
spænis Porkkalaskaganum, ligg
ur Eistland. Rússar gerðu sig
ekki ánægða með að koma sér
upp flotabækistöðvum þar í
landi, þeir lögðu landið allt
undir sig og innlimuðu það í
ríkjasamsteypu sína. Sama máli
gegnir um hin eystrasaltslönd-
in tvö, Lettland og Lithauga-
land. Næst þessum löndum ligg
ur svo hið gamla Austur-Prúss
land, síðan Pólland og þá Aust-
ur-Þýzkaland. Alls staðar end-
urtekur sig sama sagan, með
einstökum smábreytingum.
Svipaða sögu er hægt að
segja um Mið-Evrópulöndin.
Að vísu hafa þau ekki verið
formlega innlimuð í Sovétríkja
sambandið, en í þeim öllum
hafa Rússar ennþá öflugan her
og ráða þar raunverulega lög-
um og lofurn. Hvaða nauðsyn
er á herstöðvum, ef þeir hafa
löndin öll á valdi sínu?“
Vistin á Altmark betri en sagt var
ÞAÐ VAR árið 1940, að
þýzka „vasaorustuskipi“ Alt-
mark flúði inn í Jössingfjörð í
Noregi, eftir að móðurskipinu
Graf Spee hafði verið sökkt af
brezku orustuskipi. Norsk lög-
regluyfirvöld gengu um borð,
og var þeim sagt, að enginn
brezkur maður væri um borð.
En á meðan létu 300 Englend-
ingar öllum illum látum niðri í
lestinni, til þess að reyna að
vekja athygli norsku lögreglu-
mannanna á nærveru sinni.
Breski tundurspillirinn „Cos-
aek“ kom skömmu síðar inn
fjörðinn, og nokkrum dögum
síðar sáu brezku fangarnir lest-
arhlerana opna; brezkur liðsfor
ingi leit niður og spurði hvort
nokkur brezkur maður væri
þarna.
í raun réttri áttu Bretarnir
þarna ekki örðugan eða hættu-
legan leik. Eftir að þeir höfðu
gengið um borð í „Altmark“
með stingi á byssum, var þeim
veitt mun minni mótspyrna en
þeir höfðu búizt við.
GRÓUSÖGUR.
Lakast var það, að Bretarnir
höfðu búizt við að hitta þarna
fyrir eins konar sjóræningja-
skip, blóði atað frá stafni að
skut. Gróusögurnar um Graf
Spee og Altmark gengu skipa
á milli um gervallan brezka flot
ann, og foringjar skipanna, þeir
Langdorf og H. Dan, voru yfir-
leitt ekki nefndir annað en böðl
ar og morðingjar.
Þessar Gróusögur hafa verið
uppi til skamms tíma, en nú
hafa þær loks verið kveðnar
niður í eitt skipti fyrir öll í bók
þeirra Willys Frischauers og
og Rober Jackson, „The Navy
is here“.
ÞEIR DRÁPU AÐEINS
SJÁLFA SIG.
„Þessir tveir þýzku sjóliðs-
;íoringjar verða varla taldir
morðingjar“, segja Bretarnir.
„Þeir drápu aðeins sjálfa sig.
Báðir frömdu þeir nefnilega
sjálfsmorð“.
„Okkur er ekki ljóst hvers
vegna við óttuðumst þessa
menn. Enginn af áhöfn þeirra
níu brezku skipa, sem Graf
Spee sökkti, lézt vegna slæmr-
ar meðferðar um borð í Alt-
mark, — „vítisskipinu", eins og
það hefur að ósekju verið kall-
að. Daginn, sem norsku lög-
reglumennirnir komu um borð,
lá við sjálft, að við geroum upp
reisn. Við vorum þá helmingi
fleiri en Þjóðverjarnir, og svo
hefði getað farið, að H. Dan
hefði verið sýnt í tvo heimana.
Þrátt fyrir það gaf H. Dan
skipun um að skotvopnum
skyldi ekki beitt gegn uppreisn
arseggjunum, heldur vatns-
' slöngum.
HLÝDDI EKKI SKIPUN.
Ýmislegt annað hefur komið
á daginn í sambandi við „Alt-
mark“, sem mönnum var þá
ókunnugt.
Ungum flugmanni, Kanada-
manninum McNeill, var skipað
að leita að Altmark. í skipun
þeirri var sagt berum orðum:
„Enga árás má gera á skipið.
Gefið upp nákvæma stöðu þess
með leynimerkjum“.
McNeill fann „Altmark“ und
ir kvöldið þegar skyggja tók.
Hann þóttist vita, að ef hann
sendi ekki skeytið undir eins,
mundi skipið hverfa í myrkrinu
út á Skagerak. Hann gaf sér
ekki tíma til að senda skeyti í
leynimerkjum, heldur sendi
hann stöðu skipsins í venjulegu
skeyti.
Á eftir kveið hann afleiðing-
junum, en foringinn á tundur-
Ispillinum kvað hann hafa gert
rétt, og hóf þegar eftirför.

vor er á Skólavörðustíg 3. — Sími 82451.
Sameinaðir verkfakar.
Samkvæmt tilmælum rj'kisstjórnarinnar tilkynnist,
að setning
Húsmæðraskóla Reykjcffíkur
fer ekki fram fyrr en laugardaginn 15. október
klukkan 2 síðdegis.
Nemendur skili farangri sínum í skólann föstudag-
inn 14. október milli kl. 6 og 7.
Skólastjórinn.