Alþýðublaðið - 10.01.1956, Blaðsíða 3

Þriðjudagur 10. janúar 1955.
A ! þ ý g u b 1 a 5 I S
Það er nú horfið, en þar höfðu fjárhættuspilarar
vændiskonur og annar svipaður lýður aðsetur sitt.
RAUÐU ljósin eru gersam-
lega horíin úr Basinstræti. I
þann tíð er herðaskiltkjan var
skrautfat karlmanna var Basin
street miðdepillinn í bæjar-
hverfi þar sem karlmenn, sem
heiðarlegir vildu kallast, létu
yfirleitt ekki sjá sig. Að
rriinnsta kosti fóru ungir menn
þangað ekki með stúlkunum
sínum. Strætið var kallað ýms-
um miður fallegum nöfnum, —-
meðal annars „Útibú Satans í
New OrIeans“.
Nú hefur Basinstræti breytt
um svip. Gatan hefur verið
breikkuð til muna, malborin og
gangstéttirnar steyptar. Þar
hafa. verið settir upp nýtízku
Ijósastaurar og bifreiðarnar
geta ekið eins hratt og lög leyfa.
Gatan getur að vísu ekki talizt
falleg enn, — en ljót er hún
. ekki lengur. Hún er heldur
ekki jafn ævintýraleg og áður,
ekkert, sem athygli vekur, —
ekki einu sinni óhreinindin.
TVÖ ÞÚSUND
VÆNDISKONUR 1910
En gatan hefur ekki alltaf
verið svona hversdagsleg og
þokkaleg. Árið 1897 fékk einn
af borgárráðsherrunum sam-
þykkta þá tillögu, að leyfilegt
væri að halda dagstofum í hús-
' um hreinum með því að sópa
ruslinu inn í önnur herbergi.
Samkvæmt þessari hugmynd
var það, að ýmis konar rusli og
ólánsfólki þjóðfélagsins var
leyfí að hafast við á einhverj-
um afviknum stað, eða með öðr
um orðum — innan takmarka
24. strætis. New Orleans var þá
heiðarlegur og hreinn bær, ---
að einni miður hreinlegri götu
undanskilínni. Og í þessari
slæmu götu höfðu fjárhættuspil
' arar og vændiskonur aðsetur
sitt og brennivínsknæpurnar
þurftu ekki að kvarta yfir
skorti á viðskiptavinum. Hér
var jazzinn og upprunninn í því
formi, sem hann hóf sigurför
sína meðal hvítra manna. Árið
1910 voru þarna 200 vændishús
starfrækt og tala vændiskvenna
áætluð yfir tvær þúsundir. Allt
var þetta látið afskiptalaus unz
síðari heimsstyrjöldin hófst. Þá
t var sú ákvörðun tekin fyrir at-
beina flotamálaráðuneytisins,
sem ekki taldi heppilegt að ung
ir sjóliðar ættu kost viðskipta
þarna í strætinu, að öllum
' ,,skemmtistöðum“ þar. yrðí lok-
að.
' Það var hræðilegt er lögregl-
! an kastaði á dyr öllu þessu at-
I hvarfslausa fólki, sem eytt
ihafði þarna öllum sínum taeztu
| árum, segir Louis Armstrang í
• endurminningum sínum. Ég
hef aldrei orðið vitni að slíkum
harmi.
SUMT ER ÞÓ UM KYRRT
.Maður getur fljótt komizt að
raun um, hvað það lét eftir sig.1
Á einum stað við götuna hef- :
]ur symföníuhljómsveit borgar-'
' innar sölu á gömlum bókum fyr
] ir lágt verð. Áður gat. maður
I valið þar úr bókum fyrir enn !
lægra verð. Timburkofarnir
hafa verið rifnir, látnir rýma
fyrir nýtízku stórhýsum, sem |
þar á að reisa. En íbúar gamla;
kirkj ugarðsins halda þó kyrru
fyrir.
Lögreglan gerði jazzinn
j meira að segja útlægan úr
hverfinu. Áður höfðu trompet-
ar og básúnur og saxófónar
| glumið liðlangan daginn og nótt
ina að auki í vændishúsunum,
fæðingarstaðnum, þar. sem hann
sleit barnsskónum. Nú hefur
Beethoven hafið innreið sína í
ríki hans.
Eiginmaður minn
VILHJÁLMUR ÁRNASON
húsasmíðameistari Lindargötu 11 andaðist í sjúkrahúsi Hvita-
bandsins laugardaginn 7. þ. m.
Fyrir mína hönd, barna, tengdabarna og barnabarna
Þórey Jónsdóttir.
■IL^iL&iiMI ANNES ÁHORNIN UHÚH
VETTVANGUR DAGSINS
pmTi[t!Tijnninnni[r
Óvenjulega raunsæ mynd frá Bandaríkjunum —-
Ótrúlegt þjóðfélagslegt fyrirbrigði -— Faiitarnir
og verkalýðshreyfingin — Lærdómar — Ósiður
Börn og Itvikmyndir
A EYRINNNI er tvímælalaust
ein merkasta og áhrifarikasta
kvikmynd, sem hingað hefur
borizt frá Bandaríkjunum, en
hún lýsir óhugnanlegu þjóðfé-
] íagsástandi, er ótíndir fantar og
glæpamenn ná yfirráðum yfir
verkalýðsfélögum og vinnuráðn
Ingum umkomulausra alþýðu-
maniia og nota aðstöðuna tií
þess að rýja þá inn að skyrt-
unn, sjúga þá eins og sníkjudýr.
ÐÆMI ERU TII. ÞESSA við
stórhafnir bandarískra borga,
en samt kemur manni þetta svo
undarlega fyrir sjónir, að maður
getur varla trúað því, Sérstak-
lega kemur það manni á óvart,
að"’ verkamannafjöldinn skuli
þola slíkt ofbeldi við þá sjálfa
og félagsskap þeirra, en samt
sem áður tala staðreýndirnar —
: og þetta er svo sem ekkert verra
. en í einræðisríkjunum þar sem
. verkalýðshreyfingin er gerð að
t.æki í höndum valdhafanna til
þess að halda vérkarriönrium í
kreppu.
ÞESSI BANDARÍSKA kvik-
mjmd er raunsæ, raunsærri en
flestar kvikiriyndir frá Banda-
ríkjunum. Það er óvenjulegt að
sjá fólk koma til dyranna eins
og það er klætt, ekki skrýft og
ekki strokið. Það er líklegt að
Bandaríkjamenn hafi lært af
viðtökum þessarar kvikmyndar,
að Evrópumenn eru orðnir leið-
ir á glysinu í myndum þeirra.
SAMT SEM ÁÐUR þurftu
þeir endilega aö stílla upp prúð-
búnu kjöttrölli í lok myndárinn
ar, sem beið verkamannahóps-
ins og leiddi þá til verka. Eins
kemur það okkur mjög spanskt
fyrir sjónir, að verkamennirnir
eru ekki látnir rísa upp fyrr en
einum þeirra hefur tekizt að
berja bófann sjálfan til óbóta.
Orðræður prestsins í myndinni
eða réttlætis- og manndómstil-
finning verkamannanna höfðii
ekkert að segja. Það var ékki
fyrr en hnefarnir komu til sög-
unnar, sem verkamennirnir
þorðu að rísa upp.
EF TIL VILL er mannskepn-
an svona. Og við höfum jafnvel
séð svona lagað hér í okkar
verkalýðshreyfingu — og gæti
ég nefnt ákveðin dæmi, en ég
vil eliki trúa því að hægt sé að
setja þennan stimpil á verkalýð-
inn í heild. Annárs er'þeSsi kvik
myrid í Stjörubíói mjög góð og
gott að sem flestnir sjái hana.
OG FYRST ÉG ER fárinn að
minnast á kvikmyndir, er rétt
að drépa á það, sem rriér virðist
alltaf fara vaxandi og er rnjög
miður. Það kemur þráfaldlega
fyrir — og átti sér sannarlega
stað á sunnudaginn í Stjörnu-
bíói, að fólki er hleypt inn lengi
eftir að sýning er byrjuð. Þetta
er alveg óþolandi. Það á að loka
dyrum um leið og sýning hefst,
alveg eins og gert er í Þjóðleik-
húsinu. Þeir, sém ekki koma
fyrr en sýning er byrjuð eiga að
standa utan dyra. Kvikmynda-
húsið er í fullum rétti, en gest-
urinn ekki.
ÞÁ VIL ÉG benda á það, að
ckki er fylgt reglunum um börn
á kvikmyndasýningar, sem
bannaðar eru fyrir þau. Börnum
er bannaður aðgangur að þess-
ari kvikmynd, enda alls ekki
við þeírra hæfi. En á 5-sýning-
unni í Stjörnubíói á sunnudag-
inn voru börn, þar á meðal 11
—12 ára gömul stulka með þrjú
börn á aldrinum þriggja til
fimm ára.
Ilannes á horninu.
/ 2 3 V
□ I- Y i m 7
s <?
□ IJ li “ r
/J /v IS -mitt
n n L
□
KRÖSSGÁTA.
Nr. 954.
Lárétt: 1 skelfileg, 5 elska, 8
karta, 9 einkennisstafir, 10 á ,
fingri, 13 tónn, 15 lurkur, 16 ó-
slétta, 18 hehnabrugg.
Lóðrétt: 1 fjöldi, 2 meltingar-
færi, 3 tóm, 4 til þessa, 6 bíta, 7 j
aldin, 11 korn, 12 geð„ 14 styrk, i
17 uttékið.
Lausn á krossgátu nr. 953.
Lárótt: 1 ráekarl, 5 ói’ær, 8
kurl, 9ðe, 10 raus, 13 tu, 15
ugla, 16 urða, 18 tálga.
Lóðrétt: 1 rakstur, 2 æður, 3
kór, 4 ræð, 6 flug, 7 rekan, 11
auð, 12.slög, 14 urt, 17 al.
V/Ð APNATiHÓL
s
S j
S j
s |
h
s ‘
s
jí
s
s
s
s
Útbreiðið Aiþýðublaðið
Skrifsfofuslú
óskast í framtíðarstarf, sem er fjölþætt. Eiginhandarum-
sókn sendist afgreiðslu blaðsins fvrir 15. þ. m. merkt
,,skrifstofustúlka“ og skal þar tilgreina menntun og fyrri
störf.
Við höfum fluflf
FATAVERZLU
okkar í
11
ir" h.f.
FATÁDEILDiW
AðaSstræti 2
vantar unglinga til að bera blaðið til áskrif-
enda í þessum hverfum:
Kleppsholti
Smáíbúðahvcrfi
Lönguhlíð
Talið við afgreiðsluna - Sími 49
HEIMSMERKIÐ
er gerir allt hár silkimjúkt
og fagurt.
Heildsölubirgðir:
Sími 1S77.