Alþýðublaðið - 02.06.1956, Blaðsíða 5

JLaugardagur 2. júuí 1956.
AlþýSubíaSiS
5'
í NÝKQMINNI ÚTSÝN er
aokkuð rætt um stjórnmálavlð-
Jiorfið, og þá hreyfingu, sem nú
liafi myndast. Þessi hreyfing er
.aðallega þökkuð Alþýðubanda-
iaginu svokallaða. Staðreynö
er, að nú sé óvanaleg hreyfing
í íslenzku stjórnmálalífi. Af
itverju sú hreyfing stafi er svo
annað mál. Það er vitað, að írá
Sjálfstæðisflokknum er engra
nýrra þjóðhollra strauma að
"vænta. Þar er loddaraskapur-
inn og fjárgræðgin í algleym-
ingi. Þar er einskis svifizt til
þess að viðhalda og eíla þá að
stöðu. sem þeim, er þar eru ríkj
andi, hefur tekizt að afla sér.
Þessi aðstaða er að miklu leyti
íbyggð á því hversu forkólfum
Sjálfstæðisflokksins hefur tek-
.izt áð yiíla um fyrir alþýðu
snanna. Kemur þetta m. a.
fram í því, að allmikið af verka
fóíki hefur fram að þessu fylkt
liði við kosningar Sjálfstæðis-
flokknum til styrktar. Er það í
sjálfu sér furðulegt fyrirbæri,
að til skulu vera verkamenn,
sem kjósa þann flokk.
BIÐ RÉTTA ANDLIT.
Sjálfstæðisflokkurinn heíur
aú að nokkru misst af sér grím
'ana og sýnir að einhverju leyti
sitt rétta andlit. Fyrir honum
vakir fyrst og fremst að halda
í hernámsgróðann, og virðast
leíðandi menn þar láta sig litlu
skipta, þótt fullveldi og siálfs
ákvörðunarrétti þjóðarinnar
verði fórnað á því altari Að
©llu eðlilegu ættu því fvlgið
að hrynja af Sjálfstæðisflokkn-
mm í næstu kosningum, því að
enda þótt margir af frambjóð-
endum flokksins séu án efa
jnætir menn, þá er stefna flokks
iins í varnarmálunum slík, að
■iiún ætti að vekja viðurstvggð
allra sannra sjálfstæðismanna
á því eínkennilega flokksfyrir-
brigði sem kallar sig Sjálfstæð
ísflokk. Stefnuleysi og hrir.gl
Kortráð Þorsteinsson:
flokksins í landhelgismálinu og
efnahagsmálum landsins er
einnig alþekkt. Ætti þsttr
þrennt að nægja til þess, að eng
inn maður. sem er vandu - að
virðingu sinni. léti hafa sig til
framboðs fyrir slíkan flokk
Tæplega er hægt að tala um
mikla hreyfingu í sambandi við
Þjóðvarnarflokkinn. Urn hann
virðist vera ákaflega hljótt,
enda mjög útbreidd sú skoSun,
að sá flokkur komi erigúm
manni að í Reykjavík, og eru
þá þar með ónýtt öll þau at-
kvæði, sem sá flokkur kann
að reyta sarnan úti um landiÓ.
Eftirtektarvert er það. að
Þ j óðvarnarf lokkurinn hætti
við framboðið, sem helzt var
talið hættulegt fyrir Sjálfstæð
isflökkinn. Hvernig sem kosn-
ingarnar fara þá'virðist enginn
grundvöllur fvrir því. að Þjóð
varnarflokkurinn verði nokkru
sinni annað en smáflokkur. sem
litlu fái áorkað. öðru en því að
verka sem sundrungarafl meo-
al íhaldsandstæðinga.
Þá eru eftir þær tvær fylk-
ingar, sem teljast vínstri sinn
aoar, þ. e. kosningabandalag
Albvðuflokksins or? Framsókn-
arflokksins og Alþýðubandaiag
ið svo kallaða.
SORAMARK BRYNJÓLFS.
Það virðist koma æ betur í
Ijós, að línukommúnistar hafi
fullkomið kverkatak á bessu
bandalagi. Allir rnenn, sem þar
virðast geta komið til mála með
að komast á þing, eru yfirlýst-
ir fylgismenn Sósíalistaflokks-
ins að undanskildum Hannibal
og Alfreð. Hvort Alfreð kemst
á þing er sjálfsagt líka vafa-
mál. Vitað er, að veruleg átök
hafa átt sér stað áður en á-
kveðið var að Alfreð yrði í
þriðja sæti í Reykjavík. M. a.
kostaði það Hannibal að afsaia
sér efsta sætinu. Var þetta stór
I sigur fyrir Brj'njólf, sem nú
hefur soramarkað sér hreyfing
una, svo ekki verður um viilzt.
Þegar haft er í huga það siðferð
isvottorð, sem Hannibal Valdi
marsson hefur áður gefíð Sósía-
listum á prenti, þar sem hann
hefur lýst. því yfir, að menn úr
öðrum flokkum, sem standi víð
hlið sósíalista í verkfallabar-
áttu, megi jafnan á eftir búast
við rýtíngsstungu frá þeim í
bakið, þá er ekki furða, þó að
menn eigi á ýmsu von frá þeim.
GAGNKVÆM VANDRÆÐI.
Það má segja um sósíalista,
að á skammri stundu skípast
veður í lofti. Ekki er ýrkjalangt
síðan Hannibal Valdímarsson
var að þeirra dómi svívirðileg
ur verkalýðssvikari, - sem ekki
mátti koma nærri neinni samn
ingagerð. Nú er þessi sami
Hanníbal orðinn hinn áldósan
legasti verkalýðsleiðtogi. Ekki
er þó vitað um neina stefnu-
brejúingu hjá Hannibal í verka
lýðsmálum. Mér virðist sú lýs-
ing, sem Áki Jakobsson hefur
gefið á tilkomu Alþýðubanda-
lagsins, vera sú bezta. sem ég
hefi séð á prenti. Gagnkzæm
vandræði ýttu þessum annars
svo ólíku mönnum saman í það
furðulega - fyrirbrigði, sem
nefnist Alþýðubandalag. Verð-
ur nú með hverjum degir.um
ljósara, að Alþýðubandalagið
saman stendur af kommúnist-
um og svo einhverjum smávegis
slæðingi, sem narrast til íylg-
is við þá.
ÞAÐ, SEM ÞARF AÐ SKE.
Það er eftirtektarvert hversu
mikla áherzlu Alþýðubanclalag
ið leggur á að hindra það, að
Framsóknarflokkurinn og Al-
þýðuflokkurinn nái meirihiuta
í næstu kosningum. Þetta er þó
vel skiljanlegt. Framámenn A1
þýðubandalagsins gera sér án
efa Ijóst. að hreinn meirihluti
Framhaid á 7. síðu.
' Á YFIRBORÐIINU virðist
sem Dag Hammerskjöld, aðal-
ritará Sameinuðu þjóðanna hafi
tekíst a ðfá átökunum í íssael
slegið á frest. Hinsvegar liggur
Ijóst fyrir, að ekkert af þeim
■vandamálum, sem átökunum
valda. hafa í rauninni verið ver-
ið leyst.
Ekki er ósennilegt að Hamm-
erskjöid hafi fýst að arabisku
leiðtogana, — og þá fyrst og
fremst forsætisráðherra Egipta,
Gamal Abdel Nasser, til að við-
mrkenna stjórnmálalegan til-
verurétt ísraels. Svo er sagt að
Nasser hafi við annað tækifæri
látið í Ijós nokkra viðurkenn-
ingu á því máli, en eins og
stendur er ofstæki Araba gegn
Israel svo magnað, að Nasser
gæíi látið nein orð falla í þá
átt, án þess að veikja til muna
aðstöðu sína. Átökin. austur þar
eru ekki aðeins deila um ein-
r.vern hluta af landi Palestínu.
■— ekki einu sinni um þá milljón
Araha. sem lifa nú landflótta
sökum þess að ísraelskir land-
aámsmenn lögðu undir sig jarð-
næði þeirra, — heldur er fyrst
og femst tíl deilunnar stofnað
í því skyni að byggja upp og
efla eíningu og samheldni með
©rabiskum þjóðum og Múham-
Nasser
eóstrúarmönnum yfirleitt. í
þeim leik hefur Nasser forust-
una á hendi. Hann er forsætis-
ráðherra Egiptalands; í raun
réttri sá, er ræður í landinu;
hann er 38 ára að aldri, son-
ur aðstoðarpóststjóra í Alex-
andríu. Frá seytján ára aldri
hefur hann tekið virkan þátt í
öllum þsim óeirðum, uppriesn-
um og átökum, sem hann hefur
áít kost á. I
Hann barðist gegn Bretum
og hann barðist gegn hinu
spillta koriungsvaldi í Egipta-'
landi. Hann hóf laganám, en
hætti því til að gerast liðsfor-
ingi, og var útnefndur foringi
1940. Hann barðist í Sudan og
tók þátt í Jgyrjöldmm gegn ísra-
el. Skptfærahneyksliö svo-
nefnda varð til þess að taka af
skarið varðandi. allt hik hans og
efasemdir, hann gerðist forystu-
maður hinna bvltingasinnuðu
foringja ogski pulagði og und-
irbjó byltinguna, sem 400 ung-
ir liðsforingjar stóðu að. Þann
23. júlí 1952 létu þeir til skarar
skríða, og fyrir einbeitni þeirra
og samstöðu hrundi hið fúna og
spillta konungsveldi Faruks í
rúst eins og spilaborg. Nasser
stjórnaði öllum aðgerðum að
tjaldabaki en lét lítið á sér bera.
Naguib hershöfðingi var hafð-
ur á oddinum, — en brátt kom
á daginn, að hinir ungu liðsfor-
ingjar höfðu fyrst og fremst
valið hann til að afla byltinga-
stjórninni virðingar. Þann 18.
júní 1953 tók Nasser að láta
á sér bera; hann tók embætti
aðstoðar-forsætisráðherra og
um skeið var hann æðsti mað-
ur innanríkisráðuneytisins. Eft-
ir hörð innbyrðis átök var hann
orðinn óvefengjaníegur leið-
togi byltingarflokksins.
(Frh. á 7. síðu.)
FYRIR NOKKRUM DÖGUM
kom þjóðléikhússtjóri Svía, dr.
Karl Ragnar Gierow, heim úr
Bandaríkjaferð, og hafði þá með
ferðis enn eitt leikrit eftir Nób-
élsverðlaunahöfundinn, Eugen
O’Neill, sem hvergi hefur ver-
ið sýnt enn, en ákveðið hefur
verið að það verði frumsýnt í
Dramatern í Stokkhólmi á vetri
komanda. Verður það þá þriðja
leikrit þessa látna höfundar,
seni fyrst er sýnt í Stokkhólmi.
Það vakti undrun um öll Vest
urlönd, er Dramatern, þjóðleik-
húsíð í Stokkhólmi, fékk tvo
sjónleiki eftir O’Neill til heims
frumsýningar síðastliðinn vet-
ur, — ..Long Days Journey into
Night“ og einþáttunginn „Hug-
hie“, Ekki mun þetta vekja
minni athygli, — og ekki er
þarna heldur um neína hend-
ingu að ræða.
MINNINGARSJÚÐUR
Hinn látni höfundur hafði
alltaf mesta dálæti á Dramat-
ern, bæði vegna þess að þar
höfðu mörg af leíkritum hans
hlotið hina beztu meðferð, og
íyrir það að Svíar veittu hon-
um Nobelsverðlaunin. Ekkja
hans, Carlotta O'Neill, hefur
haldið sömu tryggð við leikhús-
ið. og það er fyrst og fremst
henni að þakka. að þannig hef-
ur orðið. Ekki krefur hún Dram
atern heldur um néin höfund-
arlaun, heldur skal ágóðinn af
sýningum varið til að stofna
sjóð, er beri nafn eiginmanns
hennar, en vöxtum hans skal
varið til styrks kunnura, sænsk
um leikurum og fénu úthlutað
á fæðingardegi skáldsins. Verð-
ur úthlutað úr þeim sjóði þegar
í haust.
EYÐILAGÐI ÁTTA —
EITT EFTIR
Ekkert þessara þriggja leik-
rita er þó skrifað skömmu fjrrir
lát höfundar, þar eð hann hafði
ekkert getað skrifað vegna
heilasjúkdóms, er hann þjáðist
af síðustu tíu eða tólf ár ævinn-
ar. Hins vegar hafði hann unn-
ið af rnlklu kappi árin áður en
hann veiktist, og eru mörg
kunnustu leikrit hans einmitt
Eugene O’Neill.
■frá því tímabili. Hvað þetta síö-
asta leikrit hans snertir, ,.A
Touch Of The Poét“, minntist
dr. Gierow þess að hafa heyrt
jeikarann Lars Hánsson ein-
hverntíma minnast á það, aö
hin gam.la kvikmyndastjarna,
Lilian Gish, hefði einhverntíma
getið um þetta leikrit við. hann,
sagt að hinn kunni gagnrýnanci
George Jean Nathan hefði lesið
leikritið að beiðni höfundar, og
kveðið upp þann dóm, að þaS
væri hans bezta verk. Spurn-
iiigm var nú hvort þetta leikríí
fyrirfinndist, því að vitað var
að höfundurinn hafði eyðilagt
mörg af leikritum sínum. Þegar
dr. Gierow trar á ferð vestu::
þar Á fvrra. uppgötvaðist að eitt
handrit var til af leikritinu, og
við nánari athugun á minnis-
greinum höfundar komst dr.
Gierow að raun um að þetta
Ieikx.it var eitt eftir af flokki
níu leikrita, sem höfundur
hafði að öðru leyti eyðilagt, en
flokkur þessi fjallaði um sögu-
leg atriði frá fundi Vesturheims
til vorra daga. Að hann eyði-
lagði ekki þetta leikrit líka þyk
ir benda til þess að hann hafi
álitið það of gott til þess.
Ekki hefur neitt vbrið látið
uppi um efni leikritsins, en .á-
kveðið er að Lars Hansson leiki
aðalhlutverkið, Leikritið verð-
ur ekki gefið út, hvorkí á erisku
né sænsku, fyrr en eftir frum-
sýnínguna.
I ð n ó I ð n ó
Damleikur
í Iðnó í kvöld kl. 9.
5 manna hljómsveit
Aðgöngumiðar seldir í Iðnó frá kl. 3. Sími 3191. ;
verður í kvöld, 2. júní.
Mörg góð skemmtiatriði.
Matur framreiddur kl. V—9.
Borðpantanír í síma 3552.
Félagsskírteinin gilda- áfram.