Alþýðublaðið - 09.04.1957, Page 5

Alþýðublaðið - 09.04.1957, Page 5
P*riðjudagur S. apríl 1957 ftlþýtublaatg Benedikt Gröndal: GREIN ÞESSI er ræða sú, sem Benedikt Gröndal flutti í neðri deild alþingis á föstu- dag, þegar hann mælti fyrir frumvarpi þeirra Péturs Péturssonar um að íslenzka glíman verði gerð skyldunámsgrein í barnaskólum j landsins. Er hér um athyglisvert nýmæli að ræða eins og Benedikt rekur ágætlega í ræða j sinni. Herra forseti. MEÐ frumvarpi því til breyt inga á íþróttalögum, sem hér er til umræðu, er lagt til, að ís- lenzk glíma verði gerð, að skyldunámsgrein í barnaskól- um. Þar með er ætlunin að tryggja, að allir heilbrigðir drengir læri glímu í bernsku, og ætti það að verða glímunni allmikil lyftistöng í framtíð- inni, ef vel tekst. Hér er ekki aðeins um íþrótta mál að ræða, heldur einnig þjóðernislegt menningarmál. Glíman er sérstæður þáttur í hinum íslenzka arfi, þáttur, sem þjóðin hefur ekki ráð á að glata. íslenzka glíman er sérkenni- leg og fögur íþrótt. Hún ber af flestu því, sem aðrar nútíma- þjóðir kalla glímu, eins og gull af :eiri. Hún er göfgandi fyrir margra hluta sakir. Aflið eitt fær ekki ráðið, heldun valda lipurð, snerpa, kunnátta og skjót hugsun miklu um leiks- lok. Og glíman þroskar dreng- lund. Ein af öllum tungum ver- aldar, sem menn þekkja til hér á landi á íslenzkan orðið „bræðrabylta.“ og bregður það orð eitt miklu Ijósi á anda glím unnar. Enda þótt glímunni hafi hnignað mjög frá því, sem áð- ur var hér á landi, hefur hún átt marga áhugamenn, sem mikið hafa lagt í sölurnar fyrir hana. Það er gamalt og heitt áhugamál íþróttasambands ís- lands og ungmennafélaganna að gera glímuna að skyldunáms grein í skólum á svipaðan hátt og sundið er. Enda þótt svo hafi ekki orðið fyrr, virðast nú vera fyrir hendi aðstæður til að gera þennan gamla draum í- þróttamanna og ungmennafé- laga að verúleika. Þótt glíman hafi ekki verið Hciðin há. Úrval úr ljóðum Gretars Fells. — Rvík 1956. ÞETTA úrval úr ljóðum Gretars Fells bætii' úr þeirri þörf, að kynna alþýðu manna hið bezta úr ljóðum hans, en hann er ágætt skáld og ljóð hans jafnan fögur og mann- bætandi. Er einatt sem þar andi herinn blær ofan af há- fjöllum sálarinnar niður í þrönga dali daglegs strits og breki brott molluloft og drunga úr hugum manna. Þessi Ijóð <eru yfirleitt tær skáldskapur og þjóna lífi og list jöfnum Jiöndum. skyldunámsgrein i skólum, hef- ; ur það ákvæði staðio í lögum, að gefa skuli nemendum kost á • glímukennslu. Hafa margir á- hugamenn, bæði íþróttafulltrúi og fjölmargir kennarar, unnið af miklum og lofsverðum á- huga að málefnum glímunnar í skólum. Hefur glíman verið kennd á allmörgum stöðum, og mun reynsla kennaranna vera sú, að drengir taka kennsl unni mjög vel og fá fljótlega áhuga á henni. Ef sú breyting nær fram að ganga, sem hér er farið fram á, mega þessir áhuga ménn líta á það sem viðurkenn ingu alþingis á störfum þeirra, og glímuskyldan ætti að verða þeim byr undir báða vængi í starfinu. ,Sá kostur hefur verið valinn að ráði þrautreyndra glímu- kennara, að leggja glímuskyld- una á árgangana 10 og 11 ára. Þykir ekki ástæða til þess að láta skylduna ná yfir fleiri ár, en það er að sjálfsögðu vanda- laust fyrir íþróttakennara á öllum stigum skólanna fvrir of- an þennan aldur að halda á- fram glímukennslu, þegar grundvöllur hefur verið lagður að nokkurri glímureynslu pilt- anna svo snemma. Er full á- stæða til að ætla, að glímt verði Það er erfitt, að velja úr heildinni sérstök kvæði til at- hugunar, því að kvæðin eru mjög jafnfalleg, en ég vil rétt nefna kvæðin Grjótheimur (um Þingvelli) og Eldri bróðir (um Jesúm Krist) sem dæmi um samtvinnaðan skáldskap og vitsmuni. Þetta á ekki að vera neinn ritdómur, heldur aðeins örfá orð til að vekja athygli á fal- legri bók, sem enginn er svik- inn af að eignast. Jakob Jóh. Smári. aufúsugestir. áfram, þegar einu sinni, er byrj j að á því. Glímuná má kenna á tvenn- ; an hátt, annaðhvort sem hluta af fimleikanámi eða í sérstök- um námskeiðum. Glíman get- ur piýðilega átt heima með fim 1 leikakennslunni, enda henta henni allar aðstæður, sem.! þeirri kennslu eru búnar, nema hvað beltum þarf að bæta við. Er það venja íimleikakennara að hafa sameiginlegar fimleika æfingar fyrstu 10—20 mínútur hverrar kennslustundar, en taka síðan upp aðra leiki, stundum fimleika á slá, í hringum, rimlum, á dýnu eða hesti, — eða til dæmis ' hand- knattleik. í þessum seinni hluta kennslustundanna ætti að vera vandalítið að taka glímuna með. Það er látið í vald fræðslu- málastjórnarinnar að ákveða, hvor kennsluskipan er viðhöfð, svo og að ráða mörgum öðrum framkvæmdaatriðum þessa máls. Virðist það vera skyn- samlegt, að framkvæmd glímu- kennslunnar verði mótuð eftir aðstæðum í höndum reyndra og glöggra manna, sem um þessi mál fjalla. Gert er ráð fyrir, að glímu- kennslunni fylgi lítil bók, sem piltar lesi. Er ekki ætlazt til, að þetta sé ýtarleg kennslubók, heldur skal hún kynna nemend um forsögu og anda glímunnar, | jafnframt því, sem þeim eru kennd undirstöðuatriði og glímureglur. Ekki þyrfti þetta að vera fyrirferðarmikið lestr- arefni, en æksilegt að það sé nokkuð. Vera má, að íþróttakennur- um skólanna sé nokkur vandi á höndum fyrst í stað, ef frum- varp þetta verður að lögum. Hefur þess ekki verið krafizt af þeim hingað til, að þeir kenndu glímu, enda þótt fjöl- margir þeirra hafi gert það og fleiri geti það. Er því gert ráð fyrir námskeiðum fyrir kenn- ara, ef þess gerist þörf. Hitt eru flutningsmenn þessa máls sann- færðir um, að íþróttakennara- stéttin muni veita þessu 'máli stuðning sinn, eins og hún hef- ur lyft öðrum íþróttagreinum til almenns yegs og virðingar Tékkneskir Ljóðabók Grefars Fells TÉKRNESKI kvartettinn, sem kenndur er við Smetana, iék fyrir stjrrktarmeðlimi Tnó- listarfélagsins sl. föstudags- jkvöld í Austurbæjarbíói. Það ier skemmst frá að segja, að kvartett þessi er frábær. Ná- kvæmnin og mýktin í leik þeirra íélaga er einstök og leiknin slík, að hver eipstakur þeirra er áreiðanlega fullgild- uir einleikari með hvaða hljóm- sveit sem er. Kvartettinn flutti þrjá kvart- etta, í C-dúr, K. 465 eftir Moz- art, 'nr. 2, „Ástarbréf" eftir Lecs Janácek og í e-rnoll (Úr ævi minni) eftir Smetana. Verk j þessi eru hvert öðru skemmti- j legra og öll frábærlega vel leik in. Séikennilegasta verkið og ef j til vill leikið af mestum „gusto“ j sem er nýtízkulegur mjög, en gerður eftir þjóðlegum stefum. Afskaplega skemmtilegt verk. Slíkir tónlistargestir eru, og verða vonandi alltaf, aufúsu- gestir hér á landi. Smetana- kvartettinn mætti vel gera ís- land að föstum viðkomustað í utanferðum sínum. G.G. með því að kenna þær æskunni í skólum landsins. Með full- tingi íþróttakennara getur mál þetta boi'io þann árangur, að ný endurvakning glímunnar hefjist og hún verði í framtíð- j inni eign alls þorra lands-! manna, eins og sundið er nú að j verða. Má þess þá vænta, að! hið þrotlausa starf áhuga-' manna fyrir glímuna komizt á ; nýjan grundvöll og íslenzka glíman haldi áfram að vera einn af gimsteinum íslenzkrar j menningar með komandi kvn-1 I slóðum. ,-N S S S S S S S S S S S S S S S \ s V s s s s ■S s s s s V Hringbáut 119 — Símar /080 — 5495 > S \ V s s s S \ s s V s s s \ s V s s s s s s s s s s Minningarorð Engilborg He Fædd 19. maí 1896. Dáin 29. marz 1957. í DÁG verður til moldar bor- in Engilborg Helga Sigurðar- ; dóttir. Hún var fædd 19. maí 1896 og var því rúmlega sextug i er hún lézt 29. marz s. 1. Hér verður ekki reynt að skrifa um > æviferil og störf Borgu, en því nafni var hún á- vallt nefnd í vinahópi, heldur örfá þakkar- og kveðjuorð. Við sem þekktum Borgu og störfuð- um með henni í Góðtemplara- reglunni vkynntumst vel hvern mann hún hafði að geyma. Störf móðurinnar vann hún svo, sem bezt verður á kosið. Það er ekkert smáverk að sjá um uppeldi á stórum barnahóp. Sjö barna móðir hefur langan og strangan vinnudag, þrátt fyrir það, að heimilisfaðirinn sé ávallt reiðubúinn til að létta undir, sem hann bezt má! En þau hjónin Iíelgi Guðmundsson og hún voru sérlega samhent um allt sem að heimilinu og uppeldi barna þeirra sneri, enda hefur samstarf þeirra bor- ið giftudrjúgaii ávöxt, því öll eru börnin hin mannvænleg- ustu og nýtir þjóofélagsþegnar. Þrátt fyrir mannmargt heim- ili og erfið heimilisstörf tók Borga mikinn þátt í félagslífi og þá fyrst og frernst innan G-óðtemplarareglunnar. Ung að aldri gekk hún undir merki j templara og vann þar margvís- leg trúnaðarstörf. Hún skildi vel hver vá var fyrir dyrum, þar sem um drykkjuskap var að ræða. Og hún skildi ekki síður ýmis önnur stefnumið þessa félagsskapar, bræðralags- hugsjónarinnar. Það þurfti því engurn að koma á óvart hjálp- semi Borgu við náungann, við þá sem miður máttu sín á einn eða annan hátt. Og í þessum störfum, sem öðrum, stóð eigin- maðurinn við hlið hennar. Hún tók þátt í störfum ýmissa ann- arra félaga m. a. Kvenfélagi Alþýðuflokksins, en hún var ein af stofnendum þess. Það er erfitt að sætta sig við, að slíkt skarð skuli brostið í þessa vinafjölskvldu. Borga hafði alltaf verið svo heilsu- hraust, þar til fyrir tiltölulega stuttu að heilsu hennar fór skyndilega að hraka. Á síðast- liðnu hausti gekk hún undir skurðaðgerð, en allt virtist orð- ið u mseinan. Meinið hafði bú- ið svo vel um sig að læknavís- indin gátu þar ekki bjargað. Hún mun hafa gert sér fyllilega i Sigunkrdófiir Ijóst að hverju stefndi og tók því eins og öllu öðru með sínu jafnaðargeði. Eins og áður segir er erfitt að sætta sig við, að Borga skuli horfin, við sem vorum svo heppin að eiga vináttu hennar munum sakna hennar sárt. Við getum því að nokkru gert okk- ur Ijóst að sár harmur er kveð- inn að eiginmanni hennar, börnum og öðrum nánustu ást- vinum. En ,,eitt sinn skal hver deyja“, og þrátt fyrir harminn, þá gnæfir minningin um ágæt- an samferðamann hátt yfir og ástvinir Borgu og vinir hennar allir eru glaðir yfir að hafa átt þess kost að njóta ástar henn- ar, og vináttu. Persónulega þakka ég vin- áttu hennar, ég hefi þekkt heimili hennar allt frá því ég fyrst man eftir mér, og fyrir þau kynni vil ég þakka enda hafa þau verið mér til mikils gagns. Fjölskyldu Borgu sendi ég innilegar samúðarkveðjur. Blessuð sé minning hennar. S. G. S Þyzk S s síoresefni S s Ásg. 6. Gunn- j laugsson & Co. S Austurstræti 1. S S s s S S s s s s s s s s s s s S Hvernig' festa ber ^ S GERVIGÓSVIA 5 SBaka gervitennurnar yður \ S óþægindi og vandræði með \ ^því að losna eða renna tilS • þegar þér borðið, hlæið S i eða talið? S ^ Sáklrið DENTOFIX á gervi ) (gómana, því þetta sýru-) \lausa duft festir þá vel og^ S þægilega, auk þess sem það^ Skemur í veg' fyrir and-^ S remmu- af þeim. Efnið er ^ Sekki lím kennt eða bragð-s 'í \ otot. S • Kaupið DENTOFIX í dag. S ^ Einkaumboð: S ^ Remedia hi.. Reykjavík. ^

x

Alþýðublaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.