Alþýðublaðið - 31.03.1957, Qupperneq 6

c
AlþýðublaSlg
Snnnuclagur 31. marz 1957
S
s
s
s
s
s
§
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
$
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
í
s
s
s
s
s
s
s
s
s
Útgefandi: Alþýðuflokkurinn.
Ritstjóri: Helgi Sæmundsson.
Fréttastjóri: Sigvaldi Hjálmarsson.
Blaðamenn: Björgvin Guðmunddsson og
Loftur Guðmundsson.
Auglýsingastjóri: Emilía Samúelsdóttir.
Ritstjórnarsímar: 4901 og 4902.
Afgreiðslusími: 4900.
Prentsmiðja Alþýðublaðsins, Hverfisgötu 8—10.
Verkfallið 1955
TVEIR
Leikfélag Reykjavíkur:
Þ Á T T U
FYRIR nokkrum dögum
var gefið í skyn í aðsendri
grein hér í blaðinu, að kom-
múnistar hafi reynt að hag-
nýta sér verkfallið 1955 til
pólitískra áhrifa og valda.
Miklar umræður hafa orðið
af þessu tilefni, og ganga
brigzlin á víxl. Morgunblað-
ið og Vísir halda því fram,
að verkfallið hafi verið stór-
varhugavert tiltæki runnið
undan rifjum kommúnista
og átt að torvelda þáverandi
ríkisstjórn störf hennar að
ástæðulausu. Þjóðviljinn seg
ir hins vegar, að verið sé að
ráðast á Alþýðuflokksfólk í
verkalýðshreyfingunni og
sérstaklega Eggert G. Þor-
steinsson. Hér er gerður úlf-
aldi úr mýflugu eins og öll-
um mun ljóst, þegar aðalat-
riðin eru krufin til mergjar.
AlþýSublaðið þarf sann-
arlega ekki að orðlengja
um þessi atriði við Þjóð-
viljann. Hann segir orðrétt
í gær: „Alþýðublaðið
studdi verkfallsmenn og
taldi verkfallið og árangur
þess einn mesta sigur, sem
alþýðusamtökin hefðu unn
ið.“ Þetta er hverju orði
sannara. Og slcýringar í-
haldsblaðanna fá alls ekki
staðizt. Verkfallið 1955 var
ákveðið af alþýðusamtök-
unum vegna dýrtíðarinnar
og verðbólgunnar, sem
Iivíldi með sívaxandi ofur-
þunga á herðum verkalýðs-
ins. Það var óhjákvæmileg
nauðvörn og tilefnið alger-
lega sök íhaldsins. Hitt er
annað mál, að sjálfsagt
hu-gðust kommúnistar not-
færa sér verkfallið flokks-
pólitískt. Um það er ekki
að sakast við verkalýðs-
hreyfinguna eða Alþýðu-
flokkinn, heldur íhaldið,
sem réði öfugþróuninni, er
kommúnistar vildu gera að
vatni á myllu sína. Árang-
ur verkfallsins bar Iíka
glöggt vitni um fyrir-
hyggju og ábyrgðartilfinn-
ingu alþýðusamtakanna.
Meginatriði hans urðu at-
vinnuleysistryggingarnar,
sem marka tímamót á borð
við merkilegustu félagsum-
bætur á Islandi.
Alþýðuflokkurinn hefur
þannig vissulega hreinan
skjöld í sambandi við verk-
fallið 1955. Hann studdi al-
þýðusamtökin af því að kröf-
ur þeirra voru sanngjarnar
og rökstuddar. Sú staðreynd
réði einnig úrslitum þess, að
verkalýðurinn sjálfur sam-
einaðist í baráttunni. Um
það segir Þjóðviljinn rétti-
lega í gær: „1 samninganefnd
inni var hið bezta samkomu-
lag alla tíð, og hún stóð öll
og ágreiningslaust að þeim
samningum, sem gerðir
voru.“ íhaldsblöðin ættu að
hyggja að þessum atriðum í
framhaldsumræðum um
verkfallið 1955. Hafi þau við
einhvern að sakast um ann-
arleg sjónarmið kommúnista
foringjanna, þá ber þeim að
byrja á að fjalla um málstað
Sjálfstæðisflokksins. Hann
var með þvílíkum endem-
um, að kommúnistar áttu
pólitískan leik á borði, þó að
verkalýðshreyfingin og Al-
þýðuflokkurinn kæmu ekki
við þá sögu. Og sú saga end-
urtekur sig allt of oft, að of-
stjórn og óstjórn íhaldsins
er heppilegasti jarðvegur
fyrir sáðkorn kommúnism-
ans.
Börnin rangfeðruð
TIMINN svarar í gær
Morgunblaðinu í tilefni þess,
að það reynir að kenna Ey-
steini Jónssyni og Stein-
grími Steinþórssyni um öng-
þveiti efnahagsmálanna. —
Hann segir svo:
„Vitanlega veit Mbl. vel,
að hvorugur þeirra Eysteins
eða Steingríms höfðu frum-
kvæði að þeirri óheilla-
stefnu, sem tekin var upp
með afnámi fjárfestingareft-
irlitsins 1953 og er frumor-
sök þess, hyernig nú er kom
ið. Sú stefnubreyting var
knúin fram af Sjálfstæðis-
flokknum, enda kepptust
blöð hans við að lýsa henni
sem hinu mesta fagnaðarefni
og kvörtuðu undan að Tím-
inn væri þögull um hana eins
og gröfin! Við þá stefnu-
breytingu urðu Framsóknar-
menn hins vegar að sætta
sig, þar sem ekki var þá kost
ur á öðru stjórnarsamstarfi."
Já, það eru fleiri en Eva,
sem vilja fela óhreinu börn-
in sín. Hitt er mikil viðleitni
að ætla að rangfeðra þau
eins og Morgunblaðið reyn-
ir.
FRAM AÐ ÞESSU hefur það
verið föst venja, að hafi leikrit
verið flutt bæði á leiksviði og
í útvarp, þá kæmi ekki til út-
varpsflutnings fyrr en hætt
væri að sýna þau á leiksviði. Á
þessu virðist nú skyndileg
breyting orðin, er Leikfélag
! Reykjavikur tekur til meðferð-
ar á sviði tvo einþáttunga, sem
báðir hafa áður verið fluttir
hér í útvarp, annar meira að
j segja tvisvar sinnum, — og
! ekki nóg með það, heldur aug-
| lýsir Þjóðleikhúsið að innan
skamms verði sýnt þar á sviði
leikrit, sem útvarpshlustend-
um er gamalkunnugt.
Því ekki það. Margur útvarps
hlustandi mun hafa hugsað sem
svo, er hann hlýddi flutningi
góðs leikrits í útvarpi, að gam-
an væri að sjá það flutt á sviði,
enda þótt leikrit verði annað-
hvort að vera ákaflega illa til
flutnings á sviði fallið, eða á-
kaflega illa flutt þar, til þess að
ieikhússgestir óski að heyra það
flutt í útvarpi, fremur en að
sjá það á sviðinu.
Þeir tveir einþáttungar, sem
I hér er um að ræða, er „Hæ
þarna úti“ eftir bandaríska
skáldið W. Saroyan, og „Brown
ingþýðingin“ eftir brezka höf-
undinn Terence Rattigan, sem
.Browning-þýðiitgin
,Hæ þarna úii
" effir Ratiigan og
efiir Saroyan.
hafa birzt smásögur margar í
blöðum og tímaritum hér, enda
kunnari í heimalandi sínu fyrir
þær en leikritin.
Þar sem báðir þessir einþátt-
ungar munu flestum lesendum
kunnir, verður efni þeirra ekki
rakið hér, en öllum þeim, sem
heyrðu þá flutti í útvarpi, skal
á það bent, að báðir njóta þeir
sín mun betur á sviði, enda
prýðisvel fluttir.
Einar Pálsson hefur þýtt leik
þátt Saroyans, en Jón Sigur-
björnsson stjórnar leikflutningi
og sviðsetningu. Ferst honum
það kunnátusamlega og sýnir
enn sem fyrr að hann er góðum
hæfleikum búinn sem leik-
stjóri. Steindór Hjörleifsson
leikur piltinn, skilur hlutverk-
ið til hlítar, en spannar ekki
tónstiga þess til fulls, skortir
hinn hrjúfa yfirborðsstyrk.
Margrét Guðmundsdóttir leik-
ur stúlkuna — geðþekkasta og
innilegasta túlkun, sem ég hef
lengi séð á sviði. Sigríður
Hagalín gerir umfangslitlu hlut i
Browning-þýðingin: Þorsteinn Ö. Stephensen sem kennarinn;
Jón Sigurbjörnsson sem elskhugi konu hans.
Ieikhússgestum hér er áður
kunnur af tveim leikritum,
„Djúpið blátt“, flutt í Þjóðleik-
húsinu, og ,Meðan sólin skín“,
flutt af sumarleikhúsi Gísla
Halldórssonar. Eftir Saroyan
verki ágæt skil. Sama er að
segja um Valdimar Lárusson
og Theodór Halldórsson.
Gísli Halldórsson stjórnar
flutningi og sviðsetningu
„Browningþýðingarinnar11. Þor,
„Hæ, þarna úti.“ — Steindór
Hjörleifsson sem pilturinn. —
Margrét Guðmundsdóttir sem
stúlkan.
steinn Ö. Stephensen hefur
gert mörgu hlutverki góð skil í
útvarpsflutningi fyrir hnitmið-
aða rómbeitingu og þaulhugsuð
blæbrigði í framsögn, en fáum
eins vel og Crocker-Harris
kennara. Þegar við bætist hóf-
stilltur og nærfærinn svipieik-
ur og afbragðs gervi verður
þetta og eitt hið bezta hlutverk
hans á sviði í seinni ‘tíð. Mjög
góður er leikur Helgu Valtýs-
dóttur sem konu hans, og er
Helga nú í mikilli framför sem
leikkona. Jón Sigurbjörnsson
leikur elskhuga kennarakon-
unnar og nær góðum tökum á
því hlutverki. Einar Ingi Sig-
urðsson leikur Forbisher skóla-
stjóra og tekst vel, Steindór
Hjörleifsson og Sigríður Haga-
lín leika tvö smáhlutverk, en
Þorsteinn Gunnarsson leikur
ungan nemanda og mætti marg
ur lærður og reyndur leikari
vera stoltur af frammistöðu
hans.
Þýðing Bjarna Benediktsson-
ar er með ágætum. Einkum er
þýðingin á setningum þeim,
sem höfundur leggur kennaran
um í munn, vel mótuð til sam-
ræmis við persónugerðina.
Tjöld og Ijós féllu vel að
leiknum.
Loftur Guðmundsson.
s
Eftirfarandi yfirlýsing frá
samninganefnd verkalýðsfé-
laganna 1955 hefir borizt AI-
þýðuhlaðinu með ósk umbirt-
ingu: v:
AÐ GEFNU tilefni vegna
blaðaskriia undanfarna daga
um til'.ang kaupgjaldsbarátt-
unnar ] 155, viljum við undir-
ritaðir, : m þá skipuðum samn-
inganefnd verkalýðsfélaganna,
taka fram eftirfarandi.
Af hálfu verkalýðsféláganna
var lagt út í kaupgjaldsbarátt-
una veturinn 1955 vegna þess
að kjör verkafólks höfðu rýrn-
að á undanförnum árum, kaup-
máttur tímakaupsins hafði
minnkað. Þessu til sönnunar
lögðu verkalýðsfélögin m. a.
fram álitsgerð þeirra hagfræð-
inganna Torfa Ásgeirssonar og
! Haralds Jóhannssonar, en sam-
kvæmt niðurstöðum þeirra
þurfti tímakaupið í febrúar
1955 að hækka um 20' i til þess
að kaupmáttur þess væri hinn
sanái og á miðju ári 1947. Þess-
ar niðurstöður hagfræðinganna
voru aldrei véfengdar af nein-
um. 14 verkalýðsfélög stóðu í
upphafi sameiginlega að samn-
ingsuppsögninni, kröfugerðum
og verkfallsákvörðun. Fulltrú-
ar þessara verkalýðsfélaga kusu
samninganefndina. Þrátt fyrir
mismunandi stjórnmálaskoðan-
ir forustumanna þeirra verka-
lýðsfélaga, sem hér áttu hlut
að máli, kom.aldrei til ágrein-
ings þeirra á milli um nauðsyn
kaupgjaldsbaráttunnar, kröfu-
gerðina, rekstur verkfallsins
eða endanlega samningagerð.
Annað er það sem hér er
sagt um tilgang verkalýðsfé-
laganna með kaupgjaldsbarátt-
unni og verkfallinu mikla 1955
er ekki sannleikanum sam-
kvæmt.
Reykjavík, 30. marz 1957.
Eðvarð Sigurðsson,
Eggert G. Þorsteinsson,
Snorri Jónsson,
Björn Bjarnason,
Hermann Guðmundsson,
Beneclikt Davíðsson.